Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 73.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 42 of 210

 

PDF/HTML Page 821 of 4199
single page version

rAg ane svabhAvanun je bhedagnAn thayun te gnAn AsravothI nivarte chhe eTale sarvathA rAg maTI jAy chhe em ahIn artha nathI. abhiprAyamAn je puNya-pApanAn ras-ruchi hatAn te maTI jAy chhe ane tene gnAn AsravothI nivartyun em kahe chhe. te gnAnathI mithyAtva ane anantAnubandhIno bandh aTakI jAy chhe.

have A vAt vadhAre spaShTa kare chhe.-

‘vaLI je A AtmA ane Asravonun bhedagnAn chhe te agnAn chhe ke gnAn chhe? dalIlathI viShay vadhAre spaShTa kare chhe. kahe chhe-A puNya-pApanA bhAv ane bhagavAn AtmA e bannenun je bhedagnAn chhe te agnAn chhe ke gnAn?

‘jo agnAn chhe to AtmA ane AsravonA abhedagnAnathI tenI kAI visheShatA na thaI.’ juo! AtmA ane Asravonun abhedagnAn-ekapaNAnun gnAn to agnAn chhe, ane tenAthI bandh chhe. have jo AtmA ane Asravo bhinna chhe evun je bhedagnAn te paN agnAn hoy to bannemAn kAI pharak na paDayo. jo bhedagnAn paN agnAn hoy to AtmA ane AsravonA ekapaNAnA gnAnathI temAn kAI visheShatA na thaI. AtmAnI rAg sAthe anAdithI ektA chhe ane enAthI (rAgathI) gnAn judun na paDayun to te gnAn ja nathI, bhedagnAn ja nathI.

‘ane jo gnAn chhe to (te gnAn) AsravomAn pravarte chhe ke temanAthI nivartyun chhe?’ A bIjo prashna chhe. jo te gnAn chhe em kaho to te gnAn AsravomAn pravarte chhe ke kem? jo AsravomAn pravarte chhe to AtmA ane AsravonA abhedagnAnathI tenI kAI visheShatA na thaI. gnAn kaho ane vaLI AsravomAn pravarte-ruchi kare em kaho-e to enun e thayun. puNya-pApanA bhAvone upAdey karIne pravarte te gnAn bhedagnAn ja nathI. rAgathI bhinna paDI svabhAvane grahe te gnAn bhedagnAn chhe. ane te gnAnamAtrathI mithyAtva ane anantAnumbandhIno bandh aTake chhe, parantu puNya pApamAn pravarte e to gnAn ja nathI. AsravamAn pravartatun aTake enun nAm sAchun gnAn-bhedagnAn chhe, ane enAthI bandhano nirodh thAy chhe.

‘jo AsravothI nivartyun chhe to gnAnathI ja bandhano nirodh siddha thayo kem na kahevAy?’ siddha thayo ja kahevAy. puNya-pApanA bhAvathI draShTi khasIne svabhAvamAn ekAkAr thaI e gnAnamAtrathI bandhan aTakI gayun. avirati Adi rAg pariNAm hoy kharA, paN hun to rAgathI bhinna chidAnandaghanasvarUp chhun evun bhedagnAn thatAn bandh aTakI jAy chhe.

have kahe chhe-‘Am siddha thavAthI agnAnano ansh evA kriyAnayanun khanDan thayun.’ dayA- dAn-pUjA-bhakti Adi puNyabhAvathI dharma thAy evA (agnAnamay) kriyAnayanun khanDan thayun. kaShAyanI mandatA karatAn karatAn dharma thAy evI khoTI mAnyatAnun ahIn khanDan


PDF/HTML Page 822 of 4199
single page version

karyun chhe. mand rAganI lAkh kriyAo kare, paN e dharma nathI. rAgathI nivartelun gnAn dharma chhe; Avo mArga chhe.

rAganI mandatAnI kriyA te kriyA ane paralakShI AtmAnun gnAn-em ‘gnAnakriyAbhyAm mokSha’ koI kahe chhe to te vAt yathArtha nathI; ahIn tenun khanDan karyun chhe. rAgathI bhinna paDelun svarUpanun gnAn te gnAn ane gnAn-svarUpamAn Tharavun-ramavun te kriyA. A pramANe ‘gnAnakriyAbhyAm mokSha’ yathArtha chhe. kaLashaTIkAmAn kaLash 267mAn Ave chhe ke gnAn ane kriyAnayane paraspar tIvra maitrI chhe. eTale ke ‘shuddha svarUpano anubhav ashuddha rAgAdi pariNAmane maTADIne thAy chhe.’-‘shuddha svarUpano anubhav chhe te rAgAdi ashuddha pariNatine maTADIne chhe, rAgAdi ashuddha pariNatino vinAsh shuddha svarUpanA anubhav sahit chhe.’ Ane tyAn paraspar atyant maitrI kahI chhe. ene je pAtra thayo chhe te jIv samakitI chhe, (dharmiShTha chhe) rAganI mandatAnI kriyA thAy te dharma nathI, paN rAg-pariNAm maTADIne je nirmaL pariNAm pragaT thAy te dharmanI kriyA chhe, te mokShamArga chhe.

‘vaLI je AtmA ane Asravonun bhedagnAn chhe te paN jo AsravothI nivRutta na hoy to te gnAn ja nathI em siddha thavAthI gnAnano ansh evA (ekAnt) gnAnanayanun paN khanDan thayun.’ ekalun dhAraNArUp jANapaNun karIne mAne ke mane gnAn thaI gayun, paN andar gnAnamAn ekAkAr na thAy to te gnAn ja nathI. te ekAnta gnAnanayanun ahIn khanDan karyun. ekalo gnAnano ughAD chhe paN AtmAmAn ekAgra thayo ja nathI to te gnAnane gnAn kahetA ja nathI. kShayopashamano ansh chhe te vastu nathI. shrImadjIe paN kahyun chhe ne-

“koI kriyAjaD thaI rahyA, shuShkagnAnamAn koI,
mAne mArag mokShano,
karuNA upaje joI.”

ekane kriyAjaD kahyA, bIjAne shuShkagnAnI. banneno niShedh karIne kahe chhe ke enI dashA joIne amane karuNA thaI Ave chhe.

rAgathI nivartatun nathI ane svabhAvamAn pravartatun nathI e gnAn ja nathI. kShayopasham gnAnane koI samyaggnAn mAne eno ahIn niShedh karyo chhe.

ahIn ekAnta kriyAnay ane ekAnta gnAnanay e banne mithyAmatanun khanDan karyun chhe. rAganI mandatAnI kriyAmAn dharma mAne te kriyAjaD chhe. ane jANavAmAtrathI bhedagnAn mAne te shuShkagnAnI chhe. bIjI rIte kahIe to-vyavahAr karatAn karatAn dharma thAy evun mAne e ekAnta kriyAnayanun ahIn khanDan karyun chhe. tathA paralakShI jANapaNAmAtrathI gnAn thAy evun mAne te ekAnta gnAnanayanun ahIn khanDan karyun chhe.

ahAhA! vastu gnAn ane Anandanun DhIm chhe. rAgathI bhinna paDI temAn ekatvapaNe pariNamelun gnAn gnAn chhe ane emAn ramaNatA karavI te kriyA chhe, ane te mokShamArga chhe.


PDF/HTML Page 823 of 4199
single page version

* gAthA 72 bhAvArtha uparanun pravachan *

Asravo ashuchi chhe, jaD chhe, dukhanAn kAraNo chhe. AtmA pavitra chhe, gnAtA chhe, sukhasvarUp chhe. e rIte lakShaNabhedathI bannene bhinna jANIne AsravothI AtmA nivRutta thAy chhe. puNya-pApane je pahelAn upAdeyapaNe mAnato tene have hey jANIne AtmAne upAdeyapaNe svIkAre chhe. tene karmano bandh thato nathI. sva Ashrit nishchay ane parAshrit vyavahAr te ek ja siddhAnt chhe. shubhabhAv te dharma nathI, dharmanun kAraN paN nathI.

