Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 19 of 210

 

PDF/HTML Page 361 of 4199
single page version

have apratibuddhane samajAvavA mATe prayatna kare chhe-juo, keTalAk em kahe chhe ke A samayasAr munijano mATe chhe, paN ahIn AchArya bhagavAn kahe chhe- अथ अप्रतिबुद्ध–बोधनाय व्यवसायः क्रियते apratibuddhane samajAvavA mATe prayatna karavAmAn Ave chhe. jene samyagdarshan nathI ane je rAgane, puNyane potAnA mAne chhe evA mithyAdraShTine samajAvavA prayatna karIe chhIe em AchAryadev kahe chhe.

* gAthA 23–24–2pa TIkA uparanun pravachan *

‘ekI sAthe anek prakAranI bandhananI upAdhinA ati nikaTapaNAthI vegapUrvak vahetA asvabhAvabhAvonA sanyogavashe je (apratibuddha jIv) anek prakAranA varNavALA AshrayanI nikaTatAthI rangAyelA sphaTik-pAShAN jevo chhe.’ juo, sphaTik-pAShANanI najIkamAn kALA, lAl Adi phUl hoy to je enun pratibimb sphaTik pAShANamAn paDe te sphaTikanI yogyatAthI paDe chhe, paN e lAl, kALA Adi phUlane laIne paDe chhe em nathI. jo e lAl Adi phUlane laIne paDe to lAkaDun mUkIe to emAn paN paDavun joIe. (paN em nathI.) e (phUl) to nimitta chhe ane naimittikamAn je lAl Adi phUlanun pratibimb dekhAy chhe e to sphaTikanI te prakAranI potAnI paryAyanI vartamAn yogyatAne lIdhe chhe. tevI ja rIte karmanA udrayarUp rangane lIdhe AtmAmAn rAg-dveSharUp rang UThe chhe em nathI. e (karmano udray) to nimitta chhe ane naimittik rAg-dveSh je AtmAmAn UThe chhe te te prakAranI potAnI paryAyanI vartamAn yogyatAne lIdhe chhe.

vaLI jem koI vAsaNamAn sphaTik mUkayo hoy to vAsaN jevA ranganun hoy tevA ja rangano sphaTik dekhAy chhe. e sphaTikanI potAnI paryAyanI vartamAn yogyatAne kAraNe chhe nahi ke vAsaNanA rangane kAraNe; tem ek samayanI paryAy-vikArI hoy ke avikArI- svatantrapaNe te kALe te prakAre utpanna thavAnI yogyatAthI thAy chhe. paryAyanun vIrya paryAyane laIne chhe, guNanA vIryane laIne paryAyanun vIrya chhe em paN nathI. chiddavilAsamAn Ave chhe ke paryAyanI sUkShmatA paryAyane kAraNe chhe, dravya-guNanA kAraNe nahi. tyAn paryAy eTale mAtra nirmaL paryAyanI vAt nathI, paN malin ane nirmaL paryAy svata potAnA kAraNe thAy chhe em tyAn paryAyanI svatantratA batAvI chhe.

sphaTik ane phUlanA sanyoganun draShTAnt have jIv ane karmamAn utAre chhe. je gnAnAnand upayogasvarUp svabhAvabhAve chhe tene jIv kahIe. parantu anAdithI anek prakAranA eTale ATh prakAranA karmanA bandhananI upAdhinI ati nikaTapaNAne laIne vegapUrvak vahetA asvabhAvabhAvonA sanyogavashe chaitanyanA upayogarUp gnAn, Anand Adi svabhAvabhAvo tirobhUt thaI (DhankAI) gayA chhe. pote sanyog-nimittane (karmodayane) vash thatAn shubhAshubh


PDF/HTML Page 362 of 4199
single page version

puNya-pApanA anek prakAranA je asvabhAvabhAvo thAy chhe ene vash agnAnInI anAdinI draShTi chhe. juo, bhagavAn AtmA chaitanyatattva gnAnaupayoganun draL chhe, gnAnAnandasvarUpI daL chhe, enI nikaTamAn ATh prakAranA karmarajakaNono anek prakArano sambandh chhe. e sambandh upar enI draShTi hovAthI ene rAg-dveSh ane vikArI bhAvono veg vahe chhe. e veganA bhAvamAn ramato ‘e vegano je bhAv chhe te mAro chhe’ em mAnavAthI ene chaitanya gnAyakabhAv DhankAI gayo chhe.

bhagavAn gnAyakabhAvasvarUp AtmAno chaitanyaupayog to sphaTikanI jem nirmaL chhe. e upayogamAn ati nikaTanA je asvabhAvabhAvo-rAg-dveSh, puNya-pAp, vrat, tap, dAn, bhakti tathA kAm, krodh Adi te jaNAy chhe. e jaNAtAn e asvabhAvabhAvo ja hun chhun em agnAnI mAne chhe. jhINI vAt chhe, bhAI! A vyavahAr ratnatrayanA vikalpa, dev- guru shAstranI shraddhAno rAg, panchamahAvratano rAg, ityAdi je badhA vyabhichArI bhAvo te chaitanyanA upayogathI bhinna chhe, achetanarUp chhe chhatAn anAdi agnAnathI agnAnI karmanI nikaTatAthI utpanna thayelA e asvabhAvabhAvone potAnA mAnI te hun chhun em mAne chhe.

prashna– ene shun A aN-upayogarUp asvabhAvabhAvo chhe enI khabar nathI?

uttara– hA, khabar nathI. ene bhAn nathI tethI to te apratibuddha chhe.

jem sphaTikamaNimAn lAl, pILA Adi phUlanI nikaTatAthI lAl, pILI Adi jhalak (jhAny) je UThe chhe ene laIne enI saphedAI (nirmaLatA) DhankAI gaI chhe, tirobhUt thaI gaI chhe; tem chaitanyasvarUp gnAn upayogamay vastu je AtmA teno svabhAv e puNya-pAp Adi asvabhAvabhAvone laIne DhankAI gayo chhe. eNe anantakALamAn vrat, tap, dayA, dAn, bhakti ityAdi to anantavAr karyAn chhe. parantu e to badho rAgabhAv chhe, karmanI nikaTatAnA vashe thayelo asvabhAvabhAv chhe. e sarva rAgAdi malinabhAvamAn potAnun astitva svIkAravAthI ene chaitanyaratna nirmaLAnand upayogasvarUp AtmA DhankAI gayo chhe.

have kahe chhe- ‘atyant tirobhUt (DhankAyelA) potAnA svabhAvabhAvapaNAthI jenI samasta bhedagnAnarUpI jyoti asta thaI gaI chhe evo chhe. ahAhA! ekalo gnAyak, gnAyak, gnAyakabhAv je nirmaL shuddha upayogamayasvabhAvabhAv chhe te rAgAdi puNya-pApanA pariNAmane vash thayo thako DhankAI gayo chhe ane tethI enI samasta bhedagnAnajyoti asta thaI chhe. eTale A rAgAdi te hun nahi, paN A upayog chhe te hun chhun evA bhedane prakAshanArI bhedagnAnajyoti ene asta thaI gaI chhe. ahAhA! ‘hun to chaitanyasvarUp chhun’ evo sUkShmamAn sUkShma vikalpa je UThe e hun nahi kem ke e vikalpa to ajIv chhe, achetan chhe, aN-upayogarUp chhe, pudgal chhe. A bhedagnAn chhe. Avo mArga mANas samaje nahi


PDF/HTML Page 363 of 4199
single page version

ane dayA pALavI ane vrat pALavAn em laIne besI jAy. paN ethI shun lAbh? e to (chAr gatimAn) rakhaDavAnun chhe. (e shubhabhAvathI) pahelAny rakhaDato hato, atyArey rakhaDe chhe ane bhaviShyamAn paN rakhaDanAr chhe. ahAhA! bhagavAn chaitanyachintAmaNi nirmaL gnAnajyoti anAdianant nitya dhruv svabhAvabhAvarUp je AtmA tenAthI bhinna karmanI nikaTatAthI utpanna asvabhAvabhAvo upar enI draShTi hovAthI e anAdi paryAyabuddhi chhe. tethI ene rAg ane gnAyakanI bhinnatA karanArI bhedagnAnajyoti asta thaI gaI chhe.

