PDF/HTML Page 541 of 4199
single page version
rUp nirvikalpa vItarAg pariNati te AtmAno sadvyavahAr chhe. je vikalpa chhe e to asadbhUt chhe. e AtmAno vyavahAr kayAn chhe? rAgAdi vikalpa to manuShyano, chAragatimAn rakhaDavAno, vyavahAr chhe. AtmA paripUrNa AnandasvarUp chaitanyaghanasvabhAvI bhagavAn chhe. tenA Ashraye je nirmaL samyakdarshan-gnAn-chAritranI vItarAgI paryAy pragaTe te AtmAno vyavahAr chhe. Avo mArga jene antaramAn bese tenI dashA koI alaukik hoy chhe.
ahIn kahe chhe ke shubhabhAvathI AtmAne lAbh thAy, dharma thAy em shubhabhAvane jIv kahenArA paramArthavAdI nathI, kAraN ke Agam, yukti ane svAnubhavathI temano pakSha bAdhit chhe.
temAn ‘teo jIv nathI’ evun A sarvagnanun vachan chhe te to Agam chhe. je AgamamAn paranI dayAthI dharma manAve ane paranI dayAne siddhAntano sAr kahe e jain Agam ja nathI. ahIn to pUjA, bhakti, vrat, tap, dAn dayAnA je vikalpa te jIv nathI evun je arhat-pravachan chhe-te Agam chhe em kahyun chhe. par jIvanI dayA hun pALI shakun evI mAnyatA chhe te mithyAdarshan chhe. ane paranI hun rakShA karun evo je vikalpa chhe te shubhabhAv chhe, rAg chhe. e mithyA mAnyatA ane rAg chhe te jIv nathI evun je sarvagnanun vachan chhe te Agam chhe.
koI em mAne ke-bIjA jIvanI rakShA karavA mATe ke bIjA jIvane na haNavA mATe bhagavAnanI divyadhvani chhUTI chhe to te barAbar nathI. bhagavAne to AtmAnI pUrNa AnandanI ane vItarAgI shAntinI dashA pragaT karavA mATe vANImAn kahyun chhe. bhagavAnanI divyadhvanimAn to em Avyun chhe ke par jIvane tun haNI shakto ja nathI ke par jIvanI tun rakShA paN karI shakto ja nathI. tathA par jIvanI rakShA karavAnA je bhAv thAy chhe e rAg chhe. ane rAg chhe te kharekhar to potAnA AtmAnI hinsA karanAr pariNAm chhe. par jIvanI dayA pALavAno bhAv rAg chhe, tethI te svarUpanI hinsA karanAro chhe. puruShArtha siddhayupAyamAn amRutachandrAchArye rAgAdinA prAdurbhAvane hinsA kahI chhe, ane rAgAdinA aprAdurbhAvane ahinsA kahI chhe. Avo dhodhamArga chhe ane e dhodhamArgane kahenArun vItarAg sarvagnadevanun vachan chhe te Agam chhe. te AgamamAn rAgane jaDasvabhAv ajIv kahyo chhe, te jIvane lAbh kem kare? jIvane jIvano svabhAv lAbh kare, paN rAgAdi kadIy lAbh na kare.
have A nIche pramANe svAnubhavagarbhit yukti chhe-
svayamev utpanna thayelA evA rAgadveSh vaDe malin adhyavasAn chhe te jIv nathI, kAraN ke, kAlimA (kALap)thI judA suvarNanI jem, evA adhyavasAnathI judo anya chitsvabhAvarUp jIv bhedagnAnIo vaDe svayam upalabhyamAn chhe arthAt teo pratyakSha chaitanyabhAvane judo anubhave chhe.
PDF/HTML Page 542 of 4199
single page version
agnAnI em kahe chhe ke kALapathI judo koI kolaso nathI tem adhyavasAnathI judo AtmA nathI. tene yuktithI uttar Ape chhe ke kALapathI bhinna jem suvarNa chhe tem adhyavasAnathI bhinna anya chitsvabhAvamay AtmA chhe. sonAmAn je kALap dekhAy chhe enAthI sonun bhinna chhe. je kALap chhe te sonun nathI paN mel chhe. tem paryAyamAn je puNya-pApanA bhAv chhe te AtmA nathI. e to mel chhe. A pramANe kALapathI bhinna suvarNanI jem adhyavasAnathI bhinna chitsvabhAvamay jIv chhe em yukti kahI.
have anubhavanI vAt kahe chhe ke-bhedagnAn karanArAone rAgathI-adhyavasAnathI judo jIv svayam upalabhyamAn chhe. ahAhA! akhanD ek gnAnAnandasvabhAvI AtmAne bhedagnAnIo adhyavasAnathI bhinna pratyakSha judo anubhave chhe. adhyavasAnathI judo eTale enA Ashray ane avalamban vinA pote potAthI ja prApta thAy chhe, anubhavamAn Ave chhe. aho! shun adbhut TIkA chhe! Ane siddhAnt ane Agam kahevAy. ekalun nyAyathI bharelun chhe! kahe chhe ke rAganun lakSha chhoDIne svabhAv prati draShTi karatAn bhedagnAnI samakitIone rAgathI bhinna chitsvabhAvamay jIv anubhavamAn Ave chhe.
juo ahIn Agam, yukti ane anubhavathI em siddha karyun ke A adhyavasAnAdi bhAvo jIv nathI parantu emanAthI bhinna shuddha chaitanyamay vastu jIv chhe. AvI vAt bIje kay Any chhe nahi. vastune siddha karavA keTakeTalo nyAy Apyo chhe! indriyo ane rAganA Ashray vinA bhedagnAnIone svayam shuddha jIvavastu anubhavamAn Ave chhe. pote potAthI ja anubhavamAn Ave chhe. vyavahAr sAdhan ane nishchay sAdhya em jyAn kahelun chhe tyAn e nimitta batAvavA vyavahAranayathI kathan karelun chhe. bhAI! vastu to rAgAdithI bhinna trikAL shuddha chaitanyasvabhAvamay chhe ane te tenI sanmukh thatAn anubhavamAn Ave chhe.
svasanmukhatAno abhyAs na hovAthI A vAt kaThaN lAge chhe. anAdithI par taraph valaN jaI rahyun chhe ene antarmukh vALavun e ja puruShArtha chhe. je paryAy rAgAdi upar DhaLelI chhe ene to kAI andar vALI shakAy nahi. paN jyAn draShTi dravya upar jAy chhe tyAn te ja kShaNe paryAy svayam antaramAn DhaLelI hoy chhe. tyAre tene antaramAn vALI em kahevAy chhe.
ahIn TIkAmAn ‘svayamev utpanna thayelA evA rAgadveSh’ em kahyun chhe tyAn em abhiprAy chhe ke teo (rAgadveSh) AtmAthI utpanna thayA nathI. tathA ‘bhedagnAnIo vaDe svayam upalabhyamAn’ chhe em kahIne em batAvavun chhe ke AtmAno anubhav karavAmAn anya (rAg, indriyo Adi) koInI apekShA nathI. AtmA pote potAthI ja anubhavamAn Ave chhe.
bhAI! AvA yathArtha svarUpano pratham nirNay to kar. ahAhA! vastu AvI sahaj shuddha chitsvabhAvamay chhe evo vikalpa sahitanA gnAnamAn nirNay to kar. shrI samayasAr
PDF/HTML Page 543 of 4199
single page version
gAthA 144mAn A nirNayanI vAt lIdhI chhe. bhagavAne kahelA AgamathI pratham nirNay kare ke AtmA gnAnasvarUp ja chhe. tyAr pachhI matignAn ane shrutagnAnane maryAdAmAn lAvI Atmasanmukh kare chhe. gnAn je par taraph DhaLelun chhe tene sva taraph vALe chhe. tyAre shun thAy chhe? atyant vikalparahit thaIne tatkAL nijarasathI ja pragaT thatA, Adi-madhya-ant rahit, anAkuL, kevaL ek, AkhAy vishvanA upar jANe ke tarato hoy tem akhanD pratibhAsamay, anant vignAnaghan, paramAtmArUp samayasArane AtmA anubhave chhe.
rAgathI bhinna AtmAne anubhave nahi ane rAg vaDe lAbh (dharma) mAne te bahArathI kanchan-kAminIno tyAgI nirvastra digambar avasthAdhArI hoy topaN tene sAdhu kem kahIe? rAgathI lAbh mAnavo e to mithyAdarshan chhe. A koI vyakti-visheShanA anAdaranI vAt nathI paN vastunI sthitinI vAt chhe. amane ghaNAn shAstrono abhyAs chhe, ame ghaNI shAstrasabhAo sambodhI chhe tethI amane AtmagnAn chhe em koI kahe to te yathArtha nathI. e to badhI rAganI- vikalpanI vAto chhe. vastu AtmA to shAstragnAnanA vikalpathI pAr nirvikalpa chhe. AvA nirvikalpa shuddha chaitanyamay AtmAnI draShTi karI teno anubhav karavo te Atmadarshan ane AtmagnAn chhe.