AtmA ane Asravono bhed jANyA chhatAn jo AtmA AsravothI nivRutta na thAy to te bhedagnAn ja nathI, agnAn ja chhe.

ahIn koI prashna kare ke avirat samyagdraShTine mithyAtva ane anantAnubandhI prakRuttiono to Asrav nathI thato paN anya prakRitiono to Asrav thaIne bandh thAy chhe; tene gnAnI kahevo ke agnAnI? tenun samAdhAna- samyagdraShTi jIv gnAnI ja chhe, kAraN ke te abhiprAyapUrvakanA AsravothI nivartyo chhe. dharmIne gnAnadhArA pragaT thaI gaI chhe. rAgadhArA bhale ho, abhiprAyathI te rAgathI nivartyo ja chhe. asthiratA TaLIne sthiratA thaI nathI, paN abhiprAyamAn tene rAgano Adar nathI. svabhAvanun svAmIpaNun tene pragaTayun chhe ane paranun-rAganun svAmIpaNun chhUTI gayun chhe. mATe, jyAn sudhI tene chAritramohano uday chhe tyAn sudhI tenA uday anusAr je Asravabandh thAy chhe tenun svAmIpaNun nathI. uday anusAr eTale uday hoy chhe, paN potAnI yogyatA pramANe Asrav thAy chhe. uday chhe te pramANe ja Asrav-bandh thAy em nathI. nahitar to koI chhUTavAnun bane ja nahi. uday hoy chhatAn potAnI upAdAn yogyatA anusAr Asrav thAy.

potAnA puruShArthanI mandatAthI gnAnIne rAg thAy chhe, paN rAgano tene abhiprAy nathI. abhiprAyamAn to te Asrav-bandhathI sarvathA chhUTavA ichchhe chhe. tethI te gnAnI ja chhe.

gnAnIne bandh thato nathI em kahyun chhe tenun kAraN A pramANe chhe- mithyAtvasambandhI bandh je anant sansAranun kAraN chhe te ja ahIn pradhAnapaNe vivakShit chhe, kahevA dhArelo chhe. avirati AdithI bandh thAy chhe te alpa sthiti-anubhAgavALo chhe, dIrghasansAranun kAraN nathI; tethI tene pradhAn gaNavAmAn Avyo nathI.

rAg thAy te sansAranun kAraN chhe, paN gnAnIne te rAg dIrgha sansAranun kAraN nathI tethI tene pradhAn gaNyo nathI.

athavA to A pramANe kAraN chhe- gnAn bandhanun kAraN nathI. jyAn sudhI gnAnamAn mithyAtvano uday hato tyAn sudhI te agnAn kahevAtun hatun ane mithyAtva gayA pachhI agnAn nathI, gnAn ja chhe. temAn je kAI chAritramoh sambandhI vikAr chhe teno svAmI


PDF/HTML Page 824 of 4199
single page version

gnAnI nathI tethI gnAnIne bandh nathI; kAraN ke vikAr ke je bandharUp chhe ane bandhanun kAraN chhe te to bandhanI panktimAn chhe, gnAnanI panktimAn nathI. A arthanA samarthanarUp kathan AgaL jatAn gAthAomAn Avashe.

ahIn kaLasharUp kAvya kahe chhe-

* kaLash 47 shlokArtha uparanun pravachan *

juo! gAthAmAn traN bolathI bhedagnAn samajAvyun chhe. puNya-pApanA bhAv ashuchi chhe, jaD chhe, dukharUp chhe; ane bhagavAn AtmA trikALI dhruv bhagavAn ati nirmaL, vignAnaghanasvarUp, AnandarUp chhe. Am bannenI bhinnatA jANIne je paryAyabuddhi dUr karIne svabhAvasanmukh thAy chhe tene bhedagnAn pragaT thAy chhe. Avun bhedagnAn jene antarangamAn pragaT thayun chhe te AtmAne- ‘परपरिणतिम् उज्झत्’ parapariNatine chhoDatun, ‘भेदवादान् खण्डयत्’ bhedanAn kathanone toDI pADatun, ‘इदम् अखण्डम् उच्चण्डम् ज्ञानम्’ A akhanD ane atyant prachanD gnAn ‘उच्चैः उदितम्’ pratyakSha uday pAmyun chhe.

juo! A akhanD ane atyant prachanD gnAn parapariNatine chhoDatun uday pAmyun chhe. parapariNati eTale vikArano-puNyapApano bhAv. pahelAn je anek prakAre puNya-pApanA bhAvamAn rokAI raheto hato te have svabhAvano Ashray karatAn e bhAvone chhoDatun ati prachanD gnAn uday pAmyun chhe. hun akhanD ek gnAyakasvarUp chhun-evI draShTi thatAn rAg mArun kartavya chhe e draShTi chhUTI gaI ane rAgathI bhinna paDIne ati tIkShNa gnAn pragaT thayun. bhagavAn AtmA chitshaktirUp chhe. paN puNya-pApanI ruchinA kAraNe chitshakti rokAI gaI hatI. are! vikAr-rAg mArun kartavya, dayA, dAn, vratAdi mArAn kArya-em mAnatAn chitshakti DhankAI gaI hatI parantu akhanD ekarUp chidAkAr chaitanyamay AtmAnI draShTi karatAn rAganI ruchi chhUTI gaI, eno mahimA chhUTI gayo ane prachanD gnAnashaktinI pragaTatA thaI. Am shakti je hatI te pragaT thaI te dharma chhe. je gnAn paramAn aTaktun hatun te svabhAvamAn sthit thayun te dharma chhe.

vaLI A akhanD ane atyant prachanD gnAn bhedanAn kathanone toDI pADatun pragaT thayun chhe. ahAhA...! akhanD ekarUp gnAyak upar draShTi jatAn bhedavAd khanDakhanD thaI jAy chhe ane akhanD gnAn pragaT thAy chhe. juo! A kevaLagnAnanI vAt nathI. kevaLagnAn to paryAy chhe. ahIn to akhanD gnAn pragaT thAy chhe em vAt chhe. ahAhA! ekalun gnAn-gnAn-gnAn chaitanyasAmAnya ekasadrash dhruv svabhAv jemAn paryAyano abhAv chhe te pragaT thAy chhe enI vAt chhe. ahAhA! mati-shrutagnAn Adi je khanDakhanDarUp bhedo hatA temane dUr karatun-maTADatun akhanD gnAn uday pAmyun chhe. ebhadanI draShTimAn bhedavAd maTI jAy chhe. ahA! ochhA ughADane laIne gneyanA nimittathI gnAnamAn je khanD paDatA


PDF/HTML Page 825 of 4199
single page version

hatA, je khanDarUp gnAnAkAro pratibhAsatA hatA te have gnAyakamAn draShTi sthir thatAn gnAn akhanDapaNe pratyakSha uday pAmyun chhe, arthAt ek gnAnamAtra vastu ja gnAnamAn jaNAvA lAgI chhe, gnAnanA bhedo nahi. ahAhA! hun akhanD ek gnAyakamUrti bhagavAn chhun-em draShTi thatAn, vikAr to dUr raho, mati-shrut avasthAnA gnAnanA bhedo paN bahAr rahI jAy chhe, ekalo akhanD gnAyak bhagavAn ja jaNAy chhe. bhAI! vItarAgano mArga Avo Akaro chhe, rAgathI marI jAy tyAre dhruv chaitanyabimb jaNAy evun chhe. 11 mI gAthAmAn Ave chhe ke trikALI bhUtArtha-satyArtha dravyasvabhAvanA Ashraye samyagdarshan thAy chhe. emAn bhed tUTI jAy chhe em ahIn kahe chhe. chaitanyarasano kand prabhu AtmA jAjvalyamAn chaitanyasUrya chhe. enA par draShTi karatAn mati- shrutAdi gnAnanA khanDarUp bhedone toDI pADatun akhanD gnAn pratyakSha pragaT thAy chhe. gnAnamAn akhanD gnAnano sUrya pratyakSha jaNAyo eTale pratyakSha pragaT thAy chhe em kahyun chhe. have kahe chhe-‘ननु’ aho! ‘इह’ AvA gnAnamAn ‘कर्तृकर्मप्रवृत्तेः’ (paradravyanAn) kartAkarmanI pravRuttino ‘कथम् अवकाशः’ avakAsh kem hoI shake?

vastu akhanD ekarUp chaitanyasvabhAvamay chhe. temAn koI evI shakti nathI je vikAr kare. AvA shaktimAn dravya upar draShTi paDatAn gnAnanI vartamAn dashA gnAtA-draShTAsvabhAve pragaT thaI chhe. aho! AvA gnAnamAn kartAkarmanI pravRuttino avakAsh kem hoI shake? gnAyak-svarUp trikALImAn svaparane prakAshe evI trikAL enI shakti chhe. trikALIne jANe evI emAn shakti chhe. niyamasAramAn Ave chhe ke trikAL gnAn-darshanano upayog e trikALane jANe ja chhe. vastuno svabhAv Avo chhe enI vAt chhe. A pariNamanarUpe (upayog) chhe enI vAt nathI. trikALI vastune jANavAno svabhAv trikAL shaktirUpe chhe em vAt chhe. pariNatirUpe jANe e nahi. bahu sUkShma vAt, bhAI! ahIn kahe chhe ke gnAnasvabhAvanA pariNamanamAn rAganun kartApaNun ane rAganun karmapaNun evo avakAsh kem hoI shake? svabhAvano Ashray laIne je gnAn-shraddhAn pragaT thayun temAn Akho AtmA jaNAyo, shraddhAmAn Avyo. te gnAn, je paryAyamAn rAganI ashuddhatA chhe, ke je ashuddhatAnI pariNati chhe tene vyavahAre jANe, vyavahAr te kALe jANelo prayojanavAn chhe; parantu gnAnI rAgano kartA ane rAg enun kArya-evo gnAnamAn avakAsh kayAn chhe? (nathI ja). anAdinI AvI potAnI sarvagnasvabhAvI chIj chhe. anAdithI sAdhak jIvo chhe, mithyAdraShTi jIvo paN anAdithI chhe. tem jagatanI chIjo paN anAdithI chhe. ane te sarvane jANanArano virah paN kadI jagatamAn paDato nathI. evI ja rIte bhagavAn sarvagna-devanI pratimA paN anAdi kALathI chhe. teno paN kadI virah hoto nathI.


