PDF/HTML Page 1461 of 4199
single page version
kram gAthA / kaLash pravachan nambar pRuShThAnk pa1 gAthA 184-18p 2pap thI 2pa7 394 pa2 gAthA-186 2pa7 40p pa3 kaLash-127 ’’ 406 pa4 gAthA 187 thI 189 2pa8 414 pap kaLash-128 ’’ 416 pa6 gAthA 190 thI 192 2pa9 thI 263 422 pa7 kaLash 129 thI 130 ’’ 424 pa8 kaLash 131 thI 132 ’’ 42p
PDF/HTML Page 1462 of 4199
single page version
अथैकमेव कर्म द्विपात्रीभूय पुण्यपापरूपेण प्रविशति–
द्वितयतां गतमैक्यमुपानयन्।
ग्लपितनिर्भरमोहरजा अयं
स्वयमुदेत्यवबोधसुधापॢवः।। १०० ।।
shuddhAtmA jeNe lahyo, namun charaN hit jANI.
pratham TIkAkAr kahe chhe ke ‘have ek ja karma be pAtrarUp thaIne puNya-pAparUpe pravesh kare chhe.’
PDF/HTML Page 1463 of 4199
single page version
दन्यः शूद्रः स्वयमहमिति स्नाति नित्यं तयैव।
द्वावप्येतौ युगपदुदरान्निर्गतौ शूद्रिकायाः
शूद्रौ साक्षादपि च चरतो जातिभेदभ्रमेण।। १०१ ।।
jem nRityanA akhADAmAn ek ja puruSh potAne be rUpe batAvI nAchato hoy tene yathArtha jANanAr oLakhI le chhe ane ek ja jANe chhe, tevI rIte joke karma ek ja chhe topaN puNya- pApanA bhede be prakAranAn rUp karI nAche chhe tene, samyagdraShTinun gnAn ke je yathArtha chhe te ekarUp jANI le chhe. te gnAnanA mahimAnun kAvya A adhikAranI sharUAtamAn TIkAkAr AchArya kahe chhe-
gAthArtha– [अथ] have (kartAkarma adhikAr pachhI), [शुभ–अशुभ–भेदतः] shubh ane ashubhanA bhedane lIdhe [द्वितयतां गतम् तत् कर्म] be-paNAne pAmelA te karmane [ऐक्यम् उपानयन्] ekarUp karato, [ग्लपित–निर्भर–मोहरजा] jeNe atyant moharajane dUr karI chhe evo [अयं अवबोध–सुधाप्लवः] A (pratyakSha-anubhavagochar) gnAn-sudhAnshu (samyaggnAnarUpI chandramAn) [स्वयम्] svayam [उदेति] uday pAme chhe.
bhAvArtha– agnAnathI ek ja karma be prakAranun dekhAtun hatun tene gnAne ek prakAranun batAvyun. gnAnamAn moharUpI raj lAgI rahI hatI te dUr karavAmAn AvI tyAre yathArtha gnAn thayun; jem chandrane vAdaLAn tathA dhummasanun paTal ADun Ave tyAre yathArtha prakAsh thato nathI parantu AvaraN dUr thatAn chandra yathArtha prakAshe chhe, tevI rIte ahIn paN jANavun. 100.
have puNya-pApanA svarUpanA draShTAntarUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– (shUdrANInA ekIsAthe janmelA be putromAnthI ek brAhmaNane tyAn Uchharyo ane bIjo shUdranA gher ja rahyo.) [एकः] ek to [ब्राह्मणत्व–अभिमानात्] ‘hun brAhmaN chhun’ em brAhmaNatvanA abhimAnane lIdhe [मदिरां] madirAne [दूरात्] dUrathI ja [त्यजति] chhoDe chhe arthAt sparshato paN nathI; [अन्यः] bIjo [अहम् स्वयम् शूद्रः इति] ‘hun pote shUdra chhun’ em mAnIne [तया एव] madirAthI ja [नित्यं] nitya [स्नाति] snAn kare chhe arthAt tene pavitra gaNe chhe. [एतौ द्वौ अपि] A banne putro [शूद्रिकायाः उदरात् युगपत् निर्गतौ] shUdrANInA udayathI ekIsAthe janmyA chhe tethI [साक्षात् शूद्रौ] (paramArthe) banne sAkShAt shUdra chhe, [अपि च]
PDF/HTML Page 1464 of 4199
single page version
कह तं होदि सुसीलं जं संसारं पवेसेदि।। १४५ ।।
कथं तद्भवति सुशीलं यत्संसारं प्रवेशयति।। १४५।।
topaN [जातिभेद–भ्रमेण] jAtibhedanA bhram sahit [चरतः] teo pravarte chhe-AcharaN kare chhe. (A pramANe puNya-pApanun paN jANavun.)
bhAvArtha– puNya-pAp banne vibhAvapariNatithI UpajyAn hovAthI banne bandharUp ja chhe. vyavahAradraShTie bhramane lIdhe temanI pravRutti judI judI bhAsavAthI, sArun ane kharAb-em be prakAre teo dekhAy chhe. paramArthadraShTi to temane ekarUp ja, bandharUp ja, kharAb ja jANe chhe. 101.
have shubhAshubh karmanA svabhAvanun varNan gAthAmAn kare chhe-
te kem hoy sushIl je sansAramAn dAkhal kare? 14p.
gAthArtha– [अशुभं कर्म] ashubh karma [कुशीलं] kushIl chhe (-kharAb chhe) [अपि च] ane [शुभकर्म] shubh karma [सुशीलम्] sushIl chhe (-sArun chhe) em [जानीथ] tame jANo chho! [तत्] te [सुशीलं] sushIl [कथं] kem [भवति] hoy [यत्] ke je [संसारं] (jIvane) sansAramAn [प्रवेशयति] pravesh karAve chhe?
