PDF/HTML Page 3361 of 4199
single page version
जह सेडिया दु ण परस्स सेडिया सेडिया य सा होदि। तह जाणगो दु ण परस्स जाणगो जाणगो सो दु।। ३५६।। जह सेडिया दु ण परस्स सेडिया सेडिया य सा होदि। तह पासगो दु ण परस्स पासगो पासगो सो दु।। ३५७।। जह सेडिया दु ण परस्स सेडिया सेडिया य सा होदि। तह संजदो दु ण परस्स संजदो संजदो सो दु।। ३५८।। जह सेडिया दु ण परस्स सेडिया सेडिया य सा होदि। तह दंसणं दु ण परस्स दंसणं दंसणं तं तु।। ३५९।।
(‘khaDI to khaDI ja chhe’ -e nishchay chhe; ‘khaDI-svabhAve pariNamatI khaDI bhInt- svabhAve pariNamatI bhIntane saphed kare chhe’ em kahevun te paN vyavahArakathan chhe. tevI rIte ‘gnAyak to gnAyak ja chhe’ -e nishchay chhe; ‘gnAyakasvabhAve pariNamato gnAyak paradravyasvabhAve pariNamatAn evAn paradravyone jANe chhe’ em kahevun te paN vyavahArakathan chhe.) AvA nishchay-vyavahAr kathanane have gAthAomAn draShTAnt dvArA spaShTa kahe chhe-
gnAyak nathI tyam par taNo, gnAyak khare gnAyak tathA; 3pa6.
jyam seTikA nathI par taNI, chhe seTikA bas seTikA,
darshak nathI tyam par taNo, darshak khare darshak tathA; 3pa7.
jyam seTikA nathI par taNI, chhe seTikA bas seTikA,
sanyat nathI tyam par taNo, sanyat khare sanyat tathA; 3pa8.
jyam seTikA nathI par taNI, chhe seTikA bas seTikA,
darshan nathI tyam par taNun, darshan khare darshan tathA. 3pa9.
PDF/HTML Page 3362 of 4199
single page version
सुणु ववहारणयस्स य वत्तव्वं से समासेण।। ३६०।।
जह परदव्वं सेडदि हु सेडिया अप्पणो सहावेण।
तह परदव्वं जाणदि णादा वि सएण भावेण।। ३६१।।
जह परदव्वं सेडदि हु सेडिया अप्पणो सहावेण।
तह परदव्वं पस्सदि जीवो वि सएण भावेण।। ३६२।।
जह परदव्वं सेडदि हु सेडिया अप्पणो सहावेण।
तह परदव्वं विजहदि णादा वि सएण भावेण।। ३६३।।
जह परदव्वं सेडदि हु सेडिया अप्पणो सहावेण।
तह परदव्वं सद्दहदि सम्मदिट्ठी सहावेण।। ३६४।।
एवं ववहारस्स दु विणिच्छओ णाणदंसणचरित्ते।
भणिदो अण्णेसु वि पज्जएसु एमेव णादव्वो।। ३६५।।
sAmbhaL kathan sankShepathI enA viShe vyavahAranun. 360.
jyam nij svabhAvathI seTikA paradravyane dhoLun kare,
gnAtAy e rIt jANato nij bhAvathI paradravyane; 361.
jyam nij svabhAvathI seTikA paradravyane dhoLun kare,
AtmAy e rIt dekhato nij bhAvathI paradravyane; 362.
jyam nij svabhAvathI seTikA paradravyane dhoLun kare,
gnAtAy e rIt tyAgato nij bhAvathI paradravyane; 363.
jyam nij svabhAvathI seTikA paradravyane dhoLun kare,
sudraShTi e rIt shraddhato nij bhAvathI paradravyane. 364.
em gnAn–darshan–charitamAn nirNay kahyo vyavahArano,
ne anya paryAyo viShe paN e ja rIte jANavo. 36p.
PDF/HTML Page 3363 of 4199
single page version
तथा ज्ञायकवस्तु न परस्य ज्ञायको ज्ञायकः स तु।। ३५६।।
यथा सेटिका तु न परस्य सेटिका सेटिका च सा भवति।
तथा दर्शकस्तु न परस्य दर्शको दर्शकः स तु।। ३५७।।
यथा सेटिका तु न परस्य सेटिका सेटिका च सा भवति।
तथा संयतस्तु न परस्य संयतः संयतः स तु।। ३५८।।
यथा सेटिका तु न परस्स सेटिका सेटिका च सा भवति।
तथा दर्शनं तु न परस्य दर्शनं दर्शनं तत्तु।। ३५९।।
एवं तु निश्चयनयस्य भाषितं ज्ञायदर्शनचरित्रे।
शृणु व्यवहारनयस्य च वक्तव्यं तस्य समासेन।। ३६०।।
gAthArtha– (joke vyavahAre paradravyone ane AtmAne gney-gnAyak, drashya-darshak, tyAjya-yAjak ityAdi sambandh chhe, topaN nishchaye to A pramANe chhe-) [यथा] jem [सेटिका तु] khaDI [परस्य न] paranI (-bhInt AdinI) nathI, [सेटिका] khaDI [सा च सेटिका भवति] te to khaDI ja chhe, [तथा] tem [ज्ञायकः तु] gnAyak (jANanAro, AtmA) [परस्य न] parano (paradravyano) nathI, [ज्ञायकः] gnAyak [सः तु ज्ञायकः] te to gnAyak ja chhe. [यथा] jem [सेटिका तु] khaDI [परस्य न] paranI nathI, [सेटिका] khaDI [सा च सेटिका भवति] te to khaDI ja chhe, [तथा] tem [दर्शकः तु] darshak (dekhanAro AtmA) [परस्य न] parano nathI, [दर्शकः] darshak [सः तु दर्शकः] te to darshak ja chhe. [यथा] jem [सेटिका तु] khaDI [परस्य न] paranI (-bhInt AdinI) nathI, [सेटिका] khaDI [सा च सेटिका भवति] te to khaDI ja chhe, [तथा] tem [संयतः तु] sanyat (tyAg karanAro, AtmA) [परस्य न] parano (-paradravyano) nathI, [संयतः] sanyat [सः तु संयतः] te to sanyat ja chhe. [यथा] jem [सेटिका तु] khaDI [परस्य न] paranI nathI, [सेटिका] khaDI [सा च सेटिका भवति] te to khaDI ja chhe, [तथा] tem [दर्शनं तु] darshan arthAt shraddhAn [परस्य न] paranun nathI, [दर्शनं तत् तु दर्शनम्] darshan te to darshan ja chhe arthAt shraddhAn te to shraddhAn ja chhe.
[एवं तु] e pramANe [ज्ञानदर्शनचरित्रे] gnAn-darshan-chAritra viShe [निश्चयनयस्य भाषितम्] nishchayanayanun kathan chhe. [तस्य च] vaLI te viShe [समासेन] sankShepathI [व्यवहारनयस्य वक्तव्यं] vyavahAranayanun kathan [शृणु] sAmbhaL.
