PDF/HTML Page 2801 of 4199
single page version
ahA! e agnAnIne anAdithI karmano uday jemanun nimitta chhe evA rAgadveShamohAdi pariNAmo chhe. shun kIdhun? A paravastunI prIti te rAg, paravastunI aprIti te dveSh, ane te rAgadveSh mArA-evo bhAv te moh-em agnAnIne anAdithI rAgadveShamohAdi pariNAmo chhe. Adi kahetAn viShayavAsanA, hAsya, rati, arati, bhay, shok vagere badhA pariNAmo samajI levA.
A koI marI jAy tyAre bAIo rotI nathI? emAn koIne dhaNI marI jAy tyAre ‘kuvAmAn unDA utArIne’ -evun badhun rove. A badhun navAn karma bandhAy emAn nimitta chhe em kahe chhe. emAn (rAgadveShAdimAn) junAn karma nimitta chhe ane navAn karma bandhAy emAn A rAgadveShamohanA pariNAm nimitta chhe. nimitta chhe, paN koI-koInA (ekabIjAnA) kartA nahi hon; puNya-pApanA-rAgadveShamohanA bhAv kare emAn junAn karma nimitta chhe, paN karme e karyA nathI; ane e rAgadveShamohanA pariNAm navAn karma bandhAy emAn nimitta chhe, paN e navun karmabandhan rAg-dveSh-mohe karyun nathI. Am paraspar nimitta-naimittik bhAv chhe paN kartAkarmabhAv nathI.
AmAn atyAre moTA vAndhA UThayA chhe. em ke sonagaDhavALA nimittane mAnatA nathI. hamaNAn bhAI! e kailAsachandrajIe khulAso karyo chhe ke-sonagaDhavALA nimittane mAnatA nathI em nathI, nimitta chhe em to mAne chhe, paN nimittathI paramAn (upAdAnamAn) kAI thAy chhe em mAnatA nathI. -vAt to sAchI chhe.
be vAt AvI chhe. ek to kramabaddhanI; em ke darek dravyamAn je samaye je avasthA thavAnI hoy te samaye te avasthA thAy thAy ne thAy em badhun kramabaddha ja chhe; paN enI yathArtha pratIti ene thAy chhe ke jenI draShTi trikALI dravya (-AtmA) par hoy chhe. bIjI nimittanI em ke sonagaDhavALA nimittane nathI mAnatA em nahi, paN teo nimittane paranA kartA mAnatA nathI. jem ke-pANI unun thAy tyAre agni nimitta chhe, paN agnie pANI unun karyun nathI. pANI unun thayun chhe e potAnA kAraNe thayun chhe, agninA kAraNe nahi.
to prashna thAy ke jo agnine dUr karo to pANI unun nahi rahe.
samAdhAn em chhe ke-pANI unun nahi rahe te paN potAnA kAraNe. TADhun thAy e paN potAnA kAraNe ne unun thAy e paN potAnA kAraNe, ane tyAre agninun na hovun ne hovun e to nimittamAtra chhe.
paradravyanA kAraNe paramAn kAI thatun nathI e mUL siddhAnt chhe. agnAnI kalpanAthI mAne ke men A karyun ne te karyun. dukAne-dhandhe beTho hoy tyAre A vechyun ne A
PDF/HTML Page 2802 of 4199
single page version
kharIdyun ne ATalun kamANo em moTA moTA AnkaDA gaNe paN bhAI! dhULey kamANo nathI sAmbhaLane. e badhI paranI kriyA ke di’ tun karI shake chhe? ten to khAlI rAg-dveSh-mohanA bhAv karyA bas eTalun ja. ahin kahe chhe-agnAnIne A je rAgadveShamohanA pariNAmo chhe te ja pharIne rAgadveShamohanun je nimitta chhe evA pudgalakarmanA bandhanun nimitta kAraN thAy chhe.
‘agnAnIne karmanA nimitte je rAgadveShamoh Adi pariNAmo thAy chhe teo ja pharIne AgAmI karmabandhanAn kAraN thAy chhe.’
jUnun karma rAgadveShamohAdi vikAranun nimitta thAy chhe, ane te vartamAn rAgadveShamohAdinA pariNAm navAn karma bandhAy chhe tenun nimitta thAy chhe A pramANe agnAnIne sansAr paramparA chhe. AvI vAt chhe.
PDF/HTML Page 2803 of 4199
single page version
एदेणुवदेसेण य अकारगो वण्णिदो चेदा।। २८३।।
अप्पडिकमणं दुविहं दव्वे भावे अपच्चखाणं पि।
एदेणुवदेसेण य अकारगो वण्णिदो चेदा।। २८४।।
जावं अप्पडिकमणं अपच्चखाणं च दव्वभावाणं।
कुव्वदि आदा तावं कत्ता सो होदि णादव्वो।। २८५।।
एतेनोपदेशेन चाकारको वर्णितश्चेतयिता।। २८३।।
अप्रतिक्रमणं द्विविधं द्रव्ये भावे तथाऽप्रत्याख्यानम्।
एतेनोपदेशेन चाकारको वर्णितश्चेतयिता।। २८४।।
यावदप्रतिक्रमणमप्रत्याख्यानं च द्रव्यभावयोः।
करोत्यात्मा तावत्कर्ता स भवति ज्ञातव्यः।।
–A rItanA upadeshathI varNyo akArak jIvane. 283.
aNapratikramaN be–dravyabhAve, em aNapachakhAN chhe,
–A rItanA upadeshathI varNyo akArak jIvane. 284.
aNapratikramaN vaLI em aNapachakhAN dravyanun, bhAvanun,
AtmA kare chhe tyAn lagI kartA bane chhe jANavun. 28p.
gAthArtha– [अप्रतिक्रमणं] apratikramaN [द्विविधम्] be prakAranun [तथा एव] tem ja [अप्रत्याख्यानं] apratyAkhyAn be prakAranun [विज्ञेयम्] jANavun;- [एतेन उपदेशेन च] A upadeshathI [चेतयिता] AtmA [अकारकः वर्णितः] akArak varNavavAmAn Avyo chhe.
[अप्रतिक्रमणं] apratikramaN [द्विविधं] be prakAranun chhe- [द्रव्ये भावे] dravya sambandhI ane bhAv sambandhI; [तथा अप्रत्याख्यानम्] tevI rIte apratyAkhyAn paN be prakAranun chhe- dravya sambandhI ane bhAv sambandhI;- [एतेन उपदेशेन च] A upadeshathI
PDF/HTML Page 2804 of 4199
single page version
[चेतयिता] AtmA [अकारकः वर्णितः] akArak varNavavAmAn Avyo chhe.
[यावत्] jyAn sudhI [आत्मा] AtmA [द्रव्यभावयोः] dravyanun ane bhAvanun [अप्रतिक्रमणम् च अप्रत्याख्यानं] apratikramaN tathA apratyAkhyAn [करोति] kare chhe [तावत्] tyAn sudhI [सः] te [कर्ता भवति] kartA thAy chhe [ज्ञातव्यः] em jANavun.
