PDF/HTML Page 3201 of 4199
single page version
matalab ke jANe saune paN kare koIne nahi. AvI vAt! viShayavAsanAnA kALe sanyogane dekhe, paN te sanyogane ne sanyogIbhAv je vAsanA tene karato nathI, bhogavato nathI. sAmI chIjane e karato ne bhogavato dekhAy chhe ne! ahIn kahe chhe -e-gnAnasvabhAvI AtmA, eno gnAnamAtra svabhAv hovAthI, parane karato ne bhogavato nathI.
juo, ahIn gnAn kevaL gnAnamAtrasvabhAvavALun chhe em kahIne ekAnt karyun. paN bApu! e to samyak ekAnt chhe bhAI! kemake bhagavAn AtmAno ekAnt gnAnasvabhAv ja chhe. kathanchit gnAnasvabhAv ne kathanchit kartAsvabhAv evun Atmavastunun svarUp ja nathI, evun gnAnanun svarUp ja nathI.
tyAre koI vaLI kahe chhe- kathanchit bandhane mokShanun kartApaNun kaho to anekAnta thAy.
are bhAI! em nathI bApA! bhagavAn AtmA kevaL gnAnamAtrasvabhAvavALo hovAthI ‘jANavun’ to kare paN te bandhane-rAgane karato nathI, tem te rAgane vedato paN nathI, bandhane-rAgane gnAn jANe, eno kevaL gnAnasvabhAv chhe ne! to rAgane-bandhane gnAn jANe, paN tene e kare ke vede-evun enun svarUp nathI. lyo, have paranun-A jhaverAt, hIrA, mANek-motInun ne kapaDAn vagerenun karavun to kayAny dUr rahI gayun. samajANun kAI...?
ahA! ek rajakaNathI mAnDIne AkhI duniyAne e jANe, paN jANavAnA sambandhamAtrathI ene parane ne rAgane karavA ne vedavAno sambandh thaI jAy evI vastu nathI. gnAnatattvavastu khUb sUkShma chhe bhAI! loko to ene sthUL sanyoganA ne rAganA sambandhathI mAne chhe, paN ahIn kahe chhe, rAgathI ne parathI bhinna shuddha gnAnatattva kevaL gnAnamAtrasvabhAvavALun chhe ane tethI te karmanA bandhane mAtra jANe ja chhe. shun kIdhun? je karmano bandh thAy tene paragney tarIke jANe chhe, paN kare chhe ke bhogave chhe em nahi. bahu AkarI vAt! shubhanA pakShavALAne AkarI paDe, paN shun thAy? vastunun svarUp ja Avun chhe tyAn (shun thAy?)
ahAhA.....! gnAn nAm AtmAne kevaL gnAnamAtrasvabhAvavALo kahyo tyAn vastumAn -AtmAmAn ekalun gnAn chhe em na levun, paN bIjA anant guN sAthe ja avinAbhAvapaNe rahelA chhe em jANavun. emAn rAganun ke paranun karavun nathI mATe ‘gnAnamAtrasvabhAvavALun’ -em kahyun chhe. ahAhA....! e bole nahi, khAy nahi, chAle nahi, bIjAne shIkhAmaN de nahi, bIjAnI shIkhAmaN le nahi.... ahAhA....! Avun paranun kAI kare nahi evun gnAnamAtra tattva AtmA chhe. samajANun kAI....?
PDF/HTML Page 3202 of 4199
single page version
koIne em thAy ke kAle bapore to em Avyun hatun ke ‘gurunAn vachanone pAmIne.....’
bhAI! e to svanA Ashraye eNe andar sudraShTi-samadraShTi pragaT karI to kahyun ke ‘gurunAn vachano pAmIne...’ A to te te kALe upasthit bAhya nimittanun gnAn karAvavA vyavahArathI kahevAmAn Avyun chhe. bAkI gurunAn vachano chhe (guru vachan bole chhe) ane e vachanone koI shiShya le chhe-evun vastusvarUp nathI. lyo, AvI vAt! samajAy chhe kAI...?
ahIn kahe chhe-kevaL gnAnamAtrasvabhAvavALun hovAthI karmanA bandhane karatun nathI, mAtra jANe ja chhe, juo, shAstramAn Ave ke chothe guNasthAne ATalI prakRiti sattAmAn hoy, ATalo uday hoy, ATalun vedan eTale anubhAg hoy, ATalI prakRiti bandhAy, ATalI udayamAn Ave ne ATalInI udIraNA thAy-ityAdi, paN bhAI! e to A badhun je hoy tene jANe ja chhe, ene karato nathI. have najIkanI chIj je karma tenA udayAdine te mAtra jANe ja chhe, karato nathI to pachhI parachIjane e kare e vAt kyAn rahI? AtmA bole, chAle, parane madad kare ke parathI madad le Adi paranI kriyA karavI-e vastunA svarUpamAn nathI.
hA, paN bandhane e bhale na kare, paN mokShane to e kare chhe ne?
nA, te kALe te paryAy-pUraN mokSha dashA thAy ja tene kare shun? gnAn kahetAn shuddha Atmadravya mokShane paN karatun nathI. je samaye je satpaNe chhe tene kare shun? ‘kare’ e to je na hoy ene kare em kahevAy. shun kIdhun? jenI sthiti na hoy tene kare em kahevAy. paN jANanAr gnAnIne to je mokShanI paryAy chhe tene e jANe chhe bas. ahAhA....! chhe ene jANe chhe, paN kare-bare chhe em chhe nahi.
juo, enAmAn ek ‘bhAv’ nAmano guN chhe. A guNane laIne tane prati samay niyat paryAy hoy ja chhe. ahA! Avun je dravya teno jyAn svIkAr thayo tyAn paryAyamAn je bandh-rAg Adi chhe tene e jANe ja chhe, karato nathI, ahAhA...! je te guNasthAne tenA pramANamAn karmano uday Ave ane udIraNA thAy, paN ene e karato nathI. ahAhA...! A to 320 gAthA! bahu UnchI! chhellI had chhe. gnAnasvabhAv... gnAnasvabhAv... gnAnasvabhAv evI vastu chhe. emAn bahu tANIne, tun kahe to, e jANe dekhe chhe em ame kahIe, kharekhar to (paranun) jANavun-dekhavun-ey vyavahAr chhe.
ahAhA...! pote potAne jANe chhe e nishchay ne parane jANe chhe I vyavahAr;
PDF/HTML Page 3203 of 4199
single page version
bAkI parane kare ne vede e to vAt ja nathI. bhAI! ahIn to A kahevun chhe ke tun bahu laI jA to e dekhe-jANe chhe bas eTale rAkh, bAkI (paranun) karavun ne vedavun e to ene chhe ja nahi. ahAhA...! Atmatattva gnAnasvarUpI bhagavAn mokShane kare chhe em paN chhe nahi.
to enA puruShArthanun shun? bApu! e jANe e ja eno puruShArtha chhe. jANag-jANag svabhAv chhe eno; to jANavA prati vIrya jAgrat thAy te puruShArtha chhe; kemake hun karun to (paryAy) thAy evun vastunA svarUpamAn kyAn chhe? nathI.