TIkA– koI karmane shubh jIvapariNAm nimitta hovAthI ane koI karmane ashubh jIvapariNAm nimitta hovAthI karmanA kAraNamAn bhed-taphAvat chhe (arthAt kAraN judAn judAn chhe); koI karma shubh pudgalapariNAmamay ane koI karma ashubh pudgalapariNAmamay hovAthI karmanA svabhAvamAn bhed chhe; koI karmano shubh phaLarUpe ane koI karmano ashubh phaLarUpe vipAk thato hovAthI karmanA anubhavamAn (-svAdamAn) bhed chhe; koI karma shubh (sArA) evA mokShamArgane Ashrit hovAthI ane koI karma ashubh (kharAb) evA bandhamArgane Ashrit hovAthI karmanA AshrayamAn bhed chhe. mATe-joke (paramArthe) karma ek ja chhe topaN-keTalAkano evo pakSha chhe ke koI karma shubh chhe ane koI karma ashubh chhe. parantu te (pakSha) pratipakSha sahit chhe. te pratipakSha (arthAt vyavahArapakShano niShedh karanAr nishchayapakSha) A pramANe chhe-
shubh ke ashubh jIvapariNAm kevaL agnAnamay hovAthI ek chhe; te ek hovAthI karmanA kAraNamAn bhed nathI; mATe karma ek ja chhe. shubh ke ashubh pudagal-
PDF/HTML Page 1465 of 4199
single page version
pariNAm kevaL pudgalamay hovAthI ek chhe; te ek hovAthI karmanA svabhAvamAn bhed nathI; mATe karma ek ja chhe. shubh ke ashubh phaLarUpe thato vipAk kevaL pudgalamay hovAthI ek chhe; te ek hovAthI karmanA anubhavamAn (-svAdamAn) bhed nathI; mATe karma ek ja chhe. shubh (sAro) evo mokShamArga to kevaL jIvamay hovAthI ane ashubh (kharAb) evo bandhamArga to kevaLapudagalamay hovAthI teo anek (-judAn judAn, be) chhe; teo anek hovA chhatAn karma to kevaL pudgalamay evA bandhamArgane ja Ashrit hovAthI karmanA AshrayamAn bhed nathI; mATe karma ek ja chhe.
bhAvArtha– koI karma to arahantAdimAn bhakti-anurAg, jIvo pratye anukampAnA pariNAm, mand kaShAyathI chittanI ujjvaLatA ityAdi shubh pariNAmonA nimitte thAy chhe ane koI karma tIvra krodhAdik ashubh leshyA, nirdayapaNun, viShayAsakti, dev-guru Adi pujya puruSho pratye vinayabhAve na pravartavun ityAdi ashubh pariNAmonA nimittathI thAy chhe; Am hetuno bhed hovAthI karmanA shubh ane ashubh evA be bhed chhe. shAtAvedanIy, shubh-Ayu, shubhanAm ane shubhagotra-e karmonA pariNAm (-prakRiti vagere-) mAn tathA chAr ghAtikarmo, ashAtAvedanIy, ashubh-Ayu, ashubhanAm, ashubhagotra-e karmonA pariNAm (-prakRiti vageremAn-) mAn bhed chhe; -Am svabhAvano bhed hovAthI karmanA shubh ane ashubh evA be bhed chhe. koI karmanA phaLano anubhav sukharUp chhe ane koI karmanA phaLano anubhav dukharUp chhe; Am anubhavano bhed hovAthI karmanA shubh ane ashubh evA be bhed chhe. koI karma mokShamArganeAshrit chhe (arthAt mokShamArgamAn bandhAy chhe) ane koI karma bandhamArganA Ashraye chhe; Am Ashrayano bhed hovAthI karmanA shubh ane ashubh evA be bhed chhe. A pramANe hetu, svabhAv, anubhav ane Ashray- e chAr prakAre karmamAn bhed hovAthI koI karma shubh chhe ane koI ashubh chhe em keTalAkano pakSha chhe.
have e bhedapakShano niShedh karavAmAn Ave chhe-jIvanA shubh ane ashubh pariNAm banne agnAnamay chhe tethI karmano hetu ek agnAn ja chhe; mATe karma ek ja chhe. shubh ane ashubh pudgalapariNAmo banne pudgalamay ja chhe tethI karmano svabhAv ek pudgalapariNAmarUp ja chhe; mATe karma ek ja chhe. sukharUp ane dukharUp anubhav banne pudgalamay ja chhe tethI karmano anubhav ek pudgalamay ja chhe; mATe karma ek ja chhe. mokShamArga ane bandhamArgamAn, mokShamArga to kevaL jIvanA pariNAmamay ja chhe ane bandhamArga kevaL pudgalanA pariNAmamay ja chhe tethI karmano Ashray kevaL bandhamArga ja chhe (arthAt karma ek bandhamArganA Ashraye ja thAy chhe-mokShamArgamAn thatA nathI); mATe karma ek ja chhe.
A pramANe karmanA shubhAshubh bhedanA pakShane gauN karI teno niShedh karyo;
PDF/HTML Page 1466 of 4199
single page version
सदाप्यभेदान्न हि कर्मभेदः।
तद्बन्धमार्गाश्रितमेकमिष्टं
स्वयं समस्तं खलु बन्धहेतुः।। १०२।।
kAraN ke ahIn abhedapakSha pradhAn chhe, ane abhedapakShathI jovAmAn Aveto karma ek ja chhe-be nathI.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [हेतु–स्वभाव–अनुभव–आश्रयाणां] hetu, svabhAv, anubhav ane Ashray-e chArano (arthAt e chAr prakAre) [सदा अपि] sadAy [अभेदात्] abhed hovAthI [न हि कर्मभेदः] karmamAn nishchayathI bhed nathI; [तद् समस्तं स्वयं] mATe samasta karma pote [खलु] nishchayathI [बन्धमार्ग–आश्रितम्] bandhamArgane Ashrit hovAthI ane [बन्धहेतुः] bandhanun kAraN hovAthI, [एकम् इष्टं] karma ek ja mAnavAmAn Avyun chhe-ek ja mAnavun yogya chhe. 10r.
juo, shrI jayachand panDit A dohAmAn spaShTa kahe chhe ke puNya ane pAp banne bhAvakarma chhe, ane e bandharUp chhe. tyAre keTalAk (panDito) atyAre em kahe chhe ke e to puNya-pAparUp karmanI (pudgalakarmanI) vAt chhe. emAn shubhAshubh bhAvanI kayAn vAt karI chhe? puNyakarmano (pudgalakarmano) niShedh karyo chhe, emAn shubhabhAvano niShedh karyo nathI-evo artha teo kare chhe; paN te barAbar nathI. AgaL TIkAkAr AchArya Ano chAr bolathI khulAso karashe.