A pramANe adhyavasAnane eTale rAgAdi vibhAgane jIv mAnanArane Agam, yukti ane anubhavathI jUTho TharAvyo. A ek bol thayo. have bIjo bol kahe chhe-
anAdi jeno pUrva avayav chhe ane anant jeno bhaviShyano avayav chhe evI je ek sansaraNarUp kriyA te-rUpe krIDA karatun je karma chhe te paN jIv nathI kAraN ke karmathI judo anya chaitanyasvabhAvarUp jIv bhedagnAnIo vaDe svayam upalabhyamAn chhe arthAt teo tene pratyakSha anubhave chhe.
kevaLI bhagavAne karmane jIv kahyo nathI e Agam thayun. tathA kALapathI-melapathI jem sonun judun chhe tem karmathI AtmA judo chhe e yukti thaI. ane bhedagnAnIo karmathI judo je chaitanyasvabhAvI jIv chhe tene pratyakSha anubhave chhe e anubhav thayo. TIkAmAn em lIdhun chhe ke- sansaraNarUp kriyA eTale rAganI kriyAmAn karma krIDA kare chhe, rAgamAn AtmA krIDA karato nathI.
pratyakSha chaitanyabhAvane judo anubhave tene samyagdarshanAdi dharma kahIe. e samyagdarshan vinA bahArathI vratAdi dhAraN karI em mAnavA lAge ke ame sanyamI chhIe ene potAnI khoTI mAnyatAnun bhAre nukashAn thAy chhe. enI (nukashAnanI) ene khabar na hoy e tenun agnAn chhe. paN e agnAn kAI bachAvanun sAdhan hoI na shake. jem jheranA pIvAthI marI javAy tem shubhakarmanA sevanathI paN AtmAno ghAt ja thAy. enI
PDF/HTML Page 544 of 4199
single page version
khabar na hoy tethI kAI te Atma-ghAtanA nukashAnathI bachI na jAy. ene enun nukashAn bhogavavun ja paDe.
juo, darek ThekANe em lakhyun chhe ke-jIv to chaitanyasvabhAvI ja chhe. AhAhA! chaitanyasvabhAvabhAv, akhanD, ekarUp dhruvasvabhAv, evo ne evo rahenAro je trikALI gnAyakabhAv chhe te jIv chhe. evo jIv je rAgathI-karmathI bhinna chhe tene samyakdraShTio pratyakSha anubhave chhe. Avo anubhav gnAn ane AnandanA vedan sahit hoy chhe. pratyakSha anubhave chhe em kIdhun chhe ne? eTale rAg ane mananA sambandhathI jANe ane anubhave chhe em nathI. pratyakSha anubhavamAn parano Ashray chhe ja nahi. paranA Ashray rahit evA matishrutagnAnathI AtmA pratyakSha anubhavamAn-vedanamAn Ave chhe. A bIjo bol thayo.
trIjo bola-tIvra-mand anubhavathI bhedarUp thatAn, durant rAgarasathI bharelAn adhyavasAnonI santati paN jIv nathI kAraN ke te santatithI anya judo chaitanyasvabhAvarUp jIv bhedagnAnIo vaDe svayam upalabhyamAn chhe arthAt teo tene pratyakSha anubhave chhe. juo, bhagavAne Am kahyun chhe, yuktithI paN em ja siddha chhe ane tIvra-mand rAganI paramparA-santatithI judo anya chaitanyasvabhAvamay jIv bhedagnAnIo pratyakSha anubhave chhe.
agnAnIne anAdithI tIvra-mand rAganI santatino ja anubhav chhe. temAn je mand rAg chhe tethI potAne k klAbh chhe em te mAne chhe. paN bhAI! enAthI jarAy lAbh nathI. mand rAg to abhavIne paN thAy chhe. mithyAtvanI mandatA ane anantAnubandhI kaShAyanI mandatA to abhavI jIvane paN hoy chhe. paN mand rAg e kAI vastu (AtmA) nathI. rAg mand ho ke tIvra, jAt to kaShAyanI ja chhe. e jIv nathI. jIv to tIvra-mand rAganI santatithI bhinna nitya ekarUp chaitanyasvabhAvamay chhe. ane bhedagnAnIo eTale rAg ane AtmAnI bhinnatAne yathArthapaNe jANanArA dharmAtmA jIvo AtmAne evo ja anubhave chhe. A trIjo bol thayo.
AThamAnthI traN bol chAlyA chhe. have chotho bola-navI-purANI avasthAdikanA bhedathI pravartatun je nokarma te paN jIv nathI kAraN ke sharIrathI anya judo chaitanyasvabhAvarUp jIv bhedagnAnIo vaDe svayam upalabhyamAn chhe arthAt teo pote tene pratyakSha anubhave chhe.
navI-purANI avasthA, rog-nIroganI avasthA, bAL-yuvAn-vRuddhanI avasthA, puShTa- jIrNarUp avasthA ityAdi avasthAnA bhedathI nokarma eTale sharIr pravarte chhe. ahA! bhAShA to juo! bAL-yuvAn-vRuddhapaNe ke puShTa-jIrNapaNe ke rog-arogapaNe A sharIr je pudgalono skandh-pinD chhe te pariName chhe, jIv nahi. sharIranI avasthAno svatantra janmakShaN chhe, je-te avasthArUpe sharIr svayam pariName chhe. A anek avasthAnA bhedathI
PDF/HTML Page 545 of 4199
single page version
pravartatun je sharIr te jIv nathI. kAraN ke sharIrathI anya judo chidAnandasvabhAvI jIv bhedagnAnIo vaDe pratyakSha anubhavAy chhe. sharIrane pravartAvavun e jIvano svabhAv nathI.
prashna– IryA samitimAn joIne chAlavun em kahyun chhe ne?
uttara– IryA samitimAn jIv sharIrane chAlavArUp pravartAve chhe em nathI. paN e to je-te bhUmikAmAn sharIr jem chAle chhe tenun kathan karyun chhe. aho! sharIrathI jemane bhedadraShTi thaI chhe evA samakitI jIvo sharIrathI bhinna evA chaitanyasvabhAvamay shuddha AtmAne pratyakSha anubhave chhe.
bhAI! nivRutti laIne Ano abhyAs karavo joIe. shrImade kahyun chhe ke dehanI chintA karatAn anantagaNI chintA AtmAnI rAkhaje kemake A ek bhavamAn ja anant bhav TALavA chhe. A bhav anant bhavane TALavA mATe chhe. anant bhavane ek bhavamAn TALavA e koI alaukik asAdhAraN kAm chhe, prabhu! jo e kAm na karyun to mAthe anant bhavo paDayA chhe. vanToLiyAnun taNakhalun kayAn jaIne paDe eno kAI meL nathI. tem mithyAdraShTi jIv deh chhoDIne kayAn jashe eno kAI meL nathI. are! kayAny narak, nigod, tiryanchamAn chAlyo jashe! tathA jenI trasanI sthiti pUrI thavA AvI hoy eNe jo A kArya (samyagdarshanAdi) na karyun to te paN nigodamAn chAlyo jashe. tras avasthAnI utkRuShTa sthiti be hajAr sAgarathI k kadhik chhe. shun kahyun? A iyaL, kIDI, bhamaro, Dhor, nArakI, manuShya, dev vageremAn rahevAnI utkRuShTa sthiti be hajAr sAgar jeTalI chhe. e sthiti pUrI thaye niyamathI mithyAdraShTi jIv nigodamAn-ekendriyamAn jAy chhe. kadAchit panchendriyamAn rahe to ek hajAr sAgar rahe ane samagrapaNe trasamAn rahevAno vadhumAn vadhu be hajAr sAgar jeTalo kAL chhe. A kALamAn jo samyagdarshanAdi pragaT kare to anant sukhamay siddhapad pAme ane jo na kare to mahAdukhamay nigod avasthAne prApta thAy. tyAn anantakAL dukh bhogave.
