PDF/HTML Page 3441 of 4199
single page version
duniyAdArImAn DahApaN dekhADe paN e to narI mUrkhatA chhe bhAI! potAnI chit- chamatkAr vastune bhUlIne nirantar rAg-dveSh karyA kare e to mahA mUrkhAI chhe, mUDhatA chhe. pote gnAnarasano pinD Akhun chaitanyadaL andar chhe tenI draShTi karavI te samyagdarshan chhe ane te DahApaN eTale samyaggnAn chhe. shrAvak ane munipaNAnI dashA pahelAn Avun samyagdarshan ene hoy chhe. are! loko to bahAramAn (-kriyAkAnDamAn) shrAvak ane sAdhupaNun mAnI beThA chhe; paN emAn to dhULey (shrAvak ne sAdhupaNun) nathI, sAmbhaLane. juo, AchAryadev kahe chhe-tattvadraShTi vaDe shIghra A rAgadveShano kShay karo, ke jethI pUrNa ne achaL jeno prakAsh chhe evI sahaj gnAnajyoti prakAshe.
koI vaLI kahe chhe-A sanskRit ne vyAkaraN vagere jANe nahi ne sonagaDhamAn ekalI AtmA-AtmAnI vAt mAnDI chhe.
are, sAmbhaL to kharo prabhu! tiryanch ane nArakInA jIvane paN Avun samyagdarshan thatun hoy chhe. pote pUrNAnandano nAth prabhu chhe, temAn draShTi ekAgra kare enun nAm samyagdarshan chhe. have emAn vyAkaraNAdinun visheSh gnAn hoy to tethI shun chhe? bhedavignAn e samakit thavAmAn mUL vastu chhe, ane te tiryanchAdine paN thatun hoy chhe.
are bhAI! bhedavignAn vinA sAtamI narakanA bhavamAn paN tun anantavAr gayo; tetrIs sAgaropamanI sthitie tyAn rahyo. dukhano to pAr nahi evAn pArAvAr dukh ten sahan karyAn. karoDo vInchhInA karaDanA vedanathI anantaguNI vedanA tyAn agnAnane lIdhe tane thaI. ahA! AvA tIvra dukhanI ekek kShaN karIne e tetrIs sAgaropamano kAL ten kem vyatIt karyo? bhAI! vichAr kar. mAnD manuShyapaNun maLyun temAn jo dravyadraShTi na karI to tArun A badhun (kriyAkAnD Adi) dhUL-dhANI ne vA-pANI thaI jashe, ane marIne paramparA kyAy DhoramAn ne narakamAn chAlyo jaIsh. bhAI! tattvadraShTi vinA vrat, bhakti, pUjA ityAdi sarva kriyA phogaT chhe, chAragatimAn rakhaDavA mATe ja chhe. mATe he bhAI! paramAnandamay tArun tattva chhe, tenA upar draShTi sthApIne tattvadraShTi vaDe puNya-pApano nAsh kar. puNyathI mane lAbh chhe em javA de, tenA taraphanI tArI draShTi mithyAbhAv chhe.
shubhabhAv-puNyabhAv samyagdraShTine hoy chhe, paN draShTinA viShayamAn ne viShayanI (shuddha antatattvanI) draShTimAn te nathI. mATe kahyun ke-tattvadraShTi vaDe teno kShay kar. asthiratAno rAg paN svarUpanI ekAgratA dvArA kShay pAme chhe. tethI kahyun ke- tattvadraShTi vaDe rAgadveShano kShay kar, ke jethI, jem soLe kalAe chandra khIle chhe tem, tane pUrNa ane achaL dedIpyamAn sahaj gnAnajyoti khIlI jashe arthAt kevaLagnAn ane mokSha
PDF/HTML Page 3442 of 4199
single page version
pragaT thashe. lyo, AvI vAt chhe. vrat, tap AdinA shubharAgathI kevaLagnAn thashe em nahi, paN tattvadraShTi vaDe svasvarUpanI ekAgratA dvArA shubharAganoy nAsh thaIne kevaLagnAn thashe em vAt chhe. samajANun kAI...?
‘rAgadveSh koI judun dravya nathI, jIvane agnAnabhAvathI thAy chhe; mATe samyagdraShTi thaIne tattvadraShTithI jovAmAn Ave to teo (rAgadveSh) kAI paN vastu nathI em dekhAy chhe, ane ghAtikarmono nAsh thaI kevaLagnAn upaje chhe.’
dayA, dAn, vrat, tap Adi ne kAm, krodh, mAn Adi je puNya-pApanA bhAv te koI pRuthak dravya nathI. shun kIdhun? jem jaD ane chetan bhinna dravyo chhe tem rAgadveSh koI bhinna dravya nathI. jIvane teo agnAnanI khANamAnthI utpanna thAy chhe ane samyagdarshan thatAn nAsh pAmI jAy chhe. AvI vAt!
duniyAnA lokone bIjo prashansA kare to mIThI lAge. pAgal chhe ne? pAgal pAgalane vakhANe- e nyAy chhe. tem agnAnInAn vrat, tapane loko vakhANe te tene mIThun lAge, paN bhAI! e to pAgalapaNun chhe bApu! kemake rAgathI dharma thAy em to mithyAdraShTi pAgal mAne ane kahe. rAgamAn harakhAvun shun? rAg to ekalA dukhano dariyo chhe, temA lesh paN sukh nathI. ‘-sukh lesh na pAyo’ -em Avyun ne chhahaDhAlAmAn?
koI to vaLI A deh jaD mATI-dhUL k kThIk hoy ne rajakaN-dhUL (paisA) no sanyog hoy eTale mAne ke ame sukhI; paN dhULamAny sukhI nathI sAmbhaLane. tane khabar nathI bhAI! paN A dehanAn rajakaN mATI-dhUL to jagatanI chIj bApu! e tArI chIj nahi prabhu! ahA! e to kayAny masANanI rAkh thaIne uDI jashe. Ave chhe ne ke-
pachhI nar-tan pAmIsh kyAn, chet chet nar chet,’
sharIr ne paiso ne rAgane potAnAn mAne e to mithyAbhAv chhe, agnAnabhAv chhe ane e ja rAgadveShanI ne tArA dukhanI khAN chhe. samajANun kAI....?