juo, ahIn karma shabda paDayo chhe ne! eno artha em chhe ke puNya-pAp banne karma eTale kArya-pariNAm chhe, ashuddhatA chhe. e bhAv bandharUp chhe em jANI jeNe e puNya-pApanA (bhAv) bandhane chhedIne andaramAn shuddhAtmA grahaN karyo-namun
PDF/HTML Page 1467 of 4199
single page version
charaN hit jANI-tenA charaNakamaLamAn mArun hit jANI namaskAr karun chhun -Am shrI jayachandajIe mangalAcharaN karyun chhe.
pratham TIkAkAr kahe chhe ke-‘have ek ja karma be pAtrarUp thaIne puNya-pAparUpe pravesh kare chhe.’
‘jem nRityanA akhADAmAn ek ja puruSh potAne be rUpe batAvI nAchato hoy tene yathArtha jANanAr oLakhI le chhe ane ek ja jANe chhe.’ shun kahyun? A nAchavAno akhADo hoy chhe ne! nATak-nATak, jene loko nATak kahe chhe temAn ek ja puruSh indrano vesh le ane vaLI pachhI bharatharIno vesh paN laIne Ave. parantu tene je yathArtha oLakhe chhe te to ene ek ja jANe chhe.
‘tevI rIte joke karma to ek ja chhe topaN puNya-pApanA bhede be prakAranAn rUp karI nAche chhe tene, samyagdraShTinun gnAn ke je yathArtha chhe te ekarUp jANI le chhe.’
juo, karma to anAdithI ek ja chhe. puNya ane pAp karmapaNe ek ja vastu chhe. topaN puNya-pApanA bhede be prakAranun rUp (puNyanun rUp ane pApanun rUp) laIne pragaT thAy tyAre agnAnI tene (karmane) be judA judA rUpe mAne chhe. puNya bhalun ane pAp burun em agnAnI jANe chhe. parantu gnAnI samakitI jenun gnAn yathArtha pariNamyun chhe te banne karma (puNya ane pAp) ek ja chhe em jANI le chhe. ahAhA...! bhalA-burAnA bhedarahit samyak gnAnI banne ek ja chhe em jANe chhe kemake bannemAnthI ekemAny AtmA nathI. chAhe puNyabhAv ho ke chAhe pApabhAv ho, banney bhAv rAg chhe, ekey vItarAg pariNAm nathI.
puNyanA phaLamAn koI pAnch-pachAs karoDanI sampattino svAmI moTo sheTh hoy, ke pApanA phaLamAn koI so vAr mAge toy mAnD ek koLiyo maLe evo daridrI hoy, banney sarakhA chhe, kemake banney bhikhArI chhe, banney mAgaN chhe, dukhI chhe. ek, bIjA pAse AshA karato dukhI chhe to bIjo, puNyanI AshA dharato dukhI chhe. arthAt ek anya pAse mAge chhe ke tun mane de to bIjo puNyanA pariNAmathI mane sukh thAy em mAnI puNyanI AshA kare chhe. (sukhI to ekey nathI). jyAre gnAnI to karma ane karmanA phaL bannene ek ja jANe chhe.
jem ekano ek puruSh pahelAn pIngaLAno vesh laIne Ave ane pAchho te pharI bharatharIno vesh laIne Ave tem ekanun ek karma koI vAr puNyarUpe Ave ane vaLI koI vAr pAparUpe (vesh laIne) Ave tene samyagdraShTinun gnAn je yathArtha chhe te ekarUp jANI le chhe. chAhe to puNyanA phaLarUpe svargano vesh hoy ke pApanA phaLarUpe narakano vesh hoy, gnAnI beyane ekasarakhA mAne chhe. kahyun chhe ne ke-
PDF/HTML Page 1468 of 4199
single page version
ahAhA...! shun kahe chhe? samyagdraShTi dharmI jIv puNyanA game tevAn UnchAn phaLone paN kAgaDAnI viShTA samAn tuchchha mAne chhe. potAnI chaitanyanidhinun bhAn nathI tethI lokone Akarun lAge chhe, paN shun thAy? ahIn to kahe chhe bey karma (puNya ane pAp) samAn ek ja chhe em samyagdraShTinun gnAn yathArthapaNe jANI le chhe. have-
te gnAnanA mahimAnun kAvya A adhikAranI sharUAtamAn TIkAkAr AchArya kahe chhe-
‘अथ’-have eTale ke kartA-karma adhikAr pachhI, ‘शुभ–अशुभ–भेदतः’ shubh ane ashubhanA bhedane lIdhe ‘द्वितयतां गतम् तत् कर्म’ bepaNAne pAmelA te karmane ‘ऐक्यम् उपानयन्’ ekarUp karato-
shun kahe chhe A? je bhAv vaDe tIrthankar-nAmakarma bandhAy evo shubhabhAv ho ke hinsAdino ashubhabhAv ho, banne bhAv bandhanarUp chhe em jANato gnAnI bannene ekarUp mAne chhe.
shubh ane ashubhanA bhedane lIdhe bepaNAne pAmelA karmane pramANe ekarUp karate, ‘ग्लपित–निर्भर–मोहरजा’ jeNe atyant moharajane dUr karI chhe-ahIn moharaj shabda paDayo chhe eno artha mohano bhAv, mithyAtvano bhAv-em thAy chhe. jeNe mithyAtvano bhAv dUr karyo chhe em artha chhe. gAthA 160 mAn ‘raj’ shabdano artha karyo chhe. tyAn gAthAmAn em Ave chhe ke bhagavAn AtmA svarUpathI to sarvagna ane sarvadarshI ja chhe. ahAhA...! sarvagnatA ane sarvadarshitA e AtmAno sahaj bhAv chhe, guN chhe, shakti chhe, sAmarthya chhe, svabhAv chhe. em hovA chhatAn Atmadravya ‘karmaraj’ vaDe eTale ke ‘potAnA puruShArthanA aparAdhathI pravartatA karmamaL vaDe lepAyun-vyApta thayun hovAthI ja........’ Am ‘raj’ shabdano artha tyAn potAnA puruShArthano aparAdharUp (malin) bhAv karyo chhe.