ahIn kahe chhe ke nirmaL upayogasvarUp bhagavAn AtmAne karmanun nikaTapaNun chhe. nikaTapaNun eTale ekakShetrAvagAh. niyamasAr gAthA 18 nI TIkAmAn Ave chhe ke-nikaTavartI anupacharit asadbhUt vyavahAranayathI AtmA dravyakarmano rktA chhe-em ahIn paN nikaTapaNun kahyun chhe. bhagavAn AtmAnA ekakShetrAvagAhamAn jaD rajakaNo (dhUL) ati nikaT chhe. e ati nikaTapaNAthI vegapUrvak vahetA asvabhAvabhAvo-em kahyun chhe ne? pravachanasAramAn paN ‘doDatA puNya ane pAp’-em Ave chhe. ‘vegapUrvak vahetA’ ane ‘doDatA’ eno ek ja artha chhe ke ek pachhI ek gati karatA chAlyA jatA. eTale ek pachhI ek vegathI vahetA eTale paryAyamAn ek pachhI ek thatA e puNya-pApanA bhAvo te asvabhAvabhAvo chhe. e asvabhAvabhAv ane AtmAnA upayogamay svabhAvane bhinna pADavAnI shakti ene asta thaI gaI chhe, AthamI gaI chhe tethI agnAnI-apratibuddha chhe. enI draShTimAn svabhAvabhAvano abhAv (tirobhAv) thayo chhe tethI asvabhAvabhAvano satkAr-svIkAr thayo chhe. tethI te adharmarUp draShTi chhe. agnAnIne bhedagnAnajyoti AthamI gaI hovAthI tene nirvikAr pariNAm na thatAn rAgAdi vikAr ja utpanna thAy chhe.

have kahe chhe ke-‘ane mahA agnAnathI jenun hRuday pote potAthI ja vimohit chhe.’ juo vastuno svabhAv gnAyakabhAv chhe. enun ene mahA agnAn chhe. tethI pote potAthI ja vimohit chhe. karmanA kAraNe ene moh thayo chhe em nathI. agnAnIne paryAyamAn je asvabhAvabhAvonI utpatti thaI chhe te potAnA agnAnane laIne thaI chhe, paN karmanA kAraNe nahi.

Am asvabhAvabhAvathI-rAgAdithI svabhAvarUp gnAyakane bhinna pADanArI bhedagnAnashakti jene bIDAI gaI chhe tethI pote potAthI ja vimohit chhe-‘evo apratibuddha jIv svaparano bhed nahIn karIne pelA asvabhAvabhAvone ja potAnA karato, pudgal dravyane “A mArun chhe” em anubhave chhe.’ bhagavAn gnAyak AtmA je nirmaL, upayogasvarUp param pavitra jIvasvabhAve chhe te sva ane A rAgAdi bhAv je malin, aNaupayogarUp apavitra ajIvasvabhAve chhe te par-em svaparano bhed nahIn karIne pelA asvabhAvabhAvone-dayA, dAn, vrat, bhakti, puNya ane pAp ityAdi vikArI vibhAvone e potAnA chhe em agnAnI


PDF/HTML Page 364 of 4199
single page version

anubhave chhe. agnAnIne je puNya-pApanA vikalpa UThe tene vash e thaI gayo chhe. tethI te svaparanI judAI na karatAn bannene ekarUp kare chhe. ekendriy avasthAthI mAnDIne panchendriy dravyalingI munine je shubhabhAv thAy te saghaLA asvabhAvabhAv chhe. te sarva asvabhAvabhAvane te potAnA chhe em mAne chhe.

prashna– keTalAk kahe chhe ne ke- ‘e shubhabhAv sAdhan chhe ane nishchay vastu sAdhya chhe?

uttara– bhAI, em nathI. jo em hoy to eno artha to em thayo ke achetan rAg sAdhan ane chaitanyasvabhAv tenun sAdhya. athavA rAg je ajIv chhe te sAdhan ane enAthI sAdhya jIvasvarUp (vItarAgatA) pragaTe chhe. athavA rAg je dukhasvarUp chhe te sAdhan ane tenAthI Anand pragaTe te sAdhya. bhAI, vastu bahu jhINI chhe eTale khAs dhyAn rAkhavun joIe. ahIn to andaranA upayogane ane rAgane bhinna pADavo joIe, paN agnAnI tem karato nathI em kahe chhe.

ahAhA! ekalo gnAyak-gnAyak-gnAyak satya prabhu-ene ajANak evA je rAgAdi achetan dukharUp bhAv enAthI bhinna pADI anubhavavo e sUkShma chhe, kaThaN chhe. panDit rAjamalajIe e ja vAt kaLashaTIkAmAn 181 mAn kaLashamAn kahI chhe. tyAn kahyun chhe ke- “bhAvakarma je moh-rAg-dveSharUp-ashuddha chetanArUp-pariNAm, te ashuddha pariNAm vartamAnamAn jIvanI sAthe ekapariNamanarUp chhe, tathA ashuddha pariNAmanI sAthe vartamAnamAn jIv vyApya-vyApakarUp pariName chhe, tethI te pariNAmonA jIvathI bhinnapaNAno anubhav kaThaN chhe, topaN sUkShma sandhino bhed pADatAn bhinna pratIti thAy chhe.”

agnAnI AnandasvarUp bhagavAn AtmAthI viruddha rAgAdi dukharUp asvabhAvabhAvone, bhed karavAnI shakti tene AthamI gaI hovAthI mArApaNe-ekapaNe chhe em karato thako pudgaladravyane te mArun chhe em anubhave chhe. ahIn jaD pudgalane anubhavavAnI vAt nathI paN rAg je pudgalarUp chhe tene anubhave chhe em kahe chhe. jIvane potAnI vikArI dashA anubhavamAn Ave chhe tethI ahIn vikArane pudgal kahI dIdhA chhe. bhagavAn chaitanyadevanA Anandano anubhav nahi, paN rAgano anubhav chhe tene ahIn pudgalano anubhav kahyo chhe. AvI vAt chhe, bhAI. ene koI em kahe ke A to nishchayanI ekalI vAt kare chhe. paN A nishchay eTale sAchun ja A chhe. shubh rAg karatAn karatAn shuddha thAy, shuddhanun sAdhan shubh e to badhAn Aropit kathan chhe. bhAI, nishchayathI to shubharAg achetan chhe. gAthA 6 mAn e vAt AvI gaI chhe ke ek gnAyakabhAv anekarUp shubh-ashubh bhAvonA jaD svabhAve pariNamato nathI. jo e pariName to jIv jaD thaI jAy. chaitanya upayog-svarUp bhagavAn AtmA jo rAganA svabhAve pariName to te achetan jaD thaI jAy.


PDF/HTML Page 365 of 4199
single page version

rAgAdi bhAv e pudgalanI jAt chhe, achetan chhe, dukharUp chhe. ene pote Anand-svarUpI chaitanyabhagavAn hovA chhatAn potAno mAne enun nAm mithyAtva chhe. evA mithyAtvI apratibuddhane have samajAvavAmAn Ave chhe. juo koI em kahe ke A samayasAr to munine mATe chhe to ahIn AchArya kahe chhe ke evA apratibuddhane samajAvavAmAn Ave chhe.

prashna– apratibuddha munine samajAvavAmAn Avyun chhe em kaho to?

uttara– apratibuddha muni hoy ja nahi. jene AtmagnAn nathI, Atmanubhav nathI te muni kevA?

ahIn ‘evA apratibuddha’ em lIdhun chhe. evo koN apratibuddha chhe? to kahe chhe ke jene karmanimittanA vashe je asvabhAvabhAv utpanna thayo tene potAnA mAne chhe evA apratibuddhane samajAvavAmAn Ave chhe ke-

‘he durAtman! AtmAno ghAt karanAr! juo, ‘he durAtman’ e karuNAno shabda chhe hon. parantu ‘he Atman’ em na kahetAn ‘durAtman’ em kem kahyun? em kahI AchArya em samajAve chhe ke bhAI! Anandano nAth bhagavAn tun gnAnasvarUpe chhe ne. tArun sattva to gnAnasattva chhe, tArun sattva kAI puNya ane rAgAdi nathI. tun anantavAr jainano sAdhu thayo ane navamI graiveyak gayo. tyAn paN tun rAgathI lAbh mAnanAro, rAgane potAnun svarUp mAnanAro hato. rAgathI bhinna mAnavAnI tArI svarUpadashA hatI ja nahi. arere! tArI jAt to gnAnAnandasvarUp chetan chhe. tene bhUlIne ten rAgAdi kajAtane potAnI mAnI! Am jIvanI anAdithI mithyAdashA chhe e batAvavA ‘durAtman!’ em sambodhan karyun chhe. emAn AchAryanI karuNA ja chhe.

vaLI ‘AtmAno ghAt karanAr! em sambodhan karyun chhe ne? tyAn em kahyun ke-he bhAI! ten nij sachchidAnandasvarUp bhagavAn AtmAne bhUlIne dayA, dAn, vratAdinA kriyAkAnDane potAnun svarUp mAnyun chhe. paN e sarva kriyAkAnD rAgasvarUp hovAthI AtmAno ghAt karanArA chhe. dukhadAyak chhe. AtmAnA sukhano nAsh karavAvALA chhe. bhAI! jIvatI jAgatI jyoti upayogasvabhAve virAje chhe teno anAdar karI hun rAg chhun em mAnIne ten tArA AtmasvabhAvano ghAt karyo chhe, hinsA karI chhe. ‘hun rAg chhun’ evI rAg sAthe ekapaNAnI mAnyatA ja mahA hinsA chhe em darshAvavA AchAryadeve ‘AtmAno ghAt karanAr! em sambodhan karyun chhe. ahAhA! AchAryadevanI shun shailI chhe! vastunI vastu chhe. kAI vastu avastu thaI nathI. paN vastune na svIkAratAn vastumAn je nathI evA vikalpane-rAgAdine svIkAravAthI vastuno anAdar thayo. te ja AtmAnI hinsA chhe. ghAt chhe.