bhagavAn AtmA sachchidAnand prabhu ek chinmAtrasvabhAvamay chhe. te bhedagnAnIo vaDe dehathI bhinnapaNe svayam upalabhyamAn chhe. ‘svayam upalabhyamAn chhe.’ eno shun artha chhe? ke samakitIone potAnI gnAnanI dashAthI AtmA pratyakSha anubhavamAn Ave chhe evo teno artha chhe, mati-shrutagnAnathI AtmA pratyakSha anubhavamAn Ave chhe. tethI deh te jIv nathI, dehathI bhinna AtmA chaitanyasvabhAvamay judI vastu chhe. anek avasthAonA bhedarUp pravartatun je sharIr emAn AtmAno adhikAr chhe em nathI. (sharIr ane AtmA banne bhinnabhinna chhe).
shrI samayasAr gAthA 96 nI TIkAmAn Ave chhe ke A sharIr chhe te mRutak kalevar eTale maDadun chhe. temAn amRutano sAgar evo bhagavAn AtmA mUrchhAI gayo chhe. shuddha
PDF/HTML Page 546 of 4199
single page version
chaitanyasvabhAvamay amRutano sAgar hun chhun em anubhavavAne badale A mRutak sharIr hun chhun, A sharIr mArun chhe em tun kayAn mUrchhAI gayo, prabhu! are! amRutano sAgar mRutak sharIramAn mUrchhAyo e moTun kalank chhe.
pudgal, dharma, adharma, AkAsh, kAL ane anya jIv em chha dravyo chhe te manano viShay chhe. traNalokanA nAth sarvagna paramAtmA paN manano viShay chhe. tethI bIjI rIte kahIe to sarvagna paramAtmA paN indriy chhe. andar khanDakhanD gnAn je thaI rahyun chhe te paN bhAvendriy chhe. bhAvendriy khanDakhanD gnAnane jaNAve chhe, jyAre AtmA chaitanyasvarUp akhanD chhe. tethI khanDakhanD gnAnane jaNAvatI bhAvendriy akhanD AtmAthI bhinna par vastu chhe, gney chhe. ek rIte to te bhAvendriyane pudgalanA pariNAm kahyA chhe kemake kShayopashamabhAv e AtmAno svabhAv nathI. shrI samayasAr gAthA 49 nI TIkAmAn kahyun chhe ke kShayopashamabhAv e jIvano svabhAv nathI. svabhAvadraShTithI jotAn kShayopashamabhAvano temAn abhAv chhe. aho! vastunun svarUp ati sUkShma ane gambhIr chhe. lokone bahAranI (kriyAkAnDanI) pravRutti ADe antar (andaramAn) vastu shun chhe te shodhavAnI darakAr nathI.
shrI samayasAr gAthA pa0 thI pap mAn Avashe ke shabdo, vANI, sharIr, indriy, man e badhAn je nokarma chhe enAthI anubhUtisvarUp bhagavAn AtmA bhinna chhe. sharIrathI judo chhun em dhAraNAmAn lIdhun hoy, paN evo bhinna chaitanyasvabhAvamay AtmAno pratyakSha anubhav karavo joIe. bhedagnAnIo dehathI bhinna shuddha chidAnandamay AtmAne pratyakSha anubhave chhe.
pAnchamo bola samasta jagatane puNya-pAparUpe vyApato karmano vipAk chhe te paN jIv nathI kAraN ke shubhAshubh bhAvathI anya judo chaitanyasvabhAvarUp jIv bhedagnAnIo vaDe upalabhyamAn chhe arthAt teo pote tene pratyakSha anubhave chhe.
jagatanA saghaLA sansArIone puNya-pAparUpe karmano vipAk vyApelo chhe. teo puNya- pApane jIv kahe chhe. ahIn kahe chhe ke puNya-pAp chhe e karmano vipAk chhe, e AtmA nathI. shrI samayasAr kaLashaTIkA kaLash 189 mAn lIdhun chhe ke paThan-pAThan, sAmbhaLavun, chintan karavun, stuti, vandanA e saghaLo je kriyA-kalAp chhe te vikalpa chhe, rAg chhe. haju jene paThan-pAThananI navarAsh nathI enI to vAt ja shun karavI? ene to AtmA shubhAshubh bhAvathI rahit shuddha chaitanyadhAtu chhe e besI shaktun ja nathI. bhAI! hinsA, jUTh, chorI, kushIl Adi pApanA bhAv to jher chhe ja, paN A paThan-pAThan, shravaN, chintavan, stuti, vandanA Adi shubhabhAv chhe te paN jherano ghaDo chhe. te kAI amRutasvarUp AtmA nathI.
jene AtmAnA Anandano anubhav hoy tenA shubhabhAvane AropathI amRut kahevAy
PDF/HTML Page 547 of 4199
single page version
chhe. trikAL dhruv akhanD ek chaitanyasvarUpanA avalambane je nishchayadharma pragaTayo chhe te ja kharekhar amRut chhe. paN te dharmano shubhabhAv par Arop karIne shubhabhAvane paN amRut kahyo chhe; chhe to kharekhar e jher. are! jagatane satya sAmbhaLavA maLe nahi e bichArA kayAn jashe? lAkho rUpiyAnAn dAn Ape tyAn dAn devAno je bhAv chhe te puNya chhe. enAthI kAI janma-maraN na maTe. ane ene dharma mAne to mithyAdarshan chhe. paisA to ajIv chhe. jIv kAi e ajIvano svAmI nathI. paisA mArA chhe em mAnanAre potAne ajIv mAnyo chhe. bhAI! paisA pedA karavA, ene sAchavavA ane vAparavA e kAI AtmAnI kriyA nathI. tathA dAn ApavAno je shubhabhAv chhe te rAg chhe, sansAr chhe. shubhabhAv ke je sansAramAn pravesh karAve tene bhalo kem kahIe?
puNya-pApanA bhAv e to karmano vipAk chhe, e kAI bhagavAn AtmAno vipAk nathI. puNya-pApano je rktA thAy e jIv nahi. jIv to nirmaL gnAnAnandasvarUp chhe. e gnAnano rktA thAy. jIv vikArano rktA thAy em mAnanAre potAne Akhoy vikArI mAnyo chhe. paN bhAI! vastu AtmA to vikArathI rahit chinmAtra chhe. vastutattva bahu sUkShma chhe. bApu! janma-maraNanA dukhothI mukta thavAno upAy ati Akaro ane jhINo chhe.
A lasaN ane DungaLImAn je nigodanA jIvo chhe emane paN shubhAshubhabhAvo to hoy chhe. kShaNamAn shubh ane kShaNamAn ashubh bhAv Ave chhe. emane paN shubhAshubh karmadhArA nirantar chAlyA kare chhe. bhAI! e to badho karmano vipAk chhe. e jaDanun phaL chhe, e kAI chaitanyanun phaL nathI. chaitanyasvarUp AtmA to puNya-pAparUp karmanA vipAkathI bhinna chhe em sarvagnadeve kahyun chhe. yuktithI paN em ja siddha thAy chhe ane bhedagnAnIo vaDe paN shubhAshubh bhAvothI bhinna judo chaitanyasvabhAvamay AtmA pratyakSha anubhavAy chhe.
chhaThTho bola shAtA-ashAtArUpe vyApta je samasta tIvramandapaNArUp guNo te vaDe bhedarUp thato je karmano anubhav te paN jIv nathI. shAtAnun vedan eTale kalpanAmAn je anukULapaNe sukharUp lAge ane ashAtAnun vedan eTale kalpanAmAn je pratikULapaNe dukharUp lAge evA bhedarUp je karmano anubhav te jIv nathI. sharIr to roganI mUrti chhe. ek tasumAn (tasu jeTalA sharIranA bhAgamAn) 96 rog sharIramAn chhe. evA AkhAy sharIramAn rog bharelA chhe. e rog jyAre pragaT thAy tyAre je ashAtAnun vedan thAy e pudgalanun phaL chhe. tathA sharIr nirogI rahe ane bahAr sAmagrI-dhan, sampatti, kunTumb-parivAr Adi ThIk anukUL hoy tyAre je shAtAnun- sukhanI kalpanAnun vedan thAy e paN pudgalanun phaL chhe. e kalpanAmay sukh-dukhanA vedanamAn karmano anubhav chhe, AtmAno nahi. sharIr hRuShTa-puShTa nirogI hoy ane karoDonI sAhyabI hoy tyAre je sukhano anubhav thAy te
PDF/HTML Page 548 of 4199
single page version
karmano anubhav chhe, AtmAno nahi. e sukh-dukhamAn chaitanyasvarUp AtmA nathI. e shAtA- ashAtAno anubhav e AtmA nathI. AtmA to sukh-dukhathI bhinna chaitanyasvabhAvamay vastu chhe.
