PDF/HTML Page 2261 of 4199
single page version
dravya) temAn AvI jatI nathI. ek samayanI shraddhAnI paryAyamAn AkhI chIjanun shraddhAn AvI jAy chhe, paN Akhun dravya temAn AvI jatun nathI. dravya to trikAL bhinna ja rahe chhe. Am potAnA nirmaL upayogamAn-shuddhopayogamAn pUrNAnandasvarUp prabhu AtmAne je anubhave chhe te gnAnI chhe ane tene nirjarA thAy chhe, dharma thAy chhe. AvI vAt chhe, samajANun kAI...?
ahA! anantakALamAn eNe potAnI chidAnandamay vastuno sparsha-anubhav karyo nathI. are! eNe rAgAdinA vikalpano sparsha-anubhav karIne hun dharma karun chhun em mAnI lIdhun chhe! parantu bhAI! dharma to vastuno svabhAv chhe. ahAhA...? vastu AtmA je dharmI chhe teno dharma shun chhe? ahAhA...! atIndriy gnAn, atIndriy Anand, atIndriy svachchhatA, atIndriy prabhutA, atIndriy puruShArtha e teno dharma chhe. AvA dharmathI abhed dharmI evA prabhu AtmA upar jenI draShTi paDI chhe te gnAnI chhe; ane te gnAnIne, ahIn kahe chhe, ‘A badhAyamAn rAg nathI.’ ‘badhAyamAn’-em ek shabde to ahA! keTalun bharyun chhe!! A sansArasambandhI kartApaNAnA rAg prati ke sharIrasambandhI bhoktApaNAnA rAg prati gnAnIne rAg nathI; kemake potAnA nirAkuL AnandanA svAd AgaL tene kartA-bhoktApaNAnA rAgamAnthI ras UDI gayo chhe. jene AtmAmAn sukhabuddhi thaI chhe tene rAgamAnthI sukhabuddhi UDI gaI chhe. mATe gnAnIne nirjarA thAy chhe. nirjarA traN prakAre kahI ne? 1. karmanI nirjarA, 2. ashuddhatAnI nirjarA ane 3. shuddhopayoganI vRuddhi. A pramANe gnAnIne nirjarA thatI hoy chhe.
tyAre koI kahe chhe-ashubharAgamAnthI to gnAnIne sukhabuddhi uDI gaI chhe, paN shubharAg to te kare chhe ne?
are bhAI! shubh ne ashubh-beyamAnthI gnAnIne sukhabuddhi uDI gaI chhe. gnAnI shubharAg kare chhe vA tene shubharAganun karavApaNun chhe-em chhe ja nahi. jhINI vAt chhe. prabhu! bhagavAnano mArag-vItarAgatAno mArag bahu sUkShma chhe. ahIn kahyun ne ke-‘A badhAyamAn gnAnIne rAg nathI.’ ‘A’ matalab ke sansArasambandhI ne sharIrasambandhI jeTalA pariNAm chhe te badhAyamAn gnAnIne rAg nathI.
juo, (TIkAmAn) pahelAn kahyun ke-‘jeTalA (adhyavasAn) sansArasambandhI chhe teTalA bandhananAn nimitta chhe ane jeTalA sharIr sambandhI chhe teTalA upabhogamAn nimitta chhe.’ pachhI kahyun ke-‘jeTalA bandhananAn nimitta chhe teTalA to rAgadveShamohAdik chhe.’ ahA! rAg chhe e Asravatattva chhe. tene potAno (gnAyakarUp) mAnavo te mithyAtvabhAv chhe, moh chhe. tathA padArthone iShTa-aniShTa kalpavA te rAgadveSh chhe. bhAI! padArtha to iShTa-aniShTa chhe nahi, kemake padArtho to badhAy gney chhe. te gneyamAn be bhAg pADavA ke A iShTa ne A aniShTa te rAgadveSh chhe. to AvA moh ane
PDF/HTML Page 2262 of 4199
single page version
rAgadveShanA pariNAm gnAnIne hotA nathI em kahe chhe. bhAre vAt bhAI! koIne em thAy ke samakit bahu monghu karI nAkhyun; paN bhAI! samakit to chhe em chhe; vItarAgano mArag to vItarAgatAthI ja utpanna thAy chhe, rAgathI nahIn, shubharAgathIy nahIn. panchAstikAyanI 172 mI gAthAmAn Ave chhe ke shAstranun tAtparya vItarAgatA chhe. tyAn kahyun chhe-‘jayavant varto vItarAgapaNun ke je sAkShAt mokShamArgano sAr hovAthI shAstratAtparyabhUt chhe.’ Am chAre anuyoganun tAtparya vItarAgatA chhe. e vItarAgatA kem thAy? to kahe chhe ke svanA Ashraye thAy chhe ane paranA Ashraye to rAg ja thAy chhe; kemake ‘स्वाश्रितो निश्चयः पराश्रितो व्यवहारः’ bhAI! A nyAyathI to vAt chhe, kAI kachaDI-machaDIne kahevAtun nathI. bhagavAnano mArag to nyAyathI, yuktithI kahelo chhe.
kahe chhe-‘A badhAyamAn...’ ‘A’-eTale? sansArasambandhI kartApaNAnA rAgadveShamohanA pariNAm ne sharIrasambandhI bhoktApaNAnA sukhadukhAdi pariNAm -te jeTalA adhyavasAyanA pariNAm chhe te badhAyamAn gnAnIne rAg nathI. gajab vAt chhe bhAI! ‘A’ shabde to badhun khUb bharyun chhe. ahAhA...! dharmI ene kahIe, samakitI ene kahIe jene rAgamAn ne rAganA bhoktApaNAmAn-beyamAnthI ras UDI gayo chhe, ruchi UDI gaI chhe. dharmIne rAgamAn ras nathI, svAmIpaNun nathI; e to rAgathI bhinna paDI gayo chhe ane svabhAvamAn ekatva pAmyo chhe. ene to AnandasvarUp bhagavAn AtmA potAno chhe. have Avun jagatane (rAganA pakShavALAone) bhAre kaThaN paDe chhe, paN shun thAy?
anAdi sansArathI paribhramaN karatAn karatAn anantakAL vItI gayo prabhu! te panchaparAvartanarUp paribhramaN karatAn karatAn nigodanA anant bhav karyA, ekendriyAdinA anant bhav karyA ne manuShyanA paN anant bhav karyA. vaLI temAny anantavAr dravyaling dhAraN karyAn ne panchamahAvrat ne 28 mUlaguNanA vikalpanI kriyA anantavAr karI. paN are! shuddha chaitanyasvarUpanI draShTi na karI. AtmagnAn na karyun; ne te vinA dukh ja dukh pAmyo. chhahaDhAlAmAn Ave chhe ne ke-
lyo, ‘sukh lesh na pAyau’ -eno artha shun thayo? ke mahAvrat pALyAn e to AsravabhAv hato, dukh hatun. AkarI vAt prabhu! paN AsravabhAv dukharUp ja chhe, emAn sukh chhe ja nahi. sukh ne Anandano bhanDAr to bhagavAn AtmA chhe.
ahIn ‘AtmagnAn’ kahyun ne! to shAstragnAn te AtmagnAn em nahi. navapUrvanI
PDF/HTML Page 2263 of 4199
single page version
labdhirUp shAstragnAn to ene anantavAr thayun. agiyAr angano pAThI paN anantavAr thayo. juo, ek AchArAngamAn 18 hajAr pad chhe ane ek padamAn ekAvan karoD jhAjherA shlok chhe. em-em (e pramANe) enAthI begaNun (Dabal) bIjun ang chhe. em agiyAr ang chhe. te agiyAr anganun gnAn paN ene anantavAr thayun. paN te kAI gnAn nathI. ek AtmagnAn ja gnAn chhe. ‘AtamagnAn vinA sukh lesh na pAyau’ em kahyun ne? tyAn AtmAnI paryAyanA gnAn vinA, ke rAganA gnAn vinA ke nimittanA gnAn vinA-em artha nathI. paN शुद्धचिद्रूपोऽहम्, आनंदरूपोऽहम्–ahAhA...! shuddha chidrUp, nityAnandasvarUp dhruv prabhu AtmA hun chhun-evun svAshraye pragaT thayelun gnAn te AtmagnAn chhe; Avun AtmagnAn eNe kayArey pragaT karyun nahi tethI dukhI rahyo chhe em artha chhe. tethI shAstragnAn e mukhya nathI, AtmagnAn mukhya chhe. samakitI tiryanch hoy chhe tene nav tattvanAn nAm paN AvaDatAn nathI paN hun AnandasvarUp AtmA chhun evA bhAn sahit tattva-pratIti tene hoy chhe, AtmagnAn hoy chhe. samajANun kAI...?