PDF/HTML Page 826 of 4199
single page version

lokone satya tattvanI khabar nathI. bhAI! uparaTapake mAnI laIe evI A vastu nathI. A to bhAvamAn enun bhAsan thavun joIe. traNakAL, traNalok anAdi-anant gneyapaNe chhe to teno jANanAr koI kALe na hoy em banI shake nahi.

bhagavAn sarvagnadev jem trikAL shAshvat chhe tem emanun mUrtirUpe pratibimb paN jagatamAn traNe kAL shAshvat chhe. AvI ja vastunI sthiti chhe. ahIn kahe chhe ke gnAyakabhAvanun bhAn thatAn andar shaktirUp je sAmarthya hatun te pragaT thayun. e gnAnamAn rAgano hun kartA ane rAg mArun karma-evI kartAkarmanI pravRuttino avakAsh kem hoI shake? na ja hoI shake.

are bhAI! pragaTelun gnAn jANavAnun kAm kare ke kartAkarmanI pravRuttinun kAm kare? paradravyanA kartAkarmano gnAnamAn avakAsh ja nathI. parapariNatine to chhoDatun e pragaT thAy chhe. to gnAnamAn enAn kartAkarma kevAn? (chhe ja nahi).

have kahe chhe-‘वा’ tathA ‘पौद्गलः कर्मबन्धः’ paudgalik karmabandh paN ‘कथम् भवति’ kem hoI shake? na ja hoI shake. jo gnAnamAn kartAkarmanI pravRuttine avakAsh nathI to karmabandhano avakAsh kem hoI shake? na ja hoI shake.

kaLashaTIkAnA ra9 mAn kaLashamAn Ave chhe ke-‘sukh, dukh Adi vibhAvaparyAyarUp pariNamatA jIvanA je kALe AvA ashuddha pariNamanarUp sanskAr chhUTI jAy chhe te ja kALe tene anubhav chhe. tenun vivaraN-shuddha chetanAmAtrano AsvAd AvyA vinA ashuddha bhAvarUp pariNAm chhUTatA nathI ane ashuddha sanskAr chhuTayA vinA shuddha svarUpano anubhav thato nathI. tethI je kAI chhe te ek ja kAL, ek ja vastu, ek ja gnAn, ek ja svAd chhe.’ Avo mokShano mArga koI apUrva chIj chhe, bhAI! sansArano vyay thaIne mokSha thAy eno A ja upAy chhe. vyavahArathI Am thAy ane tem thAy em loko vAdavivAdamAn paDayA chhe parantu AmAn vAdavivAdane avakAsh nathI.

niyamasAramAn prAyashchit adhikAramAn Ave chhe ke-nirmaL dashA je vItarAg pariNati pragaTI te prAyashchit chhe. prAya+chit, arthAt prakRuShTapaNe chit kahetAn gnAn te prAyashchit. eTale trikALI gnAnasvarUp je vastu chhe te prAyashchitasvarUp ja chhe. pariNati pragaTI te kAryaniyam chhe ane vastu je trikALI shuddha gnAnachetanArUp chhe te kAraNaniyam chhe. eTale ke je kAI nirmaL pariNati thAy te prakAre AkhIy vastu svabhAvathI chhe. paryAyamAn vItarAgatA pragaT thAy chhe to vastu vItarAgasvarUp ja chhe. kevaLagnAn pragaT thAy to dravya akhanD gnAnasvarUp ja chhe, AvA gnAtA-draShTA svabhAvamAn jem rAganA kartAkarmanI pravRuttine avakAsh nathI tem dhruv svabhAvanA Ashraye pragaT thayelI gnAn pariNatimAn paN rAganA kartAkarmanI pravRuttine avakAsh nathI. to pachhI kartAkarmanI pravRuttinA abhAvamAn karmanun bandhan thAy eno avakAsh kayAn rahyo? (na ja rahyo).


PDF/HTML Page 827 of 4199
single page version

koI em kathan kare chhe ke-“paradravyano kartA na mAne te digambar nathI, -” A kathananun ahIn spaShTa nirAkaraN chhe ke AtmadravyamAn paradravyanI kartAkarmapravRuttino avakAsh hoI shake nahi.

arere! jIvo dukhathI bhay pAmI sukh shodhe chhe, paN eno upAy teo jANatA nathI! jem phUlanI kaLI shaktirUpe chhe temAnthI phUl khIle chhe tem bhagavAn AtmA anantaguNapAnkhaDIe ek gnAyakabhAv paNe andar birAjamAn chhe. draShTi eno svIkAr karIne jyAn anrtamagna thAy chhe tyAn paryAyamAn gnAyakabhAv pragaT thAy chhe. A ja dharmanI rIt chhe, bhAI!

“gneyonA nimittathI tathA kShayopashamanA visheShathI gnAnamAn je anek khanDarUp AkAro pratibhAsatA hatA temanAthI rahit gnAnamAtra AkAr have anubhavamAn Avyo tethI ‘akhanD’ evun visheShaN gnAnane Apyun chhe.”

31 gAthAmAn Avyun chhe ke-jeo viShayone khanDakhanD grahaN kare chhe evI bhAvendriyo gnAnane khanDakhanDarUp jaNAve chhe. khanDakhanDane jANe chhe e bIjI vAt, paN gnAnane khanDakhanDarUp jaNAve chhe em tyAn kahyun chhe. gnAnavastu to trikAL akhanD chhe. paN gneyonA nimitte gnAnamAn anek khanDarUp AkAro pratibhAse chhe. parantu jyAn gnAyakamAn antarmagna thayo tyAn jANanAr- jANanAr-jANanAr evo akhanD ek gnAyakabhAv anubhavamAn Ave chhe ane tethI gnAnanun ‘akhanD’ evun visheShaN Apyun chhe. A ‘akhanD’ nI vyAkhyA karI.

“matignAn Adi je anek bhedo kahevAtA hatA temane dUr karatun uday pAmyun chhe tethI ‘bhedanA kathanone toDI pADatun’ em kahyun chhe.” kaLashaTIkAmAn utpAd-vyay-dhrauvya, dravya-guN-paryAy athavA ‘AtmAne gnAnaguN vaDe anubhave chhe’-evA je vikalpo chhe te bhedo chhe em kahyun chhe. te bhedone dUr karatun-mULathI ukhADatun gnAn pragaT thAy chhe. ahAhA! ‘gnAn te AtmA’-e vikalpa chhe, bhed chhe, anupachAr vyavahAranayano viShay chhe. ane vastu akhanD ekarUp abhed gnAyak chhe. AvA akhanD gnAyakano gnAnamAn svIkAr thavo te samyagdarshan-gnAn chhe. enun nAm dharma chhe, samajANun kAI?

“paranA nimitte rAgAdirUp pariNamatun hatun te pariNatine chhoDatun uday pAmyun chhe tethI ‘parapariNatine chhoDatun’-em kahyun chhe.” anAdithI rAg ane gnAnanA ekatvapaNe pariNamato hato. te gnAn pragaT thatAn bannenI ektAbuddhi chhUTI gaI ane gnAn, gnAn bhaNI vaL‌yun tethI ‘parapariNatine chhoDatun’ em kahyun chhe.

“paranA nimittathI rAgAdirUp pariNamatun nathI, baLavAn chhe tethI ‘atyant prachanD’ kahyun chhe.” gnAn, rAgathI ekapaNe thaI pariNamatun nathI paN je rAg thAy tene potAthI bhinna jANavApaNe pariName chhe. je kALe rAg Avyo tene te kALe jANatun ane svane


PDF/HTML Page 828 of 4199
single page version

paN te kALe jANatun gnAn potAnA svaparaprakAshak sAmarthya vaDe pragaT thAy chhe. vaLI te baLavAn chhe eTale gnAnanI jyAn ugratA thaI tyAn rAg-dveSh bhasma thaI jAy chhe. gnAnanI ugratA karmanA AkarA vipAkanA rasane paN bhasma karI de chhe tethI tene ‘atyant prachanD’ kahyun chhe.