ahIn kahe chhe- hun to shuddha chaitanyajyotisvarUp ek gnAyakabhAv chhun em draShTimAn jeNe svIkAr karyo te samyadraShTi chhe ane te sukhI chhe. mATe he jIv! samyagdraShTi thaIne A mithyAtva ane rAgadveSh bhAvone uDADI de. teno kShay thatAn pUrNa gnAn,
PDF/HTML Page 3443 of 4199
single page version
ne pUrNa Anand pragaT thashe. ahAhA....! jem pUnamano chandra pUrNa kaLAe khIle tem tArA svabhAvanI pUrNakaLAe chaitanyachandra khIlI uThashe. aho! samyagdraShTi thaIne tattvadraShTithI dekhanArane rAgadveSh kAI ja nathI. ane tene ghAtikarmo nAsh thaIne kevaLagnAn upaje chhe. lyo, Anun nAm dharmanI kriyA chhe.
‘anya dravya anya dravyane guN upajAvI shakatun nathI’ em havenI gAthAmAn kaheshe; tenI sUchanArUp kAvya pratham kahe chhe-
‘तत्त्वद्रष्टया’ tattvadraShTithI jotAn, राग–द्वेष–उत्पादकं अन्यत् द्रव्यं किञ्चन अपि न वीक्ष्यते’ rAgadveShane upajAvanArun anya dravya jarAy dekhAtun nathI, ‘यस्मात् सर्व–द्रव्य– उत्पत्तिः स्वस्वभावेन अन्तः अत्यन्तं व्यक्ता चकास्ति’ kAraN ke sarva dravyonI utpatti potAnA svabhAvathI ja thatI antarangamAn atyant pragaT prakAshe chhe.
ahAhA....! shun kahe chhe? ke tattvadraShTithI arthAt vastunA svabhAvanI draShTithI jotAn rAgadveShane upajAvanArun ‘अन्यत् द्रव्यं किञ्चन अपि न वीक्ष्यते’ anya dravya jarAy dekhAtun nathI. ahAhA...! gnAnasvarUp bhagavAn AtmA chhe tene jaD karma vikAr jarAy upajAvI shakatun nathI vikAr karmane laIne thAy chhe em koI mAne e to enun mUDhapaNun chhe.
AtmAne je puNya-pApanA ne rAgadveShanAn bhAv utpanna thAy chhe te, kahe chhe, paradravyathI bIlakul upajatA nathI. jaDakarmathI rAgadveShAdi upaje chhe em traNakALamAn chhe nahi. vartamAnamAn jainomAn-koI panDito ne tyAgIomAn paN UndhI mAnyatAnun evun lAkaDun garI gayun chhe ke- ‘karmane laIne jIvane vikAr thAy chhe’ em teo mAne chhe. paN bhAI! e draShTi tArI viparIt chhe. jarA vichAr to kar ke AchArya shun kahe chhe! ahA! AchArya kahe chhe-tattvadraShTithI jotAn rAgadveShane upajAvanArun karma Adi paradravya jarAy dekhAtun nathI. bhAI! paradravya-karma vagere nimitta ho, paN rAg-dveSh utpanna thAy chhe e te potAnA ashuddha upAdAnanA kAraNe ja utpanna thAy chhe, karmanun emAn kAI kArya nathI. samajAy chhe kAI...!
tyAre koI vaLI kahe chhe- jIvane vikAr thavAmAn jIvanA upAdAnanA pa0 TakA ane jaDakarmanA pa0 TakA mAno to?
are, shun kahe chhe bhAI! tArI e mAnyatA tadna agnAn chhe. ahIn to A spaShTa vAt chhe ke- tattvadraShTithI jotAn rAgadveShane upajAvanArun anya dravya jarAy dekhAtun nathI; ‘किञ्चन अपि न वीक्ष्यते’ - chhe ke nahi pAThamAn? jIvane vikAr upaje chhe temAn
PDF/HTML Page 3444 of 4199
single page version
ek Tako paN karmanun kAraN nathI, so e so TakA rAgadveShano utpAdak agnAnI jIv pote (ashuddha upAdAn) chhe.
strI pratyeno rAg thayo tenun strI kAraN nathI, ek Takoy kAraN nathI. paisAnA kAraNe paisAnI mamatA thaI chhe em jarAy nathI; koIe gAL dIdhI mATe enA prati roSh- dveSh thayo chhe em chhe nahi. bhAI! paradravya paradravyamAn chhe, ne jaDakarmano uday jaDamAn Ave chhe; temAn tAre shun? anyadravyanA ne jaDakarmanA kAraNe tane rAgadveSh thAy em jarAy nathI.
koI vaLI kahe chhe-karmanA udayanun nimitta Ave to vikAr karavo ja paDe. are! agnAnIone to AvI vAt anAdi gaLathuthImAn ja maLI chhe. paN em nathI bhAI! ame to pahalethI ‘71nI sAlathI kahIe chhIe ke karma vikAr karAve chhe em bIlakul nathI. AchAryadev paN e ja kahe chhe ke-jaDakarma tane vikAr karAve chhe evun amane jarAy dekhAtun nathI. shun thAy? tane dekhAy chhe e tArI mithyA bhramarUp draShTi chhe.