‘A badhAyamAn gnAnIne rAg nathI;’ to kem nathI tenun kAraN have kahe chhe-‘kAraN ke teo badhAy nAnA dravyonA svabhAv hovAthI, TankotkIrNa ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe evA gnAnIne temano niShedh chhe.’
shun kahyun? ke shubhAshubhabhAvanA kartApaNAnA pariNAmane shubhAshubhabhAvanA bhoktApaNAnA pariNAm-e badhAy anekadravyanA svabhAvarUp chhe, ek svabhAv nathI, jIvasvabhAv nathI. e to badhA karmanA sange-karmane vash thaIne utpanna thayelA bhAv chhe ne? tethI teo sanyogI vibhAvabhAv chhe, vyabhichArI bhAv chhe. ahAhA...! anantA pudgaladravyanA sange utpanna thayelA te (rAgAdi) anek prakAranA vikArI bhAv chhe tethI ‘nAnA dravyonA svabhAv’ chhe em kahyun chhe.
bhagavAn AtmA ek gnAnAnandasvabhAv chhe; jyAre A shubhAshubhabhAvarUp kartA- bhoktApaNAnA pariNAm anekadravyanA svabhAv chhe. sanyoganA lakShe utpanna thAy chhe ne? tethI te sanyogIbhAv anekadravyanA svabhAv chhe, vyabhichArI bhAv chhe. shubhAshubhabhAv kAI AtmadravyanA lakShe utpanna thatA nathI, paN karmanA sanyoganA vashathI utpanna thAy chhe, tethI teo anekadravyanA svabhAv chhe. shun kahyun? nyAy samajAy chhe ne? em ke-ek shuddha chaitanyasvabhAvanA Ashraye vibhAv-vikAranA bhAv kayArey utpanna thatA nathI, paN teo sanyogI dravyanA-karmanA vashe utpanna thAy chhe mATe teo anekadravya svabhAv chhe. A nyAy chhe. vastunA svarUp taraph gnAnane laI jAy tenun nAm nyAy chhe. ‘नि’ dhAtu chhe ne? eTale ke laI javun, dorI javun-jevun svarUp chhe te taraph gnAnane laI javun tenun nAm nyAy chhe. A tamArA sansAranA nyAyanI ahIn
PDF/HTML Page 2264 of 4199
single page version
vAt nathI. A to vastunun svarUp jevun bhagavAn kevaLIe kahyun chhe tene samajavA prati gnAnane dorI javun te nyAy chhe em vAt chhe. A to bhagavAnanA kAyadA chhe bhAI!
ahA! pancham ArAmAn atyAre ahIn bharatamAn bhagavAnanA virah paDayA! kevaLagnAn rahyun nahi, paN kevaLInI A vANI rahI gaI. e vANIno A pokAr chhe ke- prabhu! tun bhagavAn chho; pratyek AtmA nishchayathI bhagavAn-svarUp ja chhe. ahAhA...! nishchayathI A shuddha (ek gnAyakabhAv) je chhe te AtmA chhe, jyAre A rAgAdi chhe e to Asrav chhe, anek dravyasvabhAv chhe, jIvasvabhAv nahi. jyAre karma Adi chhe te ajIv chhe, AtmAthI bhinna chhe. AsravabhAv paN AtmAthI bhinna chhe. jo em na hoy to navatattva rahe nahi. mATe AsravathI bhinna AtmA shuddha gnAyakasvarUp chidAnand prabhu nitya bhagavAnasvarUp ja chhe. ahAhA...! ‘bhag’ nAm gnAnAnandanI lakShmI ane ‘vAn’ nAm svarUp jenun chhe tevo AtmA nishchaye bhagavAn chhe. ane te AdaraNIy chhe. par are! A sAmbhaLIne agnAnI rAD pADe chhe ke-ame te bhagavAn! paN bApu! tun sAmbhaL to kharo nAth! jo tun andar bhagavAn nathI to tArI bhagavAnanI avasthA pragaTashe kayAnthI? andar bhagavAn svabhAvamAnthI te utpanna thashe, kAI bahAramAnthI (rAgamAnthI) utpanna nahi thAy. samajANun kAI...?
AtmA svarUpathI bhagavAn chhe; mATe amane to sarva jIv sAdharmI chhe. dravya tarIke to badhA AtmA sAdharmI chhe. A ‘सत्त्वेषु मैत्री’ nathI Avatun? ‘सत्त्वेषु मैत्री गुणिषु प्रमोदं’–em Ave chhe ne? ahAhA...! sarva AtmA sadA andar to bhagavAn svarUp ja chhe. A nArakI, tiryanch, manuShya ityAdi to karmanA nimittanI upAdhinA bol chhe. ane A shubhAshubhabhAv-kartA-bhoktApaNAnA bhAv e paN karmanA nimittanI upAdhithI utpanna thayelA aupAdhik bhAv chhe, anek dravyanA svabhAv chhe; e kAI jIvanun satyArtha svarUpabhUt nathI; teo kAI jIvanA svarUpabhUt nathI.
AtmA ek gnAyakabhAv trikAL shuddha gnAnAnandasvabhAv chhe; jyAre rAgAdi bhAvo - kartA-bhoktApaNAnA bhAvo nAnA dravyonA svabhAv chhe. par sanyoge utpanna thayelA teo parasvabhAvo-anek dravyanA svabhAvo chhe, juo chhe andar? ke ‘nAnA dravyonA svabhAv hovAthI’-arthAt A kAraNe-‘TankotkIrNa ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe evA gnAnIne temano niShedh chhe.’ lyo, gnAnI kone kahevo e paN AmAn khulAso karI dIdho; ke ‘TankotkIrNa ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe evo gnAnI’ chhe.
‘TankotkIrNa ek gnAyakabhAv’ eTale? chhaThThI gAthAmAn AchArya kundakunde ‘ek gnAyakabhAv’ nA kahyo? ke-
PDF/HTML Page 2265 of 4199
single page version
ahAhA...! ek gnAyakabhAv ene kahIe ke jemAn pramatta ke apramatta paryAyanA bhed nathI. ahAhA...! ekalA gnAyakaras-chaitanyarasanun daL chinmAtrasvarUp evo ek gnAyakabhAv prabhu AtmA chhe. Avo ek gnAyakabhAv jene potAno chhe te gnAnI chhe ane te gnAnIne, je nAnA dravyonA svabhAvo chhe evA rAgadveShamohano kartA-bhoktApaNAnA bhAvono niShedh chhe. Avo mArag chhe; Akaro paDe toy emAn bIjun shun thAy? mArag to A ek ja chhe. shrImadmAn Ave chhe ne ke-
‘ek hoy traNakALamAn paramArathano panth.’ ahAhA...! shun gAthA chhe! ek gAthAmAny keTalun bharyun chhe! gAthAe-gAthAe AkhA samayasArano sAr bharI dIdho chhe; ane evI 41p gAthA!! aho! samayasAr to jagatanun ajoD chakShu chhe.
kahe chhe-sansArasambandhI kartApaNAno bhAv rAgadveShAdi ane sharIrasambandhI bhoktApaNAno bhAv sukhadukhAdi kalpanA-e badhAyamAn gnAnIne rAg nathI, ruchi nathI. jene shuddha gnAyakanI ruchi jAgI tene rAganI ruchi rahetI nathI. jem ek myAnamAn be talavAr rahe nahi tem jene rAganI ruchi chhe tene bhagavAn AtmAnI-gnAyakanI ruchi hotI nathI ane jene gnAyakanI ruchi thaI jAy tene rAganI ruchi rahetI nathI. bIjI rIte kahIe to gnAyakabhAvamAn rAgano abhAv chhe ane rAgamAn shuddha gnAyakabhAvano abhAv chhe.
prashna– atyAre paN? uttara– hA, atyAre paN ane traNe kAL; kemake rAg chhe e to Asrav chhe. shun AsravabhAv gnAyakapaNe chhe? jo Asrav gnAyakabhAvapaNe hoy to nav tattva bhinna bhinna raheshe kevI rIte? chhaThThI gAthAmAn TIkAkAre ne bhAvArthakAre spaShTa khulAso karyo chhe ke- shubhAshubhabhAvanA svabhAve gnAyak thaI jAy to te jaD thaI jAy; kAraN ke shubhAshubhabhAv chhe te gnAnasvabhAvathI rikta-khAlI chhe. bhAI! rAg chhe te potAne jANe nahi, joDe gnAyak chhe tene paN jANe nahi; e to bIjA dvArA jANavAmAn Ave chhe. mATe rAg achetan jaD chhe, ajIv chhe; gnAyakamAn eno pravesh nathI. Avo ek gnAyakabhAv chhe, je gnAnInun sva chhe. kahyun ne ahIn ke-‘ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe evA gnAnIne...’ chhe ke nahi pustakamAn? pustak to sAme rAkhyun chhe bApA! kayA shabdano shun bhAv chhe te to jANavo joIe ne? A sansAranA chopaDA meLave chhe ke nahi? to A bhagavAn shun kahe chhe te meLavane bApu!