Avo bhagavAnano mArga bahu sUkShma chhe, bhAI! shubharAganA sthUL vikalpathI pakaDAy evun vastutattva nathI. dravyanun-AtmAnun svarUp to sUkShma nirvikalpa chhe, ane nirvikalpa draShTithI ja pakaDAy em chhe.

prashna– gnAnanun svarUp to savikalpa kahyun chhe ne?

uttara– tyAn savikalpa eTale gnAn sva ane parane jANe chhe bhedapUrvak sva ane parane jANavun em artha chhe. vikalpa eTale rAg em tyAn artha nathI. gnAn to rAgathI bhinna ja chhe. nirvikalpa gnAn eTale rAganA avalambarahit gnAnathI ja vastutattva pakaDAy em chhe. A mArga chhe.

* kaLash 47 bhAvArtha uparanun pravachan *

karmabandh to agnAnathI thayelI kartAkarmanI pravRuttithI hato. have jyAre bhed-bhAvane ane parapariNatine dUr karI ekAkAr gnAn pragaT thayun tyAre bhedarUp kArakanI pravRutti maTI; to pachhI have bandh shA mATe hoy? arthAt na hoy. gnAyakanA lakShe akhanD gnAyakanI pariNati jAgI tyAre bhedarUp kArakonI pravRutti maTI gaI. rAgano hun kartA ane rAg mArun kartavya-e pravRutti maTI gaI. abhed kArakanI pravRutti thaI. gnAn gnAyakane anubhavatun pragaT thayun. to pachhI bhinna kArakonI pravRuttinA abhAvamAn bandh shA mATe hoy? na ja hoy. lyo, ahIn (gAthA) 72 pUrI thaI.

[pravachan nan. 120 thI 123 * dinAnk 9-7-76 thI 12-7-76]

PDF/HTML Page 829 of 4199
single page version

gAthA–73

केन विधिनायमास्रवेभ्यो निवर्तत इति चेत्–

अहमेक्को खलु सुद्धो णिम्ममओ णाणदंसणसमग्गो।
तम्हि ठिदो तच्चितो सव्वे एदे खयं णेमि।। ७३।।
अहमेकः खलु शुद्धः निर्ममतः ज्ञानदर्शनसमग्रः।
तस्मिन् स्थितस्तच्चित्तः सर्वानेतान् क्षयं नयामि।। ७३।।

have pUchhe chhe ke kaI vidhithI (-rItathI) A AtmA AsravothI nivarte chhe? tenA uttararUp gAthA kahe chhe-

chhun ek, shuddha, mamatvahIn hun, gnAnadarshanapUrNa chhun;
emAn rahI sthit, lIn emAn, shIghra A sau kShay karun. 73.

gAthArtha– gnAnI vichAre chhe ke [खलु] nishchayathI [अहम्] hun [एकः] ek chhun, [शुद्धः] shuddha chhun, [निर्ममतः] mamatArahit chhun, [ज्ञानदर्शनसमग्रः] gnAnadarshanathI pUrNa chhun; [तस्मिन् स्थितः] te svabhAvamAn raheto, [तच्चित्तः] temAn (-te chetanya-anubhavamAn) lIn thato (hun) [एतान्] A [सर्वान्] krodhAdik sarva Asravone [क्षय] kShay [नयामि] pamADun chhun.

TIkA– hun A AtmA-pratyakSha akhanD anant chinmAtra jyoti-anAdi-anant nitya- udrayarUp vignAnaghanasvabhAvabhAvapaNAne lIdhe ek chhun; (kartA, karma, karaN, sampradAn, apAdAn ane adhikaraNasvarUp) sarva kArakonA samUhanI prakriyAthI pAr UtarelI je nirmaL anubhUti, te anubhUtimAtrapaNAne lIdhe shuddha chhun; pudgaladravya jenun svAmI chhe evun je krodhAdibhAvonun vishvarUpapaNun (anekarUpapaNun) tenA svAmIpaNe pote sadAy nahi pariNamato hovAthI mamatArahit chhun; chinmAtra jyotinun (AtmAnun), vastusvabhAvathI ja, sAmAnya ane visheSh vaDe paripUrNapaNun (AkhApaNun) hovAthI, hun gnAnadarshan vaDe paripUrNa chhun. -Avo hun AkAshAdi dravyanI jem pAramArthik vastuvisheSh chhun. tethI have hun samasta paradravyapravRuttithI nivRutti vaDe A ja AtmasvabhAvamAn nishchaL raheto thako, samasta paradravyanA nimittathI visheSharUp chetanamAn thatA je chanchaL kallolo temanA nirodh vaDe Ane ja (A chaitanyasvarUpane ja) anubhavato thako,


PDF/HTML Page 830 of 4199
single page version

potAnA agnAn vaDe AtmAmAn utpanna thatA je A krodhAdik bhAvo te sarvane kShay karun chhun-em AtmAmAn nishchay karIne, ghaNA vakhatathI pakaDelun je vahAN tene jeNe chhoDI dIdhun chhe evA samudranA vamaLanI jem jeNe sarva vikalpone jaladI vamI nAkhyA chhe evo, nirvikalpa, achalit nirmaL AtmAne avalambato, vignAnaghan thayo thako, A AtmA AsravothI nivarte chhe.

bhAvArtha– shuddhanayathI gnAnIe AtmAno evo nishchay karyo ke ‘hun ek chhun, shuddha chhun, paradravya pratye mamatArahit chhun, gnAnadarshanathI pUrNa vastu chhun’. jyAre te gnAnI AtmA AvA potAnA svarUpamAn raheto thako tenA ja anubhavarUp thAy tyAre krodhAdik Asravo kShay pAme chhe. jem samudranA vamaLe ghaNA kALathI vahANane pakaDI rAkhyun hoy paN pachhI jyAre vamaL shame tyAre te vahANane chhoDI de chhe, tem AtmA vikalponA vamaLane shamAvato thako Asravone chhoDI de chhe.

* * *
samayasAr gAthA 73 mathALun

have pUchhe chhe ke kaI vidhithI, kaI rItathI A AtmA AsravothI nivarte chhe? puNya- pApanA bhAv chhe te Asrav chhe, malin chhe, achetan chhe, dukh chhe, chaitanyanI jAtathI viruddha kajAt chhe. ahAhA! jene svarUp samajavAnI garaj thaI chhe te shiShya pUchhe chhe ke prabho! A AtmA puNya-pApanA bhAvothI kaI vidhithI nivarte chhe? andar AsravothI nivartavAno pokAr thayo chhe te pUchhe chhe ke A (agnAn-kartAkarma)nI pravRuttithI nivRutti kaI rIte thAy? tenA uttararUp gAthA kahe chhe-

* gAthA 73 TIkA uparanun pravachan *

hun A Asravone kShay pamADun chhun. ahAhA! shailI to juo! (AtmA) Am kare to Am thAy em nathI lIdhun. ‘hun’ kShay pamADun chhun em vAt lIdhI chhe. gajab shailI chhe! shun kahe chhe? ‘hun A AtmA-pratyakSha akhanD anant chinmAtrajyoti anAdi-anant nitya-udayarUp vignAnaghanasvabhAvabhAvapaNAne lIdhe ek chhun.’ ‘अहमेक्को’ kahyun chhe ne? enI A vyAkhyA karI.

‘hun’ shabdathI potAnI asti siddha karI chhe ane ‘A’ thI pratyakSha asti darshAvI chhe. chhe ne ke-hun A AtmA pratyakSha chinmAtra jyoti chhun? pratyakSha thaI shake e vAt nathI. pratyakSha chhe ja. bhagavAn AtmA pratyakSha chhe. shaktinA adhikAramAn bAramI ‘svayam prakAshamAn vishad evA svasamvedanamayI (svAnubhavamayI) prakAshashakti’ kahI chhe. vastu pote potAthI pratyakSha thAy evA prakAshaguN sahit chhe. AtmAno evo prakAshasvabhAv chhe ke pote ja potAnA svasamvedanamAn pratyakSha prakAshamAn thAy chhe.