ahA! rAgadveShane upajAvanArun anya dravya jarAy dekhAtun nathI; kem? kemake sarva dravyonI utpatti potAnA svabhAvathI ja thatI antarangamAn atyant pragaT prakAshe chhe. shun kIdhun? pratyek dravyamAn potAnA svabhAvathI ja paryAyanI utpatti thAy chhe. jIvane rAgadveShanI utpatti ho ke dharmanI-vItarAgatAnI utpatti ho, te te payAryanI utpatti te, te te payAryano svabhAv chhe; svabhAvathI ja te te paryAyanI utpatti thAy chhe. vikAr thAy chhe te paN potAnI sva-paryAyanA potAnA svabhAvathI ja thAy chhe, karmathI paradravyathI bIlakul nahi. ahIn vikArI paryAyane paN svatantra siddha karI chhe. panchAstikAyanI gAthA 62 mAn kahyun chhe ke vikAr potAnA ShaTkArakothI potAnI paryAyamAn thAy chhe, temAn parakArakonI koI apekShA nathI. paryAyamAn mithyAtvano bhAv thAy chhe temAn darshanamohanIy karmano uday kAraN nathI, viShayavAsanAnA bhAv thAy te vedakarmanA udayanA kAraNe thAy chhe em nathI, tathA paryAyamAn krodhAdi bhAv upaje te chAritramohanA udayanA kAraNe upaje chhe em nathI; kemake sarva dravyonI paryAyanI utpatti potAnA svabhAvathI ja thAy chhe. AvI vAt chhe.
koI vaLI kahe chhe- rAgadveSh jo karmathI na thAy to te jIvano svabhAv thaI jashe ane to te kadIy maTashe nahi.
bhAI! rAgadveSh chhe e kAI jIvano trikALI svabhAv nathI. jIvanA trikALI svabhAvamAn shuddha ek chaitanyabhAvamAn, gnAyakabhAvamAn rAgadveSh nathI ne te rAgadveShanun kAraN paN nathI. ahIn to jIvane je rAgadveSh thAy chhe te teno paryAyasvabhAv chhe em vAt chhe. rAgadveSh thAy temAn karma vagere paradravya kAraN nathI em ahIn siddha karavun
PDF/HTML Page 3445 of 4199
single page version
chhe. samajAy chhe kAI...? rAgadveSh utpanna thAy chhe te svabhAvathI ja utpanna thAy chhe em kahyun e paryAyasvabhAvanI vAt hon; ane tethI te (gnAyakanA lakShe) maTI shake chhe. have lokone kAI khabar na maLe ane em ne em AndhaLe-baherun kUTe rAkhe, paN jIvan jAy chhe jIvan hon; em ne em agnAnamAn jashe to ahIn to moTo abajopati sheTh hoy paN kyAy bhUnDaNanA peTe ne kAgaDe-kUtare janma thashe. ararar! Avo janma! chetI jA bhagavAn!
koI vaLI kahe chhe-vikAr thAy te kathanchit AtmAthI ne kathanchit karmanA udayathI thAy chhe em anekAnta chhe.
e mithyA anekAnta chhe bApu! vikAr potAnA svabhAvathI ja thAy chhe ane karmathI-parathI nahi-em samyak anekAnta chhe. paryAyamAn rAgadveShAdi utpanna thAy chhe te tenI janmakShaN chhe, te kALe te potAthI ja utpanna thAy chhe; tene paradravya-karma shun kare? paryAy vikArI ho ke nirvikArI-te potAnA svabhAvathI ja dravyamAn utpanna thAy chhe. chhe ne ahIn ke-sarvadravyonI arthAt pratyek dravyanI utpatti potAnA svabhAvathI ja thatI antarangamAn atyant pragaT prakAshe chhe. lyo, Avun! tyAre e badhe karmathI ja thAy em laIne beTho chhe. paN bhAI! karma karmanun kare, bIjAnun-jIvanun kAI na kare. Ave chhe ne ke-
agni sahai ghanaghAt, lohakI sangati pAI.
karma to jaD chhe bhAI! ne vikAr potAnI bhUl chhe; karma tenun kAraN nathI. Am chhe chhatAn vikAr thAy em mAnavun te anIti chhe; nijaAgnA mAne to AvI anIti sambhave nahi. samajANun kAI..?
‘rAgadveSh chetananA ja pariNAm chhe. anya dravya AtmAne rAgadveSh upajAvI shakatun nathI; kAraN ke sarva dravyonI utpatti pot potAnA svabhAvathI ja thAy chhe, anya dravyamAn anyadravyanA guN-paryAyonI utpatti thatI nathI.’
‘rAgadveSh chetananA ja pariNAm chhe.’ shun kIdhun? krodh, mAn, mAyA, lobh, hinsA, jUTh ityAdi je pariNAm thAy chhe te jIvanA ja pariNAm chhe; te kAI jaDanA pariNAm nathI; arthAt jaDathI-karmathI utpanna thayA nathI. koI bIjun dravya AtmAne rAgadveSh Adi upajAvI shakatun ja nathI; kemake sarva dravyonI utpatti potapotAnA svabhAvathI ja thAy chhe. have Avo satya nirNay hamaNAn nahi kare to kyAre karIsh bhAI? (em ke A avasar vItI jatAn avasar raheshe nahi).
PDF/HTML Page 3446 of 4199
single page version
juo, ahIn rAgadveShAdi vikArane chetananA pariNAm kahyA kemake te chetananI paryAyamAn thAy chhe. bIje jyAn shuddha svabhAvane siddha karavAnI vAt hoy ne svabhAvano - dhruvano Ashray karAvavAnun prayojan hoy tyAn tene pudgalanA pariNAm kahyA chhe. jyAn je vivakShA hoy te yathArtha samajavI joIe. jene svabhAvanI-dhruvanI draShTi thaI tene pote vyApak ane nirmaL paryAy enun vyApya chhe; vikAr enun vyApya nathI e apekShAthI tene pudgalanA pariNAm kahyA chhe. ahIn rAgadveShAdi vikAranA bhAv jIvanI dashAmAn thAy chhe mATe jIvanA pariNAm kahyA chhe. teo jaDamAn thatA nathI, jaD dravyo tene nIpajAvatA nathI, kemake anya dravyamAn anya dravyanA guN-paryAyothI utpatti thatI nathI. AvI vAt chhe.