agnAnI jIv potAnA UndhA puruShArthathI agnAnapaNAne utpanna karI puNya ane pAp bemAn bhed mAne chhe. puNya ThIk ane pAp aThIk em te mAne chhe paN e rIte bannemAn bhed pADavo yogya nathI; kemake koI jIv nagna digambar (dravyalingI) sAdhu thaIne puNyanA phaL tarIke navamI graiveyak jAy ane tyAn paN mithyAdraShTi rahe chhe (arthAt mithyAdraShTi rahI chAragatimAn paribhramaN kare chhe.) ane koI jIv pApanA phaLamAn sAtamI narake jAy ane tyAn samakit pAme chhe. (arthAt samakit pAmIne
PDF/HTML Page 1469 of 4199
single page version
alpakALamAn mokSha jAy chhe.) AvI jhINI vAt, bhAI! puNyanI ruchivALAne AkarI lAge paN shun thAy? vastusvarUp ja Avun chhe.
A rIte jeNe atyant moharajane dUr karI chhe arthAt mohabhAvane dUr karyo chhe evo ‘अयं अवबोध–सुधाप्लवः’ A (pratyakSha-anubhavagochar) gnAnasudhAnshu (samyaggnAnarUpI chandramAn) ‘स्वयं’ svayam ‘उदेति’ uday pAme chhe.
juo! ahIn chaitanyasvabhAvane shItaL-shItaL-shItaL evA chandranI upamA ApI chhe. vItarAgasvabhAvarUp shAntithI bharelo bhagavAn mohane dUr karIne koInI apekShA vinA svayam uday pAme chhe arthAt svayam pratyakSha anubhav-gochar thAy chhe. je gnAn rAgane vedatun hatun te gnAn puNya-pApanA bhAvane ekarUp-bandharUp jANI, mohathI haThIne abandhasvabhAvI bhagavAn AtmAnA Ashraye utpanna thatun thakun AtmAne pratyakSha anubhavagochar kare chhe. ahAhA...! kahe chhe ke gnAnasudhAnshu svayam uday pAme chhe. bhagavAn AtmA vastupaNe sahaj gnAnasudhAnshu chhe ane tenA Ashraye utpanna thayel samyaggnAn paN gnAnasudhAnshu (paryAyarUp) chhe. juo, samyaggnAnane paN chandramAnI upamA ApI chhe kemake samyaggnAn chhe te shItaLatA ane shAntimay chhe jyAre puNya- pApanA banney bhAv paritAp ane ashAntimay chhe.
ahAhA...! jeno sarvagna-sarvadarshIpaNAno svabhAv chhe evo gnAnasudhAnshu svayam uday pAme chhe. ‘स्वयं उदेति’ em bhAShA chhe ne! matalab ke vyavahAraratnatray chhe to gnAnasudhAnshu pragaT thAy chhe em nathI. vyavahAraratnatray ho bhale, paN ene laIne ahIn nishchayaratnatray pragaT thAy chhe em nathI. vyavahAraratnatray to nimittamAtra chhe. jem koI dravyanA kAryakALe bAhya anya nimitta hoy chhe paN te nimitta kAI karatun nathI tem vyavahAraratnatray bAhya nimitta chhe paN e kAI (-nishchayaratnatray) karatun nathI. aho! kalash dITh ane gAthA dITh AvI vAt chhe! AchArya bhagavantoe jagatane nyAl karI dIdhun chhe!
bhAI! traNalokanA nAth devAdhidev arihant paramAtmAnI divyadhvanimAn je vAt AvI te A chhe. jarA madhyastha thaIne satyane shodhavun hoy tene kahIe chhIe ke-pahelAn pakSha (nishchay) to kar ke mArga A chhe, vastu A chhe; to enun lakSha thaIne dakSha thashe. paN jyAn pakSha (nishchay) ja nathI, rasto ja Undho pakaDayo chhe ene mArganI prApti kaI rIte thAy? bhagavAn! A tArA hitanI vAt chhe hon. bhAI! vyavahAr-puNyanA pariNAmane laIne samyaggnAn pragaT thAy evun enun svarUp ja nathI. ‘स्वयं उदेति’-shItaL chandramAnI jem gnAnasudhAnshu vyavahAraratnatrayanI ke anyanI apekShA karyA vinA svayam samyaggnAnarUpe uday pAme chhe.
PDF/HTML Page 1470 of 4199
single page version
ahA! ek kalashamAn paN kevo gajabano khulAso karyo chhe! aho! santonI jagat par apAr karuNA chhe. kahe chhe-bhAI! puNya-pApamAn ThIk-aThIkapaNun mAnIne tun dukhanA Dungar taLe daTAI gayo chhe, prabhu! puNya-pApanA bhAv banney dukharUp chhe, banney AkuLatAmay chhe kemake banney svabhAvathI viruddhabhAv chhe. AvA viruddhabhAvone je (karmapaNe) ekasarakhA mAne chhe tene AtmA potAthI pratyakSha thaIne samyaggnAnarUpI chandramApaNe svayam uday pAme chhe. juo, svayam uday pAme chhe em kahyun emAn ene vyavahAranI apekShA nathI em AvI gayun ke nahi? are prabhu! tArun baL eTalun chhe ke svarUpanAn draShTi-gnAn-ramaNatAmAn paranI ke vyavahAranI koI apekShA chhe ja nahi. bhagavAn! tArI vastu ja evI chhe ke tenI (shuddhAtmAnI) upalabdhi thavAmAn vyavahAraratnatrayanA shubharAgano sahAro ke madad chhe ja nahi.