ahAhA...! gnAnamAtra svabhAvavALo hovAthI e bandhane karato nathI, mokShaney karato nathI. ahAhA...! mokShanI paryAy te kALe thavAnI ja chhe, thAy chhe, chhe-tene karavun shun? ahAhA...! jANanArane, te mokShanI paryAy chhe tene karavun kyAn chhe? bApu! mokShanI paryAy je thAy chhe ne chhe tene karavI e to viruddha thaI gayun. chhe tene kare chhe e to viruddha chhe, chhe tene bas jANe ja chhe e vastusvarUp chhe.
dravya sat, guN sat ne ek samayanI paryAy paN sat chhe. mokShanI avasthA je thAy chhe te sat chhe. satpaNe je thAy ja chhe ene hun karun chhun e kem Ave? sat chhe, chhepaNe chhe ene shun kare? ahA! AkhI dravyadraShTi jene yathArtha thaI chhe te mokShane paN jANe ja chhe, mokShane karato nathI. AvI vAt bApu! bahu jhINI! loko to atyAre bahAramAn (karavAmAn) ja paDI gayA chhe paN bApu! vastu AtmA gnAnamAtra svabhAvavALo hovAthI te bandhane ke mokShane karato nathI, mAtra jANe ja chhe.
vaLI kahe chhe-gnAnamAtrasvabhAvavALo hovAthI karmanA udayane ane nirjarAne jANe ja chhe. ahAhA....! karmano uday paN ‘chhe’ . uday chhe tene parapaNe jANe chhe. bas jANe chhe eTalun ja, e sivAy bIjun (-kare chhe ke vede chhe evun) kAI chhe nahi. nirjarAney bas jANe chhe, kare chhe em nahi.
ashuddhatAnun gaLavun, shuddhatAnun vadhavun ne karmanun kharI javun em nirjarA traN prakAre chhe. emAn ashuddhatAnun gaLavun e vyavahAranayathI chhe ne karmanun TaLavun e asadbhUt vyavahAranayathI chhe. shuddhatAnun vadhavun e vAstavik nirjarA chhe. ahIn kahe chhe -ek samayamAn e traNey chhe. have e chhe ene karavun shun? ahAhA..! shuddhatAnun vadhavun e ek samayanun te- te samaye sat chhe; have e paryAy sat-vidyamAn chhe tene karavI shun? ahAhA...! shuddhopayoganI sthiratA thatAn tyAn shuddhatAnun vadhavun hoy chhe. have chhe, upaje chhe ene karavun shun? jem mokSha upaje chhe tem nirjarA paN upaje chhe. have
PDF/HTML Page 3204 of 4199
single page version
hayAtI laIne je upaje chhe, chhe ene karavun chhe e vAt kyAn chhe? nathI. tethI nirjarAney e karato nathI, kevaL jANe ja chhe.
ahAhA...! paryAyanA kramabaddha pravAhamAn enA kALe nirjarAy thAy chhe tene karavI shun? have AvI vAt samajamAn bese nahi eTale ene ThekANe koI loko kahe ke-parane sahAy karavI, garIbonAn Ansu lUnchhavA, ekabIjAne madad karavI-anna, vastra, auShadhi ApavAn-ityAdi kare te dharma, ‘janasevA te prabhu sevA’ -lyo, Avun kahe. anantakALathI oshiyALI draShTi kharI ne! paN bApu! e to viparIt draShTi chhe. bhAI! e vItarAgano mArag nahi prabhu!
ahIn kahe chhe-jem gnAnasvabhAvI trikALI Atmadravya sahaj sat chhe, eno gnAnasvabhAv trikAL sat chhe tem enI ek samayanI paryAy paN vartamAn sat ja chhe. jem trikALIne karavo nathI tem vartamAn vartatI paryAyane paN karavI nathI, bahu jhINI vAt prabhu! jem vastu AtmA trikAL sat chhe tem nirjarA ne mokShanI paryAy paN te te kALe sat ja chhe. have satpaNe ‘chhe’ ene shun karavun? ene mAtra jANe chhe. ahA! gajab vAt karI chhe. sarvavishuddhagnAn adhikAr chhe ne! e to jANavA-rUp paryAy nirjarAne ne mokShane jANe chhe em kahyun, kare chhe em nahi, paN vAstavamAn to nirjarAne ne mokShane te te kALe jANe evI jANavArUp paryAy svata thavAnI ja chhe te thAy chhe. shun kIdhun? nirjarA ne mokShanI paryAy to te te kALe vidyamAnapaNe chhe, tene gnAn jANe chhe em kahevAy, bAkI jANavAnI paryAy paN te kALe te rIte ja sat chhe; nirjarA ne mokSha chhe mATe jANanArI paryAy chhe em nathI. ahA! Avun bahu jhINun!
bhAI! A to satne satpaNe ahIn siddha kare chhe. ek samayanI paryAy chhe, paravastu chhe, chhe ene gnAn jANe chhe em bhale kahIe, vAstavamAn to jANe chhe e paryAy paN te kALe sat ja chhe. paravastu chhe, paryAy chhe mATe ene jANe chhe em nathI. ahAhA...! je chhe tene te kALe te ja prakAre jANe evI gnAnanI paryAy svayam sat chhe, bIjI chIj chhe mATe ene jANe chhe em nathI. jANavAnI paryAy bIjI chIjanI apekShA rAkhatI nathI, pote potAnA kramamAn jANavApaNe potAthI ja vidyamAn chhe. bIjAne jANe chhe em kahIe e to vyavahAr chhe. lyo, Avun bahu jhINun chhe.
ahIn chAr bol lIdhA chhe. have bAkI shun rAkhyun? bandh, mokSha uday ane nirjarAne te te kALe gnAn jANe ja chhe. rAg-bandh thAy chhe tene te kALe gnAn pote potAthI ja jANatun thakun pragaT thAy chhe; rAg ne bandh chhe mATe ene jANe chhe em gnAnane apekShA nathI. rAganI-bandhanI apekShA rAkhIne jANavAnI paryAy thAy chhe em
PDF/HTML Page 3205 of 4199
single page version
nathI. vAstavamAn ene gnAn jANe chhe em kahevun e vyavahAr chhe. ahAhA...! anant guN, anantI paryAy, bandh, mokSha Adine te te kALamAn gnAnanI paryAy te te prakAre jANe e rIte ja te svata svatantra utpanna thAy chhe. AvI vAt chhe.
tyAre koI panDito vaLI kahe chhe-parano kartA na mAne te digambar jain nathI. are prabhu! tun shun kahe chhe A? A digambarAchArya shun kahe chhe e to jo ahAhA...! kartA to nahi, paN kharekhar to eno jANanAre nahi. jANanArI paryAy jANagane- jANanArane jANatI satpaNe utpanna thAy chhe. e to ahIn bandh-uday Adine jANe chhe em vyavahAr siddha karyo chhe. samajAy chhe kAI...? jANavAnI paryAy ne bandh -mokSha Adi paryAy, tathA anantA guNanI anantI paryAy akrame utpanna thAy chhe tene te te kALe te prakAre gnAn jANe chhe e vyavahAr chhe. AvI jhINI vAt!
prashna– A jANavun emAn garbhit kartApaNun Avyun ke nahi? uttara– ahA! jANavAnun karun em (paN) nahi. e jANavAnI paryAy te kALe sahajapaNe ja satarUp chhe, ane thAy chhe. have Avun chhe tyAn men A karyun ne ten karyun, men chhokarAnne pALyAn-poShyAn ne moTA karyAn, ne men vepAr-dhandhA karyA ne hun paisA raLyo e vAt na kyAn rahe chhe? bApu! e to badhI mithyA kalpanA ja chhe, badhun gape-gap chhe. samajAy chhe kAI...?