PDF/HTML Page 3364 of 4199
single page version
तथा परद्रव्यं जानाति ज्ञातापि स्वकेन भावेन।। ३६१।।
यथा परद्रव्यं सेटयति सेटिकात्मनः स्वभावेन।
तथा परद्रव्यं पश्यति जीवोऽपि स्वकेन भावेन।। ३६२।।
यथा परद्रव्यं सेटयति सेटिकात्मनः स्वभावेन।
तथा परद्रव्यं विजहाति ज्ञातापि स्वकेन भावेन।। ३६३।।
यथा परद्रव्यं सेटयति सेटिकात्मनः स्वभावेन।
तथा परद्रव्यं श्रद्धत्ते सम्यग्द्रष्टिः स्वभावेन।। ३६४।।
एवं व्यवहारस्य तु विनिश्चयो ज्ञानदर्शनचरित्रे।
भणितोऽन्येष्वपि पर्यायेषु एवमेव ज्ञातव्यः।।
[यथा] jem [सेटिका] khaDI [आत्मनः स्वभावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] (bhInt Adi) paradravyane [सेटियति] saphed kare chhe, [तथा] tem [ज्ञाता अपि] gnAtA paN [स्वकेन् भावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] paradravyane [जानाति] jANe chhe. [यथा] jem [सेटिका] khaDI [आत्मनः स्वभावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] paradravyane [सेटयति] saphed kare chhe, [तथा] tem [जीवः अपि] jIv paN [स्वकेन भावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] paradravyane [पश्यति] dekhe chhe. [यथा] jem [सेटिका] khaDI [आत्मनः स्वभावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] paradravyane [सेटयति] saphed kare chhe, [तथा] tem [ज्ञाता अपि] gnAtA paN [स्वकेन भावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] paradravyane [विजहाति] tyAge chhe. [यथा] jem [सेटिका] khaDI [आत्मनः स्वभावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] paradravyane [सेटयति] saphed kare chhe, [तथा] tem [सम्यग्द्रष्टिः] samyagdraShTi [स्वभावेन] potAnA svabhAvathI [परद्रव्यं] paradravyane [श्रद्धत्ते] shraddhe chhe. [एवं तु] A pramANe [ज्ञानदर्शनचरित्रे] gnAn-darshan-chAritra viShe [व्यवहारनयस्य विनिश्चयः] vyavahAranayano nirNay [भणितः] kahyo; [अन्येषु पर्यायेषु अपि] bIjA paryAyo viShe paN [एवम् एव ज्ञातव्यः] e rIte ja jANavo.
TIkA– A jagatamAn khaDI chhe te shvetaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. bhInt- Adi paradravya vyavahAre te khaDInun shvaitya chhe (arthAt khaDI vaDe shvet karAvAyogya padArtha chhe). have, ‘shvet karanArI khaDI, shvet karavAyogya je bhInt-Adi paradravya tenI chhe ke nathI?’ -em te banneno tAttvik (pAramArthik) sambandh ahIn
PDF/HTML Page 3365 of 4199
single page version
vichAravAmAn Ave chhe- jo khaDI bhInt-Adi paradravyanI hoy to shun thAy te pratham vichArIe ‘jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe (-judun dravya nathI);’ -Avo tAttvik sambandh jIvant (arthAt vidyamAn) hovAthI, khaDI jo bhInt-AdinI hoy to khaDI te bhInt-Adi ja hoy (arthAt khaDI bhInt- AdisvarUp ja hovI joIe, bhInt-AdithI judun dravya na hovun joIe); em hotAn, khaDInA svadravyano uchchhed (nAsh) thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) khaDI bhInt-AdinI nathI. (AgaL vichArIe) jo khaDI bhInt-AdinI nathI, to khaDI konI chhe? khaDInI ja khaDI chhe. (A) khaDIthI judI evI bIjI kaI khaDI chhe ke jenI (A) khaDI chhe? (A) khaDIthI judI anya koI khaDI nathI, parantu teo be sva- svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI khaDI koInI nathI, khaDI khaDI ja chhe-e nishchay chhe. (e pramANe draShTAnt kahyun.) jem A draShTAnt chhe, tem A (nIche pramANe) drArShTAnt chhe- A jagatamAn chetayitA (chetanAro arthAt AtmA) chhe te gnAnaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. pudgalAdi paradravya vyavahAre te chetayitAnun (AtmAnun) gney chhe, have, ‘gnAyak (arthAt jANanAro) chetayitA, gney (arthAt jaNAvAyogya) je pudgalAdi paradravya teno chhe ke nathI?’ -em te banneno tAttvik sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe- jo chetayitA pudgalAdino hoy to shun thAy te pratham vichArIe ‘jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe;’ -Avo tAttvik sambandh jIvant (arthAt chhato) hovAthI, chetayitA jo pudgalAdino hoy to chetayitA te pudgalAdi ja hoy (arthAt chetayitA pudgalAdisvarUp ja hovo joIe, pudgalAdithI judun dravya na hovun joIe); em hotAn, chetayitAnA svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) chetayitA pudgalAdino nathI. (AgaL vichArIe) jo chetayitA pudgalAdino nathI to chetayitA kono chhe? chetayitAno ja chetayitA chhe. (A) chetayitAthI judo evo bIjo kyo chetayitA chhe ke jeno (A) chetayitA chhe? (A) chetayitAthI judo anya koI chetayitA nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI gnAyak koIno nathI, gnAyak gnAyak ja chhe-e nishchay chhe.
(A rIte ahIn em batAvyun ke ‘AtmA paradravyane jANe chhe’ -e
PDF/HTML Page 3366 of 4199
single page version
vyavahArakathan chhe; ‘AtmA potAne jANe chhe’ -em kahevAmAn paN sva-svAmIansharUp vyavahAr chhe; ‘gnAyak gnAyak ja chhe’ -e nishchay chhe.)
vaLI (jevI rIte gnAyak viShe draShTAnt-drArShTAntathI kahyun) evI ja rIte darshak viShe kahevAmAn Ave chhe- A jagatamAn khaDI chhe te shvetaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. bhInt-Adi paradravya vyavahAre te khaDInun shvaitya chhe (arthAt khaDI vaDe shvet karAvAyogya padArtha chhe). have, ‘shvet karanArI khaDI, shvet karAvAyogya je bhInt-Adi paradravya tenI chhe ke nathI?’ -em te banneno tAttvik sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe- jo khaDI bhInt-Adi paradravyanI hoy to shun thAy te pratham vichArIe ‘jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe;’ -Avo tAttvik sambandh jIvant hovAthI, khaDI jo bhInt-AdinI hoy to khaDI te bhInt-AdinI ja hoy (arthAt khaDI bhInt-AdisvarUp ja hovI joIe); em hotAn, khaDInA paradravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) khaDI bhInt-AdinI nathI. (AgaL vichArIe) jo khaDI bhInt-AdinI nathI to khaDI konI chhe? khaDInI ja khaDI chhe. (A) khaDIthI judI evI bIjI kaI khaDI chhe ke jenI (A) khaDI chhe? (A) khaDIthI judI anya koI khaDI nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva- svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI khaDI koInI nathI, khaDI khaDI ja chhe-e nishchay chhe. jem A draShTAnt chhe, tem A (nIche pramANe) drArShTAnt chhe- A jagatamAn chetayitA chhe te darshanaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. pudgalAdi paradravya vyavahAre te chetayitAnun drashya chhe. have, ‘darshak (dekhanAro athavA shraddhanAro) chetayitA, drashya (dekhAvAyogya athavA shraddhAvAyogya) je pudgalAdi paradravya teno chhe ke nathI?’ -em te banneno tAttvik sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe- jo chetayitA pudgalAdino hoy to shun thAy te pratham vichArIe ‘jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe;’ -Avo tAttvik sambandh jIvant hovAthI, chetayitA jo pudgalAdino hoy to chetayitA te pudgalAdi ja hoy (arthAt chetayitA pudgalAdisvarUp ja hovo joIe). em hotAn, chetayitAnA svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) chetayitA pudgalAdino nathI. (AgaL vichArIe) jo chetayitA pudgalAdino nathI to chetayitA kono chhe? chetayitAno ja chetayitA chhe. (A) chetayitAthI judo evo bIjo kyo chetayitA chhe ke jeno (A) chetayitA
PDF/HTML Page 3367 of 4199
single page version
chhe? (A) chetayitAthI judo anya koI chetayitA nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe, ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI darshak koIno nathI, darshak darshak ja chhe-e nishchay chhe.