PDF/HTML Page 831 of 4199
single page version

vaLI akhanD chhun em kahun chhun. ahAhA...! ek samayanI paryAyano bhed paN AtmAmAn kayAn chhe? (nathI). paryAy to vyavahAranayano viShay chhe. soLamI gAthAmAn em kahyun ke gnAn- darshan-chAritrapaNe AtmA pariName chhe e mechakapaNun-malinatA chhe. ekane traNapaNe pariNamato kahevo e mechak chhe. bhed paDe te mechak chhe, vyavahAr chhe, asatyArtha chhe. vastu shuddha ekAkAr chhe te nishchay chhe.

vaLI hun anant chinmAtrajyoti chhun. svabhAvanI shaktinun svarUp ja anant chhe. akhanD ane anant e trikALI chinmAtrajyotinAn visheShaN chhe. A bhAvanI vAt karI. have kALanI vAt kare chhe.

hun anAdi anant kahetAn trikAL Adi-ant rahit chhun. je chhe enI Adi shun? je chhe eno ant shun? vastu to anAdi-anant nitya-udayarUp chhe. vastu nitya pragaTarUp chhe. sUrya to savAre Uge ane sAnje namI jAy. parantu A chaitanyasUrya to nitya udayarUp ja chhe. ahAhA! vartamAnamAn anAdi-anant nitya-udayarUp chinmAtrajyoti hun chhun em kahe chhe.

jem agninI jyoti chhe tem A AtmA chinmAtrajyoti chhe. teno Ashray letAn sansAr baLIne khAk thaI jAy chhe. ATalAn visheShaNo kahIne have kahe chhe ke vignAnaghan-svabhAvabhAvapaNAne lIdhe hun ek chhun. vignAnaghanasvabhAv eTale vikalpa to shun, jemAn ek samayanI paryAyanA paN praveshano avakAsh nathI. paryAy tenI upar upar tare chhe paN andar pratiShThA pAmatI nathI. A vAt agAu kaLashamAn AvI gaI chhe. badhA AtmA bhegA thaIne hun ek chhun em nathI. A to ekalun vignAnanun daL jemAn parano ke paryAyano pravesh nathI evA chinmAtrajyoti hun vignAnaghan- svabhAvabhAvapaNAne lIdhe ek chhun.

AtmAnun kShetra bhale asankhyAtpradeshI sharIr pramAN hoy. parantu tenA svabhAvanun sAmarthya anant, apAr-behad chhe. kShetranI kimmat nathI, svabhAvanA sAmarthyanI kimmat chhe. sAkaranA gAngaDA karatAn sekerInanI kaNInun kShetra khUb nAnun chhe. paN sekerInanI mIThAsh anekagaNI chhe. em bhagavAn AtmA sharIr pramAN thoDA kShetramAn rahevA chhatAn enun vignAnaghanasvabhAvarUp sAmarthya anant chhe. bhAI! jyAn jeTalAmAn te chhe tyAn dhyAn lagAvavAthI te pragaT thAy chhe.

AtmA AsravothI kevI rIte nivarte chhe-em shiShyano prashna chhe. teno A uttar chAle chhe. AtmA akhanD, anant, pratyakSha chinmAtrajyoti vignAnaghanasvabhAvabhAvapaNAne lIdhe ek chhe. tenI draShTi karatAn mithyAtvano Asrav TaLI jAy chhe. A sau pratham dharmanI sharuAtanI vAt chhe. ahIn ek bol thayo.

have ‘hun shuddha chhun’-e bIjo bol kahe chhe. ‘(kartA, karma, karaN, sampradAn,


PDF/HTML Page 832 of 4199
single page version

apAdAn ane adhikaraNasvarUp) sarva kArakonA samUhanI prakriyAthI pAr UtarelI je nirmaL anubhUti, te anubhUtimAtrapaNAne lIdhe shuddha chhun.

AtmA parano kartA ane par enun kArya-evun enAmAn chhe ja nahi. AtmA sivAy sharIr, man, vachan, indriy, kuTumb ke desh ityAdi par dravyano hun kartA ane emAn je kriyA thaI te mArun karma evun chhe ja nahi. A vAt ahIn lIdhI nathI kemake je paradravya chhe te kArya vinA kadIy koI kALe khAlI nathI. A ek vAt.

have bIjI vAta dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, pUjAnA ashuddha bhAv thAy teno hun kartA ane te mArun karma, hun sAdhan, hun sampradAn, mArAmAnthI thayun ane mArA AdhAre thayun AvA rAganI kriyAnA ShaTkArakanI prakriyA te AtmAnA svarUpamAn nathI.

have trIjI vAta ek samayanI nirmaL paryAyanA ShaTkArako-jemake nirmaL paryAyano kartA hun, nirmaL paryAy te mArun karma, tenun sAdhan hun, mArA mATe te thaI, mArAthI thaI, mArA AdhAre thaI-Am nirmaL paryAyanA ShaTkArakonI je prakriyA tenAthI pAr UtarelI eTale bhinna je nirmaL anubhUti te (trikALI) anubhUtimAtrapaNAne lIdhe hun shuddha chhun. ahIn ‘anubhUti’ e paryAyanI vAt nathI paN trikALI dravyanI vAt chhe. paryAyamAn ShaTkArakanun pariNaman svatantra chhe. enAthI mArI chIj (trikALI) bhinna chhe. ahAhA! vartamAn nirmaL pariNatithI mAro trikALI anubhUtisvarUp bhagavAn bhinna chhe -ene ahIn shuddha kahyo chhe.

nirmaL anubhUtinI paryAyanA bhedane lakShamAn levo e vyavahAranay chhe, ashuddhatA chhe, mechakapaNun-malinatA chhe. AtmA samyagdarshan-gnAn-chAritra traNapaNe pariName em lakShamAn levun e vyavahAranay chhe. e pramANe (traNapaNe) AtmAne-potAne anubhavatAn AsravothI nivRutti nahi thAy. pravachanasAranA nay-adhikAramAn kahe chhe ke mATIne enA vAsaN Adi paryAyanA bhedathI jovI e ashuddhanay chhe. tem A AtmAne tenA ShaTkArakanA paryAyanA bhedathI jovo te ashuddhanay chhe. gnAnanI paryAy, AnandanI paryAy, vIryanI paryAy-em paryAyanA bhedathI AtmA jovo te ashuddhapaNun chhe enAthI mithyAtvano Asrav nahi maTe. ahIn to kahe chhe ke ShaTkArakanI prakriyAthI bhinna vastu trikALI anubhUtisvarUp je bhagavAn AtmA chhe tenA upar draShTi ApatAn mithyAtvano Asrav TaLI jAy chhe.

dayA, dAnanA vikalpathI dharma mAne e to mithyAtva chhe ja, parantu potAne nirmaL paryAyanA bhedathI lakShamAn letAn je vikalpa thAy enAthI dharma thAy em mAne te paN mithyAtva chhe.

bhagavAn AtmA ek samayanI paryAyanA ShaTkArakanA pariNamanathI pAr UtarelI-bhinna anubhUtimAtra trikALI shuddha vastu chhe. A trikALI shuddha gnAyak upar draShTi jatAn


PDF/HTML Page 833 of 4199
single page version

samyagdarshan-samyaggnAn pragaTe chhe ane tyAre AtmA AsravathI nivRutta thAy chhe. ahAhA...! vikAranA ShaTkArakanI pariNamanarUp kriyA to dUr rahI, ahIn to gnAnano je pragaT ansh enA ShaTkArakanI prakriyA-pariNamanathI trikALI anubhUtisvarUp bhagavAn bhinna chhe ane ene ahIn shuddha kahel chhe. evA trikALI shuddha AtmadravyanI draShTi thatAn mithyAtvano Asrav TaLI jAy chhe. A vidhithI jIv AsravothI nivarte chhe.

jem shIro banAvavo hoy to enI vidhi e chhe ke-pratham ATo ghImAn sheke ane pachhI emAn goLanun pANI nAkhe to shIro taiyAr thAy. tem AtmAmAn dharma kem thAy te samajAve chhe. ek samayamAn kArakanA bhedothI pAr abhed shuddha chaitanyamay trikAL vastu chhe. tenA upar draShTi ApatAn samyagdarshan-gnAn pragaT thAy chhe, ane mithyAtvano Asrav chhUTI jAy chhe. AgaL Avashe ke jem jem dravyano Ashray vadhashe tem tem Asrav maTI jashe. A enI rIt ane paddhati chhe. bIjI rIte karavA jaIsh to marI jaIsh topaN vastu prApta nahi thAy. pUrNAnandano nAth abhed ek chaitanyamay bhagavAn chhe. enun trikAL Taktun jIvan te enun sattva - tattva chhe. eno svIkAr chhoDIne nimitta, rAg ane bhedamAn aTakIsh to mithyAtvAdi Asrav thashe, parantu vItarAgatArUp dharma nahi thAy. Avo vItarAgano mArga jem chhe tem samajavo joIe.

ek stutikAre kahyun chhe ke-

“prabhu tum jANag rIti, sahu jag dekhatA ho lAl;
nij sattAe shuddha, sahune pekhatA ho lAl.”

he nAth! Ap gnAnamAn traNakAL traNalok juo chho. temAn Ap badhA AtmAo nij sattAe paripUrNa shuddha bhagavAn chhe em joI rahyA chho. A vAt ahIn lIdhI chhe. paryAyanA ShaTkArakanI pariNatithI bhinna Akhun chaitanyanun daL bhagavAn AtmA shuddha chhe. ene viShay karanArI draShTi paN emAn samAtI nathI evo e trikALI ek shuddha chhe em bhagavAne joyo chhe. jyAre ek samayanI paryAyanun lakSha chhoDI trikALI ek shuddha anubhUtisvarUp chaitanya bhagavAnanA lakShe pariNaman kare chhe tyAre mithyAtvano nAsh thaI samyagdarshananI vItarAgI pariNatino utpAd thAy chhe. AvI antaranI kriyA samajAy nahi eTale koI dayA pALo, vrat karo, pUjA-prabhAvanA karo- em bahAranI kriyAomAn dharma batAve eTale rAjI-rAjI thai jAy. parantu bhAi! e to badhI rAganI kriyAo chhe. rAg chhe e to achetan AndhaLo chhe, emAn gnAnanun-chaitanyanun kiraN nathI. jem sUrajanun kiraN saphed ujjvaL hoy paN kolasA jevun kALun na hoy, tem chaitanyasUryanun paryAyarUp kiraN chaitanyamay, Anandamay hoy paN AndhaLun rAgamay na hoy.