have AvI khabar na maLe ane kahe ke ame jIvonI dayA pALIe, vrat pALIe ane bhakti karIne mandiro bandhAvIe ane temAn mUrtio sthApIe ityAdi. parantu A


PDF/HTML Page 366 of 4199
single page version

shun kare chhe bhagavAn? e parane koN karI shake? enI vAt to bahu dUr raho, paN e paranA thavA kALe tane je rAg thAy e rAg te hun chhun ane e rAg lAbhadAyak chhe em jo tun mAne chhe to tun AtmaghAtI chhe. chAhe lAkho mandir bandhAvI karoDo rUpiyA kharchyA hoy topaN A mithyA mAnyatA vaDe tun AtmaghAtI-mahApApI chhe.

have draShTAnt ApIne samajAve chhe-‘jem param avivekathI khAnArA hastI Adi pashuo sundar AhArane tRuN sahit khAI jAy chhe evI rIte khAvAnA svabhAvane tun chhoD, chhoD.’ jem hAthIne churamun (lADavo Apyo) Apyun hoy ane ghAsanA pULA ApyA hoy to pULA ane chUramun bhegun karIne khAy paN bhed pADe nahi ke A churamun chhe ane A ghAs chhe. (A mIThAshavALun churamun chhe ane moLAsvAdavALun A ghAs chhe em svAdanA bhedathI bannemAn bhed pADato nathI.) tem agnAnI jIv gnAnAnandasvabhAvI AtmAnI bAjumAn (nikaTamAn) je rAg thAy chhe enAthI lAbh mAne chhe ane rAg mArI chIj chhe em e rAgano anubhav kare chhe. parantu gnAnane (rAgathI) judo pADIne Anandano anubhav karato nathI. rAgano anubhav to dukhano-AkuLatAno anubhav chhe. tethI ahIn kahe chhe ke tun evA rAganA anubhavane chhoD. andar je gnAnAnandasvarUpI bhagavAn AtmA virAje chhe teno anubhav kar to tane Anandano-sukhano anubhav thashe.

ahAhA! amRutano sAgar bhagavAn andar gnAn ane AnandathI chhalochhal bharelo chhe. teno anubhav chhoDIne par sanyogamAn-strInA viShayamAn, AbarUmAn, dhanadolatamAn, bAg-bangalAmAn mane ThIk paDe chhe, majhA paDe chhe, mIThAsh Ave chhe em je mAne chhe e to AtmaghAtI chhe ja. ahIn to andar je shubharAgano vikalpa UThe chhe tene potAno mAnI ekamekapaNe anubhave chhe, e vikalpa ja hun chhun ane ethI mane lAbh (dharma) chhe em je mAne chhe te paN AtmaghAtI chhe, hinsak chhe, bhale pachhI e jain digambar sAdhu hoy, panchamahAvrat pALato hoy, jangalamAn raheto hoy ane hajAro rANIo chhoDI hoy. bhagavAn! dharma koI judI chIj chhe.

prashna– samakitI to bhogave ne?

uttara– bhAI, tane khabar nathI. samaktiIne chhannu hajAr rANIo, chha khanDanun rAjya, chakravartIpaNun ane koIne tIrthankaraNapaNun paN hoy paN ene e bhogavato nathI. samaktiIne je vikalpa Ave chhe ene te haLAhaL jher mAne chhe. kALo nAg dekhIne jem thAy em ene e upasarga mAne chhe, emAn ene ras ke Anand Avato nathI. chakravartI hoy e maNiratnojaDit hIrAnA sinhAsan par beTho hoy ane hajAro chamarabandhI rAjAo ene chAmar DhoLatA hoy paN emAn kayAny ene AtmAno Anand bhAsato nathI. hA, ene rAg Ave chhe, haju Asakti (chAritramohajanit) paN chhe, paN emAn ene sukh


PDF/HTML Page 367 of 4199
single page version

bhAsatun nathI. e rAgane ekapaNe potApaNe anubhavato nathI. e (rAgAdi) anAtmAmAn AtmA mAnato nathI.

jem hastI Adi pashuo sundar AhArane tRuNasahit khAy chhe em bhagavAn gnAyakasvarUp AtmAne tun rAgasahit anubhav kare chhe to tun Dhor jevo chhe em kahe chhe. sarvathA ekAntavAdIonA 14 bhango-ekAnta nitya-anityAdinA 14 shloko (ra48 thI ra61) samayasAramAn Ave chhe. tyAn e ekAntavAdIone vivekahIn pashu kahIne sambodhyA chhe. ahA! jene nijasvabhAvanun bhAn nathI ane ekAntadraShTithI mAne ke A rAg te hun chhun to te pashu ja chhe. enun phaL paN ante pashu eTale nigod ja chhe. mATe AchArya karuNA karIne kahe chhe ke pashu jem sundar AhAramAn ghAsane bheLavIne khAy tem A sundar gnAyakasvabhAvI AtmA sAthe rAgane bheLavIne khAvAnA svabhAvane tun chhoD, chhoD. rAgathI bhinna ek sundar gnAyakabhAvano anubhav kar. e anubhav AnandarUp chhe, sukharUp chhe.

have kahe chhe ke-‘jeNe samasta sandeh, viparyay, anadhyavasAy dUr karI dIdhAn chhe ane je vishvane (samasta vastuone) prakAshavAne ek advitIy jyoti chhe evA sarvagna- gnAnathI sphUT (pragaT) karavAmAn Avel je nitya-upayogasvabhAvarUp jIvadravya te kevI rIte pudgaladravyarUp thaI gayun ke jethI tun A pudgaladravya mArun chhe em anubhave chhe?’

juo, sarvagna parameshvar trilokanAth arihantadevane samasta sandeharahit nisandeh, koIpaN prakAranI viparItatA rahit aviparIt ane koIpaN prakAranA anadhyavasAy eTale achokkasatA rahit chokkas gnAn thayun chhe. ahAhA! chaitanyasUrya sarvagnadev bhagavAnane ek samayamAn lokAlokane jANanArI kevaLagnAnarUp advitIy jyoti pragaT thaI chhe. bhagavAn tIrthankaradeve kevaLagnAnamAn A jIv kevo chhe te joyo chhe ane divyadhvanimAn kahyo chhe. ahIn kahe chhe ke bhagavAn sarvagnadevanA gnAnamAn to em Avyun ke A jIvadravya nitya-upayog-svabhAvarUp chhe. ahAhA! nitya gnAyak, gnAyak, gnAyak em upayogasvabhAvarUp jIv chhe. A trikALInI vAt chhe hon. jene sarvagnapaNun upayogarUpe pragaT thayun e arihant paramAtmAe AtmAne nitya-upayogasvarUp ja joyo chhe.

bhagavAn sarvagnadeve joyun chhe ke A AtmA vastu chhe. te nitya- upayogasvabhAvamay eTale jANavA-dekhavAnA svabhAvarUp chetan chhe. evA AtmAne vartamAnaparyAyamAn najaramAn na letAn tArI najar rAg upar gaI ane mAnavA lAgyo ke rAg te hun, rAg te mArI vastu. parantu rAg to jaD achetanarUp pudgalamay chhe. to te rAg mAro eTale pudgaladravya mArun-em pudgaladravya tArun kevI rIte thaI gayun? bhagavAn kevaLIe to tArA AtmAne jANavA-dekhavAnA svabhAvarUpe ja joyo chhe, ane tun kahe chhe ke rAg te hun; to je chaitanya upayogathI viruddhabhAv-achetan rAgasvarUp te tun kem thaI shake? (na thaI shake)


PDF/HTML Page 368 of 4199
single page version

evun achetanapaNun chaitanyane kem shobhe? (na ja shobhe.) shun tun mAne tethI tun rAgarUpe thaI gayo ke jethI tun A pudgaladravya mArun chhe em anubhave chhe?

paryAyamAn rAgano anubhav e to pudgalano anubhav chhe. ahIn pudgal eTale pelA jaD (sparsha, ras, gandh, varNavALA) nahi paN aNaupayogasvarUp dayA, dAn, vratAdinA pariNAm je potAne ke parane jANatA nathI tethI jaD, achetan chhe enI vAt chhe. e rAgAdi pariNAm chaitanyaupayogasvarUpathI bhinna chIj chhe. ahIn kahe chhe ke bhagavAne to tane upayogasvarUpe joyo chhe to hun A rAgasvarUpe chhun evI jUThI mAnyatA kayAnthI lAvyo? jhINI vAt chhe, bApu! sampradAyamAn to A vrat pALo ane dayA karo eTale dharma thaI gayo em kahe, paN bhAI, mArga judo chhe. vastu AtmA dravya- paryAyasvarUp chhe. tyAn paryAy dhruv upayogarUp nityAnandasvabhAvane lakSha karI na upaje to dharma kevI rIte thAy? vartamAn paryAye upayogamAn dayA, dAn, vratAdinA rAgane lakShamAn laI ane e rAg te mArun astitva em mAnyun to e to pudgalano anubhav thayo. bhagavAn AtmAno anubhav to rahI gayo.