(A rIte ahIn em batAvyun ke ‘AtmA paradravyane dekhe chhe athavA shraddhe chhe’ -e vyavahArakathan chhe; ‘AtmA potAne dekhe chhe athavA shraddhe chhe’ -em kahevAmAn par sva- svAmIansharUp vyavahAr chhe; ‘darshak darshak ja chhe, -e nishchay chhe.)
vaLI (jevI rIte gnAyak tathA darshak viShe draShTAnt-drArShTAntathI kahyun) evI ja rIte apohak (tyAjak, tyAg karanAr) viShe kahevAmAn Ave chhe- A jagatamAn khaDI chhe te shvetaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. bhInt-Adi paradravya vyavahAre te khaDInun shvaitya chhe (arthAt khaDI vaDe shvet karAvAyogya padArtha chhe). have, ‘shvet karanArI khaDI, shvet karAvAyogya je bhInt-Adi paradravya tenI chhe ke nathI?’ -em te banneno tAttvik sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe- jo khaDI bhInt-Adi paradravyanI hoy to shun thAy te pratham vichArIe ‘jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe;’ -Avo tAttvik sambandh jIvant hovAthI, khaDI jo bhInt-AdinI hoy to khaDI te bhInt-Adi ja hoy (arthAt khaDI bhInt-AdisvarUp ja hovI joIe); em hotAn, khaDInA svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) khaDI bhInt-AdinI nathI. (AgaL vichArIe) jo khaDI bhInt-AdinI nathI to khaDI konI chhe? khaDInI ja khaDI chhe. (A) khaDIthI judI evI bIjI koI khaDI chhe ke jenI (A) khaDI chhe? (A) khaDIthI judI anya koI khaDI nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI khaDI koInI nathI, khaDI khaDI ja chhe-e nishchay chhe. jem A draShTAnt chhe, tem A (nIche pramANe) drArShTAnt chhe- A jagatamAn je chetayitA chhe te, jeno gnAnadarshanaguNathI bharelo, paranA apohanasvarUp (tyAgasvarUp) svabhAv chhe evun dravya chhe. pudgalAdi paradravya vyavahAre te chetayitAnun apohya (tyAjya, tyAgavAyogya padArtha) chhe. have, ‘apohak (tyAjak) chetayitA, apohya (tyAjya) je pudgalAdi paradravya teno chhe ke nathI?’ -em te banneno tAttvik sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe- jo chetayitA pudgalAdino hoy to shun thAy te pratham vichArIe ‘jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe;’ -Avo tAttvik sambandh jIvant hovAthI, chetayitA jo pudgalAdino
PDF/HTML Page 3368 of 4199
single page version
hoy to chetayitA te pudgalAdi ja hoy (arthAt chetayitA pudgalAdisvarUp ja hovo joIe); em hotAn, chetayitAnA svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) chetayitA pudgalAdino nathI. (AgaL vichArIe) jo chetayitA pudgalAdino nathI to chetayitA kono chhe? chetayitAno ja chetayitA chhe. (A) chetayitAthI judo evo bIjo kyo chetayitA chhe ke jeno (A) chetayitA chhe? (A) chetayitAthI judo anya koI chetayitA nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI apohak (arthAt tyAg karanAr) koIno nathI, apohak apohak ja chhe-e nishchay chhe.
(A rIte ahIn em batAvyun ke ‘AtmA paradravyane apohe chhe arthAt tyAge chhe’ -e vyavahArakathan chhe; ‘AtmA gnAnadarshanamay evA potAne grahe chhe’ -em kahevAmAn paN sva-svAmIansharUp vyavahAr chhe; ‘apohak apohak ja chhe’ -e nishchay chhe.)
have vyavahAranun vyAkhyAn karavAmAn Ave chhe-
jevI rIte shvetaguNathI bharelA svabhAvavALI te ja khaDI, pote bhInt-Adi paradravyanA svabhAve nahi pariNamatI thakI ane bhInt-Adi paradravyane potAnA svabhAve nahi pariNamAvatI thakI, bhInt-Adi paradravya jene nimitta chhe evA potAnA shvetaguNathI bharelA svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatI thakI, khaDI jene nimitta chhe evA potAnA (- bhInt AdinA-) svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatA bhInt-Adi paradravyane, potAnA (- khaDInA-) svabhAvathI shvet kare chhe-em vyavahAr karavAmAn Ave chhe; tevI rIte gnAnaguNathI bharelA svabhAvavALo chetayitA paN, pote pudgalAdi paradravyanA svabhAve nahi pariNamato thako ane pudgalAdi paradravyane potAnA svabhAve nahi pariNamAvato thako, pudgalAdi paradravya jene nimitta chhe evA potAnA gnAnaguNathI bharelA svabhAvanA pariNAm vaDe Upajato thako, chetayitA jene nimitta chhe evA potAnA (-pudgalAdinA-) svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatA pudgalAdi paradravyane potAnA (-chetayitAnA-) svabhAvathI jANe chhe-em vyavahAr karavAmAn Ave chhe.
vaLI (jevI rIte gnAnaguNano vyavahAr kahyo) evI ja rIte darshanaguNano vyavahAr kahevAmAn Ave chhe- jevI rIte shvetaguNathI bharelA svabhAvavALI te ja khaDI, pote bhInt- Adi paradravyanA svabhAve nahi pariNamatI thakI ane bhInt-Adi paradravyane potAnA svabhAve nahi pariNamAvatI thakI, bhInt-Adi paradravya jene nimitta
PDF/HTML Page 3369 of 4199
single page version
chhe evA potAnA shvetaguNathI bharelA svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatI thakI, khaDI jene nimitta chhe evA potAnA (-bhInt-AdinA-) svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatA bhInt- Adi paradravyane potAnA (-khaDInA-) svabhAvathI shvet kare chhe-em vyavahAr karavAmAn Ave chhe; tevI rIte darshanaguNathI bharelA svabhAvavALo chetayitA paN, pote pudgalAdi paradravyanA svabhAve nahi pariNamato thako ane pudgalAdi paradravyane potAnA svabhAve nahi pariNamAvato thako, pudgalAdi paradravya jene nimitta chhe evA potAnA darshanaguNathI bharelA svabhAvanA pariNAm vaDe Upajato thako, chetayitA jene nimitta chhe evA potAnA (-pudgalAdinA-) svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatA pudgalAdi paradravyane potAnA (-chetayitAnA-) svabhAvathI dekhe chhe athavA shraddhe chhe-em vyavahAr karavAmAn Ave chhe.