ek dharmI sivAy, Akhun jagat pAgal chhe, ghelun chhe-kAraN ke te dukhane sukh mAne chhe, je sukh nathI tene sukh mAne chhe. rankathI mAnDIne moTo rAjA ane ekendriyathI mAnDIne panchendriy sudhInA sau jIvo sukhadukhanI kalpanAmAn rAchI rahyA chhe. e saghaLI pAgalonI nAt chhe. parantu sukh-dukhanI kalpanAthI bhinna paDI anant sukhanun dhAm je shuddha chaitanyasvabhAvamay vastu chhe emAn draShTi kare to svayam arthAt pratyakSha Anandano anubhav thAy chhe. ahAhA! sukh-dukhathI judo anya chaitanyasvarUp jIv chhe em pratyakSha anubhavamAn Ave chhe. kevaLIne ja pratyakSha thAy em nahi. chothA guNasthAne paN svasamvedanathI AtmA pratyakSha anubhavAy chhe. samyagdarshan thatAn bhedagnAnIone mati-shrutagnAnathI AtmA pratyakSha vedanamAn Ave chhe.
pratham samyagdarshan ane samyaggnAn hovAn joIe. AtmA vastu svasamvedanapratyakSha thaI na hoy ane vrat, niyam ane sanyamamAn lAgI jAy to e saghaLI kriyA ekaDA vinAnAn mInDAn jevI chhe. evA jIvo kriyAnA abhimAnamAn chaDhI jAy chhe. vaLI kahe ke-ashubh karatAn to shubh sArun chhe. paN bhAI! e to vyavahArathI em kahevAy, nishchayathI to shubhabhAv paN jher chhe. je sansAramAn dAkhal kare tene sAro kem kahevAy?
have sAtamo bol kahe chhe-shIkhanDanI jem ubhayAtmakapaNe maLelAn je AtmA ane karma te banne maLelAn paN jIv nathI. jem dahIn ane sAkar be maLIne shIkhanD chhe tem AtmA ane karma e be thaIne jIv chhe em nathI. bhagavAn AtmA to chaitanyasvarUp prabhu chhe ane rAg ane karma vagere to jaD achetanasvarUp chhe. tethI jIv ane karma banne bhinnabhinna chhe. parantu jem hAthI chUramu ane ghAs bannene bhegAn karIne khAy chhe tem agnAnI karma ane AtmAne ek karIne anubhave chhe.
koI puruSh strI sAthe viShay bhog kare chhe tyAn kharekhar e strInA sharIrane bhogavato- anubhavato nathI. sharIr to jaD, ajIv chhe; mAns, hAD ane chAmaDAnnI thelI chhe. jyAre bhagavAn AtmA to andar sparshAdi rahit shuddha chidrUp vastu chhe. bhogakALe ene A ThIk chhe evo je rAg thAy te rAgane e anubhave chhe. tyAn AtmA ane rAg bhegA chhe em nathI. paN agnAnavash em mAne chhe ke Ane (rAgane) hun bhogavun chhun. jem kUtarun hADakun chAve tyAre hADakAnI kaNI dADhamAn vAge tyAre tyAnthI lohI nIkaLe chhe. e lohIno svAd AvatAn te hADakAno svAd Ave chhe tem te mAne chhe. tem sharIr to hAD, mAns, chAmaDun ane viShTAthI bharelun chhe. eno sparsha thatAn e ThIk chhe evo ene rAg thAy chhe. e
PDF/HTML Page 549 of 4199
single page version
rAgane te anubhave chhe paN sharIrane hun bhogavun chhun em mithyA mAne chhe. tevI ja rIte sarpadansh thayo hoy to te danshane bhogave chhe em nathI, paN te vakhate tenA lakShe je aNagamAno dveShabhAv thAy chhe te dveShane anubhave chhe. ahIn to em kahe chhe ke e rAgadveSharUp vikArIbhAv ane AtmA e be maLIne jIv chhe em nathI. be bhogave em nahi. AtmA vikArathI judo chhe e anubhavasiddha chhe kemake samastapaNe karmathI judo anya chaitanyasvarUp AtmA bhedagnAnIo vaDe pratyakSha anubhavamAn Ave chhe. bhedagnAnIone AnandanA vedanavALo AtmA pratyakSha chhe.
AThamo bola-arthakriyAmAn samartha evo je karmano sanyog te paN jIv nathI. AThe karma bhegAn thaIne AtmA thayo em nathI. jem khATalAthI khATalAmAn sUnAro judo chhe tem AThe karmarUpI khATalAthI bhagavAn AtmA judo chhe. koI divas vichAr kare nahi, manan kare nahi tene A vAt kem bese? kaLashaTIkAmAn kaLash 111mAn svachchhandI nishchayAbhAsInun kathan karatAn kahyun chhe ke-te jIvo shuddha chaitanyano vichAr mAtra paN karatA nathI.
ATh karmano pAk chhe enAthI bhagavAn AtmA judo chhe. bhagavAn AtmA to gnAnAnandasvarUp, chaitanyasvarUp chhe. ATh karmathI AtmA banyo chhe e moTI bhramaNA chhe, kemake ATh karmanA sanyogathI judo anya chaitanyasvabhAvamay jIv bhedagnAnIo vaDe svayam upalabhyamAn chhe. arthAt bhedagnAnIo shuddha chaitanyavastuno pratyakShapaNe AsvAd kare chhe.
A pramANe anya koI bIjA prakAre kahe tyAn paN A ja yukti jANavI.
jIv chaitanyasvabhAvamay chhe. jANavun-dekhavun e teno svabhAv chhe. svabhAvavAn pote AtmA ane chaitanya potAno svabhAv chhe. jeTalA adhyavasAnAdi bhAvo chhe tenAthI jIv judo chhe. rAgathI AtmAne bhinna pADanAr dharmAtmAne evo jIv anubhavagamya chhe. bhedagnAnI samakitI jIv shuddha chaitanyasvabhAvI Atmavastune pratyakShapaNe svasamvedan vaDe AsvAde chhe.
tethI jem agnAnI mAne chhe tem nathI. karma, rAg, shubhAshubh bhAv, puNya-pApanA bhAv ke sukh-dukhanI kalpanA ityAdi AtmA nathI. ahIn pudgalathI bhinna AtmAnI upalabdhi pratye virodh karanArA puruShane mIThAshathI ane samabhAvathI ja A pramANe upadesh karavo em have kAvyamAn kahe chhe-
he bhavya! ‘अपरेण अकार्य–कोलाहलेन किम्’ tane bIjo nakAmo kolAhal karavAthI sho lAbh chhe? ‘he bhavya!’ eTale ke he dharma pAmavAne lAyak jIv! tane vastunA
PDF/HTML Page 550 of 4199
single page version
svabhAvathI viruddha kolAhal karavAthI shun lAbh chhe? vastuno je chaitanyasvabhAv tenAthI viruddha je puNya-pApanA achetan bhAv tenAthI tane shun lAbh chhe? vyavahAr sAdhan ane nishchay sAdhya evo kolAhal nakAmo chhe. e to nimittanun gnAn karAvavA em kahyun chhe. (kharekhar vyavahAr nishchayanun sAdhan nathI).
‘विरम’ e kolAhalathI tun virakta thA. A adhyavasAn Adi bhAvo jIv chhe evA mithyA vikalponA kolAhalathI virakta thAy. vyavahArathI nishchay thAy, rAgathI vItarAgatA thAy evA vastusvarUpathI viparIt kolAhalathI virAm pAm. rAgathI dharma thashe em mAnanAre rAgane potAno svabhAv mAnyo chhe. eNe rAgane ja AtmA mAnyo chhe.
prashna– nirvikalpa anubhav thavA pahelAn chhelle shubharAg to hoy chhe ne?
uttara– bhAI! e shubharAgane chhoDIne nirvikalpa thayo chhe. kAi shubharAgathI nirvikalpa thayo nathI. shubhabhAv chhe e to vibhAvasvabhAv jaDasvabhAv chhe, e kAI chaitanyasvabhAv nathI.