AtmA chha kArakonA samUhanI prakriyAthI pAr je nirmaL anubhUtisvarUp trikALI


PDF/HTML Page 834 of 4199
single page version

shuddha chaitanya bhagavAn chhe te bhUtArtha chhe. tenA upar draShTi detAn mithyAdarshanano vyay ane samyagdarshanano utpAd thAy chhe. paryAyanA bhedane lakShamAn levo te ashuddhatA chhe. ek samayanI je nirmaL paryAy pragaT thAy tenAthI bhinna, sanyogathI bhinna ane dayA, dAnanA vikalpathI paN bhinna anubhUtisvarUp trikALI shuddha dravya chhe. teno Ashray karavAthI dharmanI sharUAt thAy chhe. A dharma pAmavAnI vidhi chhe.

kevaLInA keDAyato bhagavAn shrI kundakundAchAryadev ane shrI amRutachandrAchAryadev kevaLagnAn kem thAy ane te pahelAn samyagdarshan kem thAy enI rIt batAve chhe. kahe chhe ke paryAyanA ShaTkArakonA bhedanI ruchi chhoDIne akhanD ek anubhUtisvarUp trikALI bhagavAn andar paDayo chhe eno Ashray kar. tyAre samyagdarshan ane samyakmatishrutagnAn thAy chhe.

dhavalamAn Ave chhe ke shrutagnAn kevaLagnAnane bolAve chhe. arthAt samyak matishrutagnAn jene pragaT thayun tene alpakALamAn kevaLagnAn pragaT thashe te nishchit chhe. kevaLagnAn-sarvagnapad sAdhya chhe, parantu dhyey to trikALI shuddha dravya ja chhe. pariNatimAn pUrNa sAdhya je siddhadashA pragaT thAy teno AdhAr-Ashray trikALI dhruv dravya ja chhe. ahAhA...! samajavAnI chIj A ja chhe ke paryAyathI pAr je trikALI bhagavAn bhinna chhe te shuddha chhe ane te shuddhano je paryAye nirNay karyo te paryAy te shuddhamAn (dravyamAn) nathI. paryAy paryAyamAn rahIne dravya shuddha chhe em anubhav kare chhe. Avo bhagavAn vItarAgadevano mArga chhe. tene rAgathI ke bhedathI prApta karavA jaIsh to vastu-sat hAth nahi Ave.

ek samayamAn traNakAL traNalokane jeNe joyA chhe te bhagavAn (sImandhar nAth)nI vANI shrI kundakundAchAryadeve sAkShAt sAmbhaLI hatI. AtmAnA anubhav sahit teo mahA chAritravant hatA. bharatamAn padhArI temaNe sandesh Apyo ke-parane mArI shakun, parane jIvADI shakun, paranI dayA pALI shakun em je mAne chhe te mUDh chhe, mithyAdraShTi chhe. paranA kAm karavAno bojo mAthe laIne potAne parano kartA mAne e mUDh chhe, agnAnI chhe. paranI dayAno bhAv Ave e judI vAt chhe, paN bIjAne jIvADI shakun chhun e mAnyatA ekalun agnAn chhe. prabho! tun to gnAtA-draShTA chho ne! jANavun-dekhavun e ja tArun jIvan chhe. ene badale parane sukhI-dukhI karavAnun mAne e to tArA gnAnasvabhAvano anAdar chhe, hinsA chhe. ahIn to kahe chhe ke samyagdarshananI nirmaL paryAy je pragaT thAy teno kartA paryAy pote, karma pote, sAdhan paryAy pote, ityAdi chha kArakonA bhedanA vikalpathI pAr vastu trikALI shuddha chhe. e akhanD ek vignAnasvabhAvI shuddhanI draShTi karatAn nirmaL paryAy pragaTe chhe ane te dharma chhe. parantu trikALI shuddha vastumAn bhegI paryAyane bheLave to e samyagdarshanano viShay raheto nathI paN aushaddhatA pragaT thAy chhe. lyo, A bIjo bol thayo.


PDF/HTML Page 835 of 4199
single page version

have nirmam chhun-em trIjo bol kahe chhe. paranAn kAm kare chhe e vAt to dUr rahI, parantu je rAg-vikalpa thAy enun svAmIpaNun ene nathI em have kahe chhe. narasinh mahetAe kahyun chhe ne ke-

‘hun karun, hun karun e ja agnAnatA, shakaTano bhAr jem shvAn tANe.’

dukAnanA thaDe beTho hoy, gharAk mAl laI jAy, rojanA pAnchaso-sAtasonI pedAsh thatI hoy, tyAn mAne ke A dukAnanun gADu mArAthI chAle chhe. mAre rojanI ATalI pedAsh, hen; dhULey nathI, sAmbhaLane. e koN raLe? bhAI! raLavAnA bhAv chhe e to pAp chhe ane eno kartA thAy e to ekalun agnAn chhe. vItarAg parameshvaranA darabAramAn AvelI A vAt chhe.

trIjo bola- ‘pudgaladravya jenun svAmI chhe evun je krodhAdibhAvonun vishvarUpapaNun (anekarUpapaNun) tenA svAmIpaNe pote sadAy nahi pariNamato hovAthI mamatArahit chhun.’

ahAhA...! kevI saras vAt karI chhe! puNya ane pApanA anek prakAre je vikArI bhAv thAy chhe teno pudgal svAmI chhe, hun teno svAmI nathI. e vikArI bhAvano svAmI hun nahi e vAt to ThIk, paN tenA svAmIpaNe hun sadAy pariNamato nathI em kahe chhe. puNya-pApanA je anek prakAranA vikArI bhAv chhe temanA svAmIpaNe hun sadAy pariNamato nathI mATe nirmam chhun. kShAyik samakit thayA pachhI paN rAg to yathAsambhav Ave, munipaNAnI bhUmikAmAn paN vyavahAraratnatrayano rAg to Ave; paN te rAganA svAmIpaNe sadAy nahi pariNamato hovAthI hun-AtmA nirmam chhun em dharmI mAne chhe. tene A vidhithI AsravonI nivRutti thAy chhe.

47 nayanA adhikAramAn (pravachanasAramAn) lIdhun chhe ke (kartRunaye) rangerej jem rangano kartA chhe tem gnAnIne jeTalun haju rAganun pariNaman chhe teno te kartA chhe. paN e to tyAn je pariNaman chhe te apekShAe kartA kahel chhe. gnAnI teno svAmIpaNe kartA thato nathI. A rAg kartavya chhe, karavA lAyak chhe em gnAnIne tenun svAmIpaNun nathI. ahAhA...! dayA, dAn, vrat, tap, bhakti Adi je rAg thAy tenA svAmIpaNe samakitI kadIy pariNamatA nathI. gajab vAt chhe! te sarvanun svAmI pudgal chhe, hun nahi em mAnato dharmI jIv AsravothI nivarte chhe.

prashna- A dayA, dAn, bhakti-pUjA karIe te dharma kharo ke nahi?

uttara– emAn jarAy dharma nathI. bhAI? e to badhA shubharAganA bhAv chhe, puNyabandhanAn kAraN chhe; ane enun svAmIpaNun mAne to mithyAtva chhe. bApu! vItarAgI dharmano mArga judo chhe. bhAI! bhagavAnanI divyadhvanito pravAh ahIn bharatamAn Avyo temAn em kahe chhe ke-rAganA svAmIpaNe pariNamavun e tArI prabhutA nathI, e to rAnkAI


PDF/HTML Page 836 of 4199
single page version

chhe. prabhu! andar anant anant nirmaL guNano khajAno bharyo chhe tenI sanmukh DhaLatAn rAganun svAmIpaNun sahaj chhUTI jAy chhe ane e dharma chhe. bhagavAn gaNadharadev paN je rAganun pariNaman chhe tene jANe paN tenA svAmIpaNe kadIy pariName nahi. pUrNa vItarAgatA na thAy tyAn sudhI dharmIne vyavahAranA vikalpa Ave kharA, paN te kartavya chhe em tenA svAmIpaNe te pariNamatA nathI.