vaLI (jevI rIte gnAn-darshan guNono vyavahAr kahyo) evI ja rIte chAritraguNano vyavahAr kahevAmAn Ave chhe- jevI rIte shvetaguNathI bharelA svabhAvavALI te ja khaDI, pote bhInt-Adi paradravyanA svabhAve nahi pariNamatI thakI ane bhInt-Adi paradravyane potAnA svabhAve nahi pariNamAvatI thakI, bhInt-Adi paradravya jene nimitta chhe evA potAnA shvetaguNathI bharelA svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatI thakI, khaDI jene nimitta chhe evA potAnA (-bhInt-AdinA-) svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatA bhInt- Adi paradravyane, potAnA (-khaDInA-) svabhAvathI shvet kare chhe-em vyavahAr karavAmAn Ave chhe; tevI rIte jeno gnAnadarshanaguNathI bharelo, paranA apohanasvarUp svabhAv chhe evo chetayitA paN, pote pudgalAdi paradravyanA svabhAve nahi pariNamato thako ane pudgalAdi paradravyane potAnA svabhAve nahi pariNamAvato thako, pudgalAdi paradravya jene nimitta chhe evA potAnA gnAnadarshanaguNathI bharelA par-apohanAtmak (-paranA tyAgasvarUp) svabhAvanA pariNAm vaDe Upajato thako, chetayitA jene nimitta chhe evA potAnA (-pudgalAdinA-) svabhAvanA pariNAm vaDe UpajatA pudgalAdi paradravyane, potAnA (-chetayitAnA-) svabhAvathI apohe chhe arthAt tyAge chhe-em vyavahAr karavAmAn Ave chhe.
e rIte A, AtmAnA gnAn-darshan-chAritra paryAyono nishchay-vyavahAr prakAr chhe. e ja pramANe bIjA paN samasta paryAyono nishchay-vyavahAr prakAr samajavo.
bhAvArtha– shuddhanayathI AtmAno ek chetanAmAtra svabhAv chhe. tenA pariNAm jANavun, dekhavun, shraddhavun, nivRutta thavun ityAdi chhe. tyAn nishchayanayathI vichAravAmAn Ave to AtmAne paradravyano gnAyak nathI kahI shakAto, darshak nathI kahI shakAto, shraddhAn karanAro nathI kahI shakAto, tyAg karanAro nathI kahI shakAto; kAraN ke paradravyane
PDF/HTML Page 3370 of 4199
single page version
नैकद्रव्यगतं चकास्ति किमपि द्रव्यातरं जातुचित् ।
ज्ञानं ज्ञेयमवैति यत्तु तदयं शुद्धस्वभावोदयः
किं द्रव्यान्तरचुम्बनाकुलधियस्तत्त्वाच्च्यवन्ते जनाः।। २१५।।
ane AtmAne nishchayathI kAI paN sambandh nathI. je gnAn, darshan, shraddhAn, tyAg ityAdi bhAvo chhe, te pote ja chhe; bhAv-bhAvakano bhed kahevo te paN vyavahAr chhe. nishchayathI bhAv ane bhAv karanArano bhed nathI.
have vyavahAranay viShe. vyavahAranayathI AtmAne paradravyano gnAtA, draShTA, shraddhA karanAr, tyAg karanAr kahevAmAn Ave chhe; kAraN ke paradravyane ane AtmAne nimittanaimittikabhAv chhe. gnAnAdi bhAvone paradravya nimitta thatun hovAthI vyavahArI jano kahe chhe ke-AtmA paradravyane jANe chhe, paradravyane dekhe chhe, paradravyanun shraddhAn kare chhe, paradravyane tyAge chhe.
e pramANe nishchay-vyavahAranA prakArane jANI yathAvat (jem kahyun chhe tem) shraddhAn karavun.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- shlokArtha– [शुद्ध–द्रव्य–निरूपण–अर्पित–मतेः तत्त्वं समुत्पश्यतः] jeNe shuddha dravyanA nirUpaNamAn buddhine sthApI-lagADI chhe ane je tattvane anubhave chhe, te puruShane [एकद्रव्य–गतं किम्–अपि द्रव्य–अन्तरं जातुचित् न चकास्ति] ek dravyanI andar koI paN anya dravya rahelun bilakul (kadApi) bhAsatun nathI. [यत् तु ज्ञानं ज्ञेयम् अवैति तत् अयं शुद्ध–स्वभाव–उदयः] gnAn gneyane jANe chhe te to A gnAnanA shuddha svabhAvano uday chhe. [जनाः] Am chhe to pachhI loko [द्रव्य–अन्तर–चुम्बन–आकुल–घियः] gnAnane anya dravya sAthe sparsha hovAnI mAnyatAthI AkuL buddhivALA thayA thakA [तत्त्वात्] tattvathI (shuddha svarUpathI) [किं च्यवन्ते] shA mATe chyut thAy chhe?
bhAvArtha– shuddhanayanI draShTithI tattvanun svarUp vichAratAn anya dravyano anya dravyamAn pravesh dekhAto nathI. gnAnamAn anya dravyo pratibhAse chhe te to A gnAnanI svachchhatAno svabhAv chhe; kAI gnAn temane sparshatun nathI ke teo gnAnane sparshatAn nathI. Am hovA chhatAn, gnAnamAn anya dravyono pratibhAs dekhIne A loko ‘gnAnane paragneyo sAthe paramArtha sambandh chhe’ evun mAnatA thakA gnAnasvarUpathI chyut thAy chhe, te temanun agnAn chhe. temanA par karuNA karIne AchAryadev kahe chhe ke-A loko tattvathI kAn chyut thAy chhe? 21p.
PDF/HTML Page 3371 of 4199
single page version
मन्यद्र्रव्यं भवति यदि वा तस्य किं स्यात्स्वभावः ।
ज्योत्स्नारूपं स्नपयति भुवं नैव तस्यास्ति भूमि–
र्ज्ञानं ज्ञेयं कलयति सदा ज्ञेयमस्यास्ति नैव ।। २१६।।
ज्ञानं ज्ञानं भवति न पुनर्बोध्यतां याति बोध्यम् ।
ज्ञानं ज्ञानं भवतु तदिदं न्यक्कृताज्ञानभावं
भावाभावौ भवति तिरयन् येन पूर्णस्वभावः ।। २१७।।
pharI A ja arthane draDh kare chhe-
shlokArtha– [शुद्ध–द्रव्य–स्वरस–भवनात्] shuddha dravyanun (AtmA Adi dravyanun) nijarasarUpe (arthAt gnAn Adi svabhAve) pariNaman thatun hovAthI, [शेषम् अन्यत्–द्रव्यं किं स्वभावस्य भवति] bAkInun koI anyadravya shun te (gnAnAdi) svabhAvanun thaI shake? (na ja thaI shake.) [यदि वा स्वभावः किं तस्य स्यात्] athavA shun te (gnAnAdi svabhAv) koI anyadravyano thaI shake? (na ja thaI shake. paramArthe ek dravyane anya dravya sAthe sambandh nathI.) [ज्योत्स्नारूपं भुवं स्नपयति] chAndanInun rUp pRithvIne ujjvaL kare chhe [भूमिः तस्य न एव अस्ति] topaN pRithvI chAndanInI thatI ja nathI; [ज्ञानं ज्ञेयं सदा कलयति] tevI rIte gnAn gneyane sadA jANe chhe [ज्ञेयम् अस्य अस्ति न एव] topaN gney gnAnanun thatun ja nathI.