AtmA ekarUp chaitanyaghanasvabhAv, dhruvasvabhAv, sAmAnyasvabhAv, abhedasvabhAv akhanD chaitanyamAtra vastu chhe. have kahe chhe-‘निभृतः सन् स्वयम् अपि एकम् षण्मासम् पश्य’ pote nishchaL lIn thaIne pratyakSha karIne ek chaitanyamAtra vastune dekh; evo chha mahinA abhyAs kar. chaitanyavastumAn prameyatva nAmano guN chhe, tethI tane e gnAnamAn pratyakSha anubhavamAn Avashe. tethI tun svarUpamAn ekAgra thaIne svasamvedan vaDe shuddha chidrUpamAtra vastuno anubhav kar.
juo, ahIn amuk kriyAo kare to AtmA dekhAy em nathI kahyun. shrImad rAjachandre paN kahyun chhe ke-
bhagavAn AtmA shuddha chaitanyasAmAnyasvarUp chhe. tene anubhav. ‘स्वयं’ shabda chhe ne? eTale ke tenA anubhavamAn paranI koI apekShA nathI. bhagavAn AtmA sIdho svasamvedanamAn pratyakSha jaNAy chhe. vikalpono kolAhal anubhavamAn madadagAr nathI paN aTakAvanAr chhe, vighnakArI chhe. niyamasAramAn (gAthA ra nI TIkAmAn) samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp shuddharatnatrayAtmak mArga param nirapekSha kahyo chhe. vastuno je svabhAv chhe tene vaLI paranI apekShA kevI?
ahIn kahe chhe-‘षण्मासम्’ chha mahinA chaitanyanA anubhavano abhyAs kar. bhAI, tun vepAr-dhandhAmAn varShonA varSho kADhe chhe. raLavA-kamAvAmAn ane bAyaDI-chhokarAnnI sambhAL rAkhavAmAn rAt-divas chovIse ya kalAk tun pApanI majUrImAn kADhe chhe. paN enun phaL to manuShyabhav hArIne DhoranI gati prApta thavAnun chhe. mATe he bhAI! tun sarva sansAranA
PDF/HTML Page 551 of 4199
single page version
vikalpono tyAg karI ek chha mahinA shuddhAtmAnA anubhavano abhyAs kar. Am to antarmuhUrtamAn chaitanyanI prApti thaI shake chhe. paN tane jo bahu Akarun lAgatun hoy to chha mahinA teno abhyAs kar. Am chha mahinA abhyAs karavAnI vAt karI chhe. chidAnand prabhu chaitanyasvabhAvI gnAyakasvabhAvI dhruv ekarUp AtmA chhe tenI laganI lagAD, ekamAtra emAn ja dhUn lagAD. tane te prApta thashe ja.
shrImad rAjachandre kahyun chhe ke-
paramAnandano nAth param padArtha bhagavAn AtmAnI upalabdhinI bhAvanA hoy to satya puruShArtha eTale svabhAvasanmukhatAno puruShArtha kar. bhavasthiti hashe tem thashe (kALalabdhi hashe tem thashe) evI mithyA aTak (pakkaD) chhoDI de. kALalabdhi hashe tyAre thashe evo durAgrah AtmAnA hitane chhedanAro chhe. mATe bhavasthiti AdinA bahAnA chhoDIne tun puruShArtha kar. bhAI! tAre ‘kALalabdhi hashe tyAre thashe’ e vAtanI dhAraNA-pakaD karavI chhe ke tenun gnAn karavun chhe? tenun yathArtha gnAn karavun hoy to tun gnAyakanI sanmukh thaI puruShArtha kar. gnAyak gnAnamAn AvatAn tane pAnche samavAyanun vAstavik gnAn thashe.
svabhAv taraphano puruShArtha karatAn samyakatva thayun tyAre khyAl Avyo ke kALalabdhi pAkI gaI. dravyasangrahamAn (gAthA 21 nI TIkAmAn) Ave chhe ke kALalabdhi hey chhe. kAL astipaNe chhe, nimitta chhe paN te hey chhe. (kemake kALanI-nimittanI sanmukh draShTi karatAn samyakatvAdi thatAn nathI) kAL nimitta chhe te chhe, ane potAnI paryAyano je svakAL chhe te paN chhe; paN te svakALanun gnAn kone thAy? potAnA svabhAvanI sanmukh jyAn puruShArtha karyo tyAre kAL pAkayo em svakALanun-kALalabdhinun gnAn thayun, bhavitavyatAnun paN gnAn thayun, tathA svabhAvasanmukh puruShArtha karyo te svabhAvanun gnAn thayun ane nimittano eTalo abhAv chhe em gnAn thayun. Am pAnchey samavAy kAraNo ekasAthe chhe em yathArtha gnAn thayun.
tethI ahIn kahyun chhe ke chha mahinA chaitanyasvarUp nij shuddha AtmadravyanA anubhavano abhyAs kar, enI ja antaramAn laganI lagAD. ane joke em karavAthI ‘हृदय–सरसि पुद्गलात् भिन्नधाम्नः पुंसः ननु किं अनुपलब्धिः भाति किं च उपलब्धिः’ potAnA hRudayasarovaramAn jenun tej-pratAp-prakAsh pudgalathI bhinna chhe evA AtmAnI prApti nathI thatI ke thAy chhe.
samayasAr nATakamAn lIdhun chhe ke gnAnarUpI sarovaramAn tun ja pote chaitanyakamaL chhe. svabhAvasanmukh paryAyano puruShArtha te bhramar chhe. te tun ja chhe. tun ja te chaitanyakamaLamAn
PDF/HTML Page 552 of 4199
single page version
bhramar thaI ekatva pAm, chaitanyanA Anandarasano bhoktA thA. A chaitanyakamaL gnAnAnandanA rasathI atyant bharelun chhe. temAn tun nimagna thaI ekalA gnAnAnandarasane pI. ahAhA! tun nirmaLaparyAyarUp bhramar thaIne trikALI ekarUp chaitanyarasamAn nimagna thA. tethI tane Anandano adbhut anirvachanIy AsvAd prApta thashe. shuddha AtmAnI prApti thashe. tu Ano abhyAs kare ane prApti na thAy em kadI bane ja nahi.
bhagavAn AtmA pudgalathI bhinna arthAt rAgAdi vikalpathI bhinna chaitanyanA tejathI bharelo, chaitanyanA nUranun pUr chhe. tenI sanmukh thaI antarnimagna thatAn avashya Atmopalabdhi thAy chhe. puruShArtha kare ane prApti na thAy e kem bane? (prApti thAy ja). je koI vyavahAranA vikalpo chhe tenAthI bhagavAn AtmAnun chaitanya-tej bhinna chhe. te chaitanya-tejanA anubhav mATe vikalpano koI sahAro nathI. tethI kALalabdhi pAke tyAre prApti thashe. bhagavAne dIThun hashe tyAre prApta thashe-ityAdi anek prakAranA vikalponI nabaLI vAto rahevA de. evI nabaLI vAtothI AtmAnA puruShArthane chhed mA, tArA prayojanane chhed mA. svabhAvasanmukhatAnA puruShArtha vaDe jenun prayojan chhe te svAtmopalabdhi siddha kar.
vaLI koI samayasAramAn uddhRut ‘जइ जिणमयं पवज्जह......’ chhandano AdhAr ApIne kahe chhe ke-jo jinamArgane pravartAvavA ichchhatA ho to nishchay ane vyavahAr em banne nayone na chhoDo. parantu bhAI, eno artha shun? eno artha to em chhe ke-vyavahAr chhe kharo, paN vyavahAr Ashray karavA yogya nathI. sAdhakapaNAno bhAv, 14 guNasthAn Adi saghaLo vyavahAr chhe kharo, parantu te Ashray karavA lAyak nathI.
shrI samayasAr gAthA 11mAn kahyun chhe ke bhUtArthano arthAt ek nishchayano Ashray karo. kemake trikALI bhagavAn je chhato vidyamAn padArtha astirUp mahAprabhu chhe enA Ashraye ja samyagdarshan prApta thAy chhe. samyagdarshan thayA pachhI, bAkI rahelI ashuddhatA ane paryAyanI apUrNatA te te kALe jANelI prayojanavAn chhe em gAthA 12mAn lIdhun chhe. vyavahAr jANelo prayojanavAn chhe, Adarelo prayojanavAn nathI. ‘व्यवहारनयो......परिज्ञाय–मानस्तदात्वे प्रयोजनवान्’ eTale ke vyavahAranay te kALe jANelo prayojanavAn chhe. te te kALe je prakAranI ashuddhatA chhe ane shuddhatAno je ansh vadhyo chhe te saghaLo vyavahAr jANelo prayojanavAn chhe evo artha shrI amRutachandrAchAryadeve 12mI gAthAnI TIkAmAn karyo chhe.
siddha, sAdhak ane sansAr e badhun vyavahAr chhe. trikALI dhruv te nishchay ane paryAy te vyavahAr chhe. vyavahAr chhe kharo, paN jANelo prayojanavAn chhe; nishchay chhe te Adarelo prayojanavAn chhe. bApu! vastunun svarUp ja Avun chhe. bhagavAne em ja kahyun chhe, shAstramAn em ja chhe ane vastunI sthiti paN em ja chhe.
