Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ശ്രീ ദിഗംബര ജൈന സ്വാധ്യായമംദിര ട്രസ്ട, സോനഗഢ - ൩൬൪൨൫൦
जातौ साधारणा अपि विजातौ पुनरसाधारणाः । अमूर्तित्वं पुद्गलद्रव्यं प्रत्यसाधारणमाकाशादिकं
प्रति साधारणं । प्रदेशत्वं पुनः कालद्रव्यं प्रति पुद्गलपरमाणुद्रव्यं च प्रत्यसाधारणं शेषद्रव्यं प्रति
साधारणमिति संक्षेपव्याख्यानम् । एवं शेषद्रव्याणामपि यथासंभवं ज्ञातव्यमिति भावार्थः ।।५८।।
अथानन्तसुखस्योपादेयभूतस्याभिन्नत्वात् शुद्धगुणपर्यायप्रतिपादनमुख्यत्वेन सूत्राष्टकं
ഗുണോ സാധാരണ ഛേ. ജ്ഞാന സുഖാദി ഗുണോ സ്വജാതിമാം (അര്ഥാത് ജീവദ്രവ്യോനീ അപേക്ഷാഏ) സാധാരണ ഛേ
പണ വിജാതിമാം (വിജാതിയ ദ്രവ്യോനീ അപേക്ഷാഏ) അസാധാരണ ഛേ. അമൂര്തത്വ, പുദ്ഗലദ്രവ്യ, പ്രതി
(പുദ്ഗലദ്രവ്യനീ അപേക്ഷാഏ) അസാധാരണ ഛേ, ആകാശാദി പ്രതി സാധാരണ ഛേ. വളീ പ്രദേശപണും കാളദ്രവ്യ
പ്രതി അനേ പുദ്ഗലപരമാണുദ്രവ്യ പ്രതി അസാധാരണ ഛേ, ബാകീനാ ദ്രവ്യോ പ്രതി സാധാരണ ഛേ.
ഏ പ്രമാണേ സംക്ഷേപമാം കഥന കര്യും.
ഏ പ്രമാണേ ബാകീനാ ദ്രവ്യോനും കഥന പണ യഥാസംഭവ സമജീ ലേവും ഏവോ ഭാവാര്ഥ ഛേ. ൫൮.
ഹവേ ജേമാം ത്രണ പ്രകാരനാ ആത്മാനും കഥന ഛേ ഏവാ പഹേലാ മഹാധികാരമാം ദ്രവ്യ-ഗുണപര്യായനാ
വ്യാഖ്യാനനീ മുഖ്യതാഥീ സാതമാ സ്ഥളമാം ത്രണ ദോഹാസൂത്ര സമാപ്ത ഥയാം.
ഹവേ ഉപാദേയഭൂത അനംതസുഖഥീ അഭിന്ന ഹോവാഥീ ശുദ്ധഗുണപര്യായനാ കഥനനീ മുഖ്യതാഥീ
ആഠ സൂത്രോ കഹേവാമാം ആവേ ഛേ, തേ ആഠ ഗാഥാസൂത്രോമാംഥീ പ്രഥമ ചാര സൂത്രോ കര്മശക്തിനാ സ്വരൂപനീ
कालकी अपेक्षा असाधारण है । पुद्गल – द्रव्यमें मूर्तीकगुण असाधारण है, इसीमें पाया जाता
है, अन्यमें नहीं और अस्तित्वादि गुण इसमें पाये जाते हैं, तथा अन्यमें भी, इसलिये साधारणगुण
हैं । चेतनपना पुद्गलमें सर्वथा नहीं पाया जाता । पुद्गल-परमाणुको द्रव्य कहते हैं । स्पर्श,
रस, गंध, वर्णस्वरूप जो मूर्ति वह पुद्गलका विशेषगुण है । अन्य सब द्रव्योंमें जो उनका
स्वरूप है, वह द्रव्य है, और अस्तित्वादि गुण, तथा स्वभाव परिणति पर्याय है । जीव और
पुद्गलके बिना अन्य चार द्रव्योंमें विभाव-गुण और विभाव-पर्याय नहीं है, तथा जीव पुद्गलमें
स्वभाव-विभाव दोनों हैं । उनमेंसे सिद्धोंमें तो स्वभाव ही है, और संसारीमें विभावकी मुख्यता
है । पुद्गल परमाणुमें स्वभाव ही है, और स्कंध विभाव ही है । इस तरह छहों द्रव्योंका संक्षेपसे
व्याख्यान जानना ।।५८।।
ऐसे तीन प्रकारकी आत्माका है कथन जिसमें ऐसे पहले महाधिकारमें द्रव्य-गुण
पर्यायके व्याख्यानकी मुख्यतासे सातवें स्थलमें तीन दोहा-सूत्र कहे । आगे आदर करने योग्य
अतीन्द्रिय सुखसे तन्मयी जो निर्विकल्पभाव उसकी प्राप्तिके लिए शुद्ध गुण-पर्यायके
व्याख्यानकी मुख्यतासे आठ दोहा कहते हैं । इनमें पहले चार दोहोमें अनादि कर्मसम्बन्धका
അധികാര-൧ : ദോഹാ-൫൮ ]പരമാത്മപ്രകാശ: [ ൧൦൩