bhAvArtha– shuddhanayanI draShTithI jovAmAn Ave to koI dravyano svabhAv koI anya dravyarUpe thato nathI. jem chAndanI pRithvIne ujjvaL kare chhe parantu pRithvI chAndanInI jarA paN thatI nathI, tem gnAn gneyane jANe chhe parantu gney gnAnanun jarA paN thatun nathI. AtmAno gnAnasvabhAv hovAthI tenI svachchhatAmAn gney svayamev jhaLake chhe, parantu gnAnamAn te gneyono pravesh nathI. 216.
have AgaLanI gAthAonI sUchanArUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [तावत् राग–द्वेष–द्वयम् उदयते] tyAn sudhI rAg-dveShanun dvandva uday
PDF/HTML Page 3372 of 4199
single page version
pAme chhe (-utpanna thAy chhe) [यावत् एतत् ज्ञानं ज्ञानं न भवति] ke jyAn sudhI A gnAn gnAnarUp na thAy [पुनः बोध्यम् बोध्यतां न याति] ane gney gneyapaNAne na pAme. [तत् इदं ज्ञानं न्यक्कृत–अज्ञानभावं ज्ञानं भवतु] mATe A gnAn, agnAnabhAvane dUr karIne, gnAnarUp thAo- [येन भाव–अभावौ तिरयन् पूर्णस्वभावः भवति] ke jethI bhAv- abhAvane (rAg-dveShane) aTakAvI deto pUrNasvabhAv (pragaT) thAy.
bhAvArtha– jyAn sudhI gnAn gnAnarUp na thAy, gney gneyarUp na thAy, tyAn sudhI rAgadveSh Upaje chhe; mATe A gnAn, agnAnabhAvane dUr karIne, gnAnarUp thAo, ke jethI gnAnamAn je bhAv ane abhAvarUp be avasthAo thAy chhe te maTI jAy ane gnAn pUrNasvabhAvane pAmI jAy. e prArthanA chhe. 217.
‘(khaDI to khaDI ja chhe’ -e nishchay chhe; ‘khaDI-svabhAve pariNamatI khaDI bhInt-svabhAve pariNamatI bhIntane saphed kare chhe’ em kahevun te paN vyavahArakathan chhe. tevI rIte ‘gnAyak to gnAyak ja chhe’ -e nishchay chhe; gnAyakasvabhAve pariNamato gnAyak paradravyasvabhAve pariNamatAn evAn paradravyone jANe chhe’ em kahevun te paN vyavahArakathan chhe.) AvA nishchay-vyavahAr kathanane have gAthAomAn draShTAnt dvArA spaShTa kahe chhe-
‘A jagatamAn khaDI chhe te shvetaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. bhInt Adi paradravya vyavahAre te khaDInun shvetya chhe.’
shun kahe chhe? ke A jagatamAn seTikA nAm khaDI chhe te shvetaguNathI bharelun dravya chhe, ane bhInt Adi paradravya chhe te vyavahArathI khaDInun shvetya chhe. ‘vyavahArathI’ kem kahyun? kAraN ke khaDI khaDIrUp chhe, bhInt bhIntarUp chhe, khaDI chhe te bhIntamAn pravesh karatI nathI. mATe khaDI bhIntane dhoLI kare chhe vA bhInt khaDInun shvetya chhe em kahevun te vyavahAr chhe. (nishchayathI to khaDI bhIntane aDIy nathI)
juo, khaDI dravya chhe, shvet teno guN-svabhAv chhe, ane bhInt khaDInun vyavahAre shvetya chhe, arthAt khaDI vaDe shvet karAvAyogya padArtha chhe. AmAn dravya, guN ne paryAy traNey siddha thayAn. have kahe chhe-
‘have shvet karanArI khaDI, shvet karAvAyogya je bhInt Adi paradravya tenI chhe
PDF/HTML Page 3373 of 4199
single page version
ke nathI? -em te banneno tAttvik (pAramArthik) sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe-
jo khaDI bhInt Adi paradravyanI hoy to shun thAy te pratham vichArIe-
“jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe (-judun dravya nathI);” -Avo tAttvik sambandh jIvant (arthAt vidyamAn) hovAthI, khaDI jo bhInt AdinI hoy to khaDI bhInt Adi ja hoy (arthAt khaDI bhInt-Adi svarUp ja hovI joIe, bhInt AdithI judun dravya na hovun joIe); em hotAn; khaDInA svadravyano uchchhed (nAsh) thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) khaDI bhInt AdinI nathI.’
juo, khaDI ane bhInt-beno tAttvik sambandh vichAratAn, kahe chhe, jo khaDI bhIntanI hoy to khaDI bhIntasvarUp ja hoy, kemake jenun je hoy te te ja hoy evo pAramArthik sambandh chhe; jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn AtmA ja chhe. A pramANe jo khaDI bhIntanI hoy to khaDI bhIntarUp ja hoy, anyarUp na hoy; ane to khaDInA svadravyano nAsh thaI jAy, parantu dravyano nAsh kadIy thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anyadravyarUpe sankramaN thavAno pahelAn ja gAthA 103mAn niShedh karyo chhe. mATe em siddha thayun ke khaDI bhInt AdinI nathI. have kahe chhe-
‘jo khaDI bhInt AdinI nathI to khaDI konI chhe?
khaDInI ja khaDI chhe. (A) khaDIthI judI evI bIjI kaI khaDI chhe ke jenI (A) khaDI chhe? (A) khaDIthI judI anya koI khaDI nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI khaDI koInI nathI, khaDI khaDI ja chhe-e nishchay chhe.’
juo, A draShTAnt kahyun. have kahe chhe-
‘jem A draShTAnt chhe tem A (nIche pramANe) dArShTAnt chhe-
‘A jagatamAn chetayitA (chetanAro arthAt AtmA) chhe te gnAnaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. pudgalAdi paradravya vyavahAre te chetayitAnun (AtmAnun) gney chhe.’
shun kahyun? ke A jagatamAn chetanAro-AtmA chhe te gnAnaguNathI bharelA svabhAv-
PDF/HTML Page 3374 of 4199
single page version
vALun dravya chhe, ane sharIr, man, vANI ityAdi-pudgalAdi paradravya vyavahAre te AtmAnun gney chhe. vyavahAre gney chhe eTale shun? ke chetanAro AtmA to chaitanyarUp-gnAnarUp ja chhe ane sharIrAdi paradravya sharIrAdirUp ja chhe. gnAn sharIrAdirUp thatun nathI, gnAn to sharIrAdine aDatuny nathI. gnAn gnAnasvarUp rahIne paragneyone jANe chhe. lokAlokane gnAn jANe chhe tyAn gnAn gnAnarUp ja rahe chhe, kAI lokAlokarUp thatun nathI, vaLI lokAlok chhe te kAI gnAnarUp thatun nathI. mATe kahyun ke pudgalAdi paradravya vyavahAre chetayitAnun gney chhe.