PDF/HTML Page 553 of 4199
single page version
amRutachandrAchAryadev kahe chhe ke-A shAstranI TIkA karavAno je vikalpa chhe te amAro (svarUpabhUt) nathI, ame to tenA mAtra jANanAr chhIe, svarUpagupta chhIe. TIkA to shabdo vaDe (pudgalothI) rachAI chhe. e shabdo ane vikalpathI bhinna AtmAmAn ame to gupta chhIe. shabdo ane vikalpamAn amAro nivAs nathI. juo, A satyano DhanDhero pITayo chhe! thoDAmAn ghaNun kahyun chhe.
ahIn kahe chhe ke vastusvabhAv je pUrNa chhe tenI sanmukhatA karI temAn DhaLatAn, ekAgra thatAn tenI prApti na thAy em kem bane? (svabhAv sanmukhatAnA abhyAs vaDe svAtmopalabdhi avashya thAy ja.)
chaitanyasvarUp bhagavAn AtmAno abhyAs kare to tenI prApti avashya thAy. antarmukh vaLavAno puruShArtha kare ane prApti na thAy em traN kALamAn bane nahi. ahIn abhyAsano artha mAtra vAnchavun ane sAmbhaLavun em nathI, paN abhyAs eTale nij shuddha chaitanyamAn ekAgratA karavAnA puruShArthanI vAt chhe. bhAI, tArI shraddhAmAn to le ke vastu AvI ja chhe. shraddhAmAn bIjun laIsh to AtmA hAth nahi Ave, puruShArtha antaramAn nahi vaLe. aho! gajabano kaLash mUkayo chhe!
tIkShNa karavat ke chhINI paDe ane be kaTakA na thAy em bane ja nahi. tem jeNe rAganI ruchi chhoDI ane svabhAvanI ruchi karI tene svabhAv prApta na thAy em bane ja nahi. jo prApti na thAy to eno artha eTalo ja chhe ke svabhAv taraphanA puruShArthanI khAmI chhe. hA, par vastu hoy tenI prApti na thAy. arthAt je svarUpamAn nathI tenI kemey karIne prApti na thAy. game teTalo puruShArtha kare topaN rAg potAno na thaI jAy. parantu je svasvarUp chhe tenun valaN karI tenA anubhavano abhyAs kare to tenI prApti jarUr thAy. AtmAmAn vIrya nAmano guN chhe. tenun kArya svarUpanI rachanA karavAnun chhe. tethI antarmukh thaI AtmAmAn puruShArtha karatAn svarUpanI rachanA nirmaL thAy, thAy ane thAy ja.
Avo upadesh kaThaN paDe eTale loko shubh karatAn karatAn shuddha thashe em khoTA pATe chaDhI jAy chhe. shubhane chhoDIne andar (vastunA taLamAn) javun e dharma prApta karavAnI nisaraNI chhe. pravachanasAramAn kahyun chhe ke-moTe avAje ame kahIe chhIe ke svarUp potAthI ja prApta thAy. (rAgathI prApta na thAy, gnAnathI ja thAy.)
bhagavAn! tun chhe ke nahi? (chhe). to chhe enI prApti na thAy em kem bane? paN bhAI, ‘hun chhun’ em anantakALamAn ten kabUlyun nathI. ek samayanI paryAy ane
PDF/HTML Page 554 of 4199
single page version
rAganI svIkRutimAn anantakAL gayo, paN andar vastu chaitanyaghan mahAprabhu je ek samayanI paryAyamAn Avato nathI ane je paryAyamAn jaNAyA vinA raheto nathI e shuddhAtmAnI pUrve ten kadIy kabUlAt karI nathI.
shrI samayasAr gAthA 17-18mAn Ave chhe ke-AbAL-gopAL saune sadA anubhUtisvarUp bhagavAn AtmA jaNAI rahyo chhe. ahAhA! enI gnAnanI paryAyamAn sadA trikALI vastu jaNAy chhe, kemake gnAnanI paryAyano svaparaprakAshakasvabhAv chhe. sva evun je dravya te ja tenA gnAnamAn Ave chhe. parantu agnAnInun valaN svadravya upar nathI tethI gnAnanI paryAyamAn- pragaT avasthAmAn jANanAro pote jaNAy chhe evun tene bhAn thatun nathI, evI tene pratIti upajatI nathI. bhagavAn! tArun je pUrNa astitva chhe te ek samayanI paryAyamAn sadAy jaNAy chhe. bhAI! A to sarvagnanI vANI chhe, A to paramAgam chhe. AvI vANI bIje kayAny chhe ja nahi. jeno ek ek nyAy andar sonsaravo utarI jAy evI A vANI chhe.
paryAyabuddhimAn, rAgabuddhimAn agnAnI aTakayo chhe. tyAn aTakayo chhe tethI jANanAro pote trikALI AtmA ene jaNAy chhe em khyAlamAn Avatun nathI. are! AvA tattvano nirNay karavAno lokone samay ja kayAn chhe? ek divasamAn trevIs kalAk to bas raLavun, kamAvun ane bAyaDI-chhokarAn sAchavavAn, rAjI rAkhavAn ane unghavun-em jAy. kadAch ekAd kalAk maLe to kuguru vaDe te lUnTAI jAy chhe. ahA! e veshadhArIo te bichArAne mithyA shAstro dvArA yukti- prayukti batAvI lUnTI le chhe.
shrI mokShamArga prakAshakamAn 1pamAn pAnA upar lakhyun chhe ke-je shAstromAn vItarAgabhAvanun prayojan pragaT karyun hoy te ja shAstro vAnchavA-sAmbhaLavA yogya chhe. rAganI mandatAthI sansAr ghaTe em jemAn kahyun hoy te shAstra nathI, kemake eNe to atattvashraddhAn poShI mohabhAvane pragaT karyo chhe. Avun shAstra te shAstra nathI paN shastra chhe, kAraN ke rAg-dveSh-moh vaDe jIv anAdithI dukhI thaI rahyo chhe. shubharAganI vAsanA to tene vagar shikhavADe paN hatI ane A shAstra vaDe tenun ja poShaN karyun tyAn bhalu thavAnI shun shikShA ApI? AvI vAt AkarI lAge paN shun thAy? potAnA vADAno Agrah hoy tethI dukh thAy paN tethI shun? (jeNe hit karavun hoy teNe madhyastha thaI vichAravun joIe).
shrI panchAstikAy gAthA 172mAn paN kahyun chhe ke sarva shAstronun tAtparya vItarAgatA chhe. juo, digambaronA badhay shAstronI vAt meL khAtI ane aviruddha chhe. sarva shAstromAn vItarAgatAnun ja poShaN karyun chhe. savAramAn Avyun hatun ne ke arihantoe mokSha ane mokShamArganI prarUpaNA karI chhe. evA arihantone emanI sarvagnatA ane
PDF/HTML Page 555 of 4199
single page version
vItarAgatAne oLakhIne namaskAr karun chhun. juo, A nirgranth santonI amRut vANI! Anun nAm paramAgam ane shAstra chhe.
ahIn kahe chhe ke-potAnA svarUpano abhyAs kare to tenI prApti jarUr thAy. ahIn rAgano abhyAs karavAnun nathI kahyun. rAgAdi par vastu game te puruShArthathI paN prApta na thAy. par vastu chhe ne? potAnun svarUp to mojUd chhe. ahAhA! vignAnaghan-svabhAvapaNe asti dharAvatI potAnI chIj pratyakSha mojUd chhe. paN tene pote bhUlI gayo chhe. chetIne eTale jANIne jo dekhe to pAse ja chhe, kemake te pote ja chhe. juo to kharA, shrI jayachand panDite kevo saras bhAvArtha bharyo chhe! kahe chhe ke antaramAn jAgrat thaIne jue to te pote ja chhe. teno abhyAs karatAn te prApta thAy ja.
ahIn chha mahinAno abhyAs kahyo tethI em na samajavun ke eTalo ja vakhat lAge. svarUpanI prApti to antarmuhUrtamAtramAn thAy chhe. parantu shiShyane bahu kaThaN lAgatun hoy to teno niShedh karyo chhe. samajavAmAn chha mahinAthI adhik samay nahi lAge. tethI anya niShprayojan kolAhal chhoDI gnAnAnandasvarUp bhagavAn AtmAmAn lAgavAthI jaladI svarUpanI prApti thashe evo upadesh chhe.
