Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ശ്രീ ദിഗംബര ജൈന സ്വാധ്യായമംദിര ട്രസ്ട, സോനഗഢ - ൩൬൪൨൫൦
गृहीत्वाप्यत्रैव भवे विशिष्टसमाधिबलेन पुण्यबन्धं कृत्वा पश्चात्पूर्वकृतचारित्रमोहोदयेन विषयासक्त ो
भूत्वा रुद्रो भवति । कथं ते परमात्मस्वरूपं न जानन्ति इति पूर्वपक्षः । तत्र परिहारं ददाति ।
युक्त मुक्तं भवता, यद्यपि रत्नत्रयाराधनां कृतवन्तस्तथापि याद्रशेन
वीतरागनिर्विकल्परत्नत्रयस्वरूपेण तद्भवे मोक्षो भवति ताद्रशं न जानन्तीति । अत्र यमेव
शुद्धात्मानं साक्षादुपादेयभूतं तद्भवमोक्षसाधकाराधनासमर्थं च ते हरिहरादयो न जानन्तीति य
एवोपादेयो भवतीति भावार्थः ।।४२।।
बलसे पुण्यबंध करता है, उसके बाद पूर्वकृत चारित्रमोहके उदयसे विषयोंमें लीन हुआ रुद्र
(हर) कहलाता है । इसलिये वे हरिहरादिक परमात्माका स्वरूप कैसे नहीं जानते ? इसका
समाधान यह है, कि तुम्हारा कहना ठीक है । यद्यपि इन हरिहरादिक महान पुरुषोंने रत्नत्रयकी
आराधना की, तो भी जिस तरहके वीतराग-निर्विकल्प-रत्नत्रयस्वरूपसे तद्भव मोक्ष होता है,
वैसा रत्नत्रय इनके नहीं प्रगट हुआ, सरागरत्नत्रय हुआ है, इसीका नाम व्यवहाररत्नत्रय है ।
सो यह तो हुआ, लेकिन शुद्धोपयोगरूप वीतरागरत्नत्रय नहीं हुआ, इसलिये वीतरागरत्नत्रयके
धारक उसी भवसे मोक्ष जानेवाले योगी जैसा जानते हैं, वैसा ये हरिहरादिक नहीं जानते ।
इसीलिये परमशुद्धोपयोगियोंकी अपेक्षा इनको नहीं जाननेवाले कहा गया है, क्योंकि जैसे
स्वरूपके जाननेसे साक्षात् मोक्ष होता है, वैसा स्वरूप ये नहीं जानते । यहाँपर सारांश यह
है, कि जिस साक्षात् उपादेय शुद्धात्माको तद्भव मोक्षके साधक महामुनि ही आराध सकते
हैं, और हरिहरादिक नहीं जान सकते, वही चिंतवन करने योग्य है ।।४२।।
പൂര്വപക്ഷ : — പൂര്വഭവമാം കോഈ ജീവ ഭേദാഭേദരത്നത്രയനീ ആരാധനാ കരീനേ, അനേ വിശിഷ്ട
പുണ്യബംധ കരീനേ പഛീ അജ്ഞാനഭാവഥീ നിദാനബംധ കരേ ഛേ, ത്യാര പഛീ തേ സ്വര്ഗമാം ജഈനേ ഫരീ മനുഷ്യ
ഥഈനേ ത്രണ ഖംഡനോ അധിപതി ഏവോ വാസുദേവ ഥായ ഛേ; ബീജോ കോഈ ജീവ ജിനദീക്ഷാ ഗ്രഹീനേ പണ
തേ ജ ഭവമാം വിശിഷ്ട സമാധിനാ ബളഥീ പുണ്യബംധ കരീനേ, പഛീ പൂര്വകൃത ചാരിത്രമോഹനാ ഉദയഥീ
വിഷയാസക്ത ഥഈനേ രുദ്ര ഥായ ഛേ; തോ പഛീ തേഓ പരമാത്മസ്വരൂപനേ നഥീ ജാണതാ — ഏമ കേമ കഹോ
ഛോ?
തേനും സമാധാന : — തമാരും കഹേവും യോഗ്യ ഛേ. ജോ കേ തേ ഹരി, ഹര ജേവാ പ്രസിദ്ധ പുരുഷോഏ
പൂര്വേ രത്നത്രയനീ ആരാധനാ കരേലീ ഛേ തോപണ, ജേവാ വീതരാഗ നിര്വികല്പ രത്നത്രയസ്വരൂപഥീ തേ ജ ഭവേ
മോക്ഷ ഥായ തേവാ പ്രകാരേ തേഓ പരമാത്മസ്വരൂപനേ ജാണതാ നഥീ.
അഹീം സാക്ഷാത് ഉപാദേയഭൂത അനേ തേ ജ ഭവേ മോക്ഷനീ സാധക ഏവീ ആരാധനാമാം
സമര്ഥ, ഏവാ ജേ ശുദ്ധ ആത്മാനേ തേ ഹരി-ഹരാദി ജാണതാ നഥീ, തേ ജ ഉപാദേയ ഛേ ഏവോ ഭാവാര്ഥ
ഛേ. ൪൨.
അധികാര-൧ : ദോഹാ-൪൨ ]പരമാത്മപ്രകാശ: [ ൭൫