jagatanA gney padArthone gnAnanI paryAy jANe chhe. te gnAnanI paryAy gneyathI thaI ke potAthI thaI chhe? gnAnanI paryAy potAthI thaI chhe, te gneyathI utpanna thaI nathI, vaLI te gneyarUp paN thaI nathI; jo gneyarUp thAy to gnAnano nAsh thaI jAy. e ja kahe chhe ke-
‘have, gnAyak (arthAt jANanAro) chetayitA, gney (arthAt jaNAvAyogya) je pudgalAdi paradravya teno chhe ke nathI! em te banneno tAttvik sambandh vichAravAmAn Ave chhe-
jo chetayitA pudgalAdino hoy to shun thAy te vichArIe “jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe;-Avo tAttvik sambandh jIvant (arthAt chhato) hovAthI, chetayitA jo pudgalAdino hoy to chetayitA te pudgalAdi ja hoy (arthAt chetayitA pudgalAdisvarUp ja hovo joIe, pudgalAdithI judun dravya na hovun joIe); em hotAn, chetayitAnA svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) chetayitA pudgalAdino nathI.’
juo, shun kIdhun? ke chetayitA jo pudgalAdino hoy to chetayitA pudgalAdi rUp ja hoy, kemake jenun je hoy te te ja hoy-evo pAramArthik sambandh chhe; jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn AtmA ja chhe tem chetayitA pudgalAdino hoy to te pudgalAdirUp ja hoy, anyarUp na hoy. Am hotAn, kahe chhe, chetayitAnA svadravyano uchchhed thaI jAy.
ahAhA...! jem sAkar mIThAshano punj chhe tem bhagavAn AtmA-chetayitA prabhu ekalo gnAnano punj chhe. ahA! Avo chaitanyanidhi prabhu AtmA pudgalAdi paragneyone jANe chhe te gneyarUp thaIne jANe chhe ke gnAnarUp rahIne jANe chhe? ahAhA...! AtmA- chetayitA gnAnarUp rahIne ja pudgalAdi gneyone jANe chhe. AtmA gneyarUp thAy to AtmAno-svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to kadIy thato nathI,
PDF/HTML Page 3375 of 4199
single page version
kAraN ke dravyanun dravyAntararUpe sankramaN thavAno to pahelAn ja gAthA 103 mAn niShedh karyo chhe. mATe em siddha thayun ke chetayitA pudgalAdino nathI.
ahAhA....! AtmA gnAn... gnAn.... gnAnasvabhAvarUp prakAshano punj prabhu chhe. tenI gnAnanI pariNati jem pudgalAdine jANe tem rAgane paN jANe chhe. tyAn prashna thAy ke gnAnanI pariNati rAgane rAgarUp thaIne jANe chhe ke gnAnarUp rahIne jANe chhe? jhINI vAt chhe prabhu! gnAn gnAnarUp rahIne rAgane jANe chhe. bhagavAn AtmA gnAnasvarUp chhe, tene gnAnanI vartamAn-vartamAn dashA thAy te tenA svakALe potAthI thAy chhe. te gnAnanI dashA rAgAdine jANe chhe em kahIe e vyavahAr chhe. rAgane AtmA kare chhe e vAt to dUr raho, (rAgano kartA thAy e to mUDh mithyAdraShTi chhe), ahIn to kahe chhe-dayA, dAn Adi rAgane AtmA jANe chhe em kahevun e vyavahAre chhe. bhAI! tArun chaitanyatattva rAgathI bhinna chhe. te bhinnane jANavAkALe te gnAnarUp-chaitanyarUp ja rahe chhe, bhinna rAgarUp thatun nathI. jo jANanAro AtmA rAgane jANavAkALe rAgarUp thAy to AtmAno-svadravyano nAsh thaI jAy, AtmA pararUp-jaDarUp thaI jAy. parantu dravyano kadIy nAsh thato nathI kemake dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavun niShiddha chhe, mATe kahe chhe-chetayitA pudgalAdino nathI; sharIr, man, vANI, karma, rAg Adino AtmA-chetayitA nathI. AvI vAt!
A vANI sAmbhaLe chhe ne? vANI bolAy e to jaD chhe, tathA vANI sAmbhaLIne enun gnAn thayun te gnAnanI dashA chhe; e gnAnanI dashA gnAnarUp chhe, te kAI vANIrUp ke vANI sAmbhaLavAnA vikalparUp thatI nathI. jo gnAnanI dashA vANIrUp thAy ke vikalparUp thAy to te jaD thaI jAy, jANanAr svadravyano-Atmadravyano nAsh thaI jAy. paN em banatun nathI, kemake ek dravyanun dravyAntararUp thavun asambhav chhe. mATe, kahe chhe, chetayitA sharIrAdi paradravyono nathI, vikalpano nathI, vANIno nathI. have kahe chhe-
‘(AgaL vichArIe-) jo chetayitA pudgalAdino nathI to chetayitA kono chhe? kono chhe?
chetayitAno ja chetayitA chhe.
(A) chetayitAthI judo evo bIjo kayo chetayitA chhe ke jeno (A) chetayitA chhe?
(A) chetayitAthI judo anya koI chetayitA nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe?
PDF/HTML Page 3376 of 4199
single page version
kAI sAdhya nathI, to pachhI gnAyak koIno nathI, gnAyak gnAyak ja chhe-e nishchay chhe.’
ahAhA...! pUchhe chhe ke-chetayitA rAgano, pudgalAdino nathI to kono chhe? to kahe chhe-chetayitAno ja chetayitA chhe, jANanArano ja jANanAr chhe. hA, paN jANanArano jANanAr kahyo tyAn to e be thayA; to e be koN chhe? to kahe chhe-be nathI, parantu e be ek chetayitAnA-jANanAranA ja sva-svAmIrUp ansho chhe.
aho! digambar santoe paramArthane jAher karyo chhe. bhAI! tun rAgano hun kartA em mAn e to kyAy rahI gayun; ahIn to rAgane hun jANun em kahIe e vyavahAr chhe ane jANanArano ja jANanAr chhe em kahIe ey sva-svAmIansharUp vyavahAr chhe-em kahe chhe. ahAhA...! jANanArano hun jANanAr chhun evo je bhed paDe ey vyavahAr chhe ane evA sva-svAmIansharUp vyavahArathI kAI sAdhya nathI. ahAhA....! gnAyak gnAyak ja chhe-e nishchay chhe. AvA trikALI shuddha gnAyakanI draShTi karavI te samyagdarshan chhe je dharmanun pahelun pagathiyun chhe. bApu! shuddha gnAyakanI draShTi vinA arthAt samyagdarshan vinA A tArAn vrat, tap, bhakti ityAdi badhI rAganI kriyAo raNamAn pok mUkavA jevI chhe. samajANun kAI...?