PDF/HTML Page 556 of 4199
single page version
कथं चिदन्वयप्रतिभासेऽप्यध्यवसानादयः पुद्गलस्वभावा इति चेत्–
जस्स फलं तं वुच्चदि दुक्खं ति विपच्चमाणस्स।। ४५ ।।
यस्य फलं तदुच्यते दुःखमिति विपच्यमानस्य।। ४५ ।।
_________________________________________________________________
have shiShya pUchhe chhe ke A adhyavasAnAdi bhAvo jIv na kahyA, anya chaitanyasvabhAv jIv kahyo; to A bhAvo paN chaitanya sAthe sambandh rAkhanArA pratibhAse chhe, (chaitanya sivAy jaDane to dekhAtA nathI, ) chhatAn temane pudgalanA svabhAv kem kahyA? tenA uttaranun gAthAsUtra kahe chhe-
paripAk samaye jehanun phaL dukh nAm prasiddha chhe. 4p.
gAthArtha– [अष्टविधम् अपि च] AThe prakAranun [कर्म] karma chhe te [सर्व] sarva [पुद्गलमयं] pudgalamay chhe em [जिनः] jinabhagavAn sarvagnadevo [ब्रुवन्ति] kahe chhe- [यस्य विपच्यमानस्य] je pakav thaI udrayamAn AvatA karmanun [फलं] phaL [तत्] prasiddha [दुःखम्] dukh chhe [इति उच्यते] em kahyun chhe.
TIkA– adhyavasAn Adi samasta bhAvone utpanna karanArun je AThe prakAranun gnAnAvaraN Adi karma chhe te badhuy pudgalamay chhe evun sarvagnanun vachan chhe. vipAkanI hade pahonchelA te karmanA phaLapaNe je kahevAmAn Ave chhe te (eTale ke karmaphaL), anAkuLatAlakShaN je sukh nAmano AtmasvabhAv tenAthI vilakShaN hovAthI, dukh chhe. te dukhamAn ja AkuLatAlakShaN adhyavasAn Adi bhAvo samAvesh pAme chhe; tethI, joke teo chaitanya sAthe sambandh hovAno bhram upajAve chhe topaN, teo AtmAnA svabhAvo nathI paN pudgalasvabhAvo chhe.
bhAvArtha– karmano udray Ave tyAre A AtmA dukharUp pariName chhe ane dukharUp bhAv chhe te adhyavasAn chhe tethI dukharUp bhAvamAn (-adhyavasAnamAn) chetanatAno bhram Upaje chhe. paramArthe dukharUp bhAv chetan nathI, karmajanya chhe tethI jaD ja chhe.
PDF/HTML Page 557 of 4199
single page version
have shiShya pUchhe chhe ke A adhyavasAnAdi bhAvo jIv na kahyA, anya chaitanyasvarUp jIv kahyo; to A bhAvo paN chaitanya sAthe sambandh rAkhanArA pratibhAse chhe. rAg-dveSh Adi bhAvo jaD sAthe sambandh rAkhatA nathI, AtmA sAthe sambandh rAkhe chhe. chaitanya sivAy jaDamAn, sharIrAdimAn to rAg dekhAto nathI. chhatAn temane pudgalanA svabhAv kem kahyA? prashnanun rUp samajAyun? kahe chhe ke-A rAg-dveSh, puNya-pApanA bhAv ane sukh-dukhanun bhogavavun e to chaitanyanI paryAyamAn thAy chhe, kAI sharIrAdi jaDamAn thatA nathI. e chaitanyanI UndhAIthI thAy chhe. tethI te chaitanya sAthe sambandh rAkhanArA pratibhAse chhe. chhatAn temane pudgalanA svabhAv kem kahyA? AvI jene antarathI samajavAnI jignAsA chhe ane prashna pUchhe chhe tene uttararUpe gAthA sUtra kahe chhe-
adhyavasAn Adi samasta bhAvone utpanna karanArun je AThe prakAranun gnAnAvaraNAdi karma chhe te badhuy pudgalamay chhe evun sarvagnanun vachan chhe. shun kahyun? A adhyavasAnAdi bhAvo eTale puNya-pApanA bhAvo, dayA, dAn, vrat, tap, bhakti Adi shubhabhAvo ane kAm, krodhAdi ashubhabhAvone utpanna karanArun karma chhe. vyavahAr ratnatrayano je bhAv chhe te shubharAg chhe. e shubharAg potAno mAne te jIv mithyAdraShTi chhe. to e shubharAgathI lAbh (dharma) thAy e vAt ja kayAn rahI? ahIn kahe chhe ke je shubhabhAv chhe te nimittarUp karmanA lakShe thAy chhe ane e karma pudgalamay chhe em sarvagnanun vachan chhe. gAthAmAn pATh chhe ne ke ‘जिणा बेंति’ bhagavAn sarvagnadevanun A vachan chhe ke vrat-avratanA shubhAshubh bhAvo, harakh-shokanA bhAvo vagere saghaLA bhAvone utpanna karanArun karma chhe ane te karma pudgalamay jaD chhe. te bhAvone utpanna kare evo jIvano dravyasvabhAv nathI. juo, kevI saras vAt lIdhI chhe! bhAI! paranI dayA to tun pALI shakto nathI, paN paranI dayA pALavAnI (chha kAyanA jIvonI rakShA karavAnI) je vRutti UThe ene utpanna karanArun karma chhe ane te pudgalamay chhe; te AtmasvabhAvamay nathI, chaitanyasvabhAvamay nathI. ahAhA! bahu sUkShma vAt. vItarAg jainadarshan bahu sUkShma chhe. lokone samajamAn na Ave tethI virodh kare, paN shun thAy?
have kahe chhe ke vipAkanI hade pahonchelA te karmanA phaLapaNe je kahevAmAn Ave chhe te dukh chhe. karmano vipAk thatAn, je puNyapApanA bhAvo thAy chhe te karmanA phaLapaNe anubhavAy chhe ane te dukh chhe. are! lokone nishchayamArga (satyamArga) chhe te besato nathI ane vyavahAr paramparA kAraN chhe em haTh pakaDIne besI gayA chhe. paN bhAI, vyavahArano je shubharAg chhe tene utpanna karanAr to karma-pudgal chhe evun sarvagnanun vachan
PDF/HTML Page 558 of 4199
single page version
chhe. ene paramparA kAraN shI rIte kahIe? vipAkane prApta karmanA phaLapaNe kahevAmAn AvelA te adhyavasAnAdi bhAvo dukharUp chhe. te paramparA mokShanun (sukhanun) kAraN kem hoy?
bhagavAn AtmA trikAL anAkuL AnandasvabhAvathI vastu chhe. anAkuL sukh AtmAno svabhAv chhe. evo je sukh nAmano atIndriy anAkuL AtmasvabhAv chhe tenAthI puNya-pApanA bhAv vilakShaN chhe, viruddha lakShaNavALA chhe. savAre kahyun hatun ne ke sakkarakand jem sAkaranI mIThAshano pinD chhe tem bhagavAn AtmA gnAnathI joIe to gnAnamay chhe ane sukhathI joIe to sukhamay chhe. AtmA shuddha chaitanyamAtra vastu chhe. temAn anAkuL atIndriy Anand vaselo chhe. temAn kAI puNya-pApanA vikalpa vaselA nathI. e puNya-pApanA vikalpa, chAhe vyavahAr ratnatrayanA vikalpa ho, chaitanyathI vilakShaN eTale viruddha lakShaNavALA, AkuLatA-lakShaNavALA chhe.
have kahe chhe ke e AkuLatAlakShaN adhyavasAn Adi bhAvo, puNya-pApanA bhAvo dukhamAn ja samAvesh pAme chhe. AtmA to gnAnamay, shraddhAmay, shAntimay, vItarAgatAmay, atIndriy Anandamay chhe. AtmAno je anAkuL Anandamay svabhAv chhe tenAthI vilakShaN puNya-pAp dukharUp chhe. je bhAv dukharUp chhe te sukhanun sAdhan kem thAy? te sAdhan nathI paN (bAdhak hovA chhatAn) sAdhan kahevAmAn Ave chhe. jem mokShamArga be prakAre nathI, mokShamArganun nirUpaN be prakAre chhe tem sAdhan be prakAre nathI paN enun nirUpaN be prakAre chhe. nishchay samakti thAy tyAre sAthe je dev-guru-shAstranI shraddhAno rAg hoy tene vyavahAr samakti kahe chhe. kharekhar rAg chhe te to chAritrano doSh chhe. dev-guru-shAstranI, chha dravyanI ke navatattvanI je shraddhA chhe e to vikalpa chhe, rAg chhe. parantu nishchay samyagdarshanano sahachar dekhIne tene samaktino Arop Apyo chhe. shubhabhAv nishchayathI to jher chhe, paN nishchay samaktino sahachar jANI tene amRutano Arop Apyo chhe. ahIn kahe chhe ke rAgAdi bhAvo sadhaLA AkuLatAlakShaN dukhamAn ja samAvesh pAme chhe. tethI kharekhar te ajIv chhe. jIv vastu to gnAnAnandasvabhAvI chhe ane A puNya-pAp Adi bhAvo enAthI vilakShaN eTale viparIt svabhAvavALA dukhasvarUp chhe, jherarUp chhe. AgaL jatAn tene viShakumbh kahyo chhe.