PDF/HTML Page 3447 of 4199
single page version
PDF/HTML Page 3448 of 4199
single page version
PDF/HTML Page 3449 of 4199
single page version
PDF/HTML Page 3450 of 4199
single page version
saritA vahAvI sudhA taNI prabhu vIr! ten sanjIvanI;
shoShAtI dekhI saritane karuNAbhInA hRudaye karI,
munikund sanjIvanI samayaprAbhRut taNe bhAjan bharI.
granthAdhirAj! tArAmAn bhAvo brahmAnDanA bharyA.
anAdinI mUrchhA viSh taNI tvarAthI UtaratI,
vibhAvethI thambhI svarUp bhaNI doDe pariNati.
tun pragnAchhINI gnAn ne udayanI sandhi sahu chhedavA;
sAthI sAdhakano, tun bhAnu jagano, sandesh mahAvIrano,
visAmo bhavaklAntanA hRudayano, tun panth mukti taNo.
jANye tane hRuday gnAnI taNAn jaNAy;
tun ruchatAn jagatanI ruchi ALase sau,
tun rIjhatAn sakalagnAyakadev rIjhe.
tathApi kundasUtronAn
PDF/HTML Page 3451 of 4199
single page version
gnAnI sukAnI maLyA vinA e nAv paN tAre nahIn;
A kALamAn shuddhAtmagnAnI sukAnI bahu bahu dohyalo,
muj puNyarAshi phaLyo aho! guru khAn tun nAvik maLyo.
bAhyAntar vibhavo tArA, tAre nAv mumukShunAn.
ane gnaptimAnhI darav-guN-paryAy vilase;
nijAlambIbhAve pariNati svarUpe jaI bhaLe,
nimitto vahevAro chidaghan viShe kAI na maLe.
je vajre sumumukShu sattva jhaLake; paradravya nAto tUTe;
-rAgadveSh ruche na, jamp na vaLe bhAvendrimAn-anshamAn,
TankotkIrNa akamp gnAn mahimA hRudaye rahe sarvadA.
karuNA akAraN samudra! tane namun hun;
he gnAnapoShak sumegh! tane namun hun,
A dAsanA jIvanashilpI! tane namun hun.
vANI chinmUrti! tArI ur-anubhavanA sUkShma bhAve bharelI;
bhAvo UnDA vichArI, abhinav mahimA chittamAn lAvI lAvI,
PDF/HTML Page 3452 of 4199
single page version
तम्हा दु सव्वदव्वा उप्पज्जंते सहावेण।। ३७२।।
तस्मात्तु सर्वद्रव्याण्युत्पद्यन्ते स्वभावेन।। ३७२।।
have A arthane gAthAmAn kahe chhe-
tethI badhaye dravya nij svabhAvathI Upaje khare. 372.
gAthArtha– [अन्यद्रव्येण] anya dravyathI [अन्यद्रव्यस्य] anya dravyane [गुणोत्पादः] guNanI utpatti [न क्रियते] karI shakAtI nathI; [तस्मात् तु] tethI (e siddhAnt chhe ke) [सर्वद्रव्याणि] sarva dravyo [स्वभावेन] potapotAnA svabhAvathI [उत्पद्यन्ते] Upaje chhe.
PDF/HTML Page 3453 of 4199
single page version
TIkA– vaLI jIvane paradravya rAgAdik upajAve chhe em shankA na karavI; kAraN ke anya dravya vaDe anya dravyanA guNano utpAd karAvAnI ayogyatA chhe; kem ke sarva dravyono svabhAvathI ja utpAd thAy chhe. A vAt draShTAntathI samajAvavAmAn Ave chhe-
mATI kumbhabhAve (ghaDA-bhAve) UpajatI thakI shun kumbhAranA svabhAvathI Upaje chhe ke mATInA svabhAvathI Upaje chhe? jo kumbhAranA svabhAvathI UpajatI hoy to jemAn ghaDo karavAnA ahankArathI bharelo puruSh rahelo chhe ane jeno hAth (ghaDo karavAno) vyApAr kare chhe evun je puruShanun sharIr tenA AkAre ghaDo thavo joIe. parantu em to thatun nathI, kAraN ke anyadravyanA svabhAve koI dravyanA pariNAmano utpAd jovAmAn Avato nathI. jo Am chhe to pachhI mATI kumbhAranA svabhAvathI UpajatI nathI, parantu mATInA svabhAvathI ja Upaje chhe kAraN ke (dravyanA) potAnA svabhAve dravyanA pariNAmano utpAd jovAmAn Ave chhe. Am hovAthI, mATI potAnA svabhAvane nahi ullanghatI hovAne lIdhe, kumbhAr ghaDAno utpAdak chhe ja nahi; mATI ja kumbhAranA svabhAvane nahi sparshatI thakI, potAnA svabhAvathI kumbhabhAve Upaje chhe.
evI rIte-badhay dravyo svapariNAmaparyAye (arthAt potAnA pariNAmabhAvarUpe) UpajatAn thakAn, nimittabhUt anyadravyonA svabhAvathI Upaje chhe ke potAnA svabhAvathI Upaje chhe? jo nimittabhUt anyadravyonA svabhAvathI UpajatAn hoy to nimittabhUt anyadravyonA AkAre temanA pariNAm thavA joIe. parantu em to thatun nathI, kAraN ke anyadravyanA svabhAve koI dravyanA pariNAmano utpAd jovAmAn Avato nathI. jo Am chhe to sarva dravyo nimittabhUt anyadravyonA svabhAvathI UpajatAn nathI, parantu potAnA svabhAvathI ja Upaje chhe kAraN ke (dravyanA) potAnA svabhAve dravyanA pariNAmano utpAd jovAmAn Ave chhe. Am hovAthI, sarva dravyo potAnA svabhAvane nahi ullanghatAn hovAne lIdhe, nimittabhUt anyadravyo potAnA (arthAt sarva dravyonA) pariNAmanA utpAdak chhe ja nahi; sarva dravyo ja, nimittabhUt anyadravyonA svabhAvane nahi sparshatAn thakAn, potAnA svabhAvathI potAnA pariNAmabhAve Upaje chhe.