TIkA– AtmA potAthI rAgAdikano akArak ja chhe; kAraN ke, jo em na hoy to (arthAt jo AtmA potAthI ja rAgAdibhAvono kArak hoy to) apratikramaN ane apratyAkhyAnanA dvividhapaNAno upadesh banI shake nahi. apratikramaN ane apratyAkhyAnano je kharekhar dravya ane bhAvanA bhede dvividh (be prakArano) upadesh chhe te, dravya ane bhAvanA nimitta-naimittikapaNAne jAher karato thako, AtmAnA akartApaNAne ja jaNAve chhe. mATe em nakkI thayun ke paradravya nimitta chhe ane AtmAnA rAgAdibhAvo naimittik chhe. jo em na mAnavAmAn Ave to dravya-apratikramaN ane dravya-apratyAkhyAnano kartApaNAnAn nimitta tarIkeno upadesh nirarthak ja thAy, ane te nirarthak thatAn ek ja AtmAne rAgAdikabhAvonun nimittapaNun AvI paDatAn nityakartApaNAno prasang AvavAthI mokShano abhAv Thare. mATe paradravya ja AtmAne rAgAdibhAvonun nimitta ho. ane em hotAn, AtmA rAgAdikano akArak ja chhe em siddha thayun. (A rIte joke AtmA rAgAdikano akArak ja chhe) topaN jyAn sudhI te nimittabhUt dravyane (-paradravyane) pratikramato nathI tathA pachakhato nathI (arthAt jyAn sudhI nimittabhUt dravyanun pratikramaN tathA pachakhAN karato nathI) tyAn sudhI naimittikabhUt bhAvane (-rAgAdibhAvane) pratikramato nathI tathA pachakhato nathI, ane jyAn sudhI bhAvane pratikramato nathI tathA pachakhato nathI tyAn sudhI kartA ja chhe; jyAre nimittabhUt dravyane pratikrame chhe tathA pachakhe chhe tyAre ja naimittikabhUt bhAvane pratikrame chhe tathA pachakhe chhe, ane jyAre pratikrame chhe tathA pachakhe chhe tyAre sAkShAt akartA ja chhe.
bhAvArtha– atIt kALamAn je paradravyonun grahaN karyun hatun temane vartamAnamAn sArAn jANavA, temanA sanskAr rahevA, temanA pratye mamatva rahevun, te dravya-apratikramaN chhe ane te paradravyonA nimitte je rAgAdibhAvo thayA hatA temane vartamAnamAn bhalA jANavA, temanA sanskAr rahevA, temanA pratye mamatva rahevun, te bhAv-apratikramaN chhe. tevI rIte AgAmI kAL sambandhI paradravyonI vAnchhA rAkhavI, mamatva rAkhavun, te dravyaapratyAkhyAn chhe ane te paradravyonA nimitte AgAmI kALamAn thanArA je rAgAdibhAvo temanI vAnchhA rAkhavI, mamatva rAkhavun, te bhAv-apratyAkhyAn chhe. Am dravyaapratikramaN ne bhAv-apratikramaN tathA dravya-apratyAkhyAn ne bhAv-apratyAkhyAn
PDF/HTML Page 2805 of 4199
single page version
-evo je apratikramaN ane apratyAkhyAnano be prakArano upadesh chhe te dravya-bhAvanA nimitta-naimittikabhAvane jaNAve chhe. mATe em Tharyun ke paradravya to nimitta chhe ane rAgAdibhAvo naimittik chhe. A rIte AtmA rAgAdibhAvone svayamev nahi karato hovAthI te rAgAdibhAvono akartA ja chhe em siddha thayun. A pramANe joke A AtmA rAgAdibhAvono akartA ja chhe topaN jyAn sudhI tene nimittabhUt paradravyanAn apratikramaN- apratyAkhyAn chhe tyAn sudhI tene rAgAdibhAvonAn apratikramaN-apratyAkhyAn chhe, ane jyAn sudhI rAgAdibhAvonAn apratikramaN-apratyAkhyAn chhe tyAn sudhI te rAgAdibhAvono kartA ja chhe; jyAre te nimittabhUt paradravyanAn pratikramaN-pratyAkhyAn kare tyAre tene naimittik rAgAdibhAvonAn paN pratikramaN-pratyAkhyAn thaI jAy chhe, ane jyAre rAgAdibhAvonAn pratikramaN-pratyAkhyAn thaI jAy chhe tyAre te sAkShAt akartA ja chhe.
have pUchhe chhe ke AtmA rAgAdikano akArak ja shI rIte chhe? tenun samAdhAn (Agamanun pramAN ApIne) kare chhe-
‘AtmA potAthI rAgAdikano akArak ja chhe; kAraN ke jo em na hoy to (arthAt jo AtmA potAthI ja rAgAdibhAvono kArak hoy to) apratikramaN ane apratyAkhyAnanA dvividhapaNAno upadesh banI shake nahi.’
jarI jhINo adhikAr chhe, (mATe) dhyAn daIne sAmbhaLavun. prabhu! kahe chhe-shuddha chidAnandarasakand prabhu AtmA pote potAnA svabhAvathI rAgAdi vikArapaNe thato nathI. ahAhA...! ek jANag-jANag-jANag jeno svabhAv chhe evo ek gnAyak svabhAvamay AtmA rAgAdi vikArano potAthI kartA thAy em chhe nahi. antar svabhAvathI-... ‘आत्मना’ em chhe ne? matalab ke antarasvabhAvathI AtmA rAgAdikano akArak ja chhe. lyo, AvI sUkShma vAt!
are! anantakALathI e dukhI chhe, dukhathI dAjhelo chhe. jem agninA angArAthI sharIr baLe tem e puNya-pAparUp kaShAyane karanAro nathI. AtmAno svabhAv to ekalo gnAn ne AnandarUp chhe. te rAgane kem kare? A dayA, dAn, vratAdi vyavahAranA vikalpa hoy chhe ne? bhagavAn AtmA enoy svabhAvathI kartA nathI, akArak ja chhe.
prashna– Avo svabhAv chhe to ene rAg kem thAy chhe? uttara– e paranun lakSha kare chhe ne? parano hun svAmI chhun em mAnIne paranun
PDF/HTML Page 2806 of 4199
single page version
lakSha kare chhe te ene vikAranun-rAgAdinun kAraN chhe. potAnun svarUp chhe eno sva-svAmI sambandh na karatAn je svarUpamAn nathI evA paradravyo ne puNya-pApanA bhAvomAn svAmitvanI pratIti kare chhe tethI ene rAg thAy chhe ne bandhan thAy chhe; emAn paradravya nimitta kAraN chhe. nimitta kAraN chhe eTale em nahi ke paradravya ene nimittakAraN thaIne rAg karAve chhe, paN pote paradravyanA lakShe pariName chhe tethI rAg thAy chhe em artha chhe. samajANun kAI...?
ahin kahe chhe-AtmA svabhAvathI rAgAdino akArak ja chhe. have tenun kAraN Ape chhe ke jo em na hoy arthAt jo AtmA potAthI ja rAgAdibhAvono kArak hoy to apratikramaN ane apratyAkhyAnanA dvividhapaNAno upadesh banI shake nahi. shun kIdhun? ke AtmA svabhAvathI ja jo shubhAshubh bhAvono kartA hoy to bhagavAne, dravya-bhAvanun pratikramaN kar, dravya-bhAvanun pratyAkhyAn kar-em je be prakAre (dravyabhAvano) upadesh karyo chhe te banI shake nahi. dravya eTale sanyogI chIj ne bhAv eTale shubhAshubh vikAr-em beyathI pAchhA pharavAno ne beyanA pachakhANano je bhagavAnano upadesh chhe te banI shake nahi kemake AtmA svabhAvathI ja rAgAdino kArak hoy to te rAgAdithI kevI rIte pAchho phare? enun pachakhAN kevI rIte kare?
kharekhar to beyathI (dravya ne bhAvathI) pAchhun haTavun-evo bhagavAnano upadesh chhe. paN rAgAdino jo AtmA kharekhar kartA hoy to enAthI pAchhun haThavun hoI shake nahi. A nyAyano jarI jhINo viShay chhe.
pahelAn kahyun ke AtmA trikALI dhruv ekalo chaitanyabimb prabhu rAgadveShAdi vikAranA bhAvono potAnA svabhAvathI akArak ja chhe. have kahe chhe-jo em na hoy to, bhagavAnanA upadeshamAn je em Avyun ke-bhAv eTale shubhAshubh vikAr ane dravya eTale e vikAranun nimitta bAhyachIj-e beyathI pAchho haTh-e banI shake nahi. vikAr jo enun svarUp ja hoy to enAthI pAchhA haThavAnun kem banI shake?
shun kIdhun? AmAn nyAy samajAy chhe? je sanyogI chIj vikAramAn nimitta chhe tene dravya kahIe ane paryAyamAn je vikAr chhe tene bhAv kahIe. have bhagavAne upadeshamAn em kahyun ke dravya-bhAv beyathI khasI jA, arthAt vikAranun nimitta je bAhyachIj enAthI khasI jA ne vikArathIy haThI jA. parantu AtmA jo svabhAvathI ja vikArano ne nimittano kartA hoy to ‘enAthI, pAchho haThI jA’ -em upadesh hoI shake nahi. mATe em nakkI thayun ke vikAr ne vikAranA nimittanun karavApaNun svabhAvathI AtmAne chhe ja nahi arthAt AtmA akArak ja chhe; ane tethI ja dravya-bhAv-beyathI pAchho haThI jA em bhagavAnano upadesh chhe. samajANun kAI...?