prashna– paN A ukelatAn (vAnchIne samajatAn) na AvaDe tenun shun karavun? samAdhAna– shun ukelatAn na AvaDe? are! kevaLagnAn letAn AvaDe evI enAmAn shakti chhe. shakti chhe ane ene pragaT kare evun sAmarthya paN chhe. anta-
PDF/HTML Page 2266 of 4199
single page version
muhUrtamAn keTalAy jIvoe kevaLagnAn lIdhun chhe. ahA! nigodamAnthI nIkaLIne, ekAd bhav bIje karIne jyAn manuShya thayo to (ATh varSha pachhI) bhedagnAn karIne samakit pAmyo ane dIkShA laIne antamuhUrtamAn kevaLagnAn UpajAvI siddha thayo.
hA, paN evA keTalA jIv? are bhAI! evI enI tAkAt chhe ke nahi? mokSha jAy evI enI andar tAkAt chhe, kemake potAno sarvagnasvabhAv chhe, pote sadA ek gnAyakabhAv chhe. A to chhe ene enalArja karavo chhe; bas, je shaktirUpe chhe tene vyaktarUp karavo chhe.
prashna– to eno sancho (sAdhan) chhe ke nahi? uttara– chhe ne; andar ek gnAyakabhAvamAn ekAgra thavun te eno sancho (sAdhan) chhe. juo, e ja ahIn kahyun ke-TankotkIrNa arthAt TAnkIne ghaDI kADhelo evo dhruv shAshvat ek gnAyakabhAv gnAnInI draShTimAn nirantar chhe ane e ja upAy chhe. bhAI! A jhINun paDe paN shun thAy? anant jinavaradevo-tIrthankarono A ja upadesh chhe.
ahAhA...! gnAnInI draShTimAn ek gnAyakabhAv ja taravare chhe. tene ek gnAyakamAtrabhAvano ja nirantar Ashray chhe. paryAy chhe e to jANavA mATe chhe, AdaraNIy to ek gnAyakabhAv ja chhe. A shAstranI agiyAramI gAthAmAn na Avyun ke-
vyavahAranay abhUtArtha nAm asatyArtha chhe, ane shuddhanay yAne ek gnAyakabhAv trikALI shuddha shAshvat chIj bhUtArtha chhe. bhAI! A agiyAramI gAthA to jinashAsanano prAN chhe.
prashna– vyavahAr abhUtArtha-asatyArtha chhe teno artha shun? samAdhAna– vyavahAr asatyArtha kahyo eno artha em nahi ke vyavahArano viShay je paryAy te chhe ja nahi. jo paryAy ja nathI em kaho to to vedAnt thaI jAy, kemake vedAnt paryAyane mAnatun nathI, ekalA dravyane (kUTastha) mAne chhe. paN em chhe nahi. to kevI rIte chhe? bhAI! ahIn to vyavahAr nAm paryAyane gauN karIne abhUtArtha kahyo chhe, abhAv karIne nahi. ‘भूदत्थो देसिदो दु सुद्धणओ’–em kahyun ne? tyAn nay ne nayanA viShayano bhed kADhI nAkhIne shuddhanay arthAt trikALI shuddha ek gnAyakasvabhAvI AtmAne mukhya karIne bhUtArtha kahyo, satyArtha kahyo ane vyavahAranayane arthAt paryAy ane rAgAdine gauN karIne asatyArtha kahyo. tyAn paryAyano abhAv karIne (vyavahAranay) asatyArtha kahyo chhe em na samajavun; kemake jo abhAv karIne asatya kahyo hoy to paryAyano nAsh thaI jAy ane to dravya paN na rahe. e to samyagdarshananun
PDF/HTML Page 2267 of 4199
single page version
prayojan siddha karavA mATe shuddhanayane mukhya karI bhUtArtha kahyo ne vyavahArane-paryAyane gauN karIne abhUtArtha kahyo chhe. bhAI! A kevaLIno pokAr chhe ane te kundakundAchArye jAher karyo chhe.
‘भूदत्थो देसिदो दु सुद्धणओ’ ahAhA...! shuddhanay arthAt trikAL shuddha ek gnAyakasvabhAvI chhatI shAshvat chIj prabhu AtmA bhUtArtha chhe em bIjun pad kahyun ne pachhI kahyun ke-‘भूदत्थमस्सिदो खलु सम्मादिट्ठी हवदि जीवो’ bhUtArtha matalab shuddha ek gnAyakabhAvanA Ashraye jIv samyagdraShTi hoy chhe-thAy chhe. bhAI! A to anantA tIrthankaroe-jinavaroe pragaT karelA jinadarshanano prAN chhe. A to jIvanA jIvananun vAstavik jIvan chhe. juone, e ja kahe chhe ne ahIn ke-‘TankotkIrNa ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe evA gnAnIne temano niShedh chhe.’ eTale ke bhUtArthano jene Ashray varte chhe tene rAgAdinA kartA ane bhoktApaNAno niShedh chhe. bhAI! TIkAmAn bhAShA to A chhe. aho! amRutachandradeve param amRut reDayAn chhe! bhagavAn! tArA hitanI A vAt chhe.
prashna– sAt tattvanI shraddhAne samyagdarshan kahyun chhe ne? samAdhAna– bhAI! sAt tattvanI bhedarUp shraddhA e kAI samyagdarshan nathI. sAt tattvanI abhed shraddhA (sAt tattvanI pAchhaL rahelA ek gnAyakabhAvanI shraddhA) te samyagdarshan chhe. tyAn tattvArthasUtramAn ‘–तत्त्वम्’ em ekavachan chhe. eTale ke bhedanI tyAn vAt nathI. jyAn ekavachan hoy tyAn ekarUp svabhAvano Ashray thayo ane temAn sAte tattvanun shraddhAn garbhit thaI gayun; kemake nishchayathI...’ jarI sUkShma vAt chhe bhAI! ke gnAyakabhAv abhed ek chhe tenAn jyAn shraddhAn-gnAn thatAn to temAn (ek gnAyakabhAvamAn) A (AsravAdi) paryAy nathI em tenun gnAn paN AvI jAy chhe. syAt asti ane syAt nAsti em bhang chhe ne? ahAhA...! saptabhangI to jainadarshananun mUL chhe, ane jainadarshan-digambar jainadarshan e ja darshan chhe. bIjun koI darshan-shvetAmbarAdi-jainadarshan chhe ja nahi. panDit shrI ToDaramalajIe to mokShamArga prakAshakamAn e sarvane anyamatamAn lIdhA chhe. lyo, AvI vAt! samajANun kAI...?
A badhA sheThiyA mAne ke ame moTA karoDapati sheThiyA chhIe ne? are! dhULey nathI sheThiyA, sAmbhaLane. AtmAmAn kayAn paisA garI gayA chhe? ‘nathI’ (AtmA paisA nathI) e ja anekAnta thayun. bhagavAn AtmA gnAyakabhAve chhe ne rAgAdi parabhAve nathI e anekAnta chhe. oho! bhAgya hoy to sAmbhaLavAy maLe. ahA! AmAn to sat ne pAmavAnI rIt ne paddhati batAvI chhe!
ahAhA...! gnAnI kevA hoy chhe? to kahe chhe-ek gnAyakabhAvasvabhAvavALA hoy
PDF/HTML Page 2268 of 4199
single page version
chhe, paN vyavahAraratnatrayanA rAgavALA gnAnI hoy chhe em nahi. bahu jhINI vAt chhe. bApu! nishchay ne vyavahAranA viShay to viruddha chhe. nishchay ane vyavahAr em be nay chhe ne? benA viShay to viruddha chhe. jo bey nay ek sarakhA hoy to be nay paDe ja nahi. mATe bemAn viShayabhede viruddhatA chhe. jene nishchay svIkAre chhe tene vyavahAr svIkArato nathI ane jene vyavahAr svIkAre chhe tene nishchay svIkAratI nathI. gnAnI nishchayano Ashray karI nishchayane svIkAre chhe ane vyavahAr chhe eno mAtra gnAtA-jANanAr rahe chhe. vyavahArano gnAnI Ashray karato nathI, mAtra ene jANe chhe bas. tethI to kahyun ke- gnAnI ek gnAyakasvabhAvavALo chhe; arthAt ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe te gnAnI chhe; ane gnAnIne vyavahAranA bhAvono-rAgAdi bhAvono niShedh chhe arthAt Ashray nathI. bApu! A nyAyathI-lojIkathI-yuktithI to kahe chhe. paN have besavun, na besavun emAn to sau svatantra chhe. bIjAne koI bIjo besADI de (samajAvI de) em chhe nahi. bhagavAn tIrthankaradev paN bIjAmAn shun kare?