shubharAg chhe e rog chhe. vyavahAr chhe e sansAr chhe. AgaL gAthA 14p mAn Avashe ke je sansAramAn dAkhal kare e puNyane bhalun kem kahevAy? juo, pAnch pAnDavo muni avasthAmAn shatrunjay upar dhyAnastha UbhelA hatA. tyAre temane upasarga thayo. temane dhagadhagatAn loDhAnAn AbhUShaNo paherAvavAmAn AvyAn. temanAmAnthI traN (yudhiShThir, bhIm, arjun) to dhyAnamAn avichal rahI andar AtmAnA AnandamAn evo nimagna thaI gayA ke kevaLagnAn upajAvI mokShe gayA. parantu be (sahadev ane nakuL)ne evo vikalpa Avyo ke-are! moTAbhAI ke jeo sAdharmI hatA temane kem hashe! AvA ek shubh vikalpanA kAraNe temane 33 sAgaropamanun sarvArthasiddhinun AyuShya bandhAI gayun, matalab ke eTalun kevaLagnAn dUr gayun. svargamAn hamaNAn te bannene samyagdarshan-gnAn ane svarUpAcharaN chhe, parantu em ja 33 sAgar sudhI tyAn rahevun paDashe. tyAnthI (svargamAnthI) manuShyapaNe mAtAnA peTamAn Avavun paDashe ane savAnav mahinA mAtAnA peTamAn UndhA mastake rahevun paDashe. juo, A shubhabhAvanun phaL! are bhAI! jem ashubh bandhanun kAraN chhe tem shubh paN bandhanun ja kAraN chhe. bandhananI apekShAe ahIn banneney sarakhA gaNyA chhe.
ahAhA...! AtmA nityAnand prabhu prachchidAnandasvarUp bhagavAn chhe. te ekane draShTimAn laI teno anubhav karavo te dharma chhe. bhagavAn AnandanA nAthanI prAptimAn rAganI mandatAnI ke vyavahAraratnatrayanA rAganI koI apekShA chhe nahi.
tyAre koI kahe ke-‘निरपेक्षा नया मिथ्या’ arthAt be nay na mAne ane ek ja nay mAne to te mithyAtva chhe.
samAdhAna– bApu! AmAn (kaLashamAn) AvI gayun ne ke-‘glapit-nirbhar-
PDF/HTML Page 1471 of 4199
single page version
moharajA’-jeNe antaramAnthI mohabhAv arthAt mithyAtvabhAvane dUr karyo chhe eTale ke rAgano ane parano pakSha chhoDI dIdho chhe-juo, ATalI paranI apekShA AvI ke nahi? nishchayamAn Avyo chhe tyAre vyavahAranI upekShA karI eTalI apekShA emAn AvI ke nahi? (arthAt vyavahAranI eTale ke paranI ne rAganI upekShA karI, emAn ja vyavahAranayanI apekShA AvI gaI mATe ekAnt nathI.) panDit shrI phUlachandajIe ‘jain tattva-mImAnsA’mAn Ano saras khulAso karyo chhe. ahIn to svayam uday pAme chhe ‘स्वयं उदेति’ enA par jor (vajan) chhe.
‘agnAnathI ek ja karma be prakAranun dekhAtun hatun tene gnAne ek prakAranun batAvyun.’ shun kahyun! jem nATakamAn ek ja puruSh be pATh bhajave tyAn banne veshamAn puruSh to ek ja chhe. tem karma puNyarUp hoy ke pAparUp hoy, bey karma to ek ja jAt chhe, banney dukharUp chhe, banney bandhanun kAraN chhe.
tyAre koI kahe chhe-bannenA phaLamAn pher chhe ne!
samAdhAna– bhAI! bannenun phaL paN ek ja chhe. banney sanyog Ape chhe. puNya svargAdinun phaL Ape ane pAp narakAdi Ape paN e badhI gati dukharUp sansAr ja chhe.
ahIn kahe chhe ke agnAnathI ek ja karma be prakAranun dekhAtun hatun. bhAI! puNya ho ke pAp ho, shubhabhAv ho ke ashubhabhAv ho, banneno ek ja prakAr chhe. banne bandhananun kAraN chhe. bemAnthI ekey dharmanun ke mokShanun kAraN nathI. agnAnathI ThIk-aThIkapaNe karma be prakAranun dekhAtun hatun te shuddha chaitanyasvabhAvanA gnAnadvArA ekapaNe dekhADavAmAn Avyun. eTale ke gnAn thatAn banney karma bandhasvarUp ekarUp chhe em bhAsavA mAnDayun.
have kahe chhe-‘gnAnamAn moharUpI raj lAgI rahI hatI te dUr karavAmAn AvI tyAre yathArtha gnAn thayun.’
AtmA trikAL gnAnAnandasvarUp bhagavAn chhe. tenI dashAmAn anAdithI moharUpI raj lAgI hatI arthAt mithyAtvano bhAv thaI rahyo hato. e mithyAtvanI dashAmAn karma (puNya- pAparUp) be prakAre dekhAtun hatun. parantu nij svarUpanI sanmukhatA dvArA mohabhAv dUr karavAmAn Avyo tyAre yathArtha gnAn thayun. ThIk-aThIk em be-paNArUpe dekhAtun karma have bandhapaNe ekarUp bhAsavA mAnDayun.
‘jem chandrane vAdaLAn tathA dhummasanun paTal ADun Ave tyAre yathArtha prakAsh thato nathI parantu AvaraN dUr thatAn chandra yathArtha prakAshe chhe, tevI rIte ahIn paN
PDF/HTML Page 1472 of 4199
single page version
jANavun.’ matalab ke bhagavAn AtmAmAn (paryAyamAn) je puNya-pApanA bhAv thAy tethI bandhan thAy chhe. te bandhan vAdaLAnnI jem AvaraNarUp chhe. A puNya-pApanA bhAv AtmAne AvaraNanun kAraN chhe. ene dUr karIne eTale ke shubhAshubhabhAvane dUr karIne gnAnanI nirmaL paryAyadvArA AtmAno gnAnaprakAsh thavAthI AtmA chandranI peThe shItaL shAnt-shAnt-shAnt atyant shAnta ujjvaL prakAshe chhe.