PDF/HTML Page 2807 of 4199
single page version
have A vANiyAne hAth paDayo jainadharma! bichArA vepAr ADe navarA paDe to Ano vichAr kare ne? Akho di’ A bhAve lIdhun ne A bhAve dIdhun ne ATalun kamANo- bas enA sivAy bIjo (-tattvano) vichAr ja na hoy tyAn shun thAy? paN bhAI! A samajavun paDashe hon. tArA rUpiyA to kayAny tijorImAn raheshe athavA anya avasthAe raheshe, A deh baLIne khAkh thashe ne tun kayAny chAlyo jaIsh hon. badhuy pharI jashe bhAI! kShetra pharI jashe, kAL pharI jashe, bhav pharI jashe ne bhAv pharI jashe. bhagavAn! tun kayAn jaIsh? ahIn to moTo karoDapati sheTh hoy ne marIne ararar! vAndarI ne kutarIne peTe jAy! shun thAy? mAns-dArUnun sevan hoy nahi eTale narake to na jAy paN mAyA-kapaT ne ADoDAI ghaNI hoy eTale ADoDAImAn jAy. ADoDAI eTale A DhoranA sharIr Am ADAn hoy chhe emAn jAy.
dharma to karyo na hoy ne svAdhyAy Adiy na kare eTale puNyanAny ThekANAn na hoy ane dhUL-paisA kamAvAmAn khUb kUD-kapaT-mAyA kare eTale marIne DhoramAn-tiryanchamAn ja jAy. mATe kahe chhe-bhAI! e prapanchanA bhAv chhoDIne sva-svarUpamAn udyamI thA. tAro bhagavAn e prapanchanA bhAvothI bhinna chhe. mATe prapanchanA bhAvothI ane enAn bAhya nimittothI haThI jA. ahA! e rAgadveShAdi bhAvo paralakShe kRutrim UbhA thayA chhe; bhagavAn AtmA eno kharekhar kartA nathI; jo kartA hoy to ‘enAthI haThI jA’ evo bhagavAnano je upadesh chhe te ja na hoI shake. samajANun kAI...? have kahe chhe-
‘apratikramaN ane apratyAkhyAnano je kharekhar dravya ane bhAvanA bhede dvividh (be prakArano) upadesh chhe te, dravya ane bhAvanA nimitta-naimittikapaNAne jAher karato thako, AtmAnA akartApaNAne ja jaNAve chhe.’
shun kIdhun? ke vikArano bhAv te naimittik chhe ne bAhyavastu je strI-putra-parivAr, dhan, vepAr-dhandho vagere te nimitta chhe. e bene paraspar nimitta-naimittik sambandh chhe. tyAn e nimitta chhe to vikAr thayo em nathI, ane vikAr thayo mATe nimitta-tyAn Avyun emey nathI. pote potAnA svabhAvane bhUlIne vikArabhAv kare chhe tyAre tyAn bIjI chIj sAme nimitta hoy chhe bas. Avo vikArane ne bIjI chIjane nimitta-naimittik sambandh hoy chhe.
ahA! A puNya-pApanA je asankhya prakAre vikArI bhAv chhe e naimittik chhe ane bAhyachIjo emAn nimitta chhe. e nimittane dravya kIdhun ne vikArane bhAv kIdho. e dravya ane bhAvane nimitta-naimittik sambandh chhe. e beyano sambandh chhoD em kahe chhe; kAraN ke e nimittanA lakShe thayelA vikAro e kAI vAstavik-sAchun Atma svarUp nathI. ‘enAthI (beyathI) pAchho haTh’ -e upadeshano artha ja e chhe ke
PDF/HTML Page 2808 of 4199
single page version
vikArano kartA AtmA chhe nahi. e agnAnabhAve eno kartA potAne mAne chhe e bIjI vAt chhe. lyo, have Avun jhINun! e beyathI haThavun enun nAm pratikramaN. bAkI savAr-sAnj ‘paDikkamAmi bhante’ ItyAdi bhaNI jAy e to dhULey paDikkamaN nathI. e to rAganA pariNAm chhe ane eno kartA thAy chhe e to apaDikkamaN chhe.
ahIn dravyathI-bAhya nimittathI haThavAnun kahe chhe kAraN ke enA taraphanun ene lakSha chhoDAvavun chhe. bAhya nimittathI haThI jA eno artha em ke nimittanun lakSha chhoDI de to tAro bhAv (-vikAr) paN chhUTI jashe, ane tun tArA gnAtA-draShTA svabhAvamAn AvIsh. lyo, Anun nAm dharma ne A paDikkamaN chhe. ahA! Avo upadesh dravya ne bhAvanA nimitta-naimittikapaNAne jAher karato thako AtmAnA akartApaNAne ja jaNAve chhe.
apratikramaN ane apratyAkhyAn banney babbe prakAranAn chhe. ek to dravyanun eTale paradravyanun lakSha ane bIjun bhAvanun eTale paradravyanA lakShe thatA vikAranun Avun bepaNun enI paryAyamAn chhe, paryAyanA sambandhamAn chhe, paN vastunA svabhAvamAn nathI. tethI paryAyamAn chhe eno tyAg karAvyo chhe kemake e tyAg thaI shake chhe, jo svabhAvamAn hoy to tyAg thaI shake nahi ane eno upadesh paN banI shake nahi. e be prakArano upadesh dravya ne bhAvanA nimitta-naimittikapaNAne jAher karato thako AtmA akartA chhe em siddha kare chhe. kevo saras nyAy Apyo chhe!
bhAI! e dravya ne bhAvanun apratikramaN ane dravya ne bhAvanun apratyAkhyAn tArI paryAyamAn chhe. te vartamAn kRutrim chhe, tene chhoD kemake e tAro svabhAv nathI. paradravyanA lakShamAn javun ane enA lakShe vikAr karavo e (tArun) vastusvarUp nathI, vastue to tun akartA chho bhagavAn!
ahAhA...! sarvagna parameshvar trilokInAth paramAtmA em kahe chhe ke-tun akArak chho ne prabhu! jevo hun chhun tevo tun andar AtmA chho ne nAth! hun jem jagatano jANanAr- dekhanAr chhun tem tun paN jagatano jANanAr-dekhanAr chho ne! ahA! A puNya ne pApanun lakSha jAy e tAro akRutrim svabhAv nathI. ahA! tun paralakShamAn jAy ne vikAr kare e kAI tArun svarUp chhe? (nA.) bhagavAn! tun enAthI bhinna nirALI chIj chho. ahA! tane amArun lakSha thAy e apaDikkamaN chhe, apratyAkhyAn chhe, kemake ame paradravya chhIe ane paradravyanA lakShe rAg ja thAy chhe. mATe paradravyanA lakShathI ne rAgathI haThI jA. lyo, have Avo upadesh ane Avo mArag! bIje kayAny chhe nahi.