AmAn be vAt thaI- 1. TankotkIrNa ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe te gnAnI chhe-A asti thaI. 2. ane evA gnAnIne rAgano niShedh chhe, Ashray nathI-em nAsti thaI. e to pahelAn AvI gayun ne? ke jeTalA sansArasambandhI chhe teTalA bandhananAn nimitta chhe ane jeTalA sharIrasambandhI chhe teTalA upabhoganAn nimitta chhe. have jeTalA bandhananAn nimitta chhe teTalA to rAgadveShamohAdik chhe ane jeTalA upabhoganAn nimitta chhe teTalA sukhadukhAdik chhe. A rAgadveShamohAdinA kartApaNAnA ane sukhadukhAdinA bhoktApaNAnA jeTalA pariNAm chhe te badhAyano gnAnIne niShedh chhe, gnAnI teno Ashray karato nathI. AvI vAt chhe.
are! agnAnIe koI di’ shAstra vAnchyAny nathI, sAmbhaLyAny nathI. ene kayAn phurasad chhe bichArAne? e to bAyaDI-chhokarAmmAn ne bhogamAn ne paisA raLavAmAn garI gayo chhe. ene kahIe chhIe ke bhAI! emAn kAI (mAl) nathI. A dhULano (paisAdino) to koIne traNakALamAn bhog nathI. strInA sharIrano bhog paN jIvane-agnAnIne paN-hoto nathI; kemake arUpI bhagavAn AtmA rUpIne aDey nahi to kem bhogave? mATe jIv makAnane, strInA sharIrane ke bhojanAdine kadIy bhogave nahi. phakta te taraphano ‘A ThIk chhe’-em rAg karIne agnAnI te rAgano bhoktA thAy chhe, kartA paN thAy chhe, parantu gnAnI tenA kartA-bhoktA nathI em ahIn kahe chhe.
agnAnI sheno bhoktA chhe? agnAnI rAgAdino bhoktA chhe, paN parano-sharIr, vANI, makAn, dhan, bhojanAdino
PDF/HTML Page 2269 of 4199
single page version
kadIy bhoktA nathI. te mAne chhe ke hun parane karun chhun ne bhogavun chhun tethI te tevA rAgano kartA-bhoktA thAy chhe, paN parano nahi kemake parane to AtmA aDatoy nathI. ahIn kahe chhe-gnAnIne rAganA kartA-bhoktApaNAno niShedh chhe, arthAt gnAnI rAganoy kartA-bhoktA chhe nahi.
prashna– A bangalAvALAone jem paisA thAy em enAthI majhA-Anand Ave chhe ne?
uttara– bhAI! e bangalAvALAone kAI bangalA ke paisAno bhogavaTo chhe em nathI kemake paisA ne bangalA to jaD dhUL chhe. bangalA bangalAnA (jaD pudgalanA) chhe ne paisA paN paisAnA (jaD pudgalanA) chhe. paisA thAy emAn AtmAne shun Avyun? A bangalA ne paisA ThIk chhe evA rAgano-kaShAyano bhog tene to Ave chhe ane temAn harakh mAne e agnAn tenA palle to Ave chhe. samajANun kAI...?
prashna– Ap A lAkaDI pheravo chho eTale paisA vadhe chhe em loko kahe chhe te barAbar chhe?
uttara– dhULey barAbar nathI sAmbhaLane. A lAkaDI to hAthamAn parasevo thAy to shAstrane aDAy nahi te kAraNathI rAkhI chhe. A atyAre chhe e to plAsTIkanI chhe, paN pahelAn sukhaDanI hatI. te sukhaDanI hatI tene koI laI gayun; ene em ke emAn k (kchamatkAr) chhe. paN bApu! A to dhUL chhe. A lAkaDImAn shun mAl chhe? mAl to badho chaitanyachamatkAr prabhu AtmAmAn chhe. ahIn to enI (chaitanyanI vAt karIe chhIe ne tene koI ekachitta thaI sAmbhaLe chhe to tene UnchAn puNya bandhAI jAy chhe. bas, A vAt chhe. bAkI lAkaDI-bAkaDImAn kAI (jAdu) nathI. samajANun kAI...?
ahAhA...! AtmA chaitanyachamatkArasvarUp pUrNAnandano nAth anantI shaktiono bhanDAr prabhu ishvar chhe. AtmAmAn ek prabhutvashakti chhe. prabhutvashakti vaDe AtmA potAnA akhanDit pratAp vaDe sadA svatantra shobhAyamAn chhe. A prabhutvashakti-ishvar shaktinun ek ek guNamAn rUp chhe. shun kahyun e? jem AtmAno ek gnAnaguN chhe tem kartAguN chhe. to, kartAguN chhe te gnAnaguNamAn nathI, paN gnAnamAn kartAguNanun rUp chhe, kemake gnAnamAn gnAnanun karavApaNun svatantra potAthI chhe. jhINI vAt chhe bhAI! Ano dIpachandajI sAdharmIe chiddavilAsamAn vistArathI khulAso karyo chhe.
gnAyakabhAvasvarUp anantaguNano pinD prabhu AtmA chhe. AkAshanA jeTalA pradesh chhe enAthI anantaguNA AtmAmAn guN chhe. ahAhA...! AkAsh kone kahIe? jeno kayAny ant nahi evun sarvavyApak! shun kayAny eno ant chhe? anant-anant-anant
PDF/HTML Page 2270 of 4199
single page version
AkAsh chhe. temAn ek paramANu jeTalI jagA roke te pradesh chhe. AvA AkAshanA anant- anant pradesh chhe. ane enAthI anantaguNA bhagavAn AtmAnA guN chhe. te ekek guNamAn bIjA guNanun rUp chhe. ek guNamAn bIjo guN nathI, paN ekek guNamAn bIjA guNanun rUp chhe. gnAnaguNamAn ishvarashaktinun rUp chhe; arthAt gnAnaguN svayam potAthI akhanD pratApavaDe svatantra shobhAyamAn chhe. tevI rIte darshanaguNamAn ishvarashaktinun rUp chhe. darshanaguNamAn ishvarashakti nathI, paN ishvarashaktinun rUp chhe. ahAhA...! Avo bhagavAn AtmA anant mahimAvant chitchamatkAr-svarUp mahA padArtha chhe. bhAI! tane A dhULanI-paisAnI ne bAyaDInA dehanI ne bangalAnI mahimA ADe tArI moTapanI khabar nathI. e badhI dhULamAn to kAI nathI paN jenA ekek guNamAn ishvarashaktinun rUp chhe evo akhanD pratAp jeno chhe evo chaitanyamahAprabhu tun ishvar chho, parameshvar chho.
gnAnIne to A chaitanyamahAprabhu ek gnAyakabhAv potAno chhe. ‘ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe evo gnAnI’-em kahyun ne? paN puNyavALo ke rAgavALo ke paisAvALo gnAnI em na kahyun? bhAI! puNya, rAg ke paisA chhe kayAn vastumAn? paisA to dhUL ajIv chhe, tenI jIvamAn nAsti chhe; tathA puNya ne rAg Asrav chhe, tenI paN shuddha chaitanyamAn nAsti chhe. ahAhA...! Atmadravya ek gnAyakapaNe asti chhe ane bIjA anantadravyanI ane bIjA anant parabhAvanI temAn nAsti chhe. AvA ek gnAyakabhAvavALA gnAnIne, kahe chhe, rAgano niShedh chhe arthAt tene rAganun karavApaNuny nathI ne bhogavavApaNuny nathI. ene to mAtra gnAtAdraShTApaNun chhe. dharmI to jANavAvALo-gnAtAdraShTA chhe. samayasAr nATakamAn Ave chhe ne ke-
je rAg kare te kartA agnAnI chhe ane je jANe te gnAnI chhe. je kare te gnAtA nahi ane je jANe te kartA nahi. chAhe rAg ho ke sharIr ho, gnAnI to enA jANanAr ja chhe; gnAnI tene vyavahAre jANe chhe, nishchayathI to te shuddha chaitanyadravyane jANe chhe, anubhave chhe. Avun lokone Akarun lAge paN anant kevaLIoe, gaNadharoe ane munivaroe kahelo mArga A ja chhe.