juo, puNya-pApanA banne bhAv ashAnt chhe. dev-guru-dharmanI shraddhAno rAg ashAnt chhe, AkuLatAmay chhe. AvI vAt AkarI lAge lokone, paN shun thAy? puNya-pApathI rahit shuddha gnAnaghanasvarUp bhagavAn AtmAne nirmaL chaitanyanI pariNati dvArA grahaN karIne te ekano ja anubhav karavo te dharma chhe, te ja vItarAgI shAnti chhe. AvI vAt chhe.
have puNya-pApanA svarUpanA draShTAntarUp kAvya kahe chhe-
(shUdrANInA ekIsAthe janmelA be putromAnthI ek brAhmaNane tyAn Uchharyo ane bIjo shUdranA gher ja rahyo) ‘एकः’ ek to ‘ब्राह्मणत्व–अभिमानात्’ hun brAhmaN chhun’ em brAhmaNatvanA abhimAnane lIdhe ‘मदिरां’ madirAne ‘दूरात् त्यजति’ dUrathI ja chhoDe chhe arthAt sparshato paN nathI. juo, chhe to chanDAlaNIno dIkaro; paN brAhmaNane tyAn Uchharyo eTale ene em thayun ke-ame brAhmaN chhIe, amane madirA khape nahi, AvA gauravathI te madirAne sparshato paN nathI.
‘अन्यः’ bIjo ‘अहम् स्वयं शूद्रः इति’ hun pote shUdra chhun em mAnI ‘तया एव’ madirAthI ja ‘नित्यम् स्नाति’ nitya snAn kare chhe arthAt tene pavitra gaNe chhe. shun kahyun? enA hAth nitya madirAthI kharaDAyelA rahe topaN tene vAndho nathI. hun shUdra chhun, mane to madirA khape em mAnI te nitya madirAnun sevan kare chhe.
‘एतौ द्वौ अपि’ A banne putro ‘शूद्रिकायाः उदरात् युगपत् निर्गतौ’ shUdrANInA udarathI ekIsAthe janmyA chhe tethI ‘साक्षात् शूद्रौ’ (paramArthe) banne sAkShAt shUdra chhe, ‘अपि च’ topaN ‘जातिभेद–भ्रमेण’ jAtibhedanA bhram sahit ‘चरतः’ teo pravarte chhe-AcharaN kare chhe. je brAhmaNane tyAn Uchharyo chhe te paN chhe to shUdrANIno ja putra ane tethI shUdra ja chhe. topaN banne jAtibhedanA bhram sahit AcharaN kare chhe. A draShTAnt chhe. A pramANe puNya-pApanun paN jANavun. Ano kaLashaTIkAmAn panDit shrI rAjamalajIe khUb saras khulAso karyo chhe.
tyAn (kaLashaTIkA kaLash 101mAn) kahyun chhe ke-‘‘koI jIvo dayA, vrat, shIl, sanyamamAn magna chhe, temane shubhakarmabandh paN thAy chhe, koI jIvo hinsA-viShay-kaShAyamAn
PDF/HTML Page 1473 of 4199
single page version
magna chhe, temane pApabandh paN thAy chhe, te banne pot potAnI kriyAmAn magna chhe, mithyA draShTithI em mAne chhe ke shubhakarma bhalun, ashubhakarma bUrun; tethI AvA banne mithyAdraShTi chhe, banne jIvo karmabandhakaraNashIl chhe.’’
juo, shubharAgane bhalo jANanArA koI jIvo amane viShay-kaShAy khape nahi, amane hinsA-jUTh-chorI-kushIl Adi khape nahi, ame to dayAnA pALanArA, vrat pALanArA chhIe em mAnIne paranA tyAgapaNAnun mithyA abhimAn kare chhe. parantu bhAI! e dayA, dAn, vrat, brahmacharya Adi pariNAm paN vibhAvapariNAm chhe, ashuddha pariNAm chhe. ene bhalA (dharmarUp) jANavA ane mAnavA te mithyAdarshan chhe.
tyAn AgaL kahyun chhe ke-‘‘bhAvArtha Am chhe ke-shUdrANInA peTe Upajyo chhun evA marmane jANato nathI, ‘hun brAhmaN, mArA kuLamAn madirA niShiddha chhe’ em jANIne madirA chhoDI chhe te paN vichAratAn chanDAL chhe; tevI rIte koI jIv shubhopayogI thato thako-yatikriyAmAn magna thato thako-shuddhopayogane jANato nathI, kevaL yatikriyAmAtra magna chhe, te jIv em mAne chhe ke ‘hun to munIshvar, amane viShay-kaShAy-sAmagrI niShiddha chhe’ em jANIne viShayakaShAyasAmagrIne chhoDe chhe, potAne dhanyapaNun mAne chhe, mokShamArga mAne chhe, parantu vichAr karatAn evo jIv mithyAdraShTi chhe, karmabandhane kare chhe, kAI bhalApaNun to nathI.’’
shun kahyun A? AtmA trikAL shuddha chaitanyasvabhAvamay vastu chhe. tenA lakShe pragaT thato chaitanyano je nirmaL upayog-shuddhopayog tene to jANato nathI ane mAtra dayA, dAn, vrat, tap Adi bAhya yatikriyAmAn eTale 28 mUlaguN AdinA pAlanamAn koI magna chhe ane te vaDe potAne mokShamArgI mAne chhe paN kharekhar te mithyAdraShTi chhe, te karmabandhane ja kare chhe. tene kinchit paN dharma thato nathI, kemake e badhoy je shubhopayog chhe te chanDAlaNInA putranI jem vibhAvathI utpanna thayelI dashA chhe. (svabhAvajanit dashA nathI.)