bhAI! tArun astitva ek gnAnasvarUp chhe. rAganun karavun e to emAn chhe nahi paN gnAnanA astitvamAn rahIne tun rAgane jANe em kahIe ey vyavahAr chhe, upachAr chhe. jain parameshvaranun kahelun tattva khUb sUkShma ne gambhIr chhe bhAI! ahIn to jANanArane jANun chhun evo je bhed paDe ey, kahe chhe, vyavahAr chhe ane evA sva-svAmIansharUp vyavahArathI ene kAI lAbh nathI, arthAt evA bhedarUp vyavahAranA lakShe ene samyagdarshan thatun nathI. ahIn to gnAyak gnAyak ja chhe-e paramArtha chhe; arthAt shuddha ek gnAyakanI antardraShTi thavI enun nAm samyagdarshan chhe ane A ja kartavya chhe, dharma chhe. A sivAy bIjun badhun (rang- rAg-bhedanun) karavun ane jANavun tun mAn e badhun mithyAdarshan chhe.
ahAhA....! svabhAvamAtra sva-svAmitvamayI sambandhashakti’ -evI ek sambandhashakti AtmAmAn chhe. eTale shun? potAno bhAv-potAnAn dravya-guN-paryAy-te potAnun sva ane pote teno svAmI-evA sambandhamayI svabhAvamAtra sambandhashakti jIvamAn chhe. parantu sva-svAmIansharUp bhed emAn nathI. jhINI vAt chhe prabhu! svabhAvamAtra vastumAn chhe-sva-svAmIansharUp bhed nathI. ahIn kahe chhe-jANanArano jANanAr chhe evA vyavahArarUp bhedathI tane sho lAbh chhe? em ke bhedanA lakShe tane rAg ja
PDF/HTML Page 3377 of 4199
single page version
thashe, AtmagnAn nahi thAy. bhedanA lakShamAn tun rokAi rahe e to viparItatA chhe, mithyAtva chhe bhAI! AvI vAt!
to paramArtha shun chhe? gnAyak gnAyak ja chhe-e nishchay chhe, paramArtha chhe. hun gnAyak ja chhun em abhedadraShTi thavI e samyagdarshan chhe ane e sau pratham dharma chhe. A sivAyanA kriyAkAnD badhA thothethothAn chhe, asatyArtha chhe, hitarUp nathI.
A rIte ahIn em batAvyun ke- 1. AtmA paradravyane jANe chhe-e vyavahArakathan chhe, 2. AtmA potAne jANe chhe-em kahevAmAn paN sva-svAmIansharUp vyavahAr chhe. 3. gnAyak gnAyak ja chhe-e nishchay chhe. ‘vaLI (jevI rIte gnAyak viShe draShTAnt-darShTAntathI kahyun) evI ja rIte darshak viShe kahevAmAn Ave chhe
A jagatamAn khaDI chhe te shvetaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. bhInt-Adi paradravya vyavahAre te khaDInun shvetya chhe (arthAt khaDI vaDe shvet karavAyogya padArtha chhe. have, shvet karanArI khaDI, shvet karAvAyogya je bhInt-Adi paradravya tenI chhe ke nathI? - em te banneno tAttvik sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe- jo khaDI bhInt-Adi paradravyanI hoy to shun thAy te pratham vichArIe
jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe- Avo tAttvik sambandh jIvant hovAthI, khaDI jo bhInt-AdinI hoy to khaDI te bhInt- Adi ja hoy (arthAt khaDI bhInt-AdisvarUp ja hovI joIe); em hotAn, khaDInA svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anya dravyarUpe sankramaN thavAno to pUrva ja niShedh karyo chhe. mATe (e siddha thayun ke) khaDI bhInt- AdinI nathI.’ have kahe chhe-
(AgaL vichArIe) ‘jo khaDI bhInt-AdinI nathI to khaDI konI chhe? khaDInI ja khaDI chhe. (A) khaDIthI judI evI bIjI kaI khaDI chhe ke jenI (A) khaDI chhe? (A) khaDIthI judI anya koI khaDI nathI, parantu teo be sva-svAmIrUp ansho ja chhe. ahIn sva-svAmIrUp anshonA vyavahArathI shun sAdhya chhe? kAI sAdhya nathI. to pachhI khaDI koInI nathI, khaDI khaDI ja chhe- e nishchay chhe’
‘jem A draShTAnt chhe, tem A (nIche pramANe) dArShTAnt chhe-
PDF/HTML Page 3378 of 4199
single page version
‘A jagatamAn chetayitA chhe te darshanaguNathI bharelA svabhAvavALun dravya chhe. pudgalAdi paradravya vyavahAre te chetayitAnun drashya chhe.’
shun kIdhun? A jagatamAn chetayitA-bhagavAn AtmA chhe te dekhavAnA-shraddhavAnA paripUrNa svabhAvathI bharelun dravya chhe. ahAhA....! darshak eTale dekhanAro-shraddhanAro evo A AtmA darshanashaktithI paripUrNa bharelo padArtha chhe. ahIn darshanaguNathI bharelo kahIne dekhavArUp ane shraddhavArUp banne guNanI vAt karI chhe. ahAhA...! dekhavA-shraddhavArUp darshanaguNathI bharelA svabhAvavALun AtmA ek dravya chhe.
ane pudgalAdi paradravya, kahe chhe, vyavahAre te chetayitAnun-AtmAnun drashya chhe. eTale shun? ke AtmA sharIrAdi ne rAgAdi paradravyane dekhe chhe em kahIe te vyavahAranayanun vachan chhe. ahAhA...! AtmA dekhavAnI paryAyamAn dekhavAyogya par chIjane dekhe chhe em kahIe te, kahe chhe, vyavahAranayathI chhe, arthAt te vAstavik kathan nathI. jhINI vAt chhe bhAI! darshanasvabhAvathI bharelo chetayitA prabhu AtmA parane dekhe chhe vA sAt tattvonI shraddhA kare chhe em kahIe e vyavahAranayathI chhe. have atyAre AvI prarUpaNA chAlatI nathI eTale dayA, dAn, vrat, bhakti ityAdi karo eTale dharma thAy em lokomAn chAle chhe, paN bApu! dharmanun evun svarUp nathI. dayA, dAn, vrat Adi karavA e to dUr raho, ahIn to kahe chhe- e dayA, dAn, vrat Adi shubharAganA pariNAmane AtmA dekhe chhe em kahIe ey vyavahArathI chhe, upachArathI chhe. ahAhA...! kahe chhe-pudgalAdi paradravya vyavahAre te (-darshak evA) chetayitAnun drashya chhe. AvI vAt! have kahe chhe-
‘have, darshak (dekhanAro athavA shraddhanAro) chetayitA, drashya (dekhavAyogya athavA shraddhAvAyogya) je pudgalAdi paradravya teno chhe ke nathI? -em te banneno tAttvik sambandh ahIn vichAravAmAn Ave chhe-
jo chetayitA pudgalAdino hoy to shun thAy te pratham vichArIe jenun je hoy te te ja hoy, jem AtmAnun gnAn hovAthI gnAn te AtmA ja chhe;- Avo tAttvik sambandh jIvant hovAthI, chetayitA jo pudgalAdino hoy to to chetayitA te pudgalAdi ja hoy (arthAt chetayitA pudgalasvarUp ja hovo joIe). em hotAn, chetayitAnA svadravyano uchchhed thAy. parantu dravyano uchchhed to thato nathI, kAraN ke ek dravyanun anyadravyarUpe sankramaN thavAno to pUrve ja niShedh karyo chhe, mATe (e siddha thayun ke) chetayitA pudgalAdino nathI.’