A arhantAdi panch parameShThI nathI? bhagavAn! e panch parameShThIpad bhagavAn AtmAnAn-tArAn ja chhe. tun ja arhantAdisvarUp chho. e panchaparameShThIpad AtmAnI pedAsh chhe, e kAI rAganI ke sharIranI-paranI pedAsh nathI; rAgamAn ke paranA svarUpamAn A pAnch paramapad chhe ja nahi.
PDF/HTML Page 2271 of 4199
single page version
‘je adhyavasAnanA udayo sansArasambandhI chhe ane bandhananAn nimitta chhe teo to rAg, dveSh, moh ityAdi chhe tathA je adhyavasAnanA udayo dehasambandhI chhe ane upabhoganAn nimitta chhe teo sukh, dukh ityAdi chhe.’
shun kIdhun? rAg-dveSh-mohanun karavun te kartApaNun chhe ane te bandhanun kAraN chhe, sansAranun kAraN chhe. rAg chAhe puNyano ho ke pApano, paN emAn karavApaNun chhe te mithyAtvabhAv chhe ane te bandhananun kAraN chhe. A shun kIdhun? samajANun kAI...? bhagavAn AtmAmAn sansArasambandhInA kartApaNAnA je adhyavasAn bhAv thAy chhe te bandhanAn kAraN chhe ane teo rAg, dveSh, moh chhe. tathA je dehasambandhI adhyavasAnanA bhAv chhe, bhoktApaNAnA bhAv chhe teo sukh, dukh ityAdi chhe. AmAn pahelun kartApaNun ne bIjun bhoktApaNun nAkhyun chhe. have visheSh siddhAnt kahe chhe ke-
‘te badhAy (adhyavasAnanA udayo) nAnA dravyonA svabhAv chhe.’ shun kahe chhe? ke sansArasambandhI mithyAtva ane puNya-pApanA bhAv bandhanun kAraN chhe ane bhogasambandhI je bhoktApaNAnA bhAv chhe te sukh-dukh chhe. te badhAy nAnA dravyonA svabhAv chhe arthAt teo ek shuddha chaitanyadravyanA svabhAv nathI. rAgadveShamohanA bhAv tathA sukhadukhanI kalpanA-e badhAy karmanA sanyoganA nimittathI utpanna thayelA chhe ane tethI teo vyabhichArI bhAv chhe. jem maithunamAn benA sanyogathI bhAv utpanna thAy chhe tem vikAranA-kartApaNAnA ne bhoktApaNAnA bhAv ek jIv ane bIjA karmanA nimittathI utpanna thAy chhe. bIjAnA sambandhathI utpanna thayelA te bhAv vyabhichArI bhAv chhe. gAthA 203 mAn temane vyabhichArI bhAv kahyA chhe. karmanA nimittanA vashe je bhAv utpanna thAy te vyabhichArI bhAv chhe, jyAre shuddha chaitanyasvarUpanA-ek gnAyakasvarUp prabhu AtmAnA vashe utpanna thayelA nirmaL pariNAm avyabhichArI mokShamArganA pariNAm chhe.
bhAI! vyavahAraratnatrayanA bhAv paN jo kartAbuddhithI chhe to te bandhabhAv chhe. vyavahAraratnatrayanA pariNAm shubharAg chhe ane tenun kartApaNun e sansArasambandhI bandhananA bhAv chhe; jyAre trikALI shuddha ek gnAyakabhAvanA Ashraye utpanna thayelA shuddha ratnatrayanA pariNAm ek dravyasvabhAv hovAthI avyabhichArI bhAv chhe. e to puNya-pAp adhikAramAn kaLash 106-107mAn AvI gayun ke gnAnanun thavun ek dravyasvabhAve hovAthI shuddha chhe, pavitra chhe, mokShanun kAraN chhe, jyAre karma (rAg)nun thavun anya dravyanA svabhAve hovAthI mokShanun kAraN nathI, bandhanun kAraN chhe. tyAn (106-107 kaLashamAn) वृत्तं....
PDF/HTML Page 2272 of 4199
single page version
ityAdi shabdo chhe teno A bhAv chhe. AkhA kaLasho to thoDA yAd rahe chhe? paN A bhAv chhe ke shuddha Anandakand ek gnAyakabhAv-chinmAtrabhAvanA vashathI-AshrayathI-avalambanathI je bhAv utpanna thAy chhe te bhAv pavitra avyabhichArI bhAv chhe ane te mokShanun kAraN chhe; jyAre karmanA nimittane arthAt anek dravyane vash thaIne -tAbe thaIne je bhAv utpanna thAy chhe te vyabhichArI bhAv chhe ane te bandhanun kAraN chhe.
bhAI! A to siddhAnt chhe ke-‘svAshrito nishchaya, parAshrito vyavahAra’ ahIn kahe chhe-jeTalA parAshrit bhAv chhe te bandhanun kAraN chhe. nishchay ane vyavahAr -e be nayanA viShayane virodh chhe. ‘उभयनयविरोधध्वंसिनि’... em kaLash Ave chhe ne? nishchay ane vyavahAr em be nayanA viShayo bhinna bhinna chhe. nishchayanayano viShay pUrNAnandano nAth prabhu gnAyakasvabhAvathI manDit ek shuddha Atmadravya chhe ane tenA Ashraye samyagdarshan thAy chhe. e to 11 mI gAthAmAn AvI gayun ke-‘भूदत्थमस्सिदो खलु सम्मादिट्ठी हवदि जीवो’! bhAI! chAre korathI juo to pUrvApar virodh rahit siddhAnt siddha thAy chhe. parAshrit bhAv, vyavahAranA bhAv -chAhe kartAsambandhI ho ke bhogasambandhI ho -bandhanun kAraN chhe. tyAn gAthAmAn na Avyun ke –‘सुदपरिचिदाणुभूदा सव्वस्स कामभोगबन्धकहा’–em ke kAm nAm rAganun karavun ne bhog nAm rAganun bhogavavun -evI bandhanI vAt to anantavAr sAmbhaLI chhe, parichayamAn AvI chhe, anubhavamAn AvI chhe. tyAn ‘बंध कहा’nun vAchya to ‘bandhabhAv’ chhe. ahA! eNe svathI ekatva ne rAgathI bhinna evA bhAvane kadI sAmbhaLyo nathI!
prashna– sambhaLAvavAvALA maLyA nahi ne? uttara– bhAI! e to pAtratA jAgRut thaI nahi, pote darakAr karI nahi to sambhaLAvavAvALA maLyA nahi em kahe chhe. bhagavAn to traNalokanA nAth sarvagna parameshvar sAkShAt videhamAn hamaNAn paN birAje chhe. paN shun thAy? sAmbhaLavAnI lAyakAt nathI to tyAn upajyo nahi, janmyo nahi.
prashna– to shun kALalabdhi pAkI nahi? samAdhAna– bhAI! puruShArtha kare to kALalabdhi pAke chhe ke bIjI rIte pAke chhe? e to ek bhAI sAthe’ 83 nI sAlamAn eTale pa0 varSha pahelAn charchA thaI hatI. te kahe- kALalabdhi pAke tyAre thashe. tyAre kahyun ke-kALalabdhi shun chIj chhe? juo, mokShamArgaprakAshakamAn to shrI ToDaramalajI Am kahe chhe ke-kALalabdhi ne bhavitavya kAI vastu nathI. je samaye puruShArtha dvArA je paryAy prApta thaI te kALalabdhi chhe; ane tyAre je thavA yogya bhAv hato te thayo te bhavitavya chhe. A vAt shrI ToDaramalajIe mokShamArgaprakAshakamAn kahI chhe. A mokShamArgaprakAshak pahelAn’ 82 mAn eTale pa1 varSha pahelAn vAnchelun. juo, tenA navamA adhikAramAn A chhe-
PDF/HTML Page 2273 of 4199
single page version
prashna– “mokShano upAy kALalabdhi AvatAn bhavitavyAnusAr bane chhe ke mohAdikano upashamAdi thatAn bane chhe, ke potAnA puruShArthathI udyam karatAn bane chhe? te kaho.” lyo, A prashna ke mokShanun kAraN kALalabdhi chhe, bhavitavya chhe, ke karmanA upasham-kShayopashamAdi chhe? ke pachhI mokShanun kAraN potAnA puruShArthapUrvak bane chhe? have visheSh pUchhe chhe-
“jo pahelAn be kAraNo maLatAn bane chhe to tame amane upadesh shA mATe Apo chho? tathA jo puruShArthathI bane chhe to sarva upadesh sAmbhaLe chhe chhatAn temAn koI puruShArtha karI shake chhe tathA koI nathI karI shakatA tenun shun kAraN?”