AvI vAt atyAre jagatanA lokone AkarI paDe chhe. teo kahe chhe-juo, ame kAI hinsAdi karatA nathI, viShay-kaShAyanun sevan karatA nathI. ame to strI, kuTumb-parivAr, sampatti Adi badhuy chhoDI dIdhun. (mATe ame mokShamArgI chhIe).
samAdhAna– are bhAI! kharekhar to paravastuno tyAg AtmAmAn chhe ja nahi. ‘anubhavaprakAsh’mAn kahyun chhe ke jo AtmAmAn paravastunun grahaN-tyAg hoy to grahaN-tyAg nirantar thayA ja kare, koI divas chhUTe nahi.
samayasAramAn 47 shaktionA varNanamAn Ave chhe ke-AtmAmAn tyAg-upAdAn-shUnyatva shakti chhe. eTale ke AtmA paravastunA tyAg ane paravastunA grahaNathI shUnya
PDF/HTML Page 1474 of 4199
single page version
eTale rahit chhe. Ane badale koI em mAne ke men A chhoDayun, men te chhoDayun to teno e mithyA abhiprAy chhe. te karmabandhane ja kare chhe. bhAI! svarUpathI ja AtmA paranA grahaN-tyAg rahit chhe. eNe koI di parane grahyo ja nathI ane koI di parane chhoDatoy nathI. ahA! eNe paryAyamAn UndhI mAnyatAthI eTale ke agnAnabhAve rAgane grahyo chhe ane gnAnabhAve tene te chhoDe chhe. pote nij chaitanyasvabhAvanI draShTi karI temAn ekAgra thaIne rahe chhe tyAre tene rAgAdi utpanna ja thatA nathI eTale rAgane chhoDe chhe em kahevAmAn Ave chhe. Avo janma-maraN rahit thavAno mArga bahu sUkShma chhe, bhAI!
keTalAk loko em kahe chhe ke hamaNAn to shubhabhAv karo ane vratAdi vyavahAr pALo, pachhI haLave haLave nishchay pragaT thashe. parantu em nathI, bhAI! ahIn to ati spaShTa kahe chhe ke shubhabhAvathI bandh ja thashe. nishchayasvarUpanI prApti to shubhAshubhabhAv rahit je potAno trikALI shuddha chaitanyasvabhAv chhe temAn potAno upayog vALIne thambhAvatAn thashe. vastunI sthiti ja AvI chhe. ahAhA...! vastu svayam shuddha chaitanyaghan chhe. upayog emAn ja rame ane jAme to te shuddha chhe. bAkI paradravyanA lakShe jeTalA koI pariNAm thAy te badhA shubhAshubhabhAvarUp malin pariNAm chhe ane te bandhanarUp ane bandhananA kAraNarUp chhe. samajANun kAI...! bhAI! A to bhagavAnanI divyadhvanimAn AvelI vAt ahIn kundakundAchAryadev jAher kare chhe.
vyavahAranI apekShAe shubh-ashubhamAn pher chhe. (bemAn andar-andar vichAratAn pher chhe). paN bandhanI apekShAe nishchayathI banney ek ja jAt chhe, bandhananI apekShAe bemAn koI pharak nathI. kaLashaTIkA, kaLash 100 mAn kahyun chhe ke- dayA, vrat, tap, shIl, sanyam AdithI mAnDIne jeTalI chhe shubhakriyA ane shubhakriyAne anusAr chhe te-rUp je shubhopayogarUp pariNAm tathA te pariNAmonA nimittathI bandhAy chhe je shAtAkarma AdithI mAnDIne puNyarUp pudgalapinD, te bhalAn chhe, jIvane sukhakArI chhe-em agnAnI mAne chhe. gnAnI to jem ashubhakarma jIvane dukh kare chhe tem shubhakarma paN jIvane dukh kare chhe, karmamAn to bhalun koI nathI em ja yathArtha samaje chhe. have AvI vAt mANasane AkarI lAge kemake atyAre to vrat karo, ne tap karo ne tyAg karo em kriyAkAnDamAn ja dharma mAnIne loko magna thaI rahyA chhe. parantu shubhamAn vikAranA pariNAmamAn shuddhopayog mAnIne abhimAnathI AcharaN kare chhe teo mithyAdraShTi chhe em ahIn kahe chhe.
bhAI! vrat, dayA, tap, shIl, sanyam ityAdi badhI shubh kriyA shubhapariNAmarUp chhe. enAthI puNyabandhan chhe, mokShamArga nahi; ane enun phaL svargAdi gati chhe (mukti nahi). are! anAdithI jIv 84nA avatAr karI chAragatimAn rakhaDI rahyo chhe! e paribhramaN vaDe mahA dukhI chhe. puNyanA phaLamAn moTo dev thAy ke bahAramAn
PDF/HTML Page 1475 of 4199
single page version
moTo karoDapati ke abajopati sheTh thAy ane sharIr rUpALun sundar hoy parantu e badhI jaDanI sAmagrI chhe bhAI! masANamAn jem hADakAn hoy ane temAn bhaDakA thAy te phospharasanA chhe tem A badhAn mahel, sampatti ane sharIranI sundaratA e badhI chamak ane damak masANanA hADakAnA phospharas jevI chhe (baLIne rAkh thavA yogya chhe). e viShay-kaShAyanI sarva sAmagrI (anukUL hoy topaN) hey chhe. hey chhe eTale tyAgavA yogya chhe em nahi, eno to tyAg ja chhe, paN enA taraphanun je lakSha chhe te tyAgavA yogya chhe, tathA enAthI mane sukh chhe e abhiprAy tyAgavA yogya chhe. AvI vAt chhe.
‘puNya-pAp banne vibhAvapariNatithI UpajyAn hovAthI banne bandharUp ja chhe.’
lyo, A shun kahe chhe? chAhe to dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ke pUjAnA bhAv ho ke chAhe hinsA, jUTh, chorI, viShayabhoganI vAsanAnA pariNAm ho; banney vibhAvapariNatithI UpajyAn hovAthI banne bandharUp ja chhe. lokone A Akarun lAge chhe eTale A sonagaDhathI nIkaLyun chhe em kahI TALe chhe paN bhAI! A kayAn sonagaDhanun chhe? A to panDit shrI jayachandajIe je kahyun chhe (je andar chhe) eno khulAso thAy chhe.
kahe chhe-puNya-pAp banne vibhAvapariNatithI nIpajelA bhAvo chhe. ahAhA...! andar AnandakandasvarUp chaitanya mahAprabhu trikAL virAje chhe tenI e pariNati nathI. e shubhAshubhabhAvarUp vikAranI dashA udayajanit chhe, vibhAvabhAvarUp malin chhe ane bandharUp chhe.