prashna– shrImadmAn Ave chhe ne ke-
uttara– sAdhan eTale? A rAganI mandatA e sAdhan? rAganI mandatA sAdhan chhe ja nahi. e rAgAdinAn sAdhan to AkuLatAlakShaN dukhamAn samAvesh pAme chhe em ahIn kahyun chhe. shrImade to nishchayanA lakShe sAdhananI vAt kahI chhe. nishchay sAdhan karavAnI vAt kahI chhe.
PDF/HTML Page 559 of 4199
single page version
bhAI! bhagavAn trilokanAth tIrthankaradev em kahe chhe ke mArI sAme jotAn tane rAg thashe. e rAg chhe te dukhamAn samAvesh pAme chhe. bhagavAn AtmA sachchidAnand prabhu anAkuL AnandasvarUp chhe. tenI apekShAe strI Adi viShay taraph lakSha jAy, ke bhagavAnanI vANI upar lakSha jAy, e banne sarakhAn chhe. strI AdinA lakShe ashubh bhAv thAy ane bhagavAnanI vANInA lakShe shubhabhAv thAy. e banneney (samayasAr gAthA 31mAn) indriy kahyA chhe. ane indriyone jItavAnun kahyun chhe. arthAt emAnthI khasI javAnun kahyun chhe. eTale bhagavAnanA Ashraye rahevun em kahyun nathI. bhagavAnanA Ashraye to shubharAg thashe ane te shubharAg dukharUp ja chhe. aho! AvI hitanI vAt digambar jainadarshan sivAy anyatra kayAny nathI.
bhagavAn! tAro svabhAv to anAkuL Anand chhe ne! te chhoDIne tane je rAgano vikalpa UThe, dev-guru-shAstranI shraddhAno je vikalpa UThe te AkuLatAlakShaN dukharUp chhe. padmanandI svAmIe padmanandI panchavinshatimAn chidAnand chaitanyasvarUpamAnthI bahAr nIkaLI je buddhi shAstra bhaNavAmAn aTakI chhe tene vyabhichAriNI buddhi kahI chhe. ahA! gajab vAt chhe! bhAI! vastunun svarUp jem chhe tem samajavun paDashe.
shrI kundakundAchAryadev bhagavAn pAse ATh divas rahyA hatA. bharatakShetramAnthI jyAn sImandhar paramAtmA birAje chhe tyAn videhakShetramAn gayA hatA. te bhagavAnanI A vANI chhe. A gAthAmAn te pote kahe chhe ke A sarvagnanun vachan chhe ke shubhabhAvo pudgalathI utpanna thayelA bhAvo chhe, jIvadravyathI utpanna thayelA nathI. pudgalanA nimitte utpanna thayelA chhe mATe te pudgalamay ja chhe. bhagavAn AtmA anAkuL AnandasvarUp chhe ane puNya chhe e tenAthI viparIt lakShaNavALo bhAv dukharUp chhe; anAkuL AnandasvabhAvI AtmAmAn eno samAvesh thato nathI. paryAyamAn je shubharAg chhe, puNyabhAv chhe te dukh chhe, tethI nishchayanayathI tene AtmasvabhAv sAthe sambandh nathI. tathA svabhAvano je paryAyamAn anubhav thAy te nirmaL nirvikArI paryAy sAthe paN te shubharAgano sambandh nathI.
chinmAtra vastuno je anAkuL Anand svabhAv te jeNe sAdhyo chhe tathA temAn ja draShTi, gnAn ane ramaNatA thatAn jene nirAkuL Anandano pragaT svAd Avyo chhe tevA dharmI jIvanA mandarAganA bhAvane (sahachar dekhI) paramparA kAraN kahyun chhe. teNe svabhAv taraphanun jor karIne shubhanA kALe ashubhabhAv TALyo chhe. kharekhar to svabhAvanA joranA kAraNe ashubh TaLyo chhe, paN tene badale shubhabhAvathI ashubh TaLyo em Arop karIne kahyun chhe. mithyAdraShTine svabhAv taraphanun jor ja nathI. tethI tene ashubh TaLyo ja nathI. tethI tene shubhabhAv je thAy chhe te shubhabhAv upar paramparA kAraNano Arop ApI shakAto nathI.
PDF/HTML Page 560 of 4199
single page version
sauthI moTun mithyAtvanun pAp chhe. teno teNe nAsh karyo nathI. tethI mithyAdraShTinA badhay bhAvone ashubh kahyA chhe.
have kahe chhe e rAgAdi bhAvo chaitanya sAthe sambandh hovAno bhram upajAve chhe topaN, teo AtmAnA svabhAvo nathI paN pudgalasvabhAvo chhe. juo, ekakor rAm ane ekakor gAm. ‘nijapad rame so rAm’. chidAnand bhagavAn nijapad chhe. temAn ramatAn ramatAn je Anand Avyo teno rAg sAthe sambandh chhe ja nahi. (rAm ane rAg bhinna chhe). agnAnIne anAkuL AnandamUrti AtmA ane rAg ekamek chhe evo bhram upaje chhe, paN rAgAdi bhAvo chaitanyanA svabhAvamAn chhe ja nahi.
sAdhakane gnAnadhArA ane rAgadhArA banne sAthe varte chhe. parantu je rAgadhArA chhe te pudgalanA sambandhe utpanna thayelI chhe, svabhAvanA sambandhe utpanna thayelI nathI. ahIn em kahevun chhe ke sAdhakane vyavahAraratnatrayano je vikalpa chhe te dukhamAn samAvesh pAme chhe ane tethI te AtmAno svabhAv nathI. bhAI, anant mahimAvant tArI chIj chhe tenI tane moTap kem AvatI nathI? rAgathI lAbh thAy em rAganI moTap Ave chhe paN e to bhram chhe, mithyAtva chhe.
chaitanya chidAnand prabhu tAro nAth chhe. nAth eTale shun? nAth eTale nij chaitanya- svabhAvano Ashray karatAn je shAnti ane AnandanI nirmaL dashA pragaTI tenI rakShA karanAro chhe, tathA vartamAnamAn paripUrNa shAnti ane paripUrNa AnandanI dashA je nathI pragaTI tene meLavI ApanAro chhe. tethI AtmAne nAth kahIe chhIe. maLelAnI rakShA kare ane nahi maLelAne meLavI Ape tene nAth kahevAy chhe. pragaT shAnti ane vItarAgatAnI rakShA karatAn karatAn kramasha pUrNa vItarAgatA ane kevaLagnAn meLavI Ape evo bhagavAn AtmA nAth chhe. parantu rAgane rAkhe ane rAgane meLavI Ape evun AtmAnun svarUp nathI.
satyane satyarUpe rAkhaje, bhAI. shrImade kahyun chhe ke vastune vastu tarIke rAkhaje, pheraphAr karIsh nahi. bhagavAn AtmA gnAnAnandasvabhAvI nirAkuL sukhasvarUp chhe. tene temAn rAkhaje. rAgamAn AtmA AvI gayo em na mAnIsh.
shrI banArasIdAsajIe A pad samayasAr nATakamAn lakhyun chhe. shuddha Anandaghan prabhu chaitanyasvarUp AtmA andar birAje chhe. teno Ashray karatAn samyagdarshan thAy evo sahaj svabhAv chhe. parantu paranA Ashraye trikALamAn (traN kALamAn) samyagdarshan na thAy.
samayasAr, bandh adhikAramAn Ave chhe ke-parane jIvADun, mArun, sukhI-dukhI karun, paranA prANonI rakShA karun, temane haNun, parane sukhanAn sAdhan Apun, dukhanAn sAdhan Apun ityAdi je adhyavasAy chhe te agnAn chhe, mithyAtva chhe. evI mAnyatAno bhagavAne niShedh