Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ശ്രീ ദിഗംബര ജൈന സ്വാധ്യായമംദിര ട്രസ്ട, സോനഗഢ - ൩൬൪൨൫൦
‘‘इत्यातिदुर्लभरूपां बोधिं लब्ध्वा यदि प्रमादी स्यात् ।
संसृतिभीमारण्ये भ्रमति वराको नरः सुचिरम् ।।’’
അര്ഥ : — അതിദുര്ലഭ ബോധി പാമീനേ ജോ ജീവ പ്രമാദീ ഥായ തോ തേ വരാക (ബിചാരോ, രംക)
പുരുഷ സംസാരരൂപീ ഭയംകര അരണ്യമാം ഘണാ കാള സുധീ ഭ്രമണ കരേ ഛേ.
പണ ബോധിസമാധിനാ അഭാവേ പൂര്വോക്ത സംസാരമാം ഭ്രമണ കരതാ മേം ശുദ്ധ ആത്മസമാധിഥീ ഉത്പന്ന
വീതരാഗ പരമാനംദരൂപ സുഖാമൃത ജരായ പണ പ്രാപ്ത ന കര്യും, പണ തേനാഥീ വിപരീത ആകുളതാനാ ഉത്പാദക
വിവിധ ശാരീരിക അനേ മാനസിക ചാര ഗതിനാ ഭ്രമണമാം ഥതാം ദുഃഖോ ജ പ്രാപ്ത കര്യാ.
അത്രേ ജേ വീതരാഗ പരമാനംദരൂപ സുഖനീ പ്രാപ്തി ന ഥതാം, ആ ജീവ അനാദികാളഥീ ഭടക്യോ
തേ ജ സുഖ ഉപാദേയ ഛേ ഏവോ ഭാവാര്ഥ ഛേ. ൯.
ഹവേ ജേ പരമാത്മ സ്വഭാവനീ പ്രാപ്തി ന ഥതാം, ജീവ അനാദികാളഥീ ഭടക്യോ തേ
പരമാത്മസ്വഭാവനും വ്യാഖ്യാന ശ്രീപ്രഭാകരഭട്ട പൂഛേ ഛേ : —
समाधिरिति बोधिसमाधिलक्षणं यथासंभवं सर्वत्र ज्ञातव्यम् । तथा चोक्त म् — ‘‘इत्यतिदुर्लभरूपां
बोधिं लब्ध्वा यदि प्रमादी स्यात् । संसृतिभीमारण्ये भ्रमति वराको नरः सुचिरम् ।।’’ परं किंतु
बोधिसमाध्यभावे पूर्वोक्त संसारे भ्रमतापि मया शुद्धात्मसमाधिसमुत्पन्नवीतरागपरमानन्दसुखामृतं
किमपि न प्राप्तं किंतु तद्विपरीतमाकुलत्वोत्पादकं विविधशारीरमानसरूपं चतुर्गतिभ्रमणसंभवं
दुःखमेव प्राप्तमिति । अत्र यस्य वीतरागपरमानन्दसुखस्यालाभे भ्रमितो जीवस्तदेवोपादेयमिति
भावार्थः ।।९।।
अथ यस्यैव परमात्मस्वभावस्यालाभेऽनादिकाले भ्रमितो जीवस्तमेव पृच्छति —
१०) चउ-गइ-दुक्खहँ तत्ताहँ जो परमप्पउ कोइ ।
चउ-गइ-दुक्ख-विणासयरु कहहु पसाएँ सो वि ।।१०।।
൩൦ ]യോഗീന്ദുദേവവിരചിത: [ അധികാര-൧ : ദോഹാ-൧൦
‘‘इत्यतिदुर्लभरूपां’’ इत्यादि । इसका अभिप्राय ऐसा है, कि यह महान दुर्लभ जो
जैनशास्त्रका ज्ञान है, उसको पाके जो जीव प्रमादी हो जाता है, वह रंक पुरुष बहुत
कालतक संसाररूपी भयानक वनमें भटकता है । सारांश यह हुआ, कि वीतराग परमानंद
सुखके न मिलनेसे यह जीव संसाररूपी वनमें भटक रहा है, इसलिये वीतराग परमानंद
सुख ही आदर करने योग्य है ।।९।।
आगे जिस परमात्म-स्वभावके अलाभमें यह जीव अनादि कालसे भटक रहा था, उसी
परमात्मस्वभावका व्याख्यान प्रभाकरभट्ट सुनना चाहता है —