have kahe chhe-‘je nitya-upayogasvabhAvarUp jIvadravya te kevI rIte pudgaladravyarUp thaI gayun ke jethI tun A pudgaladravya mArun chhe em anubhave chhe? kAraN ke jo koIpaN prakAre jIvadravya pudgaladravyarUp thAy ane pudgaladravya jIvadravyarUp thAy to ja “mIThAnun pANI” evA anubhavanI jem “mArun A pudgaladravya” evI anubhUti kharekhar vyAjabI chhe; paN em to koI rIte banatun nathI.’

shun kahe chhe? mIThun (lavaN) varasAdamAn ogaLI jAy ane bIjI mosamamAn e pANIthI bhinna thaIne mIThun (lavaN) thaI jAy. have mIThun dravatAn jem mIThAnun pANI anubhavAy chhe tem tun Anandano nAth chaitanyasvarUp gnAnarasakand bhagavAn AtmA dravIne- ogaLIne rAgarUpe thaI gayo shun? (nA) jem mIThun dravIne pANI thAy em bhagavAn upayogasvarUp AtmA potAnA upayoganI sattA chhoDIne aN-upayogarUp evA rAgarUpe thAy to ‘mArun A pudgaladravya’ evI tArI anubhUti vyAjabI gaNAy. dayA, dAn, vratAdino ke guN-guNInA bhedarUp vikalpano ityAdi je rAg e hun chhun evo tAro anubhav tyAre ja vyAjabI gaNAy ke bhagavAn AtmA potAno trikAL gnAnAnandasvabhAv chhoDIne rAgarUpe thaI jAy. paN em to koI rIte banatun nathI. bhagavAn AtmA to kAyam akhanD ekarUp gnAyakabhAvasvarUpe anAdianant rahelo chhe; ane rAg rAgapaNe bhinna ja rahe chhe.

have ‘em to koI rIte banatun nathI’ e vAt draShTAntathI spaShTa karavAmAn Ave chhe-‘jem khArApaNun jenun lakShaN chhe evun lavaN pANIrUp thatun dekhAy chhe ane dravatva (pravAhIpaNun) jenun lakShaN chhe evun pANI lavaNarUp thatun dekhAy chhe kAraN ke khArApaNun


PDF/HTML Page 369 of 4199
single page version

ane dravapaNAne sAthe rahevAmAn avirodh chhe arthAt temAn kAI bAdhA nathI tevI rIte nitya upayogalakShaNavALun jIvadravya pudgaladravya thatun jovAmAn Avatun nathI ane nitya anupayog (jaD) lakShaNavALun pudgaladravya jIvadravya thatun jovAmAn Avatun nathI.’ ahAhA! shun kahe chhe? ke jem khArApaNun ane pravAhIpaNun e be viruddha nathI (ekasAthe rahI shake chhe) em A nitya upayogalakShaNavALun jIvadravya rAgarUpe thatun jovAmAn-dekhavAmAn Avatun nathI. AvI vAt chhe, bhAI. mANasane mULatattvanI khabar na maLe ane pachhI vrat, tap ane upavAsAdi karIne mAne ke dharma thaI gayo, paN bhAI, e badhun karI karIne marI gayo. e rAganI kriyAne-pudgalane koI loko dharma mAne chhe paN e dharma nathI. kAraN ke e shubhabhAvathI pudgal bandhAy ane enA phaLamAn pudgal maLe, paN AtmA na maLe.

bhagavAn AtmA gnAyakasvabhAv samajaNano pinD prabhu nitya-upayogasvabhAv chhe. ene paryAyamAn draShTimAn-lakShamAn lIdhA vinA paryAyamAn rAganun lakSha karyun ane rAgane anubhavyo. tethI shun AtmA rAgasvabhAve thaI gayo? mIThAnun pANI thAy em shun gnAyak rAgapaNe thaI jAy chhe? (nahi) A vyavahAraratnatray kahe chhe ne? e (vyavahAraratnatray) niyamasAramAn (121 mA) kaLashamAn kahevAmAtra-kathanamAtra chhe em kahyun chhe. evA vyavahAraratnatrayano rAg to anantavAr karyo. ahIn kahe chhe ke shun gnAyak nirvikalpasvarUp AtmA e rAganA vikalpapaNe thayo chhe ke jethI tun ene dharma mAne chhe?

khArApaNun ane dravatvamAn virodh nathI. parantu nitya-upayogalakShaN jIvadravya ane anupayogasvarUp pudgaladravya-rAg e bene virodh chhe. e be ekarUp thatA nathI. chaitanya upayogasvabhAv bhagavAn AtmA rAganA viparIt svabhAve kadIy thato nathI. jem mIThAnun pANI thAy e to ten joyun chhe tem bhagavAn gnAyak chaitanya upayogasvarUp vastune achetan pudgalasvabhAve-rAgasvabhAve thatI kadIy joI chhe ten? bhAI! rAg te hun em ten mAnyun chhe, paN vastusvarUp em nathI. rAgapaNe jIv kadIy thayo nathI.

jem sUryanA kiraNamAn prakAsh hoy chhe tem chaitanyasUrya bhagavAn AtmAnA kiraNamAn (chetanA) prakAsh hoy chhe, emAn rAg hoto nathI; kemake rAg to andhakAramay chhe, andhakAr e kAI sUryanun kiraN kahevAy? (na kahevAy) tem rAgano andhakAr e kAI chaitanyasUryano ansh kahevAy? (na kahevAy) A vastu badhe goTe chaDhI gaI chhe. A vAt bIje kayAny nathI ane sampradAyamAn kahe chhe ke A badhun nishchayAbhAs chhe. bhAI! em nathI. bApu! nishchay mArga ja A chhe. chaitanyasUryanun kiraN-paryAy to nirmaL gnAnamay hoy paN rAgamay-andhakAramay na hoy. rAg to malin, achetan jaD pudgalarUp chhe. tene ane chaitanyane ten ek mAnyA e mithyAtvabhAv chhe.

je paryAye, te jenI chhe evA svane (AtmAne) gney na banAvatAn je enAmAn


PDF/HTML Page 370 of 4199
single page version

(AtmAmAn) nathI evA rAgane gney banAvIne mAnyun ke te (rAg) hun chhun e paryAy mithyAtvanI paryAy chhe. ene mithyAdraShTi kahyo chhe. je paryAye, te jenI chhe evA pUrNAnandanA nAth bhagavAn AtmA trikALI dhruvane draShTimAn laIne e (AtmA) hun chhun em svIkAr karyo e paryAy satya thaI, kemake emAn satyano svIkAr chhe. e paryAy samyagdarshan chhe, dharma chhe.

ahAhA! AchAryoe-digambar santoe asIm karuNA karI chhe. teo to jangalamAn vasatA hatA. emane koInI shun paDI hatI? A tADapatra upar akShar lakhAtA hatA e jANatA hatA. (e lakhatA hatA em nahi) lakhAI gayA pachhI koI Ave to sompI daun em koInI vAT paN jovA rahetA nahi. ankaleshvaranI bAjumAn sajod gAm chhe. tyAn ApaNe gayA hatA. bahu jUnun gAm chhe. bhagavAnanI pratimA bahu jUnI chhe. AsapAs nadInA kAnThe hajAro tADapAtronAn jhAD chhe. tyAn jovA gayA hatA. munio tyAn rahetA ane jhAD parathI nIche kharI paDelAn tADapatramAn lakhatA ane tyAn mUkI detA. koI gRuhasthane khabar hoy ke munirAj tADapAtra upar lakhe chhe to te lakhelAn tADapatro paDayAn hoy te upADI letA. bhAI! A rIte sangrah thaIne A shAstra banyun chhe. emAn bhagavAn! kundakundAchArya ane amRutachandrAchAryadeve A kahyun chhe ke-bhagavAn! tArI prabhutA shuddha upayogamay chhe. tArI IshvaratA-sAmarthya rAgathI adhik-bhinna andar AtmAmAn paDI chhe. 31 mI gAthAmAn kahyun chhe ne ke-

जो इंदिये जिणित्ता णाणसहावाधिअं मुणदि आदं।
तं खलु जिदिदियं ते भणंति जे णिच्छिदा साहू।।

bhAI, rAgathI bhinna-adhik tArun gnAnatattva andar dhruv pUrNAnandathI bharelun ek akhanD paDelun chhe. eno anAdar karI, ene viShay na banAvatAn ‘rAg te hun chhun’ em paryAye rAgane viShay banAvyo e draShTi viparIt chhe, mithyA chhe.

bhagavAn AtmA chaitanyagnAnaghan chhe. jem pahelAn shiyALAmAn ghI jAmIne evAn ghan thatAn ke emAn AngaLI to na khUmpe paN tAvethoy na praveshI shake, vaLI jAy. tem A bhagavAn gnAnaghan evo chhe ke temAn sharIr, man, vANI ane karma to emAn na praveshI shake paN temAn vikalpanoy pravesh nathI. jo A nitya-upayogasvarUp bhagavAnamAn vikalpano pravesh nathI to ‘hun rAg chhun’ em tun kevI rIte kahe chhe? jem khArApaNAne ane dravapaNAne avirodh chhe eTale mIThun dravIne pravAhIrUpe thAy chhe tem shun bhagavAn gnAnaghan nitya upayogamay AtmA dravIne rAgapaNe thAy chhe? (nathI thato.)