ahIn nimitta ne naimittik bhAv beyane chhoD em kahetAn andar AtmA svabhAvathI akartA chhe em siddha thAy chhe. bhagavAnano upadesh em Avyo ke-paDikkamaN
PDF/HTML Page 2809 of 4199
single page version
kar, pachakakhAN kar; eTale ke paravastu je bAhya nimitta chhe teno tyAg kar arthAt enun lakSha chhoDI de jethI tatsambandhI bhAvano paN tyAg thaI jashe. ahIn em kahevun chhe ke jyAre nimitta-naimittik sambandhamAn tun chho to e bhAv thAy chhe, paN vastusvabhAvamAn e kAI chhe nahi, tethI vastunA-svanA lakShamAn jatAn nimitta-naimittikabhAv chhUTI jAy chhe. have kahe chhe-
‘mATe em nakkI thayun ke paradravya nimitta chhe ane AtmAnA rAgAdibhAvo naimittik chhe.
strI-kuTumb, dhan-sampatti dev-guru-shAstra ityAdi bAhyavastu nimitta chhe ane tenA lakShe-sambandhe thatA AtmAnA rAgAdi-puNya-pApanA bhAvo naimittik chhe. tyAn nimitta- bAhyavastu kAI naimittik bhAv je rAgAdi tene karatun-karAvatun nathI, tathA naimittikabhAv je rAgAdi te nimittane lAvatun-chhoDAvatun nathI. mAtra nimitta upar draShTi rAkhI pariName chhe to naimittik rAgAdibhAv thAy chhe, ane nimitta uparathI draShTi khase chhe tyAre naimittik bhAv parathI paN draShTi khase chhe ne tyAre banne draShTimAnthI chhUTI jAy chhe. AtmA parano- vikArano svabhAvathI kartA chhe nahi mATe vikAr chhUTI jAy chhe, jo kartA hoy to kadIy chhUTe nahi.
have kahe chhe-paradravya nimitta chhe ane AtmAnA rAgAdibhAvo naimittik chhe; ‘jo em na mAnavAmAn Ave to dravya-apratikramaN ane dravya-apratyAkhyAnano kartApaNAnA nimitta tarIkeno upadesh nirarthak ja thAy.’
e paranun lakSha chhoD ne paranA lakShe thatA vikArane chhoD-evo bhagavAnano upadesh chhe. ahAhA...! bhagavAn em kahe chhe ke-amArA pratyenun lakSha paN tun chhoDI de. juo, jyAn sudhI pUrNa vItarAgatA na thAy tyAn sudhI dharmIne paN dev-guru Adi paradravyanA lakShano shubhabhAv Ave chhe, paN vAstavamAn e apratikramaN ane apratyAkhyAn chhe, e kAI svarUpanun vAstavik sAdhan nathI.
paradravya je strI-kuTumb-parivAr Adi e to pApanAn nimitta chhe, ane dev- guru-shAstra Adi puNyanAn nimitta chhe, e beyanun pratikramaN karAvyun chhe. e bey dravya ne bhAvanA bhede apratikramaN ane apratyAkhyAnano paraspar sambandh (nimitta- naimittik sambandh) kaI rIte chhe te batAvIne em kahe chhe ke-bhagavAn! tun akArak chho, mATe e beyane draShTimAnthI chhoDI de. ahA! A naimittik je puNya-pApanA bhAv eno sambandh paravastu-nimitta sAthe chhe, tethI enun paDikkamaN kar, pachakhAN kar, arthAt par taraphanun lakShane lakShavALo bhAv-beyane chhoDI de. ahA! e bAhyavastu ane enA lakShe thato vikArano bhAv e tArA gharanI-svabhAvanI chIj nathI. ahA! e
PDF/HTML Page 2810 of 4199
single page version
tArA trikALI shuddha astitvamAn chhe ja nahi, mATe e beyathI pAchho phar ne beyane chhoDI de.
juo, A bandh adhikAr chhe. emAn ahIn em vAt lIdhI chhe ke AtmA kharekhar svabhAvathI akArak ja chhe. parantu sva-dravyane chhoDIne te jyAn sudhI paradravyanA lakShe pariName tyAn sudhI tene rAgAdi vikAr thAy chhe ane tethI tene bandh paN thAy chhe. tyAn paradravya chhe te nimitta chhe; ane enA lakShe thayelo vikArI bhAv chhe te naimittik chhe. e bene nimitta-naimittik sambandh ek samayanI paryAyamAn chhe, paN bey vastu-AtmAnA svabhAvamAn nathI. AtmAno svabhAv jo vikArarUp thavAno hoy to vikAr ne vikAranA nimittothI khasavAnun ene kadIy bane nahi; ane to dravyabhAvarUp apratikramaN ne apratyAkhyAn chhoD evo bhagavAnano upadesh nirarthak ja thAy. paN em chhe nahi, kemake vikAr-rAgadveShAdi bhAvo naimittik chhe, svabhAv-bhAv nathI; svabhAvanA lakShe te avashya chhoDI shakAy chhe.
jemake kudev-kuguru Adi paradravyanA lakShe jIv pariName tyAn sudhI tene mithyAtvAdi bhAvo thAy ja ane tenI bandh paN thAy ja. paN kudev-kuguru Adi paradravyanun lakSha chhoDe, enA lakShe thatA vibhAvanun lakSha chhoDe ane svalakShamAn jAy tyAn dravya-bhAv-beyanun pratikramaN thAy chhe ane e dharma chhe, jhINI vAt chhe bhAI!
jeNe dharma karavo chhe eNe potAnun lakSha pheravavun joIe. ahA! anAdithI paradravyanA ane vikAranA lakShe pariNamI rahyo chhe paN ethI to rAgadveShAdi vikAr-adharma ja thAy chhe. tethI tyAnthI lakSha pheravI svamAn lakSha karavun joIe, kemake svasvarUpamAn paradravya nimittey nathI ane naimittik vibhAvey nathI. ahAhA...! paradravyanimitta ane enA lakShe thatA vikArI pariNAm-e beyanA abhAvasvabhAvarUp bhagavAn AtmAno svabhAv chhe; ane tethI dravya-bhAvarUp beyanun pratikramaN ane pratyAkhyAnano bhagavAnano upadesh chhe. samajANun kAI...?
ahAhA...! bhagavAn kahe chhe-kudev, kuguru ne kushAstranun lakSha chhoD, strI-kuTumb, parivAr Adinun lakSha chhoD ane sAchA dev-guru-shAstranuny lakSha chhoD (em sarva paradravyanun lakSha chhoD); ane paranA lakShe thatA vikArane paN chhoD. Am dravya ne bhAv- beyane bhagavAn chhoDAve chhe. eno artha shun thayo? ke nahi chhoDavArUp bhAv je tArI paryAyamAn paDayo chhe te tAro svabhAv nathI. ahAhA...! paradravyey tAro svabhAv nathI ne parabhAvey tAro svabhAv nathI. tAro to prabhu? ek gnAtA-draShTA svabhAv chhe. paranA lakShamAn rahevun ne rAganun-vikAranun karavun e emAn (-svabhAvamAn) chhe ja nahi. mATe e beyathI (paradravya ne parabhAvathI) khasI jA arthAt andar svabhAvamAn jA, svabhAvamAn vas ne tyAn ja sthit thA.