have jyAn potAnI nirjarA ne mokShanI paryAyane paN jANavAnun kAm kare chhe em paN kathanamAtra chhe tyAn parane-par rajakaNone ne skandhane-e palaTAve-badalAve e vAt ja kyAn rahe chhe! AtmA roTalI kare ne lADavo vALe ne vepAr kare- e badhun bApu! gape-gap ja chhe. e to te te samaye te te (roTalI vagere paryAy) sat chhe to e prakAre pariNaman thAy chhe. temAn tArA hetunI kyAn jarUr-apekShA chhe? ane te te kALe gnAn tene em ja jANe chhe emAn enI kyAn apekShA chhe? jainatattva khUb gambhIr chhe bhAI! ahIn to siddha karavun chhe ke - bhagavAn! tun gnAn chho to tun ene (bandh-mokSha Adine) jANe bas eTalun rAkh, paN ene kare ne vede e bhagavAn! tArun svarUp ja nathI. have Avo mArag!
tyAn vaLI koI kahe- ekendriy AdinI rakShA karo, hinsA na karo e jainano mArag chhe.
samAdhAna– bApu! e badhAn vyavahAranAn vachan bhAI! bAkI shun tun anya jIvanI rakShA karI shake chhe? kadIy nahi hon. e to te te kALe hinsA thavAnI nathI ja, rakShA thavAnI chhe tene gnAn jANe chhe; te paN par jIvanI rakShA enI apekShA rAkhIne gnAn thAy chhe e nathI. ahA! Avun alaukik satnun svarUp chhe.
PDF/HTML Page 3206 of 4199
single page version
shrI yogIndradeve paN kahyun chhe ke-
जिउ परमत्थे जोइया, जिणवर एउ भणेइ।।
shrI jayasenAchAryanI TIkAmAn A lIdhun chhe ke - ‘jinavar em kahe chhe ke’ ... kahe chhe-em kahyun ne? bhAI! e to vANI vANInA kAraNe Ave chhe, paN bhagavAn te kALe nimitta chhe to kahyun ke ‘jiNavar eu bhaNeI?’ bhagavAn chhe mATe vANI Ave chhe em nathI. vAstavamAn jem bhagavAn chhe tem vANI paN te kALe svata vidyamAn chhe. (koInA kAraNe koI chhe em chhe ja nahi) e to sarvotkRuShTa nimittanun gnAn karAvavA kahyun ke ‘जिणवर एउ भणेइ’ ।
jinavar kahe chhe ke-he yogI!-ahAhA....! yogane AtmAmAn joDanAr he yogI! paramArthe jIv upajato paN nathI, marato paN nathI, ne bandh ane mokShane paN karato nathI. Ano artha ja A thayo ke AtmA je gnAnamAtrasvabhAv chhe enA taraph jyAn jANavAnun lakSha thayun tyAn (karavun) badhun chhUTI gayun, bas pachhI je chhe ene e jANe ja chhe. nirjarAne ne mokShaney e jANe ja chhe. sAdhakanA kALamAn nirjarAne jANe ane sAdhyakALe mokShane jANe. bas jANe eTalun ja; tyAn jANavAnI paryAy paN te kALe tenI ja potAthI upaje chhe.
ahIn shun kahe chhe ke- paramArthe jIv upajato nathI, maratoy nathI? upajato nathI shemAn? ke paryAyamAn paramArthe te upajato nathI, vyay paN karato nathI. pravachanasAr gAthA 102 mAn Avyun chhe ke je paryAy upaje chhe tene dhruvanI apekShA nathI. have ane potAnA dhruvanI jyAn apekShA nathI tyAn paranI apekShAnI to vAt ja kyAn rahI? e bandh-mokSha ityAdi jevun gney hoy tevun ja te kALe jANe chhe, paN tene (gnAnanI paryAyane) bandh-mokSha Adi gneyanI apekShA nathI. ahAhA...! jANavAnA gnAnamAn, jANAvA yogyagney barAbar Avyun mATe tene jANe chhe em apekShA laIne gnAnaparyAy thAy chhe em nathI.
ahAhA....!
ahAhA....! pUrNAnandano nAth pUrNagnAnaghan ekalA gnAnasvabhAvamay bhagavAn AtmA chhe enI paryAyamAn (-gnAnaparyAyamAn) anantI paryAy ne dravya-guN jaNAy chhe te paryAy sahaj chhe, tene hun utpanna karun chhun em chhe nahi, ahAhA...! bandhane, mokShane, udayane, nirjarAne kevaL jANun ja chhun; je chhe tene mAtra jANun ja chhun, paN karun chhun ke bhogavun chhun em chhe nahi, have paranI dayA karavI ne paranI madad karavI ityAdi to bhAI! tadna tattvaviruddha chhe. e kAI mArga nathI, lyo, AvI vAt!
PDF/HTML Page 3207 of 4199
single page version
‘gnAnano svabhAv netranI jem dUrathI jANavAno chhe; mATe karavun-bhogavavun gnAnane nathI. karavA-bhogavavApaNun mAnavun te agnAn chhe.’
juo, Ankh chhe te agnine jANe, kAShTane jANe, vInchhIne jANe, paN dUrathI ja jANe chhe; emAn bhaLIne na jANe, Ankh kAI agni AdimAn na praveshe ane agni Adi padArtha AnkhamAn na pesI jAy. lyo, A pramANe Ankh dUrathI ja jANe chhe. tem, kahe chhe, gnAn dUrathI ja jANe chhe; gnAnano svabhAv netranI jem dUrathI jANavAno chhe. ahAhA...! AtmA gnAnasvarUp chhe ane te rAgAdi puNya-pApanA pariNAmane dUrathI ja jANe chhe, temAn bhaLIne- ekamek thaIne jANe em nahi. rAgAdimAn bhaLI jAy-ekamek thaI jAy evo AtmAno svabhAv ja nathI. tethI gnAn dUrathI jANe paN ene karavun-bhogavavun nathI.
shun kIdhun? duniyAmAn anek kAm thAy tene Ankh dUrathI mAtra jANe, kare nahIn. makAn bane tene jANe, paN kare em nahi. tem gnAnasvarUpI bhagavAn AtmA sharIr, man, vANI ityAdinI kriyAne mAtra jANe paN kare em nahi. puNya-pApanA bhAv thAy tene paN kare nahi, dUr rahIne mAtra jANe. bhAI! Avun ja bhagavAn AtmAnun svarUp chhe. mATe karavun-bhogavavun gnAnane nathI. ahA! AvA potAnA gnAnasvabhAvanun antaraavalambane jene bhAn thayun tene rAganun karavun-bhogavavun nathI.
tathApi karavA-bhogavavApaNun mAnavun te agnAn chhe A bhagavAnanI bhaktinA rAgane hun karun chhun, hun bhogavun chhun-em mAne e agnAn chhe. agnAnavash ja jIv rAgAdino kartA-bhoktA chhe; bAkI chaitanyasUrya bhagavAn AtmA chhe te shubhAshubharAganA andhakAramAn bhaLe shI rIte? chaitanyabimb prabhu AtmA rAgathI ekamek kem thAy? kadI na thAy. mATe samyagdraShTi jIv, tene rAg Ave paN teno kartA-bhoktA thato nathI, rAgamAn bhaLyA vinA dUr rahIne mAtra teno gnAtA ja chhe.