mATe (AchAryadev kahe chhe ke) jIvane rAgAdinun utpAdak ame paradravyane dekhatA (-mAnatA, samajatA) nathI ke jenA par kop karIe.
bhAvArtha– AtmAne rAgAdik Upaje chhe te potAnA ja ashuddha pariNAm chhe. nishchayanayathI vichAravAmAn Ave to anyadravya rAgAdikanun upajAvanAr nathI, anyadravya temanun nimittamAtra chhe; kAraN ke anyadravyane anyadravya guNaparyAy upajAvatun nathI e niyam chhe. jeo em mAne chhe-evo ekAnt kare chhe-ke ‘paradravya ja mane rAgAdik upajAve chhe’ , teo nayavibhAgane samajyA nathI, mithyAdraShTi chhe. e rAgAdik
PDF/HTML Page 3454 of 4199
single page version
कतरदपि परेषां दूषणं नास्ति तत्र ।
भवतु विदितमस्तं यात्वबोधोऽस्मि बोधः।। २२०।।
द्रव्यमेव कलयन्ति ये तु ते ।
उत्तरन्ति न हि मोहवाहिनीं
शुद्धबोधविधुरान्धबुद्धयः ।। २२१।।
jIvanA sattvamAn Upaje chhe, paradravya to nimittamAtra chhe-em mAnavun te samyaggnAn chhe. mATe AchArya mahArAj kahe chhe ke-ame rAgadveShanI utpattimAn anya dravya par shA mATe kop karIe? rAgadveShanun Upajavun te potAno ja aparAdh chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- shlokArtha– [इह] A AtmAmAn [यत् राग–द्वेष–दोष–प्रसूतिः भवति] je rAgadveSharUp doShonI utpatti thAy chhe [तत्र परेषां कतरत् अपि दूषणं नास्ति] tyAn paradravyano kAI paN doSh nathI, [तत्र स्वयम् अपराधी अयम् अबोधः सर्पति] tyAn to svayam aparAdhI evun A agnAn ja phelAy chhe;- [विदितम् भवतु] e pramANe vidit thAo ane [अबोधः अस्तं यातु] agnAn asta thaI jAo; [बोधः अस्मि] hun to gnAn chhun.
bhAvArtha– agnAnI jIv rAgadveShanI utpatti paradravyathI thatI mAnIne paradravya upar kop kare chhe ke ‘A paradravya mane rAgadveSh upajAve chhe, tene dUr karun’ . evA agnAnI jIvane samajAvavAne AchAryadev upadesh kare chhe ke-rAgadveShanI utpatti agnAnathI AtmAmAn ja thAy chhe ane te AtmAnA ja ashuddha pariNAm chhe. mATe e agnAnane nAsh karo, samyaggnAn pragaT karo, AtmA gnAnasvarUp chhe em anubhav karo; paradravyane rAgadveShanun upajAvanArun mAnIne tenA par kop na karo. 220
have A ja artha draDh karavAne ane AgaLanA kathananI sUchanA karavAne kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [ये तु राग–जन्मनि परद्रव्यम् एव निमित्ततां कलयन्ति] jeo rAganI utpattimAn paradravyanun ja nimittapaNun (kAraNapaNun) mAne chhe, (potAnun kAI kAraN
PDF/HTML Page 3455 of 4199
single page version
shuddhagnAnarahit andh chhe evA (arthAt jemanI buddhi shuddhanayanA viShayabhUt shuddha AtmasvarUpanA gnAnathI rahit andh chhe evA) - [मोह–वाहिनीं न हिं उत्तरन्ति] mohanadIne UtarI shaktA nathI.
bhAvArtha– shuddhanayano viShay AtmA anant shaktivALo, chaitanyachamatkAramAtra, nitya, abhed, ek chhe. te potAnA ja aparAdhathI rAgadveSharUpe pariName chhe. evun nathI ke jem nimittabhUt paradravya pariNamAve tem AtmA pariName chhe ane temAn AtmAno kAI puruShArtha ja nathI. Avun AtmAnA svarUpanun gnAn jemane nathI teo em mAne chhe ke paradravya AtmAne jem pariNamAve tem AtmA pariName chhe. Avun mAnanArA moharUpI nadIne UtarI shakatA nathI (athavA mohanI senAne harAvI shaktA nathI), temane rAgadveSh maTatA nathI; kAraN te rAgadveSh karavAmAn jo potAne puruShArtha hoy to ja temane maTADavAmAn paN hoy, parantu jo paranA karAvyA ja rAgadveSh thatA hoy to par to rAgadveSh karAvyA ja kare, tyAn AtmA temane kyAthi maTADI shake? mATe, rAgadveSh potAnA karyA thAy chhe ane potAnA maTADayA maTe chhe-em kathanchit mAnavun te samyaggnAn chhe. 221.
sparsha, ras, gandh, varNa ane shabdAdirUpe pariNamatAn pudgalo AtmAne kAI kahetAn nathI ke ‘tu amane jAN’ , ane AtmA paN potAnA sthAnathI chhUTIne temane jANavA jato nathI. banne tadna svatantrapaNe potapotAnA svabhAvathI ja pariName chhe. Am AtmA par pratye udAsIn (-sambandh vinAno, taTastha) chhe, topaN agnAnI jIv sparshAdikane sArAn-narasAn mAnIne rAgIdveShI thAy chhe te tenun agnAn chhe. -AvA arthanI gAthAo have kahe chhe-
have A arthane gAthAmAn kahe chhe- anya dravya anya dravyane guN upajAvI shakatun nathI, arthAt anya dravya jIvane rAgAdik upajAvI shakatun nathI em gAthAmAn kahe chhe.
‘vaLI jIvane paradravya rAgAdik upajAve chhe em shankA na karavI; kAraN ke anya dravya vaDe anya dravyanA guNano utpAd karAvAnI ayogyatA chhe; kemake sarva dravyono svabhAvathI ja utpAd thAy chhe.’