(sampradAyamAn) em bole ke “mA haNo, mA haNo.” vyAkhyAn sharU thAy eTale Am bole. ame paN bolatA hatA ke koI jIvane “mA haNo, mA haNo”-A


PDF/HTML Page 371 of 4199
single page version

bhagavAnano upadesh chhe. paN em nathI, bhAI. par jIvane koN haNI shake chhe? (arthAt koI koIne haNI shaktun nathI.) parantu tun e rAgane potAno mAnIne svabhAvanI hinsA kare chhe e tAro ghAt chhe, e puNya-pApanA vikalpa to rAg chhe, asvabhAvabhAv chhe. aN-upayog may achetan jaD chhe ane dukhadAyak chhe. paN ene kayAn darakAr chhe? Akho divas raLavun, khAvun-pIvun ane bhogavavun, bas. kadAchit samay maLatAn sAmbhaLavA jAy to kuguruo ene lUnTI le. bas evun sAmbhaLe ke dayA pALo, vrat karo Adi; ethI kalyAN thaI jashe, dhULey kalyAN nahi thAy, bhAI! sAmbhaLane. bhagavAn sarvagnadeve jevo joyo chhe evA nityaupayog-svabhAvI chaitanyasvarUp AtmAnI tane khabar nathI, bhAI. e sadA jANanAr-svabhAve rahelo gnAyak prabhu kadIy rAgasvabhAve thato nathI. mIThun jem dravIne pANI thAy tem e gnAnaghan dravIne kadIy rAgapaNe thato nathI. aho! adbhut shailI ane adbhut vAt chhe!

A sharIr Adi jaD e to badhA mATInA AkAr chhe. e kAI AtmAnA nathI, AtmAmAn nathI. emAn AtmA paN nathI. evA sharIranI AkRutine sundar dekhIne tane honsh ane utsAh kem Ave chhe? e utsAh (rAg) to pudgalano utsAh chhe. tAro AtmA tyAn ghAt pAme chhe. are! paramAnthI Anand Ave chhe evun ten mAnyun chhe parantu tArA AnandanI khAN to trikALI dhruv pUrNAnandano nAth prabhu AtmA chhe. temAnthI Anand Ave chhe. jem goLanA ravA hoy chhe ne? te ravA bahu taDako paDe eTale pIgaLIne ras thAy? shun e ras goLano hoy ke (kaDavI) kALI jIrIno? tem bhagavAn AtmA dhruv upayogamay gnAnAnandasvabhAvI chhe. emAn ekAgra thatAn andarathI gnAn ane Anandano pravAh drave chhe. jem goL pIgaLe to gaLapaNapaNe pIgaLe tem bhagavAn AtmA pariNAme to gnAn ane AnandanI paryAyapaNe pariName. ane ene AtmA kahevAy.

aho! gAthAo kevI alaukik chhe! ek-ek gAthA nyAl karI nAkhe evI chhe. enI draShTine gulAnT khavarAve chhe. Am (AtmAmAn) jAne, bhAI! em (rAgamAn) kayAn jAy chhe? are! tane vikalpanun ane vikalpa nimitte thatI sharIranI kriyA-upavAsAdi vaDe sharIr jIrNa ane shithil thAy-enun mAhAtmya kem Ave chhe? anant mahimAvant andar atIndriy Anand ane gnAnano nAth ekalA gnAn ane Anandano ravo paDelo chhe emAn ekAgratA ane dhyAn kar to, jem goLano ravo gaLapaNe pIgaLe tem emAnthI Anand ane gnAn Avashe.

have kahe chhe ke-‘nityaupayogalakShaNavALun jIvadravya pudgaladravya thatun jovAmAn Avatun nathI ane nitya anupayog (jaD) lakShaNavALun pudgaladravya jIvadravya thatun jovAmAn Avatun nathI kAraN ke prakAsh ane andhakAranI mAphak upayog ane anupayogane sAthe rahevAmAn virodh chhe; jaD, chetan kadI paN ek thaI shake nahi.’ juo, jyAn prakAsh chhe tyAn andhakAr na hoy ane jyAn andhakAr chhe tyAn prakAsh na hoy. tem bhagavAn AtmA jyAre


PDF/HTML Page 372 of 4199
single page version

chaitanyaprakAshamAn hoy tyAre rAg-andhakAramAn na hoy ane jyAre rAg-andhakAramAn hoy tyAre chaitanyaprakAshamAn na hoy. juo, kevI shailI lIdhI chhe? rAgane pahelAn asvabhAvabhAv kahyo hato, ahIn ene andhakAr kahyo chhe. rktAkarma adhikAr, gAthA 72mAn rAgane ashuchi, jaD ane dukharUp kahyo chhe. rAg jaD ane andhakArarUp chhe kem ke te nathI potAne jANato ke nathI parane jANato. te gnAn vaDe jaNAvA yogya chhe, paN te jANato nathI tethI jaD chhe.

ahAhA! prakAshane andhakAranI jem upayog ane aN-upayogane eTale svabhAvabhAv ane asvabhAvabhAvane, chetanabhAv ane achetanabhAvane, AnandabhAv ane jaDabhAv (dukhamayabhAv)ne-bannene ekarUpe rahevAno virodh chhe. mokSha adhikAramAn Ave chhe ke (sAdhakane) je rAg Ave chhe e viShakumbh chhe. ane je vItarAgabhAv chhe te amRutakumbh chhe. bannene ekapaNe rahevAmAn virodh chhe. eTale sAdhakane paryAyamAn banne sAthe hovA chhatAn bhinna vastupaNe chhe, ekapaNe nathI. ahIn sAthe rahevAno virodh chhe eno artha em laIe ke jyAn Anand chhe tyAn rAg nathI to eno artha em nathI, kemake munione Anand chhe ane rAg paN chhe. parantu Anand rAgathI bhinnapaNe rahyo chhe, be ekapaNe rahyA nathI. (eTale ke munione je anshamAn vItarAgatA chhe-Anand chhe e to AtmA sAthe ekapaNe anubhavamAn Ave chhe ane jeTalo rAg rahyo chhe te AtmAthI bhinnapaNe chhe.) mATe ahIn em levun ke upayogane ane aN-upayogane sAthe eTale ekapaNe rahevAmAn virodh chhe. rAg rAgarUpe chhe, gnAtA pote potAmAn rahIne rAgane jANe. rAg chhe mATe jANe em nahi, paN gnAtAnI gnAnashaktinun evun sAmarthya chhe te vaDe jANe chhe.

ahAhA! A upayogasvabhAv e prakAshasvarUp chhe. ane dayA, dAn, vrat, bhakti, upavAs Adi shubhabhAv andhakArasvarUp chhe. bhAre AkarI vAt. atyAre to loko ATh upavAs kare, ane enA upar ek aThTham kare to pachIs upavAsanun phaL maLe em kahe chhe. paN bhAI! e to apavAs eTale mITho vAs chhe. tyAn upavAs kayAn chhe? up eTale samIp, vAs eTale vasavun. AnandanA nAth bhagavAn AtmAnI samIp vasavun te upavAs chhe. paN e to vasyo ja nathI ne.