‘ahIn koI pUchhe ke-“evun to kevaLagnAn chhe. bAkI jyAn sudhI mohakarmano uday chhe tyAn sudhI to sukhadukh-rAgAdirUpe pariNaman thAy ja chhe, tem ja jyAn sudhI darshanAvaraN, gnAnAvaraN tathA vIryAntarAyano uday chhe tyAn sudhI adarshan, agnAn tathA asamarthapaNun hoy ja chhe; to pachhI kevaLagnAn thayA pahelAn gnAtAdraShTApaNun kem kahevAy?’
juo, A shiShyano prashna! em ke chotheguNasthAne jyAn AtmagnAn thayun tyAn kartAbhoktApaNun nathI, mAtra gnAtApaNun chhe em kahyun, paN e to kevaLagnAnane lAgu
PDF/HTML Page 3208 of 4199
single page version
paDe; kemake nIchenI bhUmikAvALAne to karmano uday chhe, sukhadukharUpe pariNaman thAy ja chhe. jyAnsudhI darshanAvaraN, gnAnAvaraN ne vIryAntarAyano uday chhe tyAn sudhI adarshan, agnAn ane asamarthapaNun hoy ja chhe. to pachhI kevaLagnAn thayA pahelAn gnAtA-draShTApaNun kem kahyun?
tenun samAdhAna– ‘pahelethI kahetA ja AvyA chhIe ke je svatantrapaNe kare-bhogave, tene paramArthe kartA-bhoktA kahevAy chhe. mATe jyAn mithyAdraShTirUp agnAnano abhAv thayo tyAn paradravyanA svAmIpaNAno abhAv thayo ane tyAre jIv gnAnI thayo thako svatantrapaNe to koIno kartA-bhoktA thato nathI, tathA potAnI nabaLAIthI karmanA udayanI baLajorIthI je kArya thAy chhe teno kartA-bhoktA paramArthadraShTie tene kahevAto nathI.’
gnAnI jIv shuddha chetanAmAtra bhAvano svAmI thayo te rAgAdi paradravyano svAmI maTI gayo chhe. have tene vikArabhAv hun karun-bhogavun’ em abhiprAy nathI ane teno utsAh paN nathI. (tene to ek shuddhopayogano ja utsAh chhe) tethI udayanI baLajorIthI arthAt potAnA puruShArthanI nabaLAIthI je asthiratAno rAg tene thAy chhe teno te paramArthe kartA-bhoktA kahevAto nathI. ahIn be vAt karI
1. gnAnI svatantrapaNe rAgAdino kartA-bhoktA thato nathI, ane
2. puruShArthanI nabaLAIne lIdhe udayamAn joDAtAn kinchit asthiratAno rAg tene
have visheSh kahe chhe- ‘vaLI te kAryanA nimitte k knavIn karmaraj lAge paN chhe topaN tene ahIn bandhamAn gaNavAmAn AvatI nathI. mithyAtva chhe te ja sansAr chhe. mithyAtva gayA pachhI sansArano abhAv ja thAy chhe. samudramAn bindunI shI gaNatarI?’
puNya-pAp Adi bhAv mArA chhe evI je mithyAdraShTi chhe te ja sansAr chhe. A bairAn-chhokarAn te sansAr-em nathI, kemake paravastune AtmA grahe-chhoDe e enA svarUpamAn nathI. paravastunA grahaN-tyAgathI AtmA shUnya chhe. tathApi paravastu mArI hun tene karun- bhogavun evI mithyA mAnyatA kare te ja sansAr chhe.
gnAnIne mithyA abhiprAy maTI gayo chhe, topaN puruShArthanI nabaLAIne lIdhe kinchit alpa rAgAdi tene thAy chhe ane tenA nimitte kinchit alpa karmabandh paN tene thAy chhe; paN tene ahIn gaNavAmAn Avel nathI. kem? kemake mithyAtva chhe te ja mukhyapaNe bandh chhe ane te ja sansAranun mUL chhe. mUL kapAI gayA pachhI sansAranI avadhi
PDF/HTML Page 3209 of 4199
single page version
keTalI? mithyAtva gayA pachhI sansArano abhAv ja thAy chhe. jene samakitanI bIj ugI tene pUnamanA pUraN chandranI jem pUrNa kevaLagnAn thAy ja chhe.
‘samudramAn bindunI shI gaNatarI? ’ em ke sansAranun bIj evun mithyAdarshan gayun pachhI kinchit rAg-bandh thAy tenI shun visAt? e to nAsh thavA khAte ja chhe; kemake samakitI dharmI puruSh krame puruShArtha vadhArIne teno nAsh karI ja de chhe. kevun saras spaShTIkaraN karyun chhe!
have kahe chhe- ‘vaLI eTalun visheSh jANavun ke-kevaLagnAnI to sAkShAt shuddhAtmasvarUp ja chhe ane shrutagnAnI paN shuddhanayanA avalambanathI AtmAne evo ja anubhave chhe; pratyakSha-parokShano ja bhed chhe.’
juo, arihant paramAtmA to sAkShAt shuddhAtmasvarUp ja chhe. chothe guNasthAne shrutagnAnI paN shuddhanayanA avalambanathI AtmAne shuddhAtmasvarUp ja anubhave chhe; mAtra pratyakSha-parokShano ja bhed chhe. kevaLagnAnI AtmAne pratyakSha anubhave chhe, jyAre shrutagnAnI parokSha anubhave chhe. tene Anandanun vedan chhe te apekShAe AtmA svAnubhav-pratyakSha chhe em paN kahIe chhIe.
‘mATe shrutagnAnIne gnAn-shraddhAnanI apekShAe to gnAtA-draShTApaNun ja chhe ane chAritranI apekShAe pratipakShI karmano jeTalo uday chhe teTalo ghAt chhe tathA tene nAsh karavAno udyam paN chhe. jyAre te karmano abhAv thashe tyAre sAkShAt yathAkhyAt-chAritra thashe ane tyAre kevaLagnAn thashe.’
juo, gnAnIne draShTi-shraddhA apekShAe gnAtA-draShTApaNun ja chhe, paN chAritra apekShA jeTalo uday chhe teTalo ghAt chhe. ahA! gnAnIne jeTalo rAg chhe teTalo shAntino ghAt chhe, chhatAn teno nAsh karavAno udyam paN chhe, kemake tene rAganI bhAvanA nathI, paN ek shuddhopayoganI ja bhAvanA chhe, jyAn te svasvarUpamAn ati ugrapaNe sthir thAy chhe tyAn rAgano uday thato nathI ane e pramANe rAgano kShay-abhAv thAy chhe. A rIte jyAre te (-asthiratAno) rAg sarvathA nAsh pAme tyAre sAkShAt yathAkhyAtchAritra-pUraN vItarAg chAritra pragaT thashe ane tyAre kevaLagnAn thashe.
‘ahIn samyagdraShTine gnAnI kahevAmAn Ave chhe te mithyAtvanA abhAvanI apekShAe kahevAmAn Ave chhe.’ kevaLagnAn hoy to gnAnI em artha ahIn nathI. tem ja bahu shAstro jANe mATe gnAnI em paN artha nathI. parantu svasvarUpanA Ashraye AtmAnAn samyak shraddhAn-gnAn andar pragaT thayAn chhe te gnAnI chhe em ahIn vAt chhe.