PDF/HTML Page 3456 of 4199
single page version
‘vaLI jIvane paradravya rAgAdik upajAve chhe em shankA na karavI’; ahAhA....! A shun kahe chhe? atyAre to A moTI charchA (vivAd) chAle chhe-em ke ‘karmathI vikAr thAy chhe, jIvane karma vikAr upajAve chhe’; paN ahIn to AchAryadev kahe chhe -jIvane paradravya rAgAdik upajAve chhe em shankA na karavI. bhAI! jIvane parathI-karmathI vikAr thAy chhe evI tArI mAnyatA mithyA chhe. vikArane TALavo e to haju pachhI vAt, vikAr kem thAy chhe-vikAr potAthI thAy chhe, koI paradravyathI nahi-em nakkI to kar. (em ke vikAr kem thAy chhe e nakkI karyA vinA nirvikAr kem thaIsh?).
ahAhA....! kahe chhe-jIvane paryAyamAn rAgadveSh, puNya-pApanA bhAv ne kAm, krodh, viShayavAsanA AdinA je pariNAm thAy chhe te paradravyathI-karmathI thAy chhe em shankA na karavI, anukUL sanyogathI rAg utpanna thAy, ne pratikUL sanyogathI dveSh utpanna thAy-evI mAnyatA mithyAtva chhe. bhAI! paradravyathI paradravyanA pariNAm nIpaje e mAnyatA mithyAtva chhe. A badhAn kArakhAnAn hAle chhe ne? bhAI! ene hun halAvun chhun em mAne e mithyAtva chhe. samajAy chhe kAI....?
ahAhA...! bhagavAn! tun koN chho? tane khabar nathI prabhu! paN paradravyanun kAI karI shake evI tAkAt-yogyatA tArAmAn nathI, ane tArAmAn kAI karI shake evI tAkAt- yogyatA paradravyamAn nathI. ahIn A spaShTa kahe chhe ke -anya dravya vaDe anya dravyanA guNano-guN eTale paryAyano-utpAd karAvAnI ayogyatA chhe. mATe koI paN paradravyanun kArya hun karI shakun, ane paradravya mArun kAm kare-em tun mAne e mithyA bhramarUp agnAn chhe, pAkhanD chhe. samajAy chhe kAI.....?
ahA! A jIvane, paranAn kAm hun karun ne par mArAn kAm kare evI UndhI mAnyatAnun shalya-mithyAshraddhAn anAdithI ja chhe. koI vaLI te mithyAshraddhAn darshanamohanIy karmanA kAraNe thayun chhe em mAne chhe; paN bhAI! e tArI mAnyatA jUThI chhe. mohakarmanun emAn nimitta ho, paN nimitta-paradravya ene shun kare? kAI na kare. nimitta-karma jIvane rAgadveShamoh upajAve chhe e vAt bilakul jUThI chhe, traNakALamAn e vAt satya nathI.
sampradAyamAn A vAtanI charchA chAlelI. amArA guru hatA te badhun karmathI thAy em mAnatA. tyAre sabhAmAn kahyun hatun ke-jIvamAn bhramaNA ane mithyAtvAdi bhAv thAy chhe te potAthI thAy chhe, paradravyathI-karmathI vikAr thAy e vAt jUThI chhe. -vAt sAmbhaLI lokomAn khaLabhaLAT thaI gayelo. sampradAyamAn karmanun lAkaDun garI gayelun kharun ne! tethI khaLabhaLAT thaI gayo; paN kIdhun ke A satya chhe. juo, e satya AchAryadev kahe chhe ke- jIvane paradravya rAgAdik upajAve chhe em shankA na karavI.
PDF/HTML Page 3457 of 4199
single page version
ahAhA...! bhagavAn AtmA anant gnAnAnandanI lakShmIthI bharelo sachchidAnand prabhu chhe. ahA! tenI ruchi ne bhAvanA karavI chhoDIne bhagavAn! tun bahAranI jaD lakShmInI ruchi kare chhe? mane A maLe ne te maLe em paradravyanI tane bhAvanA chhe to tun moTo bhikhArI chhe, mAgaN chhe. bahAranI lakShmI e tArI chIj nathI ane teno sanyog thavo e tArun - tArA DahApaNanun (puruShArthanun) kArya nathI, puNyano uday hoy to te maLe chhe; tene hun puruShArtha karIne meLavun em tun enI pAchhaL rachyo rahe paN e tArI mithyA pravRutti chhe bhAI! kemake anya dravya vaDe anya dravyano guN karAvAnI ayogyatA chhe. AvI vAt! samajAy chhe kAI.....?
ahAhA...! traNakALanI sarvadravyanI sarva paryAyone AtmA jANe evun enun sAmarthya-yogyatA chhe, paN paranI kriyA thAy tene jIv karI shakato nathI; paranI kriyA karavAnI tenI ayogyatA chhe. A sharIrane chalAvavAnI, hAth-pag halAvavAnI ne bahAranI dhanAdi sAmagrI meLavavAnI kahe chhe, jIvanI ayogyatA chhe. tathApi hun sharIrane chalAvI shakun, hAth-pag halAvI shakun, dhanAdi kamAI shakun ne kunTumbanAn kAm karI shakun ItyAdi koI mAne to te mUDh mithyAdraShTi jIv chhe. ahA! paramANu jaD chhe, ne te jaDanAn kArya jaDathI thAy chhe, AtmAthI nahi; ane rAgadveShAdi jIvanA pariNAm chhe ane te potAthI thAy chhe. paradravyathI nahi.
paradravya-karma, sharIr, strI-kuTumb parivAr ne dhanAdi sAmagrI, dev-guru Adi -e badhA jIvane puNya-pAp Adi bhAv upajAve chhe em shankA na karavI. shun kIdhun? A jinabimbanA darshan thatAn ene shubhabhAv thayo tyAn e shubhabhAv jinabimbanA kAraNe thayo chhe em shankA na karavI. vaLI koIe gAL dIdhI tyAn gAL sAmbhaLatA roSh thayo, te roSh parane kAraNe thayo chhe em kahe chhe, shankA na karavI. kAraN? kAraN ke anya dravya vaDe anya dravyanA guNano utpAd karAvAnI ayogyatA chhe; sarva dravyono svabhAvathI ja utpAd thAy chhe. bhAI! tArI rAgadveShAdinI paryAy svabhAvanI yogyatAthI ja te te kALe utpanna thAy chhe, temAn paradravya bilakul kAraN nathI. AvI vAt! bhAI! tArI UndhI mAnyatAnun Akhun chakra pheravI nAkh. (jo tane dharmanI bhAvanA chhe to).