47 shaktiomAn ek svabhAvamAtra svasvAmitvamayI sambandhashakti chhellI kahelI chhe. dravya-guN ane paryAy je shuddha chhe te mArun sva ane hun teno svAmI evI AtmAmAn svasvAmitva sambandhashakti chhe. te shaktinun nirmaL pariNaman thatun te dharma chhe.

lokamAn to hun patnIno pati, gRuhapati, lakShmIpati, kroDapati, ityAdi potAne jaDanA pati mAne chhe, paN e mUDhatA chhe. konA pati tAre thavun chhe, bhAI? dharmI kahe chhe ke jaDano svAmI to hun nahi paN je rAg thAy chhe teno svAmI paN hun nahi. e rAgano svAmI paN pudgal chhe. ahIn hun ek chhun, shuddha chhun em pahelAn astithI kahyun ane rAganun svAmIpaNun mane nathI em nirmam chhun kahIne nAstipaNun batAvyun.

ahIn kahyun ke krodhAdi vikArano svAmI pudgal chhe mATe pudgalane laIne vikAr thAy chhe em koI mAne to te yathArtha nathI. pudgalane laIne vikAr thayo chhe em nathI. e to paradravya chhe. paN vikAr thayo chhe nimittanA lakShe e nishchit. svabhAvamAn-svarUpamAn to vikAr chhe ja nahi ane nimittanA lakShe te thayo chhe tethI pudgal eno svAmI chhe em kahyun chhe. Am jyAn je apekShA hoy te samajavI joIe.

puNyanA shubhabhAv thAy e vartamAn dukharUp chhe. vaLI enA phaLamAn sanyog maLashe ane enA (sanyog) par lakSha jatAn paN rAg eTale dukh ja thashe mATe bhaviShyamAn thavAvALA dukhanA paN e kAraNarUp chhe. A vAt AgaL gAthA 74 mAn Avashe. are! puNyanA phaLamAn arhantAdino sanyog maLashe ane e sanyog par lakSha jatAn rAg ja thashe. ahAhA...! sarvagna parameshvar trilokanAth em kahe chhe ke-prabhu! ame tArA mATe paradravya chhIe, ane paradravya upar lakSha jatAn rAg ja thashe, dharma nahi thAy. mokShapAhuDanI 16mI gAthAmAn kahyun chhe ke-‘परदव्वाओ दुग्गइ’ paradravya upar lakSha jAy te durgati chhe, chaitanyanI gati nahi. bhAI! rAganI pariNati thAy e chaitanyanI pariNati nahi. ahAhA...! jenA phaLamAn kevaLagnAn ane sAdi-anant anant samAdhisukh pragaTe tevI dashAne prApta dharmI jIv em kahe chhe ke rAg thAy tenA svAmIpaNe sadAy hun pariNamato nathI. je svarUpamAn nathI ane svarUpanA Ashraye thayelI nirmaL svapariNatimAny nathI te rAganun mane svAmIpaNun nathI. dravya- guN to trikAL nirmaL chhe. tenA Ashraye je nirmaL dashA pragaTI te mArun sva ane hun teno svAmI chhun em dharmI mAne chhe.


PDF/HTML Page 837 of 4199
single page version

strIne loko ardhAnganA kahe chhe. em ke-aDadhun ang mArun ane aDadhun ang tArun-em teo mAne chhe. paN e to badhI mUDh lokonI bhramaNA chhe, e to mithyAtvanI mAnyatA chhe. paranA svAmIpaNAnI to ahIn vAt ja kayAn chhe? ahIn to kahe chhe ke rAganA svAmIpaNe sadAy nahi pariNamato evo hun nirmam chhun. A to pratham Avo vikalpathI nirNay kare, pachhI svabhAvano ugra puruShArtha karatAn vikalpa chhUTI jAy chhe. bhAI! A mArga hAth Ave enA janma-maraNanA pherA maTI jAy evI A vAt chhe. A traN bol thayA.

have chotho bol kahe chhe-- ‘chinmAtra jyotinun (AtmAnun), vastusvabhAvathI ja, sAmAnya ane visheSh vaDe paripUrNapaNun (AkhApaNun) hovAthI, hun gnAnadarshan vaDe paripUrNa chhun.’ sAmAnya te darshan ane visheSh te gnAn; em darshan-gnAn vaDe paripUrNa vastu chhun. AtmA vikArapaNe to nathI, alpagnapaNe paN nathI. ahIn kahe chhe ke gnAn-darshanasvabhAvathI paripUrNa chhun. vartamAn alpagna paryAy em nirNay kare chhe ke paryAy jeTalo hun nahi, paN hun to gnAn- darshanasvabhAvathI paripUrNa vastu chhun.

bhAI! A mithyA bhrAntinun moTun tophAn chhe tene shamAvavAnI-maTADavAnI A vAt chAle chhe. mithyAtvarUpI AsravathI nivartavAno upAy shun? A prashnano uttar chAle chhe. kahe chhe ke hun gnAn-darshanathI paripUrNa vastuvisheSh chhun em pratham nakkI kar. sAmAnya ane visheSh vaDe paripUrNapaNun hovAthI hun AkAshAdi dravyanI jem pAramArthik vastuvisheSh chhun ahIn sudhI to vikalpathI nirNay karavAnI vAt chhe ke-

-hun akhanD gnAnajyotisvarUp vignAnaghanasvabhAvapaNAne lIdhe ek chhun. -ShaTkArakanA pariNamanathI rahit shuddha chhun. -rAgapaNe sadAy nahi pariNamanAro nirmam chhun. -gnAnadarshanathI paripUrNa vastuvisheSh chhun.

vartamAn dashA alpagna hovA chhatAn svabhAvathI hun paripUrNa chhun. AkAsh jem padArtha chhe, paramANu jem padArtha chhe tem hun paN pAramArthik vastuvisheSh chhun, eTale ke sarvathI bhinna vastu chhun. A pramANe pratham vikalpathI nirNay kare chhe enI A vAt chhe. vikalpa toDIne anubhav karavAnI vAt pachhI kaheshe. A to bIjAoe (agnAnIoe) kahelo je AtmA tenAthI judo paramArthasvarUp AtmAno nirNay karavA vikalpa dvArA hun Avo chhun em pratham shiShya nirNay kare chhe.

have kahe chhe-‘tethI have hun samasta paradravyapravRuttithI nivRutti vaDe A ja AtmasvabhAvamAn nishchaL raheto thako, samasta paradravyanA nimittathI visheSharUp chetanamAn thatA je chanchaL kallolo temanA nirodh vaDe Ane ja (A chaitanyasvarUpane ja)


PDF/HTML Page 838 of 4199
single page version

anubhavato thako, potAnA agnAn vaDe AtmAmAn utpanna thatA je A krodhAdik bhAvo te sarvane kShay karun chhun.’

rAgAdi vikAro paradravyanI pravRutti chhe ane te nimittanA Ashraye utpanna thAy chhe. pratham kahyun ke vikArI bhAvono svAmI pudgal chhe. have kahyun ke te paradravyapravRutti chhe. te potAnA aparAdhathI paradravyanA nimitte thAy chhe. te paradravyanA nimittathI visheSharUp chetanamAn thatA je chanchaL kallolo temanA nirodh vaDe A chaitanyasvarUpane ja anubhavun chhun-em kahe chhe.

aho! amRutachandrAchArye amRut reDayAn chhe! chetanamAn thatA je chanchaL kallolo te paryAyamAn potAnA aparAdhathI thAy chhe, paradravya to nimittamAtra chhe. tenA nirodh vaDe chaitanyasvarUpane anubhavato hun potAnA agnAn vaDe AtmAmAn utpanna thatA je A krodhAdik bhAvo te sarvane kShay karun chhun. krodhAdik vikAr utpanna kem thAy chhe? to kahe chhe ke svarUpanun gnAn nathI mATe potAnA agnAn vaDe Asravo utpanna thAy chhe. parantu kahe chhe ke have paradravyanun lakSha chhoDI svarUp bhaNI DhaLatAn nij chaitanyasvarUpane anubhavato hun je A krodhAdik bhAvo te sarvane kShay karun chhun. gnAnadarshanasvarUp paripUrNa ek shuddha vastu je AtmA teno anubhav karatAn AsravothI hun nivartu chhun.