PDF/HTML Page 3210 of 4199
single page version
‘gnAnasAmAnyanI apekShA laIe to sarva jIv gnAnI chhe ane visheSh apekShA laIe to jyAnsudhI kinchitmAtra paN agnAn rahe tyAn sudhI gnAnI kahI shakAy nahi-jem siddhAntamAn bhAvonun varNan karatAn, jyAnsudhI kevaLagnAn na upaje tyAnsudhI arthAt bAramA guNasthAn sudhI agnAnabhAv kahyo chhe. mATe ahIn je gnAnI-agnAnIpaNun kahyun te samyaktva-mithyAtvanI apekShAe ja jANavun.’
juo, gnAnasAmAnyanI apekShA sarva jIvane gnAnI kahyA, kemake sAmAnyapaNe sarva jIv gnAnasvarUp ja chhe.
visheSh apekShA jyAnsudhI kinchitmAtra agnAn rahe tyAn sudhI jIvane agnAnI kahyo; jem siddhAntamAn bAramA guNasthAn sudhI agnAnabhAv kahyo. ahIn agnAn eTale mithyAgnAn nahi paN ochhun gnAn em artha chhe. bAramA guNasthAne vItarAg thayo chhe paN ene paripUrNagnAn-kevaLagnAn nathI, ochhun gnAn chhe. te apekShA tyAn agnAnabhAv kahyo.
samyagdraShTine gnAnI kahyo chhe te AtmAnun ene yathArtha gnAn-shraddhAn thayun chhe te apekShAe kahyo chhe. ahIn je gnAnI-agnAnIpaNun kahyun chhe te samyaktva-mithyAtvanI apekShAe samajavun. matalab ke-
1. samyaktva sahit jIv gnAnI chhe.
2. mithyAtva sahit jIv agnAnI eTale mithyAgnAnI chhe. samyagdarshan vinA koI agiyAr ang bhaNe toy agnAnI chhe. tathA koIne shAstranun visheSh gnAn na hoy paN antaramAn bhedagnAn thayun hoy, rAgathI bhinna AtmAnAn gnAn-shraddhAn thayAn hoy to te jIv gnAnI chhe.
shivabhUti muninI vAt Ave chhe gurue kahyun- ‘mA ruSh mA tuSh’ -koI prati rAg na kar, dveSh na kar-; have e shabda to bhUlI gayA, paN ek vAr ek bAI aDadanI dALanAn photarAn judI pADatI hatI tyAre tene bIjI ek bAIe pUchhayun ben, shun karo chho A? tyAre te bAIe javAb dIdho-A dALamAnthI photarAn judAn pADun chhun. bas, A sAmbhaLIne shivabhUti munirAj ekadam andar sonsarA UnDA utarI gayA. aho! A puNyanA pariNAm to photarAn jevA chhe; andar mAro nAth to rAg rahit ati ujjval gnAnasvabhAve prakAshe chhe-bas Am bhedavignAn karI antar-anubhav karI svarUpamAn evA sthir thayA ke antarmuhUrtamAn kevaLagnAnajyoti pragaT thaI gaI.
PDF/HTML Page 3211 of 4199
single page version
A pramANe bhedavignAn te gnAn chhe ane te vaDe jIv gnAnI chhe. bhedavignAn vinA jIv agnAnI chhe. AvI vAt chhe.
have, jeo-jainanA sAdhuo paN-sarvathA ekAntanA AshayathI AtmAne kartA ja mAne chhe temane niShedhato, AgaLanI gAthAnI sUchanArUp shlok kahe chhe-
[ये तु तमसा तताः आत्मानं कर्तारम् पश्यन्ति] jeo agnAn-andhakArathI AchchhAdit thayA thakA AtmAne kartA mAne chhe, [मुमुक्षुताम् अपि] teo bhale mokShane IchchhanArA hoy topaN [सामान्यजनवत्] sAmAnya (laukik) janonI mAphak [तेषाम् मोक्षः न] temano paN mokSha thato nathI.
shun kahe chhe? ke temano paN mokSha thato nathI. kono? ke jeo agnAn-andhakArathI vyApta thayA thakA AtmAne kartA mAne chhe.
ahAhA...! bhagavAn AtmA chidbrahma prabhu ek gnAtA-draShTAsvabhAvI chhe. ahA! potAnA AvA svarUpane nahi jANatAn agnAnathI rAganI kriyA-dayA, dAn, vrat, bhakti AdinI kriyA-karavAno mAro svabhAv chhe arthAt e rAgAdi kriyA mArun kartavya chhe em je mAne chhe teo mUDh mithyAdraShTi chhe. chha kAyanA jIvonI rakShA hun karI shakun ane te mArun kartavya chhe em jenI mAnyatA chhe te bhale bahArathI jainamatAnusArI ho, dravyachAritra pALato ho, dev-guru-shAstranI vinay-bhaktiyukta ho, tathA shAstromAn pArangat ho, topaN te potAne-AtmAne rAgano kartA mAnanAro mithyAdraShTi chhe. jain nathI. ahA! AvA puruSho (AtmAne kartA mAnanArA puruSho) bhale mokShane IchchhanArA ho topaN sAmAnya janonI mAphak-tApasAdi laukik janonI mAphak-temano paN mokSha thato nathI.
A sAmbhaLIne koIne (vyavahAramUDh jIvane) khoTun lAge, paN bhAI! A koInA anAdaranI vAt nathI, A to vastunI sthiti AvI chhe em vAt chhe; yathArtha samajaN karIne potAnI bhUl TALavAnI vAt chhe. bAkI darek AtmA shaktipaNe to bhagavAn chhe. (tyAn kono anAdar karIe?)
pApano kartA thAy ke puNyano kartA thAy-banne ek samAnapaNe viparItadraShTi chhe, kemake bhagavAn AtmA to akartAsvabhAv chhe, gnAtAdraShTA chhe. tethI jeo AtmAne puNyano kartA mAne chhe teo paN anya laukik mithyAdraShTionI jem mokSha pAmatA nathI, balke dIrghakAL sansAramAn rakhaDayA ja kare chhe. AvI vAt chhe.