A AnkhanI pAmpaN UnchI-nIchI thAy chhe ne? ahA! te kriyA AtmAe karI chhe em shankA na karavI; kemake pAmpaN anya dravya chhe ane AtmA anya dravya chhe. bhAI! ek taNakhalAnA be TukaDA AtmA karI shake nahi-A vastusvarUp chhe. ahA! bhagavAn sarvagnadeve anantA dravyo-anant jIv, anantAnant pudgalo, dharma, adharma, AkAsh ne asankhyAt kAlANuo em anantA dravyo-
PDF/HTML Page 3458 of 4199
single page version
joyAn chhe ane temAn koI ek dravya koI bIjA dravyanun kaI karI shake nahi, kemake anya dravya vaDe anya dravyanA guNano utpAd karAvAnI ayogyatA chhe em divyadhvani dvArA bhagavAne dravyonI svatantratAno DhanDhero bahAr pADayo chhe. ahIn te santo ADatiyA thaIne jagatane jAher kare chhe. kahe chhe-paradravya vaDe AtmAnA guNanI paryAy karAvavAnI ayogyatA chhe. atyAre to A viShayamAn moTI gaDabaD chAle chhe. parantu bhAI! karmathI jIvane vikAr thAy chhe evI mAnyatA jUTh chhe. are! potAnI chIjane bhUlIne agnAn vaDe pote ja vikAr kare chhe enI kabUlAt karato nathI te nirvikAr dharma kem pAmI shake?
karmane laIne vikAr thAy ne shubhabhAvathI dharma thAy -em be mahA shalya ene andar rahyAn chhe. parantu parathI vikAr nahi, ne shubharAgathI dharma nahi. -em nirNay karIne parathI ne rAgathI khasI shuddha chaitanya chidAnandaghan prabhunI draShTi kare tyAre samyagdarshan thAy chhe ane te pratham dharma chhe. are! lokone dharma shun chIj chhe ne kem thAy enI khabar nathI. bichArA sansAranI majUrImAn paDayA chhe. majUr to ATh kalAk kAm kare, paN A to ahonish chovIse kalAk sansAramAn rachyopachyo rahe chhe. moTo majUr chhe. arere! enun shun thAy? Avun satya tattva samajavAnAn TANAn AvyAn ne ene vakhat nathI! jamavA beTho hoy ne ghanTaDI Ave to jhaT Ubho thaIne phon jhIle. are! AvA lolupI jIvonun shun thAy? marIne kyAn jAy? sansAramAn kyAy narak-nigodAdimAn chAlyA jAy. shun thAy?
ahIn kahe chhe-anya dravya vaDe anya dravyano paryAy karAvAnI ayogyatA chhe. andar ‘guN’ shabda chhe ne? ahIn guN eTale paryAy samajavun. ahA! ek dravyamAn anant guNo chhe ne tenI anantI paryAyo thAy chhe. te sarva paryAyonI anya dravya vaDe utpatti karAvAnI ayogyatA chhe. bhAI! paranA kAraNe tane vikAr thAy evI yogyatA tArA AtmAmAn chhe ja nahi, ne paramAn paN tane vikAr karAve evI yogyatA chhe ja nahi. parathI-karmathI vikAr thAy e to bhagavAn! tane bhram thaI gayo chhe; e to mULamAn bhUl chhe bhAI! aho! AchAryadeve A sankShepamAn mahA siddhAnt goThavI dIdho chhe ke paradravya mATe pratyek anya dravya pAngaLun chhe. A AtmA par jIvonI dayA pALavA mATe pAngaLo chhe, parane dharma pamADavA paN pAngaLo chhe; paranun kaI kare evI enAmAn yogyatA ja nathI.
koI vaLI kahe chhe- A to nishchayanI vAt chhe. hA, nishchayanI vAt chhe; nishchayanI vAt chhe eTale satya vAt chhe. traNakAL traNalokanA padArthonI satyArtha sthitinI A vAt chhe. samajAy chhe kAI....?
‘hun karun, hun karun’ -em agnAnI mithyA abhimAn kare chhe. e to ‘shakaTano
PDF/HTML Page 3459 of 4199
single page version
bhAr jem shvAn tANe’-enA jevI vAt chhe. ahIn bhagavAn pharamAve chhe ke paradravya-karma jIvane vikAr karAve chhe ane paradravyanI paryAyane jIv upajAve chhe-em shankA na kar; kemake sarva dravyono svabhAvathI ja utpAd thAy chhe. vikAr thAy e paN paryAyano svabhAv chhe. pratyek dravyamAn pratisamay potAnI paryAyanI yogyatAnA svabhAvathI ja utpAd thAy chhe. bhagavAnanI pratimAnAn darshananA bhAv thAy te potAthI thAy chhe, ashubhathI bachavA evo bhAv Ave chhe paN e kAI pratimAnA kAraNe thAy chhe em nathI; tathA mandir ne pratimA Adi je vyavasthA chhe te kAI jIvanA kAraNe thaI chhe em nathI. bhAI! jaD ne chetan dravyomAn pratisamay je je avasthA thAy tenI vyavasthA te te jaD-chetan dravyonI chhe, anya dravya temAn kAI karatun nathI, karI shakatun nathI. mATe ame dAn dIdhAn, ne ame mandir banAvyAn, ne bhagavAnanI pratiShThA karAvI ne dharmashALA bandhAvI ItyAdi paradravyanI kriyA karavAnAn abhimAn tun kare e pAkhanD sivAy bIjun kAI nathI. nimittathI kArya thAy evI shraddhA atyAre koI panDitomAn varte chhe ey mithyA shraddhA ane pAkhanD ja chhe.