pahelAn paramArtharUp vastusvarUp kahyun ke hun ek chhun, shuddha chhun, rAganA svAmIpaNe sadAy nahi pariNamato nirmam chhun, gnAnadarshan-pUrNa chhun, paramArtha vastuvisheSh chhun. have paryAyanI vAt karI ke paryAyamAn rAg thayo kem? to kahe chhe ke paradravyanA nimittathI chetanamAn visheSharUp chanchaL kallolo-vikalpo thatA hatA. te sarvanA nirodh vaDe chaitanyasvarUpane anubhavato te Asravono kShay karun chhun. Asravano nirodh samvar chhe. puNya-pApanA vikalpo te Asravo chhe. paryAyamAn utpanna thatA puNya-pApanA je chanchaL kallolo teno nirmaL shuddha chaitanyasvarUpanA Ashraye nirodh karatAn AsravonI nivRutti-kShay thAy chhe. gnAnadarshanathI paripUrNa shuddha chaitanya bhagavAn chhe. teno anubhav karatAn chetanamAn thatA chanchaL kallolono nirodh thAy chhe ane AsravothI nivRutti thAy chhe. mithyAtvane chhoDavAnI A rIt chhe.

prashna- vyavahAr sAdhan chhe ke nahi? panchAstikAyamAn sAdhan kahyun chhe.

uttara– panchAstikAyamAn bhinna sAdhya-sAdhananI vAt Ave chhe. parantu e to sAdhananun nirUpaN be prakAre chhe, sAdhan be prakAranAn nathI. sAdhan to ek ja prakAranun chhe. mokShamArgaprakAshakamAn panDitapravar shrI ToDaramalajI kahe chhe ke jene nishchay samyagdarshan thayun chhe tyAn enI sAthe dev-guru-shAstrano rAg sahacharapaNe hoy chhe. tene sahachar dekhIne, nimittathI upachAr karIne vyavahAr samakit kahevAmAn Ave chhe. kharekhar chhe to rAg-


PDF/HTML Page 839 of 4199
single page version

bandhanun kAraN, paN sahachar dekhIne Arop karyo chhe. pachhI lakhyun chhe ke sarvatra nishchay-vyavahAranun Avun lakShaN jANavun.

rAgathI bhinna paDIne anubhav dvArA svarUpanun nishchay sAdhan pragaT thayun chhe tyAn sAthe rAganI mandatAnun sahacharapaNun dekhIne tene vyavahAr sAdhanano Arop ApavAmAn Avyo chhe. e to upachArathI Arop Apyo chhe, e kAI yathArtha sAdhan nathI. sAdhan be nathI, paN tenun nirUpaN be prakAre chhe. kAraN to ek ja chhe. sAdhan kaho, kAraN kaho, upAy kaho-e badhun ek ja chhe, ek ja prakAre chhe. kathan be prakAre hoy chhe-ek nishchay ane bIjun vyavahAr; temAn nishchay te satyArtha chhe ane vyavahAr te upachAr-asatyArtha chhe.

AtmAmAn puNya-pApanA krodhAdi bhAvo kayAnthI thayA? e bhAvo kAI jaDamAn to thayA nathI. potAnI paryAyamAn potAnA aparAdhathI agnAnathI utpanna thayA chhe. agnAnavaDe utpanna thayelA te Asravo dravyadraShTi vaDe, shuddha chaitanyanA AshrayanA puruShArtha vaDe, sarva kShay karun chhun em ahIn kahyun chhe. dravyadraShTimAn sarva AsravonI nAsti chhe tethI sarvane kShay karun chhun em kahyun chhe. alpa asthiratA rahI chhe te paN puruShArthanA baLe alpakALamAn kShay thavA yogya chhe tethI sarvane kShay karun chhun em lIdhun chhe. pratham to Avo vikalpamAn nishchay thAy chhe enI A vAt thaI. mArgane pAmavAnI A rIt chhe.

‘em AtmAmAn nishchay karIne, ghaNA vakhatathI pakaDelun je vahAN tene jeNe chhoDI dIdhun chhe evA samudranA vamaLanI jem jeNe sarva vikalpone jaladI vamI nAkhyA chhe evo, nirvikalpa achalit nirmaL AtmAne avalambato, vignAnaghan thayo thako, A AtmA AsravothI nivarte chhe.’

juo! AtmAmAn Am nishchay karIne-em kahyun chhe. bhAI! mArga jevo chhe tevo pratham nishchay karavo joIe. temAn bIjI rIte mAnavA jaIsh to mArga hAth nahi Ave. mithyAtvanA AsravathI nivartavA mATe pahelAn AngaNAmAn UbhA rahIne potAnI chIj A chhe evo yathArtha nishchay karavo joIe. Avo nishchay karIne andar praveshIne anubhav vaDe sarva Asravono kShay karun chhun em kahyun chhe. A apratihat puruShArthanA upADanI vAt karI chhe.

aho! santoe gajab kAm karyAn chhe. 72mI gAthAmAn to ene traN traN vAr bhagavAn kahIne bolAvyo chhe. jAg re nAth! jAg; rAgamAn ekatva karIne sUvun tane pAlave nahi. nirmaL pariNatimAn jAgrat thavun e tArI shobhA chhe, bhagavAn! bhagavAn tun atyant shuchi, vignAnaghanasvarUp ane sukhanun kAraN chho. Avo bhagavAn AtmA chhe teno anubhav karatAn Asravono kShay thAy chhe. paribhAShA sUtra bAndhyun chhe ne! gAthA 72 pachhI yathAsthAne A gAthA 73 mUkI chhe. darek gAthA yathAsthAne mUkI chhe. kahe chhe-bhagavAn


PDF/HTML Page 840 of 4199
single page version

tun rAganA range roLAI gayo chhe ene A navo shuddha chaitanyano rang chaDhAvI de. prabhu! tun vItarAgamUrti jinasvarUp ja chho. have nirNay kar ane rAgathI nivRutta thA. ahAhA...! hun gnAnadarshanathI paripUrNa chhun em nishchay karIne svabhAvamAn DhaLatAn rAg-dveShano kShay thAy chhe.

juo! ghaNA vakhatathI pakaDelun je vahAN tene jeNe chhoDI dIdhun chhe evA samudranA vamaLanI jem jeNe sarva vikalpone jaladI vamI nAkhyA chhe te AsravothI nivRutta thAy chhe. vamaLe ghaNA vakhatathI vahANane pakaDayun hatun te vamaL chhUTe eTale vahAN gati kare. samudranA vamaLanI jem sarva vikalpo jeNe jaladIthI vamI nAkhyA te AsravothI nivRutta thAy chhe. vikalpone vamI nAkhyA eTale ke pharIthI te have utpanna thashe nahi-em artha chhe. pravachanasAr gAthA 92mAn Ave chhe ke- ‘ane te (bahirmohadraShTi) to Agamakaushalya tathA AtmagnAn vaDe haNAI gaI hovAthI have mane pharIne utpanna thavAnI nathI.’ A pancham ArAnA muni kahe chhe. AvI apratihat bhAvanI vAt chhe. draShTAntamAn em lIdhun ke vamaL chhUTatAn vahANane chhoDI dIdhun chhe. siddhAntamAn em kahyun ke gnAnasvarUpamAn jyAn ekAgra thayo eTale vikalpo tUTI gayA. tyAn vikalpone evA vamI nAkhyA ke pharIne have te utpanna thavAnA nathI. munirAj kahe chhe ke ame apratihat bhAve upaDayA chhIe. kShayopashamamAnthI kShAyik samakit leshun, paN vachche paDavAnI vAt ja nathI.

ahAhA...! juo, A digambar santonA antaranA AnandanI mastI! A pancham ArAnA munivaro pokAr karIne bahu UnchethI kahe chhe ke hajAro varShathI bahAramAn bhagavAnano virah hovA chhatAn amAro antarang nirmaLAnandano nAth chaitanya bhagavAn amane samIp varte chhe. koI pUchhe ke bhagavAn kevaLI pAse tame gayA hatA? to kahe chhe-bhAI! sAmbhaL! mAro nAth bhagavAn AtmA chaitanya prabhu chhe tenI pAse ame gayA chhIe. tyAnthI antaramAn avAj Avyo chhe ke vikalpone ame evA vamI nAkhyA chhe ke pharIne have te utpanna thavAnA nathI. ahAhA...! vastu paramapAriNAmikasvabhAve je trikAL dhruv chhe tenI sanmukh thatAn je svAnubhav pragaT thayo chhe te mokSha laIne ja pUrNa thashe. have pharIne mithyAtva thashe e vAt chhe ja nahi. A pramANe sarva vikalpone jaladI ekadam shIghra vamI nAkhyA chhe evo nirvikalpa achalit nirmaL AtmAne avalambato vignAnaghan thayo thako, A AtmA AsravothI nivarte chhe.

abhed, achalit, nirmaL bhagavAn AtmA vignAnaghan chhe. rUnA dhokaLAmAn polAN hoy chhe, parantu Anandano nAth prabhu AtmA to ekalo vignAnaghan chhe. (emAn koI parano pravesh shakay nathI) evA achalit nirmaL AtmAne avalambato, vignAnaghan thayo thako abhed ekapaNe pariNamato A AtmA AsravothI nivarte chhe.

paryAy jyAn dravyasanmukh DhaLI eTale te dravyathI abhed thaI. kharekhar to paryAy