ahAhA....! juo, A lojIkathI vAt kare chhe. em ke AtmA drashya paravastune
PDF/HTML Page 3379 of 4199
single page version
dekhe chhe to dekhanAro te, drashya vastuno chhe ke nathI? jo dekhanAro drashya evI paravastuno hoy to te paravasturUp ja hoy, kemake jenun je hoy te te ja hoy-A nyAy chhe. A pramANe dekhanAro drashya vastuno hoy to dekhanAr svadravyano uchchhed thaI jAy. paN em thavun sambhavit nathI.
ahAhA....! darshan (shraddhAn) nAmanA trikALI guNathI AtmA pUraN bharelo chhe. tyAn te parane shraddhe chhe to potArUp-darshanarUp rahIne shraddhe chhe ke pararUp thaIne shraddhe chhe? potArUp rahIne shraddhe chhe; ahIn kahe chhe-jo parano thaIne eTale ke pararUp thaIne shraddhe to AtmA parasvarUp ja thaI jAy, ane to te darshanarUp svadravyano uchchhed thaI jAy. paN dravyano uchchhed kadIy thato nathI, kemake dravyanun dravyAntararUpe sankramaN thavAno pUrve ja gAthA 103 mAn niShedh karyo chhe. mATe, kahe chhe, em siddha thayun ke darshak evo chetayitA parano- pudgalAdino nathI.
mudanI be vAta
1. AtmA darshanaguNanA svabhAvathI bharelo bhagavAn chhe; ane
2. je drashya bAhya padArtha chhe te darshanaguNathI khAlI padArtha chhe. bhAI! jyAn tun (- darshak) chho tyAn drashya padArtha nathI ane jyAn drashya padArtha chhe tyAn tun (-darshak) nathI. eTale ke drashya padArthane dekhavAthI draShTAsvabhAv pragaT thato nathI. have bhAgyashALI hoy tenA kAne paDe evI A vAt chhe. A dayA, dAn, vrat Adi vyavahAraratnatrayanA pariNAm chhe ne? ahIn kahe chhe-e vyavahAraratnatrayanA pariNAmanun shraddhAn karavAthI andar draShTAsvabhAv pragaT thato nathI.
to sAt tattvanun shraddhAn karavun samyagdarshan kahyun chhe ne?
bApu! drashya evAn e sAt tattva tene chetayitA-AtmA dekhe-shraddhe chhe em kahIe e vyavahAranayathI chhe, upachArathI chhe. bAkI sAt tattvanA bhedarUp shraddhAnamAn darshakanA guNano to abhAv chhe. shun kIdhun? vyavahAraratnatrayanA pariNAmamAn darshak guNano abhAv chhe. ahAhA....! darshanaguNathI bharelo chetayitA prabhu vyavahAraratnatrayanA rAgane dekhe-shraddhe chhe em kahIe te vyavahAr chhe, upachAr chhe. AvI vAt!
bhAI! sharIr, man, vANI, dev, guru, shAstra ane vyavahAraratnatrayano rAg ityAdi sarva paradravyarUp chhe. tene chetayitA dekhe-shraddhe chhe em kahIe te vyavahAr chhe. ahAhA....! darshak evo AtmA te te padArthone dekhavAkALe drashyarUp thaIne dekhe chhe ke potArUp-darshakarUp rahIne dekhe chhe? potArUp rahIne dekhe chhe. jo drashyarUp-paradravyarUp
PDF/HTML Page 3380 of 4199
single page version
thaIne dekhe to te paradravyarUp ja thaI jAy; ane to teno-chetayitAnA svadravyano uchchhed thAy; paN em banatun nathI, kemake dravyanun dravyAntarapaNe sankramaN thavun ashakya chhe. mATe, kahe chhe-darshak pudgalAdi paradravyono nathI, devano nathI, guruno nathI, shAstrano nathI, vyavahAraratnatrayano nathI. ahIn to bahAranAn sarva drashya padArthothI khasIne shuddha ek darshan- shraddhAnaguNathI bharelA bhagavAn AtmAnI antardraShTi karavI bas e ek ja prayojananI vAt chhe. samajAy chhe kAI....?
juo, akhabAramAn samAchAr AvyA chhe ne? ke ek kolejIan bI. e. el. el. bI. nI parIkShAmAn niShphaL thayo to te pratikULatA sahan na thavAthI taLAvamAn paDatun mUkI ApaghAt karIne marI gayo. are sansAr! sahej pratikULatA sahan na thaI tyAn tIvra kaShAyanA bUrA pariNAm karIne jIv halakI gatimAn (narakAdimAn) chAlyo jAy chhe. are! tyAn atishay bhAre pratikULatA kem sahan thashe? bApu! mithyAtvanA sevan dvArA anAdi kALathI tun niShphaL ja thato Avyo chhun. tArA dukhonun shun kathan karIe? (em ke te atishay chhe) mATe have drashya padArthone dekhavAnun chhoDI ek dekhanArane antaramAn dekh. samyagdarshanano viShay te ek gnAyakadarshak prabhu ja chhe. e sivAy jagatanI koI paravastu, ek samayanI paryAy ke guN-guNIno bhed-vikalpa samakitano viShay nathI. dekhanArane dekhun evo bhed-vikalpa samakitano viShay nathI. e to AgaL kaheshe ke dekhanArane dekhavo, shraddhanArane shraddhavo-ey vyavahAranay chhe. are! lokone satyamArganI khabar nathI!
A vyavahAraratnatrayano je vikalpa chhe te rAg chhe. te rAgane dekhavA-shraddhavAthI kAI darshakaguNanI-shraddhAguNanI paryAy pragaT thatI nathI. bApu! rAgane dekhavA-shraddhavAthI rAg uparanun lakSha rahe chhe, ne potAnI chIj-draShTA-gnAtA prabhune dekhavA-shraddhavAnun rahI jAy chhe; arthAt enun mithyAdarshan Ubhun rahe chhe. AvI vAt! bApu! A to bhagavAnanI dharmasabhAmAn ekabhavatArI samakitI indro jene sAmbhaLe chhe te A vAt chhe. andar gnAtA- draShTAsvarUp pote bhagavAn chhe-hamaNAn paN bhagavAn chhe hon-ahAhA....! evA nijasvarUpanI antardraShTi karavI enun nAm samyagdarshan chhe ane te dharma chhe. shraddhanAr-darshakanA Ashraye shraddhanArI paryAy pragaT thAy enI ahIn vAt chhe; bAkI badhAn thothAn chhe. gajab vAt chhe bhAI!
AtmA shuddha chaitanya vastu chhe te sharIrAdi paradravyamAn ke rAgAdi parabhAvamAn pravesh karatI nathI. ahAhA...! potAnI paryAyanun sankramaN thaIne, badalIne bIjAnI paryAyarUp thaI jAy e to niShiddha chhe, gAthA 103 mAn pUrve ja eno niShedh karavAmAn