AtmA chaitanyaprakAshasvarUp chhe ane rAg andhakArarUp chhe. bannene ekapaNe rahevAmAn virodh chhe. eTale ke banne kadApi ekapaNe thAy nahi. mokSha adhikAramAn kaLashaTIkAmAn lakhyun chhe ke be vachche sandhi chhe, nisandhi-ek thayA nathI. chaitanyajyoti gnAnaprakAshanI mUrti ane rAg-andhakAr e be vachche kadIy ektA thaI nathI. be vachche sandhi chhe, taD chhe banne judA chhe. Avo vItarAgano mArga chhe, bhAI. jagat Akhun andhakAramAn chAle chhe. (paradravyamAn) A karun ane te karun, A chhoDun ane A grahaN karun evA vikalpo shun tArI jAt chhe? (nA.) A vikalpo to AtmAno tiraskAr karanArA chhe. AtmA sAthe


PDF/HTML Page 373 of 4199
single page version

emane virodh chhe. e bhAvo kadIy AtmA sAthe ekapaNe nathI. tethI e sharIr, man, vANI ane sarva vikalponun lakSha chhoDI bhagavAn gnAyak prakAshasvarUp je upayogasvabhAve virAje chhe temAn andaramAn jo ne. (tethI tArun bhalun thashe.)

pravachanasAr, gAthA ra00 mAn Ave chhe ke gnAyak to gnAyakapaNe ja rahyo chhe. paN ten moh vaDe anyathA adhyavasit karyo chhe. eTale ke ten ene bIjI rIte mAnyo chhe ke-hun (gnAyak) rAgapaNe chhun. vastu to gnAyakapaNe anAdianant rahI chhe, paN ten mAnyatAmAn goTALo karyo chhe. paN tun mAne eTale shun vastu gnAyak gney (rAg, paravastu) sAthe ekarUp thaI chhe? (nathI thaI) vastu gnAyak chaitanyasUrya to shAntarasavALo upashamarasathI bharelo shAnt-shAnt samudra-dariyo chhe. (jagatano) sUrya to uShNa chhe, paN A chaitanyasUrya to upashamarasano dariyo chhe. bhaktimAn Ave chhe ne ke-“upashamaras varase re prabhu! tArA nayanamAn.” AtmA upashamarasano kand akaShAyasvabhAvI-vItarAgasvarUpI chhe. e vItarAgasvabhAvI vastu shun kadIy rAgapaNe thAy? (kadI na thAy.)

have kahe chhe-‘tethI tun sarva prakAre prasanna thA, tArun chitta ujjvaL karI sAvadhAn thA ane svadravyane ja “A mArun chhe” em anubhav (em shrI guruono upadesh chhe.)’ shun kahe chhe? AnandamUrti bhagavAn chaitanyaprakAshanI jhaLahaL jyoti trikAL evI ne evI rahI chhe, rAgapaNe-dukhapaNe thaI ja nathI. tethI tun sarva prakAre (glAni ane nirAshA chhoDIne) prasanna thA. ahAhA! ek vAr hA pAD, ek vAr A chaitanyasvarUp bhagavAnano Adar kar. ek vAr temAn draShTi kar to andaramAn ekalI vItarAgamUrti jinasvarUpe bhagavAn virAje chhe tenAn tane darshan thashe. kahyun chhe ne ke-

“jin so hI hai AtmA, anya so hI hai karma;
yahai vachanase samaj le jinapravachanakA marma.”

aho! amRutachandrAchAryadeve TIkAmAn adbhut amRut reDayAn chhe. kahe chhe sarva prakAre prasanna thA. vIryane uchhALI evI ne evI je gnAnAnandasvarUp chIj paDI chhe enI andar jA. tethI tane Anand-amRutano svAd Avashe. karavAnun to A chhe, bhAI. A karyun nahi to kAI karyun nahi. duniyA AvI saras vAtone chhoDI takarAr, vAdavivAd ane jhaghaDAmAn paDe, paN emAn AtmA kayAn maLe?

anantavAr narakamAn gayo, nigodamAn gayo, ArttadhyAn ane raudradhyAn karyAn, mithyAtvabhAv sevyA, parantu vastu gnAyak bhagavAn to evo ne evo ja rahyo chhe. tethI kahe chhe ke tun pramudit thaI, prasanna thaI chittane ujjvaL kar. paranA lakShe je tArun chitta malin chhe te svanun lakSha karI nirmaL kar ane andar ekarUp gnAyakabhAvamAn ja sAvadhAn thaI e svadravyane ja ‘A mArun chhe’ em anubhav. ahAhA! svadravya je nij trikALI


PDF/HTML Page 374 of 4199
single page version

gnAyakabhAv chidAnandasvarUp e ja hun chhun em vartamAn paryAyane tyAn jaDI de, emAn sthir karI de. aho! kevI shailI! tadna sAdI bhAShAmAn UnchAmAn Unchun tattva bharyun chhe. kahe chhe ke- prasanna thaI antarangamAn sAvadhAn thaI pariNatine ek gnAyakamAn ja lIn karI de, DUbAvI de. lyo, A shrI guruono upadesh chhe.

* gAthA 23–24–2pa bhAvArtha uparanun pravachan *

‘A agnAnI jIv pudgaladravyane potAnun mAne chhe tene upadesh karI sAvadhAn karyo chhe ke jaD ane chetanadravya-e banne sarvathA judAn judAn chhe.’-agnAnI jIv kone kahIe? A dehamAn bhagavAn AtmA sachchidAnandasvarUpe virAjamAn chhe. parantu pote koN ane kevo chhe enun jene bhAn nathI te agnAnI chhe. Avo agnAnI jIv pudgaladravyane potAnun mAne chhe. jene potAnI vastu je anAdithI gnAnAnandasvarUp chhe te khyAlamAn AvI nathI tethI te anyatra paramAn potAnun astitva mAne chhe. te puNya-pApanA bhAv, dayA, dAn, vrat, bhakti Adi shubhabhAv ke hinsA, jUTh, chorI Adi ashubhabhAv-je nishchayathI pudgal chhe, svabhAv nathI-tene potAnA mAne chhe.

potAnA sattvanI anAdithI khabar nahIn hovAthI potAnI chIjathI viparIt evA puNya-pApanA vikalpone-rAgane potAnun sattva je mAne chhe tene ahIn santoe upadesh karI sAvadhAn karyo chhe. bhAI! tun to trikALI gnAyak prabhu chetanadravya chhe. ane jene tun potAnA mAne chhe evA A puNya-pApanA vikalpo-rAg to achetan jaD chhe, pudgalarUp chhe. mATe A tArI mAnyatA agnAn chhe kem ke jaD ane chetanadravya sarvathA judA judA chhe, koI paN prakAre te be ek nathI.

jainapatromAn (sAmayikomAn) badhun ghaNun Ave chhe ke-A vyavahAr, dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, pUjAnA je bhAv chhe ene puNya kahI hey kaho chho. paN enAthI to tIrthankar, chakravartI, baLadev, indra Adi padavI maLe chhe ane pachhI mokSha thAy chhe. to ene (puNyane) hey kem kahevAy? tame ene hey kaho chho e agnAn chhe. ghaNun lakhyun chhe ke-bhagavAne ene dharma kahyo chhe ane enAthI UnchAn pad maLe ane pachhI mokShe jAy ityAdi. are bhAI! tane khabar nathI, bApu. e padavInAn puNyo kone hoy chhe? jene AtmA sachchidAnand bhagavAn anant-Anandano kand prabhu andar virAje chhe te anubhavamAn Avyo chhe, jene AtmAnA gnAnAnand svabhAvano (svasamvedan pratyakSha) sAkShAtkAr thayo chhe ane atIndriy Anandano svAd Avyo chhe evA samaktiIne k kmandarAg (puNyabhAv) hoy chhe. ene A rAganA phaLamAn tIrthakar, chakravartI, baLadev, indra Adi sAt sthAno je kahyAn chhe te hoy chhe. jene rAg heyabuddhie chhe ane rAganI ichchhA nathI evA samyagdraShTine rAganA (vratAdinA) phaLamAn A pado hoy chhe. parantu agnAnIne to A pado


PDF/HTML Page 375 of 4199
single page version

hoy ja nahi, kemake tene AtmagnAn ane samyagdarshananA abhAvamAn je puNya Adi bhAv thAy temAn Atmabuddhi chhe ane e ja mithyAdarshan ane agnAn chhe.

ahAhA! A AtmA sachchidAnand prabhu shAshvat vastu chhe. A kAI navI nathI, koIe karI nathI. anAdithI chhe ane anantakAL rahenAr chhe. evo e avinAshI chhe. e avinAshI vastumAn avinAshI anant anant shaktio paDI chhe. darshan, gnAn, Anand, vIrya, prabhutva, vibhutva, svachchhatva, utpAd-vyay-dhruvatva Adi anek chhe.

prashna– guNane utpAd-vyay hoy nahi. to utpAd-vyay-dhruvatva guN kem kahyo?

uttara– guNone to utpAd-vyay hoy nahi e barAbar chhe. guNo to dhruv ja chhe. paN ahIn to utpAd-vyay-dhruvatva shakti chhe e guN chhe. te dhruv chhe. e Atmadravyano guN chhe. jenA kAraNe dravya navI paryAyapaNe upaje ane pUrvaparyAyapaNe nAsh pAme ane dravyapaNe dhruv-kAyam rahe. AvI shakti (utpAd-vyay-dhruvatva) AtmAmAn nitya rahelI chhe. bhagavAn nityAnandasvarUp AtmAmAn je anant shaktio chhe te badhI nitya chhe, dhruv chhe.