PDF/HTML Page 2811 of 4199
single page version
vyavahAr-dayA, dAn, bhaktinA vikalpo paN bhagavAn! tArun kartavya nathI, kemake par upar lakSha jAy tyAre e vikalpo thAy chhe. A jIvanI dayA pALun, Ane hun Am paisA, AhAr Adi daIne sukhI karun-em par taraph lakSha jAy chhe tyAre e vikalpo thAy chhe. tyAn par uparanun lakSha ane tethI thatA vikalpa e beyanun karavun te enI dashAmAn apratikramaN ne apratyAkhyAn chhe. tethI A bhagavAnano upadesh chhe ke e beyane chhoDI de, dravya ne dravyanA lakShe thatA vikArI bhAv e beyane chhoDI de; kemake e beyane chhoDI de evo tAro andar shuddha gnAtA-draShTA svabhAv chhe. bhAI! A hitanI vAt chhe. ‘shrImad rAjachandra’ mAn ek pad Ave chhe ke-
yahI vachanase samaj le, jinapravachanakA marma;
bhagavAn AtmA sadA jinasvarUp-vItarAgasvarUp ja chhe; ane karma nAm puNya- pApanA bhAv badhun anya eTale par-ajIv chhe. puNya-pApamAn AtmA nahi, ane AtmAnA svabhAvamAn puNya-pAp nahi. ahA! puNya-pApanA bhAv to paranA lakShe thatA naimittik bhAv chhe ane te svabhAvanA lakShe chhoDavA yogya chhe. lyo, Avo upadesh chhe.
ahIn em kahe chhe ke-jo paradravyone ne AtmAnA rAgAdibhAvone paraspar nimitta- naimittikapaNun na mAnavAmAn Ave to dravya-apratikramaN eTale paranun lakSha na chhoDavun ne dravya-apratyAkhyAn eTale parano tyAg na karavo evA apratikramaN ne apratyAkhyAnanA bhAvane chhoDI devAno je bhagavAnano upadesh chhe te nirarthak ja thAy; bhagavAnanA upadeshanI sArthakatA ja na rahe. dravya-apratikramaN bhAv-apratikramaNano nimittakartA chhe, ne dravya apratyAkhyAn bhAv-apratyAkhyAnano nimittakartA chhe-em jo na mAnavAmAn Ave to dravya ne bhAv em be prakAranA apratikramaN ne apratyAkhyAnane chhoDavAno bhagavAnano je upadesh chhe te nirarthak ja thAy arthAt evo upadesh hoI shake ja nahi. have kahe chhe-
‘ane te nirarthak thatAn ek ja AtmAne rAgAdibhAvonun nimittapaNun AvI paDatAn nityakartApaNAno prasang AvavAthI mokShano abhAv Thare.’
joyun? vikAranA bhAvo chhe te AtmAnI dashAmAn naimittik chhe ane temAn paradravya nimitta chhe. e beyano nimitta-naimittik sambandh chhe te chhoDAvavo IShTa chhe. tethI bhagavAne upadeshamAn beyanun-dravya ne bhAvanun-je apratikramaN ne apratyAkhyAn paryAyamAn chhe te chhoDAvyun chhe, eTale ke beyanun-dravya ne bhAvanun pratikramaN ne pratyAkhyAn karAvyun chhe; bhagavAn em ja kahe chhe ke- rAg ne rAganA lakShavALun tattva te AtmA
PDF/HTML Page 2812 of 4199
single page version
nahi, enAthI dharma nahi, sukh nahi. A to AtmA andar anantaguNamanDit chaitanyamahAprabhu chhe ene paranA lakShathI ane paranA lakShe thatA vikArathI chhoDAvIne svabhAvamAn laI javA mATe upadesh chhe; kemake svabhAvamAn jAy tyAre ene dharma ne sukh thAy chhe. AvI vAt chhe.
have A rIte je upadesh chhe te nirarthak jAy to shun thAy? shun doSh AvI paDe? to kahe chhe-ek ja AtmAne rAgAdibhAvonun nimittapaNun AvI paDatAn nityakartApaNAno prasang AvI paDe ane tethI mokShano abhAv Thare.
ahAhA...! AtmA gnAtA-draShTA prabhu shuddha ek trikALI dravya chhe; ane rAg ne rAganun lakSha je paradravya-enAthI e bhinna chhe. tathApi rAg ane rAganA lakShavALun tattva jo enun svarUp hoy vA eno e kartA hoy to e sadAy vikAr karyA ja kare arthAt kadIy e vikArarahit thaI shake nahi, vikArathI koI di’ pAchho haThe nahi. rAgAdibhAvonun nimitta bhinna paradravya ja chhe em jo na mAnavAmAn Ave to ek AtmAne ja rAgAdibhAvonun nimittapaNun AvI paDe, ane em hotAn tene rAganun nityakartRutva AvI paDatAn te kadIy rAgarahit thaI shake nahi. ahA! AtmA parathI pAchho haThe evo jo eno svabhAv na hoy ane rAgano kartA ne paranA lakShamAn ja rahevAno jo eno svabhAv hoy to te sadAy vikAr karyA ja kare ane sansAramAn rakhaDayA ja kare; koI di’ ene rAgarahit thavAno prasang Ave ja nahi.
bhagavAn AtmA trikAL mokShasvarUp-vItarAgasvarUp ja chhe. svabhAvathI te rAgAdino akArak ja chhe. tethI rAgAdi vikAr ne vikAranA lakShathI-beyathI rahit thavAno bhagavAnano upadesh chhe. paN e upadesh nirarthak thatAn ek AtmAne ja puNya-pApabhAvonun kartApaNun AvI paDe. ane e pramANe jo rAganA kartApaNAnun ene kArakatva hoy to koIdi’ ene mokShasvarUp pote je shaktie chhe enI vyaktatA na thAy. ane vikArI thaIne, dukhI thaIne chArey gatimAn rakhaDayA ja kare. chArey gati dukharUp chhe bhAI! ek mokShadashA-vItarAg dashA ja param sukharUp chhe. paN AtmAne ja jo rAgAdibhAvonun nimittapaNun AvI paDe to ene vikArahit samyagdarshaney thAy nahi to mokSha to kem thAy? A pramANe ene mokShano abhAv Thare. samajANun kAI...?
prashna– paN AmAn karavAnun shun? e to kAI Avatun nathI. (em ke dayA, dAn, vrat, bhakti karavAnun to Avatun nathI.)
samAdhAna– bhAI! andar samajavAnun e karavAnun chhe. rAg ne puNya-pApanA bhAv ne enun lakSha-e beyane chhoDIne A bAju ahin AtmAmAn DhaLavun e karavAnun chhe. vibhAv ne vibhAvanA nimittonun lakSha chhoDI svabhAvasanmukh thavun e karavAnun chhe.
PDF/HTML Page 2813 of 4199
single page version
rAgathI vimukh thaI svabhAvasanmukh thavun-e sAr chhe. bAkI dayA, dAn, vrat, bhakti ItyAdinA rAg e kAI karavAyogya kartavya nathI. jene chhoDavun chhe te karavA yogya kem hoy?
ahAhA...! paradravya nimitta ane enA lakShe thatA rAgAdibhAvo naimittik em paraspar nimitta-naimittik sambandh batAvIne beyano bhagavAnanA upadeshamAn niShedh karyo ne bhagavAn AtmAne avikArI akArak svabhAvamAn sthApyo. have kahe chhe-jo em na hoy to AtmA pote svabhAvathI ja kArak TharI jAy evo doSh Ave; ne jo te kArak Thare to nitya rAgAdi vikAr ja karyA kare, dukhI ja thayA kare, kadIy dukhathI mukta thaI shake nahi.
‘mATe paradravya ja AtmAne rAgAdibhAvonun nimitta ho. ane em hotAn, AtmA rAgAdino akArak ja chhe- em siddha thayun.’
A shun kIdhun? ke paradravya ja AtmAne vikAranun nimitta-kAraN chhe, svadravya nahi. ahAhA...! shuddha chaitanyamUrti chidAnandarasakand prabhu AtmA vikAr thavAmAn nimittakAraN nathI paN paradravya ja ene vikAranun nimitta chhe. ene paradravya taraph lakSha jAy chhe mATe vikAr thAy chhe, mATe paradravya ja vikAranun nimitta chhe. aShTapAhuDamAn Ave chhe ke- ‘परदव्वादो दुग्गइ’ potAnA svadravya sivAy paradravyamAn lakSha jAy chhe e ja shubhAshubh bhAvanun kAraN chhe, e ja jIvane durgatinun kAraN chhe.