kahe chhe-jo kALalabdhi ane bhavitavyatA-em be kAraNothI mokShano upAy bane chhe to upadesh devAnI kayAn jarUr chhe? ane jo puruShArthathI bane chhe to upadesh sarva sAmbhaLe chhe chhatAn sarvane mokShano upAy kem banato nathI? mokShano upAy to koIkane ja bane chhe. sarvane kem banato nathI?
enun samAdhAn karatAn kahe chhe-puruShArthathI ja mokShaprApti chhe.
uttara– “ek kArya thavAmAn anek kAraNo maLe chhe. mokShano upAy bane chhe tyAn to pUrvokta traNe kAraNo maLe chhe tathA nathI banato tyAn e traNe kAraNo nathI maLatAn; pUrvokta traN kAraN kahyAn temAn kALalabdhi ane bhavitavya (honahAr) to koI vastu ja nathI.” bahu AkarA shabdo bhAI! paN vAt yathArtha chhe.
amAre to pahelethI ja charchA chAlI Ave chhe ne? 70 mAn dIkShit thayA pachhI ‘71 thI charchA chAle chhe. teo kahe-karmathI vikAr thAy chhe.’ tyAre kahyun ke karmathI vikAr thAy e mAnyatA sAv jUThI chhe. paradravyathI potAmAn vikAr thAy em hoI shake nahi, e to potAnA vikAranA samaye potAnA UndhA-ulTA puruShArthathI svakALe vikAr utpanna thAy chhe ane temAn karma to nimittamAtra chhe, kartA nahi. nimitta kAI kartA nathI. jo karma (nimitta) kartA hoy to, te nimitta ja rahe nahi.
‘71mAn A prashna (karmano prashna) chAlyo, ne’ 72mAn A prashna chAlyo-shun ke kevaLagnAnIe dIThun hashe to puruShArtha thashe-lyo, ‘72mAn A prashna chAlyo, keTalAn varSha thayAn? ekasaTh thayAn. bahu charchA chAlI. bIjA to bichArA jADIbuddhivALA te kAI samaje nahi, paN ahIn to andaranA sanskAr hatA ne? to andarathI sahaj Avatun hatun; to kahyun ke- kevaLIe dIThun hashe to puruShArtha thashe-e barAbar nathI. hA, sarvagne jem dIThun chhe tem thashe- e to yathArtha chhe, paN sarvagna bhagavAn ke jemanA ek
PDF/HTML Page 2274 of 4199
single page version
gnAnaguNanI paripUrNa dashAmAn-kevaLagnAnamAn anantA kevaLI jaNAy, traNakAL-traNalokanA dravya-guN-paryAy jaNAy-AvA kevaLagnAnanA sAmarthyanun jene shraddhAn thAy tene bhav hoI shake nahi, ahAhA...! paripUrNa dashA je kevaLagnAn tenun anant sAmarthya jenI draShTimAn besI gayun tene bhavabhramaN rahe ane puruShArthahInatA hoy te hoI shake nahi. kahyun ke-sarvagna kevaLIe jem dIThun chhe tem thashe-em sarvagnanI shraddhAvALAne bhav hotA ja nathI, e to puruShArthanA panthe ja chhe. e to pachhI pravachanasAramAnthI nIkaLyun, paN te di’ kayAn pravachanasAr joyun’tun? pravachanasAr to’ 78nI sAlamAn joyun; paN eno bhAv te di’ hato.
bhagavAn shrI kundakundAchArya pravachanasAranI gAthA 80 mAn pharamAve chhe ke-
ahAhA...! kahe chhe-je koI arihantanA dravya-guN-paryAyane jANe chhe te ‘जाणदि अप्पाणं’ AtmAne jANe chhe ane ‘माहो खलु जादि तस्य लयं’ teno moh nAsh pAmI jAy chhe arthAt te kShAyik samakitane prApta thAy chhe. juo, AchAryadeve jor to eTalun dIdhun chhe ke-te apratihat bhAvane pAme chhe-em kahevun chhe. ‘लयं’ shabda chhe ne? te apratihat bhAvane sUchave chhe. shrI amRutachandrAchArya pravachanasAranI 92mI gAthAmAn kahe chhe ke- ame Agamakaushalya tathA svAnubhavamanDit AtmagnAn vaDe mithyAtvane haNI nAkhyun chhe; have te pharIne amane Avashe nahi.
prashna– paN bhagavAn! Ap chhadmastha chho ne? ane pancham ArAnA muni chho ne? (chhatAn AvI apratihat bhAvanI vAt karo chho?)
samAdhAna– bhAI! ame A kolakarAr karIe chhIe ne? ke ame pancham ArAmAn svAnubhav vaDe je mithyAtvano nAsh karyo chhe te tenun vaman karI nAkhyun chhe; jethI have te pharIne Avashe nahi. pravachanasAranI 80 mI gAthAmAn mohanA nAshanI-vamananI vAt chhe. ahAhA...! jene arihantanun-kevaLagnAnanun antaramAn bhAn thayun tene kevaLagnAnanI prAptinun bIj evun samyagdarshan utpanna thAy chhe.
prashna– shun A pancham ArAnI vAt chhe? uttara– hA; pancham ArAnA munirAj to kahe chhe; to e konI vAt chhe? bhAI! A pancham ArAnA jIvo mATenI vAt chhe.
mokShamArga prakAshakamAn kahe chhe-‘kALalabdhi ane bhavitavya to koI vastu ja nathI.’ to shun shrI ToDaramalajI kevaLI thaI gayA chhe? shun temane kevaLagnAn thaI gayun chhe?
PDF/HTML Page 2275 of 4199
single page version
are bhAI! kevaLI to hamaNAn nathI, paN samakitI to chhe ne? kevaLagnAnanun bIj evun samyagdarshan to chhe ne? kevaLagnAnanun yathArtha shraddhAn to chhe ke nahi? chhe; to teo yathArtha ja kahe chhe. samakitamAn shun pharak chhe? samakitamAn-tiryanchanA samakitamAn ne siddhanA samakitamAn-koI pher nathI.
to (mokShamArga prakAshakamAn) kahe chhe-“kALalabdhi ane bhavitavya to koI vastu ja nathI, je kALamAn kArya bane te ja kALalabdhi tathA je kArya thayun te ja bhavitavya. vaLI karmanA upashamAdik chhe te to pudgalanI shakti chhe, teno kartA-hartA AtmA nathI, tathA puruShArthathI udyam karavAmAn Ave chhe te AtmAnun kArya chhe mATe AtmAne puruShArthapUrvak udyam karavAno upadesh ApIe chhIe.” ahAhA...! pt.. shrI ToDaramalajIe kAI kAm karyun chhe! agnAnInA varShonA prashnonA khulAsA karyA chhe, tethI to teo ‘AchAryakalpa’ kahevAyA chhe. aho! shabde shabde AkhA shAstrano sAr (-mAkhaN bharyo chhe!
je samaye kArya thayun te kALalabdhi chhe ane je bhAv thayo te bhavitavyatA chhe. have visheSh kahe chhe-
“have A AtmA je kAraNathI kAryasiddhi avashya thAy te kAraNarUp udyam kare tyAn to anya kAraNo avashya maLe ja ane kAryanI siddhi paN avashya thAy ja; tathA je kAraNathI kAryasiddhi thAy athavA na paN thAy te kAraNarUp udyam kare to tyAn anya kAraN maLe to kAryasiddhi thAy, na maLe to na thAy, have jinamatamAn je mokShano upAy kahyo chhe tenAthI to mokSha avashya thAy ja.” lyo, A sampradAyamAn moTI charchA chAlatI hatI teno khulAso.
bhAI! bhagavAne dIThun hashe te di’ thAshe em vichArI puruShArthahIn thavun, pramAdI rahevun e to agnAn chhe. bhagavAne dIThun hashe te di’ thAshe, mATe ApaNe atyAre puruShArtha karI shakIe nahi-em jo hoy to A dIkShAthI shun kAm chhe? are bhAI! jyAre puruShArtha svabhAvasanmukhano thayo tyAre kALalabdhi thaI gaI ane bhAv paN samyagdarshanano thaI gayo. bhAI! A to matAgrah-haThAgrah chhoDIne samajavA mAge to besI jAy evI vAt chhe; bAkI matAgrahathI ke vAdavivAdathI bese evI vAt nathI. samyaggnAnadIpikAmAn Ave chhe ke ‘sadguru kahai sahajakA dhandhA vAdavivAd karai so andhA.” lyo, A tamArA badhA to (matAgrahanA) pApanA dhandhA chhe, jyAre A to sahajano dhandho chhe. bhagavAn AtmA sahajAnandasvarUp prabhu sahaj ek gnAyakasvarUp chhe, kemake te akRutrim chhe arthAt koIe ene karyo chhe em nathI. ahA! tenA taraphano puruShArtha karIne samyagdarshan-gnAn-chAritranI ramaNatA karavI te sahajano dhandho chhe. tathA
PDF/HTML Page 2276 of 4199
single page version
je vAdavivAd kare, vitanDAvAd kare te andh chhe kemake tene bhagavAn AtmA dekhAto nathI, anubhavamAn Avato nathI. ‘khojI jIvai, vAdI marai’ em Ave chhe ne? bhAI! satnA shodhavAvALAnun jIvan rahe chhe ane je vAdI-matAgrahI chhe te mare chhe arthAt sansAramAn chAragatimAn rajhaLe chhe, DUbI mare chhe.