PDF/HTML Page 3212 of 4199
single page version
समणाणं पि य अप्पा जदि कुव्वदि छव्विहे काऐ।। ३२१।।
लोयसमणाणमेयं सिद्धंतं जइ ण दीसदि विसेसो।
लोयस्स कुणइ विण्हू समणाण वि अप्पओ कुणदि।। ३२२।।
एवं ण को वि मोक्खो दीसदि लोयसमणाण दोण्हं पि।
णिच्चं
श्रमणानामपि चात्मा यदि करोति षङ्विधान् कायान्।। ३२१।।
लोकश्रमणानामेकः सिद्धान्तो यदि न द्रश्यते विशेषः।
लोकस्य करोति विष्णुः श्रमणानामप्यात्मा करोति।। ३२२।।
नित्यं कुर्वतां सदेवमनुजासुरान् लोकान्।। ३२३।।
have A ja arthane gAthA dvArA kahe chhe-
tyam shramaN paN mAne kadI ‘AtmA kare ShaT kAyane,’ 321.
to lok–muni siddhAnt ek ja, bhed temAn nav dIse,
viShNu kare jyam lokamatamAn, shramaNamat AtmA kare; 322.
e rIt lok–muni ubhayano mokSha koI nahIn dIse,
–je dev, manuj, asuranA traN lokane nitye kare. 323.
gAthArtha– [लोकस्य] lokanA (laukik janonA) matamAn [सुरनारकतिर्यङ्मानुषान् सत्त्वान्] dev, nArak, tiryanch, manuShya-prANIone [विष्णुः] viShNu [करोति] kare chhe; [च] ane [यदि] jo [श्रमणानाम् अपि] shramaNonA (munionA) mantavyamAn paN [षड्विधान् कायाम्] chha kAyanA jIvone [आत्मा] AtmA [करोति] karato hoy
PDF/HTML Page 3213 of 4199
single page version
कर्तृकर्मत्वसम्बन्धाभावे तत्कर्तृता कुतः।। २००।।
[यदि लोकश्रमणानाम्] to lok ane shramaNono [एकः सिद्धान्तः] ek siddhAnt thAy chhe, [विशेषः] kAI pher [न द्रश्यते] dekhAto nathI; (kAraN ke) [लोकस्य] lokanA matamAn [विष्णुः] viShNu [करोति] kare chhe ane [श्रमणानाम् अपि] shramaNonA matamAn paN [आत्मा] AtmA [करोति] kare chhe (tethI kartApaNAnI mAnyatAmAn banne samAn thayA). [एवं] e rIte, [सदेवमनुजासुरान् लोकान्] dev, manuShya ane asuravALA traNe lokane [नित्यं कुर्वतां] sadAy karatA (arthAt traNe lokanA kartAbhAve nirantar pravartatA) evA [लोकश्रमणानां द्वयेषाम् अपि] te lok tem ja shramaN-banneno [कः अपि मोक्षः] koI mokSha [न द्रश्यते] dekhAto nathI.
TIkA– jeo AtmAne kartA ja dekhe chhe-mAne chhe, teo lokottar hoy topaN laukikatAne atikramatA nathI; kAraN ke, laukik janonA matamAn paramAtmA viShNu devanArakAdi kAryo kare chhe, ane temanA (-lokathI bAhya thayelA evA munionA) matamAn potAno AtmA te kAryo kare chhe-em *apasiddhAntanI (bannene) samAnatA chhe. mATe AtmAnA nitya kartApaNAnI temanI mAnyatAne lIdhe, laukik janonI mAphak, lokottar puruShono (muniono) paN mokSha thato nathI.
bhAvArtha– jeo AtmAne kartA mAne chhe, teo bhale muni thayA hoy topaN laukik jan jevA ja chhe; kAraN ke, lok Ishvarane kartA mAne chhe ane te munioe AtmAne kartA mAnyo-em bannenI mAnyatA samAn thaI. mATe jem laukik janone mokSha nathI, tem te munione paN mokSha nathI. je kartA thashe te kAryanA phaLane bhogavashe ja, ane je phaL bhogavashe tene mokSha kevo?
have, ‘paradravyane ane AtmAne kAI paN sambandh nathI, mATe kartAkarmasambandh paN nathI’ -em shlokamAn kahe chhe-
shlokArtha– [परद्रव्य–आत्मतत्त्वयोः सर्वः अपि सम्बन्धः नास्ति] paradravyane ane Atmatattvane saghaLoy (arthAt kAI paN) sambandh nathI; [कर्तृ–कर्मत्व–सम्बन्ध–अभावे] em kartAkarmapaNAnA sambandhano abhAv hotAn, [तत्कर्तृता कुतः] AtmAne paradravyanun kartApaNun kyAthi hoy? _________________________________________________________________ * apasiddhAnt = khoTo athavA bhUlabharelo siddhAnt
PDF/HTML Page 3214 of 4199
single page version
bhAvArtha– paradravyane ane AtmAne kAI paN sambandh nathI, to pachhI temane kartAkarmasambandh kaI rIte hoy? e rIte jyAn kartAkarmasambandh nathI, tyAn AtmAne paradravyanun kartApaNun kaI rIte hoI shake? 200.
have A ja arthane gAthA dvArA kahe chhe-
‘jeo AtmAne kartA ja dekhe chhe-mAne chhe, teo lokottar hoy topaN laukikatAne atikramatA nathI; kAraNake laukik janonA matamAn paramAtmA viShNu devanArakAdi kAryo kare chhe, ane temanA (-lokathI bAhya thayelA evA munionA) matamAn potAno AtmA te kAryo kare chhe-em apasiddhAntanI (bannene) samAnatA chhe.’
bhagavAn AtmA ek gnAnasvarUp chhe. jANavun.... jANavun.... jANavun-bas jANavun e eno svabhAv chhe. ahA! AvA nijasvabhAvane bhUlIne puNyanA bhAv je thAy teno hun kartA ane te mArun kArya-em je mAne chhe te lokottar eTale ke shrAvak ke muni hoy topaN laukikatAne atikramato nathI; arthAt te paN laukik jevo ja chhe. kem! kemake laukikamAn jem viShNune devanArakAdi jagatanA kAryono kartA mAne chhe tem A (shrAvak ke muni) paN potAne rAgAdi sansArano kartA mAne chhe. A pramANe apasiddhAntanI bannene samAnatA chhe. bhAI! potAne rAgAdi kAryono kartA mAne te shrAvak-kShullak-ellak ke muni hoy topaN te laukikajananI jem mithyAdraShTi ja chhe.
pravachanasAranI gAthA 236 nI TIkAmAn kahyun chhe ke-“svaparanA vibhAganA abhAvane lIdhe kAyA ane kaShAy sAthe ekatAno adhyavasAy karatA evA te jIvo, (potAne) viShayonI abhilAShAno nirodh nahi thayo hovAne lIdhe chha jIvanikAyanA ghAtI thaIne sarvata (badhIye taraphathI) pravRutti karatA hovAthI, temane sarvata nivRuttino abhAv chhe (arthAt ekke taraphathI jarAy nivRutti nathI).”
AtmA anantaguNano pinD prabhu ek gnAtAddaShTAsvabhAvamay chhe. rAgane karavo e eno svabhAv nathI. rAgane kare evI koI shakti-guN enAmAn nathI. have je enAmAn nathI te rAgAdino potAne kartA mAne te jIv mithyAdraShTi chhe. ahA! jain nAm dharAvato hoy ane bahAramAn jin AgnA anusAr mahAvratAdi pALato hoy topaN ShaTkAyanA jIvono hun rakShak chhun ane jIvonI rakShA mArun kArya chhe em je mAne chhe te anya laukikajan jevo mithyAdraShTi chhe, te vAstavik jain nathI.
ahAhA....! bhagavAn AtmA chaitanyabimb prabhu chaitanyaprakAshanA nUranun pUr chhe. te
PDF/HTML Page 3215 of 4199
single page version
rAgarUpI andhakArane kem kare? shun prakAsh andhakArane kare? na kare. chhatAn dayA, dAn, vrat, bhakti ityAdi shubhabhAvano hun kartA chhun em mAne te mithyAshraddhA vaDe potAnA gnAtAsvabhAvane haNe chhe. vAstavamAn te potAnI adayA kare chhe. have kahe chhe-
‘mATe AtmAnA nitya kartApaNAnI temanI mAnyatAne lIdhe, laukik janonI mAphak, lokottar puruShono (muniono) paN mokSha thato nathI.’
bhAI! jem A chha dravyamay lok anAdianant svayamsiddha chhe, teno koI kartA nathI; tem rAg thAy teno AtmA kartA nathI. chhatAn rAg karavo mAro svabhAv chhe em AtmAne rAgano nitya kartA mAne te nirantar rAg karavAmAn rokAyelo raheshe ane enA phaLamAn te chAragatimAn rakhaDashe. ahA! potAne kartA mAne te lokottar puruSho-munijano paN, laukik janonI mAphak, mokShane prApta thatA nathI. je kartA thaI pariName te chAragatimAn paribhramaNane ja prApta thAy chhe. AvI vAt chhe.