‘paradravya ja AtmAne rAgAdibhAvonun nimitta ho’ -juo, AmAnthI keTalAk em kADhe chhe ke AtmAne paradravya rAgadveSh karAve chhe; paN em mAnavun barAbar nathI. jyAre pote rAgAdi bhAv kare tyAre enun lakSha paradravya-nimitta taraph hoy chhe bas eTalun paradravyanA lakShe pariNamatAn rAgAdi thAy chhe mATe rAgAdinun nimitta paradravya chhe em kahyun chhe. mUL to rAganun svAmIpaNun ene chhe e paradravya chhe, ane enun (rAganun) svAmIpaNun ja kharekhar ene vikAranun kAraN chhe. A pramANe paradravya ja AtmAne puNya-pAp Adi vikArI bhAvonun kAraN-nimitta chhe. Am hotAn AtmA pote potAthI rAgAdino akArak ja chhe em siddha thayun. juo, A TIkAnI sharUAtamAn kahyun hatun e siddha karyun.
A rIte bhagavAn AtmA shuddha ek gnAnAnandasvarUp prabhu rAgAdino akArak ja chhe. rAgAdinun mUL kAraN to paravastunun nimittapaNun ne svAmIpaNun chhe. rAg ne rAganA lakShavALA dravyo-e be taraphanun svAmIpaNun chhUTayun tyAre AtmA svabhAvano svAmI thayo ane tyAre te rAgAdino akArak bhagavAn gnAtA-draShTA jaNAyo. lyo, Anun nAm dharma chhe.
PDF/HTML Page 2814 of 4199
single page version
prashna– AnAthI bIjo koI sahelo mArag chhe ke nahi? uttara– A ja sahelo chhe; je rIte hoy te rIte sahelo hoy ke je rIte na hoy te rIte sahelo hoy? bhAI! mArag A ja chhe, ne A ja sahelo chhe.
have kahe chhe- ‘topaN jyAn sudhI te nimittabhUt dravyane (-paradravyane) pratikramato nathI tathA pachakhato nathI tyAn sudhI naimittikabhUt bhAvane (-rAgAdi bhAvane) pratikramato nathI tathA pachakhato nathI, ane jyAn sudhI bhAvane pratikramato nathI tathA pachakhato nathI tyAn sudhI kartA ja chhe.;...’
juo, shun kIdhun? ‘topaN...’ eTale ke AtmA svabhAvathI to akArak ja chhe topaN jyAn sudhI te nimittabhUt paradravyane pratikramato nathI, pachakhato nathI arthAt paradravyanA lakShathI haThato nathI ane enun lakSha chhoDato nathI tyAn sudhI te naimittikabhUt rAgAdi bhAvane pratikramato nathI, pachakhato nathI. ahA! te anAdithI paradravyanA lakShamAn dorAI gayo. gnAnAnandasvarUp prabhu pote chhe temAn na AvatAn paradravya-nimittamAn e gherAI gayo chhe. A karun ne te karun, dayA pALun ne vrat karun ne pUjA karun ne bhakti karun- em paradravyanA lakShe e gunchAI paDayo chhe. ane e pramANe nimittabhUt paradravyanA lakShathI jyAn sudhI te haThato nathI tyAn sudhI naimittik rAgAdithI paN te haThato nathI. ahA nimittanun lakSha e chhoDato nathI to enA sambandhe thatA vikArane paN e chhoDato nathI. AvI vAt chhe!
ahA! te sva-lakSha karato nathI ne paranA lakShamAn jAy chhe to avashya tene vikAr thAy ja chhe. jyAn sudhI par-lakShathI pAchho pharato nathI tyAn sudhI naimittik vikArathI paN te pAchho pharato nathI.
AmAn Avyun ne? ke- ‘jyAn sudhI nimittabhUt paradravyane chhoDato nathI...’ have emAnthI loko em artha kADhe chhe ke paradravyane chhoDo to paradravyanA sambandhano vikAr chhUTI jashe; mATe paradravya chhoDo, chhoDo em kahe chhe. parantu ahIn to paradravyanun lakSha chhoDe tyAre enA lakShe je vikAr thato hato ene paN chhoDe chhe-em kahevun chhe. lyo, Avo pher chhe. samajANun kAI...! sharIrAdi paradravyane chhoDavun nathI paN enun lakSha chhoDavun chhe em vAt chhe. (paradravya to chhUTun ja chhe).
ahAhA...! kahe chhe-jyAn sudhI nimittabhUt paradravyane (enun lakSha) pratikramato nathI, pachakhato nathI tyAn sudhI te naimittik puNya-pApanA bhAvane pratikramato nathI, pachakhato nathI; ahA! paradravyanun lakSha rahe tyAn sudhI to shubhAshubh vikAr ja thAy. ane jyAnsudhI te vikAranA bhAvane pratikramato nathI, pachakhato nathI tyAn sudhI te kartA ja chhe. ahA! agnAnI rAgadveSh-bhAvono kartA ja chhe. vastuno svabhAv akartA
PDF/HTML Page 2815 of 4199
single page version
chhe, paN nimitta ane nimittanA lakShe thatA vikArane jyAn sudhI pachakhato nathI tyAn sudhI te kartA ja chhe.
pahelAn (kartAnI) nA pADI hatI ke AtmA potAthI rAgAdikano akArak ja chhe. e to dravyasvabhAv kahyo. have (paryAy) kahe chhe ke jyAn sudhI te svadravyanA lakShamAn Avato nathI ane paradravyanA ja lakShamAn rahe chhe tyAn sudhI te paradravyanA lakShe thatA rAgadveShamohAdi bhAvone chhoDato nathI ane tethI tyAnsudhI te kartA ja chhe. jyAn sudhI svabhAvamAn Avato nathI tyAnsudhI kartA ja chhe. Avo vItarAgano mArag bahu jhINo bApu! paN enun phaL anant Anand ne anant sukh chhe. ahAhA...! pote andar AnandadhAm prabhu chhe; emAn- nijAnandarasamAn lIn thaIne rahe enA Anandanun pUchhavun ja shun?
‘jyAre nimittabhUt dravyane pratikrame chhe tathA pachakhe chhe tyAre ja naimittikabhUt bhAvane pratikrame chhe tathA pachakhe chhe, ane jyAre bhAvane pratikrame chhe tathA pachakhe chhe tyAre sAkShAt akartA ja chhe.’
joyun? jyAre te vikAranA nimittabhUt paradravyanun lakSha chhoDe chhe tyAre ja te naimittikabhUt vikArane chhoDe chhe ane jyAre vikAranA bhAvane chhoDe chhe tyAre sAkShAt akartA ja chhe. svabhAvathI akartA chhe; ne nimitta-naimittik sambandh chhUTatAn sAkShAt akartA thAy chhe.
ahIn nimittabhUt paradravyane pachakhe chhe em kahyun tyAn paradravyane chhoDavun chhe em vAt nathI. paradravyane chhoDe koN? e to chhUTun ja paDayun chhe. paradravyane kayAn grahyun chhe ke chhoDe? vAstavamAn AtmA paradravyanA grahaN-tyAg rahit ja chhe. ahIn to nimittane chhoDe chhe eTale enun lakSha chhoDe chhe-em artha chhe. samajANun kAI...?