ahIn kahe chhe-‘te badhAy (adhyavasAno) nAnA dravyonA svabhAv chhe; gnAnIno to ek gnAyakasvabhAv chhe.’
juo, vikAranA-vibhAvanA pariNAm jIv ne karmanA sambandhathI utpanna thayelA chhe, karme utpanna karyA chhe em nahi, paN karmanA nimittanA vashathI utpanna thayA chhe. tethI teo nAnA dravyonA svabhAv chhe. jyAre gnAnIno to ek gnAyakasvabhAv chhe. sanyogavash utpanna thayelA sanyogIbhAv gnAnInA chhe nahi; gnAnI to teno mAtra jANavAvALo chhe. vyavahAraratnatrayano rAg paN sanyogIbhAv chhe, gnAnI to teno paN jANavAvALo chhe, teno kartA nathI, vA teno svAmI nathI; kemake gnAnI to ek gnAyakasvabhAv chhe. chothe guNasthAne samyagdraShTi ek gnAyakasvabhAv chhe. ahA! bhAShA to sAdI chhe, paN bhAv sUkShma chhe. A to traNalokanA nAth jineshvar parameshvarano mArga bApA! ahA! alaukik chIj chhe prabhu!
ahAhA...! ‘gnAnIno to ek gnAyakasvabhAv chhe. mATe gnAnIne temano (vibhAvono) niShedh chhe.’ A vyavahAraratnatrayano rAg ke je be dravyonA sambandhathI utpanna thavAvALo chhe teno gnAnIne niShedh chhe. TIkAmAn paN e Avyun hatun ke gnAnIne temano niShedh chhe. eTale shun? ke puruShArthanI kamajorInA kAraNe te utpanna thAy chhe paN te hun nathI, te mArI chIj nathI-em gnAnIne teno niShedh chhe. hun to ek gnAyakasvabhAv ja chhun, ane karmanA sambandhathI-vashathI utpanna thayelo A rAg mArI chIj nathI em gnAnIne teno niShedh chhe. 272mI gAthAmAn Ave chhe ne ke-
juo, AmAn paN vyavahAranayano niShedh Avyo. nishchayanun upAdeyapaNun kahyun ne vyavahArano niShedh karyo. eTale shun? ke jeNe nishchay shuddha AtmadravyanA lakShe nishchayaratnatray pragaT karyAn tene vyavahArano niShedh chhe arthAt tene vyavahAraratnatrayano rAg mAro chhe vA te mArun kartavya chhe em chhe nahi.
vyavahAranay gnAnIne chhe nahi em nahi. dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, pUjA ityAdi vyavahAranay gnAnIne chhe kharo, paN draShTimAn gnAnIne teno niShedh chhe kemake gnAnIne to ek gnAyakasvabhAv ja potAno chhe, AvI vAt chhe.
PDF/HTML Page 2277 of 4199
single page version
have kahe chhe-‘tethI gnAnIne temanA pratye rAg-prIti nathI.’ A dev-guru-shAstranI shraddhAnA rAgamAn ke panchamahAvratanA rAgamAn ke shAstra bhaNavAnA vikalpamAn gnAnIne rAg-prIti nathI. shun kahyun? vyavahAraratnatray nathI em nahi, paN vyavahAraratnatray pratye rAg ke prIti nathI. bhAI! jyAn pUrNa vItarAgatA na hoy tyAn lagI gnAnIne vyavahAranay hoy chhe, munirAjane ke jemane antarangamAn prachur Anandanun svasamvedan pragaT chhe temane paN pramattabhAv chhe, aThThAvIs mUlaguN AdinA vikalpa chhe, paN draShTimAn te sarvano niShedh chhe, arthAt tenAthI mane lAbh chhe ane te mArun kartavya chhe em temane nathI. potAnA ek gnAyakasvabhAv sivAy bIjA koI paN sanyogIbhAvamAn gnAnIne svAmIpaNun hotun nathI. AvI vAt lokone AkarI paDe chhe! paN shun thAy?
agnAnIne to em siddha karavun chhe ke-vyavahAraratnatrayathI-nishchay thAy chhe ane nimittathI upAdAnamAn k (kvilakShaNatA) thAy chhe. parantu bhAI! nimitta chhe te parachIj chhe, ane parathI parachIjamAn k kthAy evun kayArey bane kharun? kayArey na bane. ek dravyanI paryAy bIjA dravyanI paryAyamAn shun kare? kAI na kare; jo kare to be dravya ek thaI jAy, be rahe nahi. evI rIte vyavahAr paN nishchayamAn nimitta chhe. nimitta jem kartA nathI, upasthitimAtra chhe tem vyavahAr paN nishchayano kartA nathI, nimittamAtra chhe, sahacharamAtra chhe. Avun chhe!
ahAhA...! gnAnIne rAg pratye rAg-prIti nathI. ahAhA...! ene to nij nirmaLAnandanA nAthanI ruchi-prIti thaI chhe ne? to svabhAvanI ruchi thatAn rAganI ruchino abhAv thaI jAy chhe. rAg nathI hoto em nahi, paN rAganI ruchino gnAnIne abhAv hoy chhe. have visheSh kahe chhe ke-
‘paradravya, parabhAv sansAramAn bhramaNanAn kAraN chhe; temanA pratye prIti kare to gnAnI shAno?’
joyun? paradravya chhe te rAganun -vibhAvanun nimitta chhe ane parabhAv chhe te rAg- vibhAv chhe. ahIn te bannene sansAr paribhramaNanAn kAraN kahyAn chhe kemake banne pratye je prItino bhAv chhe te mithyAtvabhAv chhe. gnAnIne paradravya ne parabhAv banne pratye prIti hotI nathI. temanA pratye prIti kare to gnAnI shAno? arthAt temanA pratye prIti kare te agnAnI mithyAdraShTi chhe.
shrI panchAstikAyamAn (gAthA 136 mAn) prashasta rAganA svarUpanun kathan karyun chhe. tyAn aprashasta rAgano niShedh karanAr dev-guru-dharma pratye bhaktino je anurAg chhe tene prashasta rAg kahyo chhe. dev-guru-dharma e prashasta viShayo chhe ne? eTale temanA pratye bhakti ne anugamananA rAgane prashasta rAg kahyo chhe. paN e to asthiratAnI apekShAe
PDF/HTML Page 2278 of 4199
single page version
vAt chhe. gnAnIne evo asthiratAno rAg Ave chhe paN tene asthiratAnI ruchi ke prIti hotAn nathI, prashasta rAganI paN gnAnIne ruchi hotI nathI. gnAnIne to ek gnAyakasvabhAv ja AdaraNIy chhe. samajANun kAI...?
ahAhA...! kahe chhe-paradravya ne parabhAv sansAr paribhramaNanAn kAraN chhe; temanA pratye prIti kare to gnAnI shAno? bhAI! arihantAdi bhagavAn pratye paN prIti kare to te rAg chhe ane rAg pratye prIti kare to te mithyAtva chhe. e ja ahIn Avyun ne ke-‘paradravya, parabhAv sansAramAn bhramaNanAn kAraN chhe.’ ahA! juone, panDit shrI jayachandajIe kevo saras bhAvArtha karyo chhe!
to gnAnIne paN arahantAdimAn bhakti to hoy chhe? te hoy chhe ne; tenI koN nA pADe chhe? paN tene te rAgano rAg nathI vA te rAg bhalo chhe ne karavA yogya kartavya chhe em gnAnI mAnatA nathI. ahAhA...! sahajAtmasvarUp sahajAnand prabhu AtmAno jene prem thayo tene rAg pratye prem nathI, rAg mAro chhe, par (arahantAdi) mArA chhe em mamatva nathI. AvI vAt chhe.
to kahe chhe ne ke-dharmIne strI-kuTumb-parivAr pratye rAg hoy chhe tethI adhik rAg dev-guru-dharma pratye ne sAdharmI pratye hoy chhe?