‘jeo AtmAne kartA mAne chhe, teo bhale muni thayA hoy topaN laukik jan jevA ja chhe; kAraN ke, lok Ishvarane kartA mAne chhe ane te munioe AtmAne kartA mAnyo-em bannenI mAnyatA samAn thaI, mATe jem laukik janone mokSha nathI, tem te munione paN mokSha nathI. je kartA thashe te kAryanA phaLane bhogavashe ja, ane je phaL bhogavashe tene mokSha kevo?’
je rAgano kartA thAy tene tenun phaL sansAr ja maLe chhe, ane je sansArane bhogave tene mokSha kevo? tene to chaturgatiparibhramaN ja rahe chhe.
have, ‘paradravyane ane AtmAne kaI paN sambandh nathI, mATe kartAkarmasambandh paN nathI’ -em shlokamAn kahe chhe-
‘परद्रव्य–आत्मतत्त्वयोः सर्वः अपि सम्बन्धः नास्ति’ paradravyane ane Atmatattvane saghaLoy (arthAt kaIpaN) sambandh nathI;
shun kIdhun? A lokamAn anant AtmA ane anantAnant paramANu chhe; temane ekabIjAne kaIpaN sambandh nathI. paraspar ek-bIjA vachche abhAv chhe ne? mATe ek bIjAne kAI sambandh nathI.
PDF/HTML Page 3216 of 4199
single page version
ek dravya bIjAne (pariNaman kALe) nimitta ho, paN nimitta kAI karI de chhe em nathI. svadravyanAn ane paradravyanAn chatuShTay (dravya-kShetra-kAL-bhAv) bhinna bhinna chhe. chatuShTayamAn paryAy paN AvI gaI. bhAI! pratyek dravyanI paryAy enAthI chhe, paradravyane laIne te paryAy thAy em traNakALamAn nathI. ek dravyano bIjA upar prabhAv paDe em keTalAk kahe chhe, paN e barAbar nathI. bhAI! prabhAv e shun chIj chhe? dravya-guN- paryAyane chhoDIne jagatamAn koI vastu nathI; ane ek dravyanAn dravya-guN-paryAy bIjAmAn praveshI jAy em to chhe nahi. mATe koIno koInA upar prabhAv paDe chhe em mAnavun barAbar nathI.
ahIn kahe chhe-paradravya ane Atmatattvane kaIpaN sambandh nathI. bhAI! ek tattvane bIjAn anant tattva chhe enI sAthe kAI sambandh nathI, strIne puruSh sAthe kAI sambandh nathI. jaD karma ekakShetrAvagAhe chhe tene AtmA sAthe kAI sambandh nathI.
hA, paN nimitta-naimittik sambandh to chhe ne? hA, chhe; paN nimittanI paryAyane svadravyanI paryAy sAthe sambandh shun chhe? nimitta to paravastu chhe. nimitta potAnA dravya-paryAyamAn nimittapaNe Ubhun chhe ane bhagavAn AtmA potAnA dravya-paryAyamAn Ubho chhe. koI koImAn praveshe em to chhe nahi. to nimitta svadravyanun kare shun? vAstavamAn svadravya-paradravyane paraspar koI sambandh chhe ja nahi. ek chaitanyatattvane bIjA chaitanyatattva sAthe ke bIjA jaD paramANu sAthe kAI sambandh nathI; kemake svadravyamAn paradravyano trikAL abhAv chhe; e paN parane laIne chhe em nathI paN paranA abhAvarUp potAno ja svabhAv chhe. A pramANe paradravyane Atmadravya sAthe kaIpaN sambandh nathI. have kahe chhe-
‘कर्तृ–कर्मत्व–संबंध–अभावे’ em kartAkarmapaNAnA sambandhano abhAv hotAn, ‘तत्कर्तृता कुतः’ AtmAne paradravyanun kartApaNun kyAthi hoy?
juo, A pramANe svadravya-paradravyane kartAkarmasambandh nathI to pachhI AtmAne paradravyanun kartApaNun kem hoy? nishchayathI te paradravyano to kartA nathI, rAganoy kartA nathI; ane ethI visheSh kahIe to gAthA 320 mAn AvI gayun ke dravya trikALI je nityAnand prabhu chhe te enI nirmaL paryAyane-nirjarA ne mokShaney-karatun nathI. e to te te paryAy potAnA svakALe potAthI svayam pragaT thAy chhe. have AvI vAt sAmbhaLIne lokone khaLabhaLAT thaI jAy chhe.
paN bhAI! jagatano kartA koI Ishvar chhe em mAnanAr mithyAdraShTi chhe tem jain sAdhu thaIne chha kAyanA jIvonI hun rakShA karI shakun em mAnanAr paN mithyA-
PDF/HTML Page 3217 of 4199
single page version
draShTi ja chhe. koIpaN paradravyanI kriyA prabhu! tun na karI shake; A vastusvarUp chhe. paradravyanI kriyA thAy teno kartA AtmA nathI.
‘paradravyane ane AtmAne kaIpaN sambandh nathI, topachhI temane kartAkarmasambandh kaI rIte hoy? e rIte jyAn kartAkarmasambandh nathI, tyAn AtmAne paradravyanun kartApaNun kaI rIte hoI shake?’
A kaLash bahu Uncho chhe bhAI! bhAShA sAdI chhe, paN bhAv khUb gambhIr. kahe chhe- ‘सर्वोऽपि संबंधः नास्ति’ kaIpaN sambandh nathI. tun tArAmAn ne e enAmAn. mATe tun paranun kAI karI shake nahi. A AnkhanI pAmpaN hale te AtmAnun kArya ane AtmA teno kartA em traNakALamAn nathI. ek dravyano bIjA par prabhAv paDe em chhe nahi.
hA, paN vAgh ane nAg shAnt thaIne ek sAthe bhagavAnanI vANI sAmbhaLavA Ave te atishay chhe ke nahi?
bApu! e to upachArathI kahevAy; bAkI atishay chhe mATe shAnt thaI jAy chhe em nathI. potAnI te kALe te paryAy thavAnI yogyatA chhe to te thAy chhe ane tyAre bhagavAn nimitta chhe bas. bhAI! te paryAyanI te janmakShaN chhe, bAkI bhagavAne emAn kAI karyun chhe em chhe nahi. AtmAne paradravyanun kartApaNun traNakALamAn chhe nahi; A siddhAnt chhe.