‘atIt kALamAn je paradravyonun grahaN karyun hatun temane vartamAnamAn sArAn jANavA, temanA sanskAr rahevA, temanA pratye mamatva rahevun, te dravya-apratikramaN chhe ane te paradravyonA nimitte je rAgAdibhAvo thayA hatA temane vartamAnamAn bhalA jANavA, temanA sanskAr rahevA temanA pratye mamatva rahevun, te bhAv-apratikramaN chhe.’
pUrve paradravyonun grahaN karyun hatun eTale shun? ke A sharIr, vANI, Indriy ane strI-putra parivAr, dhanAdi par padArthone potAnA mAnI temanA lakShamAn rahyo hato. te sarva paradravyone vartamAnamAn sArA jANavA, temanA sanskAr rahevA ane temanA prati mamatva rahevun te dravya-apratikramaN chhe. dravya kahetAn paravastu ne apratikramaN eTale enAthI nahi khasavun te. ahA! parapadArthonA lakShathI haThavun nahi, pAchhA pharavun
PDF/HTML Page 2816 of 4199
single page version
nahi te dravya-apratikramaN chhe. potAnI shuddha chaitanyasattAne chhoDIne pUrve grahyA hatA te paramAn-sharIrAdi padArthomAn rokAI javun te dravya-apratikramaN chhe.
ane sharIrAdi par padArthonA nimitte pUrve je rAgadveShanA bhAv thayA hatA temane vartamAnamAn bhalA jANavA, temanA sanskAr rahevA, vA te mArA hatA em temAn mamatva rahevun te bhAv-apratikramaN chhe. ahA! pUrve je paradravyonA lakShe rAgadveShAdi bhAvo thayA hatA enAthI vartamAnamAn pAchhA na pharavun, enAthI khasavun nahi enun nAm bhAv-apratikramaN chhe. ahA! te ene moTun mithyAtvanun pAp chhe.
Am A badhA lokonI sevA karI ne AvA dAn dIdhAn ne Am jIvonI dayA pALI-em je paradravyonA lakShe rAg vikAr thayo hato tene vartamAnamAn bhalo jANavo, tenA sanskAr rahevA ane tenun mamatva rahevun e bhAv-apratikramaN chhe. lyo, AvI AkarI vAt! savAr sAnj pATh karatA hoy ne paDikkamaNano? e sampradAyanA-vADAnA lokone A Akarun lAge; em ke ame pATh karIe ne e paDikkamaN nahi?
e paDikkamaN nahi bApA! e to ekalo rAg chhe bhAI! pote svavastu shun? ne e paravastu shun? -enun have bhAney na hoy ene paDikkamaN kevun? pUrve dev-guru-shAstra maLyA hatA; e paradravya hatA. enA lakShathI pAchho haTayo nathI e dravya-apratikramaN chhe; ane emane bhalA jANIne emanA prati rAg thayo hato tene vartamAnamAn bhalo jANIne enAthI pAchho haTayo nathI te bhAv-apratikramaN chhe. AvI vAt chhe! samajANun kAI...? A atIt kALanI vAt karI. have kahe chhe-
‘tevI rIte AgAmI kALasambandhI paradravyonI vAnchhA rAkhavI, mamatva rAkhavun, te dravya-apratyAkhyAn chhe ane te paradravyonA nimitte AgAmI kALamAn thanArA je rAgAdibhAvo temanI vAnchhA rAkhavI, mamatva rAkhavun te bhAv-apratyAkhyAn chhe.’
have bhaviShyamAn sharIr sArun rUpALun maLe to ThIk, sAmagrI anukUL maLe to ThIk- evI bhaviShyanA paradravyanI vAnchhA rAkhavI ne temAn mamatva karavun te dravya-apratyAkhyAn chhe. bhaviShyasambandhI paradravyanun pachakhAN nathI karyun te dravya-apratyAkhyAn chhe. ane par-dravyanA nimitte AgAmI kALamAn thanArA puNya-pAp Adi bhAvonI vAnchhA rAkhavI, bhaviShyamAn AvA shubhAshubh bhAvo thAy to ThIk em vibhAvanI vAnchhA rAkhavI, enun mamatva rAkhavun te bhAv-apratyAkhyAn chhe.
ahAhA...! AtmA chaitanyamUrti prabhu ekalI pavitratAno pinD chhe. jem pudgalano skandh ghaNA rajakaNono khandh-skandh chhe tem bhagavAn AtmA anant anant guNano khandh nAm pinD chhe-ahA! evI potAnI nirvikAr nirmaL pavitra chIjane bhUlIne
PDF/HTML Page 2817 of 4199
single page version
A sharIrAdi paradravya-jenI sAthe ene kAI sambandh nathI te-mane bhaviShyamAn ho evI IchchhA karavI te dravya-apratyAkhyAn chhe. A dev-guru-shAstranun lakSha karIne bhaviShyamAn temano mane sanyog ho-em vAnchhA rAkhavI ane temanun mamatva karavun te dravya-apratyAkhyAn chhe; ane tenA lakShe je shubhabhAvo thashe te ThIk chhe em enI vAnchhA karavI te bhAv- apratyAkhyAn chhe.
‘Am dravya-apratikramaN ne bhAv-apratikramaN tathA dravya-apratyAkhyAn ne bhAv-apratyAkhyAn-evo je apratikramaN ne apratyAkhyAnano be prakArano upadesh chhe te dravya-bhAvanA nimitta-naimittikapaNAne jaNAve chhe.’
ahA! apratikramaN ane apratyAkhyAnano bhagavAnano be prakArano upadesh chhe te dravya-bhAvanA nimitta-naimittikapaNAne jaNAve chhe. matalab ke je rAgadveShAdi vikAr paryAyamAn thAy chhe tenun kAraN AtmA nathI, vA te AtmAno svabhAv nathI. paN je vikAranA pariNAm chhe te naimittik chhe ane jenA lakShe te vikAr thAy chhe te paradravyo nimitta chhe. Am dravya je paravastu-paradravya ane tenA lakShe paryAyamAn thato je vikAr bhAv te bannene nimitta-naimittikapaNun chhe. tyAn naimittik vikArane nimitta utpanna kare chhe em nahi, paN nimittanA lakShe naimittik bhAv-vikArano bhAv utpanna thAy chhe. e ja kahe chhe ke-
‘mATe em Tharyun ke paradravya to nimitta chhe ane rAgAdibhAvo naimittik chhe.’ ahAhA...! A rAgAdibhAvo chhe te naimittik chhe, paradravyanA-nimittanA lakShe utpanna thayelA chhe. tene bhagavAn AtmA sAthe shun sambandh chhe? te nimitta je paravastu chhe enI sAthe sambandh rAkhavAvALA chhe.
A sharIr chhe te jagatanI dhUL chhe, enI sAthe bhagavAn AtmAne kAI sambandh nathI; A vANI chhe te jagatanI dhUL chhe. enI sAthe bhagavAn AtmAne kAI sambandh nathI; A ATh karma je andaramAn chhe te jagatanI dhUL chhe, tenI sAthe bhagavAn AtmAne kAI sambandh nathI. ahA! jagatanI pratyek vastu bhagavAn AtmAthI sambandharahit bhinna chhe. ane te paravastunA-nimittanA lakShe utpanna thayelA rAgAdi bhAvo naimittik hovAthI bhagavAn AtmAthI bhinna chhe. AvI vAt chhe!
ahA! paradravya nimitta chhe, ne rAgAdibhAvo naimittik chhe. ‘A rIte AtmA rAgAdibhAvone svayamev nahi karato hovAthI te rAgAdi bhAvono akartA ja chhe em siddha thayun.’
juo, sahaj ek gnAyakabhAv jeno svabhAv chhe evo shuddha gnAtA-draShTAsvabhAvI prabhu AtmA, kahe chhe, svayamev eTale pote potAnA svabhAvathI ja rAgAdibhAvo nahi
PDF/HTML Page 2818 of 4199
single page version
karato hovAthI rAgAdibhAvono akartA ja chhe. ahAhA.....! AtmA paradravyane, paradravyanA lakShane ane rAgAdine kare evo eno svabhAv ja nathI. tethI te rAgAdibhAvono akartA ja chhe-em siddha thayun. have kahe chhe-
‘A pramANe joke A AtmA rAgAdibhAvono akartA ja chhe topaN jyAnsudhI tene nimittabhUt paradravyanAn apratikramaN-apratyAkhyAn chhe tyAnsudhI tene rAgAdibhAvonAn apratikramaN-apratyAkhyAn chhe, ane jyAnsudhI rAgAdibhAvonAn apratikramaN-apratyAkhyAn chhe tyAn sudhI te rAgAdibhAvono kartA ja chhe.’
juo, AtmA svabhAve akartA ja hovA chhatAn jyAnsudhI ene bhUtakAL ne bhaviShyakALanA paradravyanA lakShano tyAg nathI tyAn sudhI tene naimittik rAgAdibhAvonun paN apratikramaN-apratyAkhyAn chhe. ane jyAnsudhI te bhUt-bhaviShyanA paradravyosambandhI thatA rAgadveShAdi vikAranA bhAvone chhoDe nahi tyAnsudhI te rAgadveShAdi bhAvono kartA ja chhe. ahA! jyAnsudhI bhUt ne bhaviShya kALanA vikArI bhAvono-puNya-pApanA bhAvono ene prem, sanskAr ne mamatvano bhAv chhe tyAnsudhI te rAgAdino kartA ja chhe. svabhAve akartA chhe chhatAn vikArane ne paradravyane bhalAn mAnIne pariName chhe tyAnsudhI agnAnabhAve te rAgAdino kartA ja chhe.