ahAhA....! devAdhidev sarvagna paramAtmA gaNadharo, indro ne munivaronI sabhAmAn je pharamAvatA hatA te vAt ahIn A AvI chhe. bahu sUkShma ne gambhIr! samajAy teTalI samajo bApu! kahe chhe-anya dravya vaDe anya dravyano guN karAvAnI ayogyatA chhe, kemake sarva dravyono svabhAvathI ja utpAd thAy chhe. ahAhA.....! anant AtmAo, anantAnant rajakaNo-e pratyek dravyamAn pratisamay thatI paryAy-vikArI ke nirvikArI potAthI utpanna thAy chhe. vikAr utpanna thAy te paN te te paryAyano svabhAv chhe, karma temAn nimitta ho, paN karmanun emAn kAI kartavya nathI.
amArI sAthe ekavAr ek shvetAmbar sAdhu lImaDImAn charchA karavA AvelA. te baDAshathI kahe-tame sinh chho to ame sinhanA bachchA chhIe; amArI sAthe charchA karo. tyAre kahyun-ame sinhey nathI ne ame koInI sAthe nAhakanI charchAmAn utaratAy nathI. to thoDI vAr pachhI e bolyA-shun chashmA vinA joI shakAy? ame kahyun-bhAI! A to charchA (pUrI) thaI gaI. (em ke UndhI draShTino ja Agrah chhe tyAn konI sAthe charchA karavI?)
kharekhar jovA-jANavAnI kriyA thAy chhe e to jIvamAn potAnI potAthI thAy chhe; emAn chashmAnnun shun kAm chhe? chashmAn to bAhya nimittamAtra chhe bas. vAstavamAn chashmAn vinA ja andar jANavAnun kAm thaI rahyun chhe; kAraN ke pratyek dravyano svabhAvathI ja utpAd thAy chhe. A mahA siddhAnt chhe. have kahe chhe-A vAt draShTAntathI samajAvavAmAn Ave chhe-
PDF/HTML Page 3460 of 4199
single page version
‘mATI kumbhArabhAve (ghaDAbhAve) upajatI thakI shun kumbhAranA svabhAvathI upaje chhe ke mATInA svabhAvathI upaje chhe? jo kumbhAranA svabhAvathI upajatI hoy to jemAn ghaDo karavAnA ahankArathI bharelo puruSh rahelo chhe ane jeno hAth (ghaDo karavAno) vyApAr kare chhe evun je puruShanun sharIr tenA AkAre ghaDo thavo joIe. paN em to thatun nathI, kAraN ke anya dravyanA svabhAve koI dravyanA pariNAmano utpAd jovAmAn Avato nathI.
juo, ahIn kumbhAr ghaDAne utpanna kare chhe e vAt khoTI chhe em siddha kare chhe. kahe chhe-mATI ghaDArUpe upaje chhe te kumbhAranA svabhAvathI upaje chhe ke mATInA svabhAvathI upaje chhe? mATInA svabhAvathI upaje chhe, kumbhAranA svabhAvathI nahi. jo kumbhAranA svabhAvathI mATI ghaDArUpe thatI hoy to kumbhArano svabhAv ne kumbhAranA sharIrano AkAr ghaDAmAn Avavo joIe. paN em to chhe nahi. ghaDAmAn to mATIno svabhAv ja Avyo chhe, kumbhArano nahi. ghaDo banavAnA kALe kumbhAr, ‘hun ghaDo karun chhun’ -evo ahankAr karo to karo, paN kumbhArano svabhAv ne AkAr ghaDAmAn kadIy Avato nathI. A vastusthiti chhe bhAI!
gnAnIne paralakShe rAg Ave chhe, paN parano te kartA nathI ne rAganoy kartA nathI. tene rAgathI bhedagnAn chhe ne? tethI gnAnamAn rAgane paragneyapaNe jANe ja chhe bas. te rAgano kartA nathI. ahIn e vAt nathI. ahIn to paradravyanI paryAy, bIjun paradravya karI shake nahi eTalun siddha karavun chhe. kumbhAr gnAnI ho ke agnAnI, te mATInI kumbhabhAve thatI avasthAne karI shake nahi em ahIn siddha kare chhe. samajAy chhe kAI.....?
ahAhA....! kahe chhe-ghaDAno kartA jo kumbhAr hoy to ghaDo karavAno jene rAg thayo chhe ane jeno hAth vyApAr kare chhe evA kumbhAranA sharIranA AkAre ghaDo thavo joIe; parantu em to thatun nathI. kem? kAraN ke anyadravyanA svabhAve koI dravyanA pariNAmano utpAd jovAmAn Avato nathI. ahAhA....! koI dravyanI paryAy koI anya dravyanA svabhAve traNakALamAn thatI nathI. paradravya nimitta ho, paN paradravyathI koI dravyanI paryAy thAy em kadIy banatun nathI. mATIno ghaDo thAy emAn kumbhAr nimitta ho, nimittanI koN nA pADe chhe? paN kumbhArathI-nimittathI mATIno ghaDo thAy chhe e vAt traNakALamAn satya nathI.
A pANI unun thAy chhe ne? te agnithI unun thAy chhe em, dekhavAmAn Avatun nathI. ahAhA....! (pANInA rajakaNonA) sparshaguNanI paryAy pahelAn ThanDI hatI te badalIne uShNa thaI chhe te agnithI thaI chhe em amane dekhavAmAn Avatun nathI-em santo-kevaLInA keDAyatIo kahe chhe.