AvA potAnA gharanI vAt mUkI daIne je paranI panchAt kare te agnAnI chhe. e puNya-pApanA vikalpone-rAgane potAnA mAne chhe. e paradravyane potAnun mAne chhe. ene ahIn sAvadhAn karyo ke bhAI! sAvadhAn thA. ‘jaD ane chetanadravya banne sarvathA judAn chhe, kadAchit koI paN rIte ekarUp nathI thatAn em sarvagne dIThun chhe.’ bhagavAn AnandamUrti prabhu chaitanyasvarUp AtmA judo chhe ane je puNya-pApanA vikalpo UThe chhe e achetan jaD vikalpo paN judA chhe.ek chetan ane bIjI achetan hovAthI banne bhinna chIj chhe. have A sharIr, bAyaDI, chhokarAn, gAm ane desh e to kayAny dUr chhe. ene mArA mAne to shun mUrkhAIno pAr chhe kAI? prabhu! tun mULamAnthI bhUlyo. ahIn sUkShma vAt karI chhe. A jIv adhikAr chhe ne? eTale kahe chhe ke A vrat, tap Adi vikalpo ajIv chhe, jIv nahi. kemake jIv hoy to judA paDe nahi. paN e to judA paDI jAy chhe. e banne sarvathA judA judA chhe, koI rIte ek chhe em nathI. jainashAsanamAn sarvathA hoy nahi em keTalAk kahe chhe. A shun kahe chhe? ke AtmA ane rAg sarvathA judA chhe. ane A sharIrAdi ane AtmA to sarvathA bhinna ja chhe.

A AtmA chaitanyabimb chhe. ane sharIr to mATI-dhUL jaD chhe. paN Avun nakkI karavAnI phurasad kayAn chhe? enA bhAn vinA dayA, dAn, vratAdi kare ane e puNyanA phaLamAn svargAdi ke A dhULanI karoD-be karoDanI sheThAi maLe. e dhULanA sheThIA vaibhavanA madamAn pAchhA marIne heThe (narka, nigodamAn) chAlyA jAy. (Am chakkar chAlyA kare chhe.) ahIn kahe chhe ke bhagavAn sachchidAnand AtmA ane rAg tathA sharIr tadna bhinna chIj chhe. e koI paN rIte ek thatA nathI em sarvagne dIThun chhe; mATe he agnAnI! tun


PDF/HTML Page 376 of 4199
single page version

paradravyane ekapaNe mAnavun chhoDI de. A pahelI vAt ke AtmA sharIr ane rAgAdithI bhinna chhe e ene AkarI paDe chhe. eTale shubhabhAv karatAn karatAn sArI padavI maLashe ane pachhI mokSha thashe em vichAre chhe. paN dhULey nahi maLe (UnchAn puNya nahi bandhAy), sAmbhaLane agnAnIne padavI kevI?

prashna– pahelAn bhUmikA taiyAr karavI paDe ne?

uttara– pahelAn rAgathI bhinna paDe e bhUmikA chhe. A AtmA gnAnaprakAshanA nUranun pUr chhe evI ene khabar ja kayAn chhe? e jovAnI ene darakArey kayAn chhe? pachhI bhUmikA shAmAn taiyAr karashe? arere! hA ho ane hariphAI-raLavun, khAvun-pIvun, kuTumb Adi bhogavavun, maravun ane chAr gatimAn rakhaDavun ityAdi sivAy ene bIjun vichAravAnI navarAsh ja kayAn chhe?

bhAI! tArun svarUp to trikALI gnAtA-draShTA chhe. e svarUpanA bhAn vinA puNyabhAvanA vikalpothI dharma thAy em tun mAne chhe paN e mithyAdarshan chhe. em ke puNya to karIe ne? paN bhAI! ene enA kramamAn shubhabhAv AvyA vinA raheshe nahi. kramamAn ene shuddhatA nahi thAy, ane gnAnIne pUrNa shuddhatA nahi hoy tyAnsudhI shubhabhAv Avashe, vyavahAr Avashe. paN e hey chhe. Avun vastusvarUp chhe, bhAI. shun thAy? tethI kahe chhe ke ‘vRuthA mAnyatAthI bas thAo.’ rAg e hun evI rAg sAthe ekapaNAnI vRuthA mAnyatA chhoDI de. ane A chaitanyasvarUp AtmA te hun em svarUpano anubhav kar.

have A ja arthanA kaLasharUp kAvya kahe chhe-

* kaLash 23 shlokArtha uparanun pravachan *

अयि e komaL sambodhananA arthavALun avyay chhe. AchArya komaL sambodhanathI kahe chhe ke he bhAI! कथम् अपि मृत्वा tun koI paN rIte mahA kaShTe athavA marIne paN तत्त्वकौतुहली मन् tattvano kautuhalI thaI भवमूर्तेः पार्श्ववर्ती मुहूर्तम् A sharIrAdi mUrtadravyono ek muhUrta (be ghaDI) pADoshI thaI अनुभव AtmAno anubhav kar. juo, kahe chhe ke bhagavAn! tun Anandano nAth chhe tene rAg ane sharIrathI bhinna pADIne jo. tArun chidAnand svarUp anAdianant evun ne evun virAje chhe tene mahAkaShTe eTale kaShTa karIne em nahi paN mahAn puruShArtha karIne, marIne paN eTale maraNanI chintA (paravA) karyA vinA tun tattvano kautuhalI thA.

ahAhA! A ‘AtmA, AtmA’ em karyA kare chhe e chIj chhe shun? koI divas joI nathI e chIj shun chhe? ek vAr kautuhal to kar. navI chIj jovAnun kautuhal kare chhe ne? em ene jovAnun ek vAr to kautuhal kar. ghaNA varShanI vAt chhe. ek rANI hatI. e ojhalamAn (paDadAmAn) rahetI. jyAre bahAr nIkaLe tyAre loko kutUhalathI


PDF/HTML Page 377 of 4199
single page version

jovA nIkaLe ke rANIsAhebA kevAn hashe? pachhI hoy bhale maDadA jevAn paN ojhalamAn rahe eTale jovAnun kautuhal thAy. ahIn em nathI. ahIn to chaitanyahIralo andar paDayo chhe. tethI kahe chhe ke bhagavAn gnAnanI mUrti andar pUrNa chaitanyaprakAsh paDayo chhe ene rAg ane sharIrathI bhinna pADIne jo. jarA kautuhal to kar ke A jonAr koN chhe? je sharIrane jANe, rAgane jANe, A jANe, te jANe e jANanAramAn shun chhe? kahe chhe ke jANanAr je sharIr ane rAgAdine jANe te sharIr ane rAgAdi emAn nathI. jem sharIr ane rAg gnAnamAn nathI tem gnAn sharIr ane rAgamAn nathI.

he bhAI! A chaitanyatattva shun chhe em jANavAnun kutuhal (jignAsA) karI ene jo. vIs varSha pahelAnI A vAt chhe. jAmanagaramAn navathI dash varShano ek nAno chhokaro hato. eNe prashna karyo ke-mahArAj! charchAmAn Ap AtmA AtmA karo chho paN Am Ankh mInchIe to tyAn andhArun dekhAy chhe. AtmA to dekhAto nathI? uttara-bhAI! e andhArun chhe em e koNe joyun? A gnAnaprakAshe andhArAne joyun ke andhArAe andhArAne joyun? e andhArAne jonArun je gnAn chhe te AtmA chhe. paN kayAn enI paDI chhe ene? ene to A paisA pAnch-pachAs lAkhanI dhUL maLe, k kAbarU maLe eTale em jANe ke hun moTo sheTh. e abhimAnamAn pachhI jAy marIne heThe. Am ajIvane mArun mAne e mUDh chhe. ahIn to chokakhI vAt chhe, mAkhaN-bAkhaN nathI. ahAhA! AchAryanI TIkA to juo. kahe chhe ke bhagavAn! ek vAr tun koN chhe enun kutuhal to kar.