‘jyAre te nimittabhUt paradravyanAn pratikramaN-pratyAkhyAn kare tyAre tene naimittik rAgAdibhAvonAn paN pratikramaN-pratyAkhyAn thaI jAy chhe, ane jyAre rAgAdibhAvonAn pratikramaN-pratyAkhyAn thaI jAy chhe tyAre te sAkShAt akartA ja chhe.’
ahAhA...! AtmA gayA kALanA paradravyanA lakShathI pAchho vaLe ane bhaviShyanA paradravyano paN vartamAnamAn tyAg kare tyAre tene naimittik rAgAdibhAvono draShTimAnthI tyAg thaI jAy chhe ane Anandakand prabhu AtmAnun lakSha ne grahaN thAy chhe. lyo, bhUt bhaviShya sambandhI paradravya ne paradravyanA nimitte thatA vikAr-eno jyAre tyAg kare arthAt apratikramaN chhe enun pratikramaN kare tyAre te svabhAvamAn Ave chhe ane ene sAchun pratikramaN ne pratyAkhyAn kahe chhe. ahA! jyAre te nimittabhUt dravya ne naimittik vikArane draShTimAnthI chhoDI svadravyanun lakSha kare ne eno Ashray kare tyAre tene rAgAdinAn pratikramaN ne pratyAkhyAn thAy chhe ane tyAre te sAkShAt akartA thAy chhe.
ahAhA...! A to dharma kem thAy enI alaukik vAtu chhe bApA! shun kahe chhe? ke paravastu ne paravastunA nimitte thato vikAr-bhUtakAL ne bhaviShyakALano - e bey taraphathI pAchhA haThI javun ane nirvikAr nij shuddha gnAnAnandasvarUpamAn sAvadhAn thaI lIn thavun enun nAm samakit ne dharma chhe.
ahAhA...! AtmA shuddha chaitanyamay vastu chhe te ek samayamAn pUraN gnAn ne
PDF/HTML Page 2819 of 4199
single page version
Anandano sAgar prabhu chhe. emAnthI khasI jaIne, eno Ashray ane lakSha karyA vinA anAdithI ene bhUtakALanA sharIrAdi paradravyonA premamAn ThIk lAgyun chhe te dravya apratikramaN chhe; vaLI te paradravyonA nimitte tene thatA rAgAdibhAvomAn tene je ThIk lAge chhe te bhAv-apratikramaN chhe.
vaLI tevI rIte A vajravRuShabhanArAch sanhanan hoy to ThIk, kemake enAthI kevaLagnAn thAy, ane bhaviShye manuShyabhav hoy to bhalo kemake enAthI mukti thAy-em paradravya pratye bhaviShya mATenA sanskAr, mamatA te ThIkapaNun rahe te dravya-apratyAkhyAn chhe, ane e paradravyonA nimitte je rAgAdi bhAv thashe temAn ThIkapaNun ne mamatA mAne e bhAv-apratyAkhyAn chhe. bhaviShyanA paradravyo ane tenA nimitte thanArA rAgAdithI pAchho haThayo nathI te dravya-bhAvarUp apratyAkhyAn chhe.
bhAI! A barAbar samajavun bApu! A vAramvAr ghUnTI-ghUnTIne to kahevAy chhe. paN shun thAy? jene sansArano adhik ras hoy tene Ano (-AtmAno) ras lAge nahi. bichArAne badhun lukhun-lukhun las lAge. paN bhAI! A jIvan (-avasar) jAy chhe hon. hamaNAn jo nA samajyo to kyAre samajIsh? (pachhI anantakALey avasar nahi maLe).
are! eNe anantakALamAn sva ne par shun chhe? -enI bhinnatA jANI nathI. eNe paramAn sadAy ekatA mAnI chhe. paradravya ne paradravyanA nimitte thatA rAgAdi vikAr sAthe eNe ekatA karI rAkhI chhe. paN bApu! e mithyAbhAv chhe, jUTho bhAv chhe, sansAramAn rakhaDavA mATeno bhAv chhe. ahIn kahe chhe-e bhUt-bhaviShya-sambandhI paradravya ne paradravyane nimitte thatA bhAvonI ekatA toDIne jyAre sva-svabhAvamAn ekatA kare tyAre sAchun pratikramaN ne pratyAkhyAn thAy chhe ane te dharma chhe. lyo, A pramANe te sAkShAt akartA thAy chhe. vikAr ne vikAranA nimittothI pAchho haThI shuddha svabhAvamAn Ave tyAre sAkShAt akartA thAy chhe. lyo, A gAthA pUrI thaI.
PDF/HTML Page 2820 of 4199
single page version
द्रव्यभावयोर्निमित्तनैमित्तिकभावोदाहरणं चैतत्–
आधाकम्मादीया पोग्गलदव्वस्स जे इमे दोसा। कह ते कुव्वदि णाणी परदव्वगुणा दु जे णिच्चं।। २८६।। आधाकम्मं उद्देसियं च पोग्गलमयं इमं दव्वं। कह तं मम होदि कयं जं णिच्चमचेदणं वुत्तं।। २८७।।
कथं तान् करोति ज्ञानी परद्रव्यगुणास्तु ये नित्यम्।। २८६।।
अधःकर्मोद्देशिकं च पुद्गलमयमिदं द्रव्यं।
कथं तन्मम भवति कृतं यन्नित्यमचेतनमुक्तम्।। २८७।।
have dravya ane bhAvanA nimitta-naimittikapaNAnun udAharaN kahe chhe-
te kem ‘gnAnI’ kare sadA paradravyanA je guN chhe? 286.
uddeshI tem ja adhakarmI paudgalik A dravya je,
te kem mujakRut hoy nitya ajIv bhAkhyun jehane? ra87.
gAthArtha– [अधःकर्माद्याः ये इमे] adhakarma Adi je A [पुद्गलद्रव्यस्य दोषाः] pudgaladravyanA doSho chhe (temane gnAnI arthAt AtmA karato nathI;) [तान्] temane [ज्ञानी] gnAnI arthAt AtmA [कथं करोति] kem kare [ये तु] ke je [नित्यम्] sadA [परद्रव्यगुणाः] paradravyanA guNo chhe?
mATe [अधःकर्म उद्देशिक च] adhakarma ane uddeshik [इदं] evun A [पुद्गलमयम् द्रव्यं] pudgalamay dravya chhe (te mArun karyun thatun nathI;) [तत्] te [मम कृतं] mArun karyun [कथं भवति] kem thAy [यत्] ke je [नित्यम्] sadA [अचेतनम् उक्तम्] achetan kahevAmAn Avyun chhe?
TIkA– jem adhakarmathI nIpajelun ane uddeshathI nIpajelun evun je nimittabhUt (AhAr Adi) pudgaladravya tene nahi pachakhato AtmA (-muni) naimittikabhUt