PDF/HTML Page 3218 of 4199
single page version
जाणंति णिच्छएण दु ण य मह परमाणुमित्तमवि किंचि।। ३२४।।
जह को वि णरो जंपदि अम्हं गामविसयणयररट्ठं।
ण य होंति तस्स ताणि दु भणदि य मोहेण सो अप्पा।। ३२५।।
एमेव मिच्छदिट्ठी णाणी णीसंसयं हवदि एसो।
जो परदव्वं मम इदि जाणंतो अप्पयं कुणदि।। ३२६।।
तम्हा ण मे त्ति णच्चा दोण्ह वि एदाण कत्तविवसायं।
परदव्वे जाणंतो जाणेज्जो दिट्ठिरहिदाणं।। ३२७।।
जानन्ति निश्चयेन तु न च मम परमाणुमात्रमपि किञ्चित्।। ३२४।।
have, “jeo vyavahAranayanA kathanane grahIne ‘paradravya mArun chhe’ em kahe chhe, e rIte vyavahArane ja nishchay mAnI AtmAne paradravyano kartA mAne chhe, teo mithyAdraShTi chhe” ityAdi arthanI gAthAo draShTAnt sahit kahe chhe-
‘paramANumAtra na mArun’ gnAnI jANatA nishchay vaDe. 324.
jyam puruSh koI kahe ‘amArun gAm, pur ne desh chhe,’
paN te nathI tenAn, are! jIv mohathI ‘mArAn’ kahe; 32p.
evI ja rIt je gnAnI paN ‘muj’ jANato paradravyane,
nijarUp kare paradravyane, te jarUr mithyAtvI bane. 326.
tethI ‘na mArun’ jANI jIv, paradravyamAn A ubhayanI
kartRutvabuddhi jANato, jANe
PDF/HTML Page 3219 of 4199
single page version
न च भवन्ति तस्य तानि तु भणति च मोहेन स आत्मा।। ३२५।।
एवमेव मिथ्याद्रष्टिर्ज्ञानी निःसंशयं भवत्येषः।
यः परद्रव्यं ममेति जानन्नात्मानं करोति।। ३२६।।
परद्रव्ये जानन् जानीयात् द्रष्टिरहितानाम्।। ३२७।।
gAthArtha– [अविदितार्थाः] jemaNe padArthanun svarUp jANyun nathI evA puruSho [व्यवहारभाषितेन तु] vyavahAranAn vachanone grahIne [परद्रव्यं मम] ‘paradravya mArun chhe’ [भणन्ति] em kahe chhe, [तु] parantu gnAnIo [निश्चयेन जानन्ति] nishchay vaDe jANe chhe ke ‘[किञ्चित्] koI [परमाणुमात्रम् अपि] paramANumAtra paN [न च मम] mArun nathI’ .
[यथा] jevI rIte [कः अपि नरः] koI puruSh [अस्माकं ग्रामविषयनगरराष्ट्रम्] ‘amArun gAm, amAro desh, amArun nagar, amArun rAShTra’ [जल्पति] em kahe chhe, [तु] parantu [तानि] te [तस्य] tenAn [न च भवन्ति] nathI, [मोहेन च] mohathI [सः आत्मा] te AtmA [भणति] ‘mArAn’ kahe chhe; [एवम् एव] tevI ja rIte [यः ज्ञानी] je gnAnI paN [परद्रव्यं मम] ‘paradravya mArun chhe’ [इति जानन्] em jANato thako [आत्मानं करोति] paradravyane potArUp kare chhe, [एषः] te [निःसंशयं] nisandeh arthAt chokkas [मिथ्याद्रष्टिः] mithyAdraShTi [भवति] thAy chhe.
[तस्मात्] mATe tattvagno [न मे इति ज्ञात्वा] ‘paradravya mArun nathI’ em jANIne, [एतेषां द्वयेषाम् अपि] A banneno (-lokano ane shramaNano-) [परद्रव्ये] paradravyamAn [कर्तृव्यवसायं जानन्] kartApaNAno vyavasAy jANatA thakA, [जानीयात्] em jANe chhe ke [द्रष्टिरहितानाम्] A vyavasAy samyagdrarshan rahit puruShono chhe.
TIkA– agnAnIo ja vyavahAravimUDh (vyavahAramAn ja vimUDh) hovAthI paradravyane ‘A mArun chhe’ em dekhe chhe-mAne chhe; gnAnIo to nishchayapratibuddha (nishchayanA jANanArA) hovAthI paradravyanI kaNikAmAtrane paN ‘A mArun chhe’ em dekhatA nathI. tethI, jem A jagatamAn koI vyavahAravimUDh evo pArakA gAmamAn rahenAro mANas ‘A gAm mArun chhe’ em dekhato-mAnato thako mithyAdraShTi (-khoTI draShTivALo) chhe. tem jo gnAnI paN koI paN prakAre vyavahAravimUDh thaIne paradravyane ‘A mArun chhe’ em dekhe to te vakhate te paN nisanshayapaNe arthAt chokkas,
PDF/HTML Page 3220 of 4199
single page version
सम्बन्ध एव सकलोऽपि यतो निषिद्धः।
तत्कर्तृकर्मघटनास्ति न वस्तुभेदे
पश्यन्त्वकर्तृ मुनयश्च जनाश्च तत्त्वम्।। २०१।।
मज्ञानमग्नमहसो बत ते वराकाः।
कुर्वन्ति कर्म तत एव हि भावकर्म–
कर्ता स्वयं भवति चेतन एव नान्यः।। २०२।।
paradravyane potArUp karato thako, mithyAdraShTi ja thAy chhe. mATe tattvane jANanAro puruSh ‘saghaLuy paradravya mArun nathI’ em jANIne, ‘lok ane shramaN-bannene je A paradravyamAn kartRutvano vyavasAy chhe te temanA samyagdrarshanarahitapaNAne lIdhe ja chhe’ em sunishchitapaNe jANe chhe.
bhAvArtha– je vyavahArathI mohI thaIne paradravyanun kartApaNun mAne chhe te-laukik jan ho ke munijan ho-mithyAdraShTi ja chhe. gnAnI paN jo vyavahAramUDh thaIne paradravyane ‘mArun’ mAne to mithyAdraShTi ja thAy chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- shlokArtha– [यतः] kAraN ke [इह] A lokamAn [एकस्य वस्तुनः अन्यतरेण सार्ध सकलः अपि सम्बन्धः एव निषिद्धः] ek vastuno anya vastunI sAthe saghaLoy sambandh ja niShedhavAmAn Avyo chhe, [तत्] tethI [वस्तुभेदे] jyAn vastubhed chhe arthAt bhinna vastuo chhe tyAn [कर्तृकर्मघटना अस्ति न] kartAkarmaghaTanA hotI nathI- [मुनयः च जनाः च] em munijano ane laukik jano [तत्त्वम् अकर्तृ पश्यन्तु] tattvane (vastunA yathArtha svarUpane) akartA dekho (-koI koInun kartA nathI, paradravya paranun akartA ja chhe- em shraddhAmAn lAvo). 201.
“je puruSho Avo vastusvabhAvano niyam jANatA nathI teo agnAnI thayA thakA karmane kare chhe; e rIte bhAvakarmano kartA agnAnathI chetan ja thAy chhe.” -AvA arthanun, AgaLanI gAthAonI sUchanArUp kAvya have kahe chhe-
shlokArtha– (AchAryadev khedapUrvak kahe chhe ke) [बत] arere! [ये तु