A AtmA gnAyakasvabhAv to evo ne evo rahyo chhe. anAdithI evo chhe. game teTalA mithyAtvabhAv sevyA. anant vAr narak-nigodamAn gayo, kIDA, kAgaDA, kUtarA Adi pashunA anant bhav karyA, 84 lAkh yonimAn anant paribhramaN karyun paN e bhagavAn vastu to vastupaNe (gnAyakabhAvapaNe) trikAL rahI chhe. tethI kahe chhe A mUL vastune jo ane pAm. bIjun bhale Ave, vyavahAr bhale ho. gnAnAnandasvarUp vastunA bhAn vinA tArA e vyavahArane vyavahAr kahetA nathI. lokone A bahu khaTake chhe. (ane loko emAn ja aTake chhe) e vyavahAr paN vyavahAr kayAre kahevAy, bhAI? jyAre ene antaramAn AtmAno anubhav thAy tyAre. pachhI jyAn sudhI e svarUpamAn pUrNa sthir thAy nahi tyAnsudhI ene evo bhakti, pUjA Adino rAg Ave. e rAgane vyavahAr kahevAy. paN e puNyabandhanun kAraN chhe, dharma nahi. enAthI chakravartI, baLadev Adi padavI maLe. paN e puNyabandhanun kAraN chhe, dharma nahi. enAthI chakravartI, baLadev Adi padavI maLe. paN agnAnI ekalAn dayA, dAn Adi karI ene dharma mAne to e to mithyAtvanun sevan chhe. enAthI to paramparAe heThe (narak-nigode) jAy. shun karIe, bhAI? vastusthiti AvI chhe.

ahAhA! kahe chhe ke A sharIrAdi mUrtadravyono ek muhUrta pADoshI thaI AtmAno anubhav kar. ‘sharIrAdi’ shabda chhe ne? eTale e badhAn mUrtikadravya. dayA, dAn, vrat


PDF/HTML Page 378 of 4199
single page version

Adi puNyanA pariNAm paN mUrta chhe. e badhA mUrtadravyono pADoshI thA (svAmI nahi), ane gnAyakasvabhAv taraph jhUkAv kar. tethI tane rAg ane sharIrathI judo chaitanyabhagavAn dekhAshe. rAg ane puNyane tun vede chhe e to ajIvano anubhav chhe. rAgamAn chaitanyajyoti nathI. jem agninI jyot upar kAjaL jhINI jhINI kALI chhArI hoy e agni nathI tem chaitanyajyoti bhagavAn AtmAmAn upar je puNya-pApanA vikalpa chhe e kAjaL samAn chhe, e AtmA nathI. ahIn kahe chhe ke puNya-pApanA vikalpathI be ghaDI bhinna paDI nij chaitanyasvarUp AtmAno anubhav kar. bhAI! janma-maraNanA pherA maTADavA hoy eNe karavAnun A chhe.

ekavAr prabhu! tun rAg ane sharIranun lakSha chhoDI antaramAn lakSha kar. tethI tane rAg ane sharIranun sAchun pADoshIpaNun thashe. kShaNavAramAn AtmA rAgathI judo paDI jashe, pharI ek thashe nahi. A anubhav te samyagdarshan chhe. have A chIj vinA vrat, tap vagere karIne marI jAy paN shun thAy? bahu bahu to shubhabhAv thAy. paN e to rAg chhe. rAgane to Ag kahI chhe. dolatarAmajIe chhahaDhALAmAn kahyun chhe-“yah rAg Ag dahai sadA tAtain samAmRut seIe” rAgano vikalpamAtra Ag chhe ane bhagavAn AtmA shAntinA amRutano sAgar chhe. rAg kaShAy chhe. kaShAy eTale kaSh+Ay-je sansArano lAbh Ape te. rAgadashA to sansArano lAbh ApanArI chhe. mATe enAthI bhinna paDI amRutano sAgar prabhu chaitanya bhagavAnano anubhav kar. ahIn jem मृत्वा eTale maraNAnt pariShahanI paN darakAr karyA vinA AtmAnubhav kar em kahyun chhe tem adhyAtmatarangiNImAn च्युत्वा eTale mohathI chhUTIne tun andar jo ke e koN chhe ane eno anubhav kar. bhAShA sAdI chhe paN bhAv to A chhe, bhAI.

jyAre samyagdarshan thashe tyAre tane AtmagnAn eTale AtmA jevo chhe tevun tenun gnAn thashe. tethI nijapad prApta thashe ane pachhI mokSha thashe, bahAramAn dhAmadhUm kare, mandiro bandhAve paN e badhAmAn sAr vAt A ek ja chhe ke rAgAdino pADoshI thaI AtmAne keTalo anubhavyo? (anubhav pradhAn chhe) have kahe chhe अथ येन ke jethI स्वं विलसन्तं potAnA AtmAne vilAsarUp, पृथक् समालोक्य sarva paradravyothI judo dekhI मूर्त्या साकम् A sharIrAdi mUrtik pudgaladravya sAthe एकत्वमोहम् ekapaNAnA mohane झगिति त्यजसि tun turat ja chhoDashe.

pahelAn em kahyun ke sharIrAdi mUrtadravyothI bhinna paDI koI paN rIte AtmAno anubhav kar. have kahe chhe ke e anubhavathI tane atIndriy AnandanA dhAmarUp bhagavAn AtmA sarva paradravyothI bhinna dekhAshe. jyAre puNya-pApanA vikalpano anubhav hato tyAre


PDF/HTML Page 379 of 4199
single page version

svano vilAs na hato. have AtmAnubhavathI nijavaibhavano vilAs tane prApta thashe. “ nijapad rame so rAm kahIe.” nij AnandadhAmasvarUp AtmAmAn rame te AtamarAm chhe. tene atIndriy AnandanI moj-vilAs prApta thAy chhe. tethI he bhAI! tun AtmAnubhav kar jethI sarva paradravyothI bhinna vilAsarUp AtmAne samyak prakAre avalokIne-dekhIne- pratyakSha sAkShAt AtmAnA Anandanun vedan karIne A sharIrAdik pudgaladravya sAthe ekapaNAnA mohane turat ja chhoDI daIsh. rAg sAthe ekapaNAno je moh-mithyAtva tane samaye samaye thAy chhe te A AtmAnubhav thatAn-AtmAnA Anandanun pratyakSha vedan thatAn tarat ja chhUTI jashe. lyo, A dharmanI rIt chhe. jenAthI sansArano ant AvI jAy te dharma chhe.

* kaLash 23 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘jo A AtmA be ghaDI pudgaladravyathI bhinna potAnA shuddha svarUpano anubhav kare (temAn lIn thAy), pariShah Avye paN Dage nahi, to ghAtIkarmano nAsh karI, kevaLagnAn utpanna karI mokShane prApta thAy.’ juo ahIn ‘shuddha svarUpano anubhav kare’ em kahyun chhe. ashuddha rAgAdino anubhav to e anAdithI kare ja chhe. eTale tyAnthI gulAnT mArI shuddha svarUpano anubhav karavAnun kahyun chhe. vaLI pariShah Ave paN Dage nahi em kahyun. game te pratikULatAnA sanyogo Ave, sarpa karaDe, vInchhI Dankhe, vAgh, sinh AvIne phADI khAy topaN DagyA vinA ja andar svarUpamAn lIn rahe to rAganA ekapaNAno moh chhUTI jAy. pariShah anukUL ane pratikUL em bey hoy chhe. emAnthI koI paN prakArano pariShah AvethI Dage nahi to ghAtIkarmano nAsh karI, kevaLagnAn utpanna karIne mokShane prApta thAy chhe.

rAmachandrajI mahApuruSh-puruShottam puruSh jyAre munidashAmAn hatA tyAre sItAjI dev-puruSh hatA. tyAnthI AvIne temaNe sItAjInun rUp dhAraN karIne rAmachandrajIne bolAve chhe ke-‘are! ApaNe judA paDI gayA! ek vAr tame svargamAn Avo ane ApaNe bhegA rahIe.’ Am rAmachandrajIne dhyAnathI DagAvavA anukUL pariShah Avyo. paN rAm DagyA nahi ane andaramAn dhyAnanimagna rahyA tethI kevaLagnAn upajAvI, dehathI chhUTIne mokSha padhAryA. sItAjI svargamAn dev hatA ane samaktiI hatA parantu asthiratAne lIdhe evo bhAv Avyo.

A badhun AtmAnA anubhavanun mAhAtmya chhe. samayasAr nATakamAn kahyun chhe ke-

“anubhav chintAmani ratan, anubhav hai rasakUp;
anubhav mArag mokhako, anubhav mokh sarUp.”

Avo je Anandano nAth bhagavAn AtmA enA anubhavanun evun mAhAtmya chhe ke jIv be ghaDImAn mokSha prApta kare, siddhapadane prApta kare. ‘AtmAnubhavanun evun mAhAtmya


PDF/HTML Page 380 of 4199
single page version

chhe to mithyAtvano nAsh karI samyagdarshananI prApti thavI to sugam chhe.’ ahAhA! jayachand panDite kevo saras artha karyo chhe! be ghaDI (48 miniT)nI andaranA dhyAnamAn kevaLagnAn pAmI jAy chhe, traNakAL traNalokane jANanAr kevaLagnAnI paramAtmA thaI jAy chhe. pAnDavo munidashAmAn shetrunjay upar antaranA dhyAnamAn hatA. tyAre duryodhananA bhANeje pUrvanA veranA kAraNe garam dhagadhagatA loDhAnA dAgInA temane paherAvyA. A pariShahathI DagyA nahi ane AtmAmAn sthiratA karI. to be ghaDImAn kevaLagnAn pAmI traN pAnDavo mokShe padhAryA. “sAdi anant anant samAdhi sukhamAn” pUrve nahi thayelI abhUtapUrva siddhadashAne pAmyA. to mithyAtvano nAsh karI samyagdarshananI prApti thavI to sugam chhe. mATe shrI guruoe e ja upadesh pradhAnatAthI karyo chhe. mukhyatAthI A ja upadesh karyo chhe.

[pravachan nan. 64-6p-66-67 * dinAnk 2-2-76 thI pa-2-76]