bhAI! strI-kuTumbAdi pratyenA rAg karatA dev-guru-dharma pratyeno rAg judI jAtano hoy chhe. jene antaramAn shuddha ek gnAyakabhAvanI ruchi jAgrat thaI chhe tenA rAganI paN dishA badalAI jAy chhe, tene dev-guru-dharma pratyenA prashasta rAganI ja adhikatA hoy chhe. jo visheSh rAg dev-guru-dharma prati na hoy ane kuTumb-parivAr Adi aprashasta viShayo pratye adhik rAg hoy to te mithyAdraShTi ja chhe. to gnAnIne dev-guru-dharma prati visheSh rAg to hoy chhe paN tene te rAgano rAg hoto nathI; A dev-guru Adi mArA chhe evI mUrchchhAno bhAv teno hoto nathI. bhAI! jevo kuTumbAdi pratye rAg chhe tethI visheSh dev-guru Adi pUjanIk puruSho prati rAg na hoy to te mithyAdraShTi chhe ane dev-guru pratye teo mArA chhe evo mamatvano rAg hoy to te paN mithyAdraShTi chhe. samajANun kAI...? ahIn A ja kahe chhe ke-paradravya ne parabhAv eTale ke vikArI shubhAshubhabhAv sansAramAn bhramaNanAn kAraN chhe ane jo temanA pratye-bhramaNanA kAraN pratye -prIti hoy to gnAnI kevo?
to anubhav prakAshamAn Ave chhe ke-“jem sandhyAno lAl sUrya astatAnun kAraN chhe tathA prabhAtanI sandhyAnI lAlAsh sUryodayane kare chhe, tem vividh paramaguru (panch parameShThI) vinA sharIrAdi-rAg kevaLagnAnanI astatAnun kAraN chhe (ane) panch param-
PDF/HTML Page 2279 of 4199
single page version
guruno rAg kevaLagnAnanA udayanun kAraN chhe; evo panch paramaguru (pratyeno) rAg chhe.” A kevI rIte chhe?
bhAI! kharekhare to savAranI sandhyAmAn rAt (lAlAsh) chhe, paN e to rAt pachhI sUrya Uge chhe te kAraNe prabhAtanI sandhyAnI lAlash sUryodayane kare chhe em kahyun chhe; bAkI rAtane kAraNe sUryoday thAy chhe em nathI. tem dev-shAstra-guru pratyeno rAg gnAnIne hoy chhe. te chhe to rAg ja; paN teno vyay thaI vItarAgatA ne kevaLagnAn upaje chhe to te dev- guru-shAstrano rAg kevaLagnAnano uday kare chhe em upachArathI kahyun chhe. paN tyAn rAgane kAraNe vItarAgatA ne kevaLagnAn thAy chhe em nathI. bhAI! vAstavamAn gnAnIne to rAgano niShedh ja chhe ane rAgano paripUrNa niShedh karIne te muktine prApta thashe. Avo ja mArag chhe bApu! ahA! je paribhramaNanun kAraN chhe tenA pratye gnAnIne prIti kevI? ane jo prIti hoy to gnAnI kevo? AvI vAt chhe.
have A arthanA kaLasharUpe tathA AgaLanA kathananI sUchanArUpe shlok kahe chhe-
‘इह अकषायितवस्त्रे’ jem lodhar, phaTakaDI vagerethI je kaShAyit karavAmAn na Avyun hoy evA vastramAn ‘रङगयुक्तिः’ rangano sanyog ‘अस्वीकृता’ vastra vaDe angIkAr nahi karAyo thako ‘बहिः एव हि लुठति’ bahAr ja loTe chhe-andar pravesh karato nathI...
shun kahe chhe? ke vastranI andar pravesh nathI karato. koN? ke rang. kevA vastramAn? to kahe chhe akaShAy vastramAn. akaShAy vastra eTale shun? ke jene lodhar ne phaTakaDIno op chaDhAvyo nathI evun vastra. shun kahyun? ke je vastra par lodhar ne phaTakaDIno op chaDhayo nathI te vastra rangane grahaN karatun nathI; tene rang chaDhato nathI. A to draShTAnt chhe.
have siddhAnt kahe chhe-‘ज्ञानिनः रागरसरिक्ततया कर्म परिग्रहभावं न एति’ tem gnAnI rAgarUpI rasathI rahit hovAthI tene karma parigrahapaNAne dhAratun nathI.
jem akaShAyit vastra rang grahaN karatun nathI tem rAgarasathI rahit gnAnIne karma parigrahapaNAne pAmatun nathI, arthAt gnAnI rAgane grahaN karato nathI, rAgane potAnA svarUpabhUt mAnato nathI, ahAhA...! pote rAgI thato nathI. to rAganun shun thAy chhe? ke rAg bahAr bhinna ja rahe chhe.
‘रागरसरिक्ततया’–em kahyun ne? matalab ke gnAnI rAg-rasathI rikta-khAlI chhe. ahAhA...! sahajAnand chidAnandasvarUp bhagavAn AtmAnA premamAn rAgano prem gnAnIne
PDF/HTML Page 2280 of 4199
single page version
chhUTI gayo chhe. rAg chhUTI gayo chhe em nahi, paN rAgano ras-prem chhUTI gayo chhe. ahAhA...! abandhasvabhAvI bhagavAn AtmAnA AnandarasanI ruchimAn gnAnIne bandhabhAv je rAg teno ras UDI gayo chhe. mATe tene karma nAm puNya-pAp Adi kriyA parigrahapaNAne prApta thatI nathI; arthAt te kriyA potAnI chhe em gnAnI svIkArato nathI, grahato nathI, karma shabde ahIn badhI kriyAonI vAt chhe.
jem lodhar ne phaTakaDIno op chaDhayA vinAnA vastramAn rang pesato nathI tem karmanA nimittathI utpanna thayelI puNya-pApanI kriyAno rang gnAnImAn pesato nathI kemake gnAnI rAgarasathI rahit chhe. A kAraNe kriyAnun parigrahapaNun tene chhe nahi; kriyA mArI chhe em pakaD ene chhe nahi. kaLashaTIkAmAn paN karma eTale-‘jeTalI viShayasAmagrI bhogarUp kriyA’-em kriyA artha lIdho chhe. karmano artha shun? kaLashaTIkAmAn kahyun chhe ke-karma eTale viShayasAmagrI bhogarUp kriyA te samyagdraShTi jIvane mamatArUp svIkArapaNAno nishchayathI prApta thatI nathI. lyo, rAjamalajIe karmano artha A karyo ke-sAmagrI ane rAgAdi- bhogarUp kriyA.
shun kahyun? ke jem vastra lodhar ne phaTakaDIthI opit thayun na hoy to te rangane grahaN karatun nathI tem gnAnI rAgarasathI rahit chhe tethI tene rAganI kriyAno rang lAgato nathI arthAt rAganI kriyA tene parigrahabhAvane pAmatI nathI. dayA, dAn, vrat, bhakti, pUjA ityAdi kriyA gnAnIne hoy chhe paN temAn potApaNun nathI tethI te parigrahapaNAne dhAratI nathI. pUrNa vItarAg na thAy tyAnsudhI gnAnIne yathAsambhav rAg Ave chhe paN te heyabuddhie Ave chhe, rasabuddhie nahi. ahAhA...! gnAnIne kriyAthI ekatva nathI. lyo, AvI vAt have shubharAganA rasiyAone kaThaN paDe chhe, paN shun thAy? svarUp ja Avun chhe.
gnAnIne rAgarUp ras nathI. eTale ke rAg nathI em nahi. rAg na hoy to pUraN vItarAg thaI jAy. (parantu em nathI). ene rAgano ras nathI eTale rAganI ruchi nathI, rAgamAn potApaNun nathI. ahA! chhaTThe guNasthAne munirAjane prachur Anandanun vedan hoy chhe, topaN panchamahAvratAdinA vikalpa to hoy chhe, tadna rAg nathI em nathI; paN rAgano rAg nathI, rAg bhalo-hitakArI chhe em nathI; athavA rAgano Ashray ke Alamban nathI. ahA! gnAnIno Ashray-Alamban to ek gnAyakasvabhAv chhe. gnAnIne to dravyadraShTi mukhya chhe; tene dravyadraShTi mukhya chhe te koI kALe gauN thaI jAy ne rAgadraShTi mukhya thaI jAy em kayArey thatun nathI.
gnAnIne ek gnAyakabhAvano ras chhe, shuddha chaitanyano ras chhe; tethI rAgano ras tene chhe nahi. rAg nathI em nahi, rAg to chhe; mandir banAvavun, pratiShThA karAvavI,