tyAre hamaNAn hamaNAn koI panDito sAmayikomAn lekh lakhavA mAnDayA chhe ke shubhakarma karatAn karatAn, vyavahAr karatAn karatAn arthAt shAstranun vyavahArun gnAn karatAn karatAn ane bAhya vrat-niyam pALatAn pALatAn nishchayadharma thashe, shuddha ratnatray thashe. parantu em nathI, bhAI! agAunA shlokamAn-kaLashamAn (kaLash 100 mAn) na Avyun ke-A gnAn-sudhAnshu (samyaggnAnarUpI chandramA) svayam uday pAme chhe. ‘स्वयं उदेति’–eno adhyAtmatarangiNImAn artha karyo chhe ke samyagdarshan thavAmAn, shuddha ratnatrayarUp mokShamArga thavAmAn paranI koI apekShA chhe ja nahi. ‘karmanirapekSha’ em tyAn sanskRitamAn shabda paDayo chhe. svayamno artha em chhe ke samyagdarshan ane samyaggnAn AtmAnA Ashraye pragaT thAy chhe; koI vyavahAr chhe to pragaTe chhe em chhe nahi.
bApu! tun A shubhanA valaN vaDe anAdithI rakhaDI-rakhaDIne dukhI thaI rahyo chho. chhahaDhAlAmAn Ave chhe ke-
PDF/HTML Page 1476 of 4199
single page version
prabhu! eNe panchamahAvrat niratichAr pALyAn, prAN jAy topaN potAnA mATe chokA karI banAvelAn bhojan na lIdhAn, chAmaDI utArIne khAr chhAnTayA topaN krodh na karyo-AvI AvI to jeNe vyavahArakriyA anantavAr pALI ane anantavAr navamI graiveyak sudhI gayo. paN shubhano pakSha antarangamAn chhUTayo nahi tethI AtmagnAn vinA ene lesh paN sukh na thayun arthAt paribhramaNanun dukh ja thayun.
bhAI! tAre dharma karavo chhe ne! to shubhAshubhabhAvathI rahit andar nirmaLAnandano nAth trikAL paramAtmasvarUpe virAjamAn chhe temAn tArA upayogane jaDI de. tethI tane shuddhopayogarUp dharma thashe. bAkI to ashubhopayoganI jem shubhopayoganI dashA paN vibhAvanI ja viparIt dashA chhe; enA vaDe dharma nahi thAy.
dayA, vrat, shIl, sanyam ityAdi munidharma je vyavahAradharma kahevAy chhe te badhoy mAtra shubhabhAv chhe. e kAI AtmarUp dharma nathI. pravachanasAr gAthA 172 nA alingagrahaNanA 17 mA bolamAn Ave chhe ke-‘lingonun eTale ke dharmachinhonun grahaN jene nathI te alingagrahaN chhe; A rIte AtmAne bahirang yatilingono abhAv chhe evA arthanI prApti thAy chhe.’ juo, A badho vyavahAradharma AtmAnA svarUpamAn nathI. paramAtmaprakAshamAn to ethIy visheSh vAt chhe ke-bhAvaling je nirvikalpa munidashA arthAt AtmAnA Ashraye utpanna thayelI shuddharatnatrayanI vItarAgI chAritradashA e paN AtmAnun svarUp nathI. paryAy chhe ne! mokShano sAcho mArga e paN paryAyadharma chhe, e kAI Atmadravyanun antarang svarUp nathI. have AvI vAt chhe tyAn yatinun dravyaling-vyavahAradharmanI kriyA to AtmasvarUpathI kayAny bahAr rahI gaI.
bhAI! tAre AtmakalyAN karavun chhe ke nahi! bApu! anantakALamAn tun pratikShaN bhAvamaraNe marI rahyo chhe! ahA! antaramAn chaitanyanAn param nidhAn paDayAn chhe paN antaramAn ten kadIy najar karI nathI. ahAhA...! prabhu! tun andar anant shaktiono akhanD ek gnAnAnandasvarUp gupta bhanDAr chho. ene gnAnanI pariNati vaDe khol, e shubharAganI pariNati vaDe nahi khule; shubharAganI pariNati vaDe tyAn tALu paDashe kemake shubharAg svayam bandharUp ja chhe. have kahe chhe-
‘vyavahAradraShTie bhramane lIdhe temanI pravRutti judI judI bhAsavAthI, sArun ane kharAb- em be prakAre teo dekhAy chhe. paramArthadraShTi to temane ekarUp ja, bandharUp ja, kharAb ja jANe chhe.’
juo, ek gRuhasthAshramamAn strI, kuTumb-parivAr sAthe raheto hoy ane viShay-
PDF/HTML Page 1477 of 4199
single page version
kaShAyanun sevan karato hoy, jyAre bIjo rAjapAT chhoDIne nagna thaIne tyAgI thaI beTho hoy. A pramANe bahAranI pravRutti judI judI bhAsavAthI andaramAn k kpher hashe em agnAnI bhramathI mAne chhe. parantu bApu! jyAn antardraShTi thaI nathI, draShTimAn chaitanyanAn nidhAn AvyAn nathI, Anandano nAth sachchidAnandasvarUp sarvagnasvabhAvI prabhu najaramAn Avyo nathI tyAn kAI pher paDayo nathI. shubhAshubh banne bhAv to ekalA bandhanA ja kAraNarUp chhe. sArun ane kharAb-em teo dekhAy chhe paN e to bhram chhe. shubhAshubh pravRuttinA bhede teo ThIk-aThIk jaNAy chhe paN vAstavamAn bey bandharUp chhe, bey sansAr chhe, temAn muktinun kAraN to ekey nathI.
samayasAr nATak, mokShadvAranA 40 mA chhandamAn to tyAnsudhI kahyun chhe ke sAchA bhAvalingI munivarane jene prachur svasamvedan sahit paryAyamAn AnandanI chhoLo uDe chhe tene paN chhaThThA guNasthAne pramattadashAmAn je panchamahAvratAdino vikalpa UThe chhe te jagapanth chhe.
sAchA munine paN je vikalpa chhe eTalo sansAr chhe ane sAtame guNasthAne apramattadashAmAn antar AnandamAn rame chhe te shivamArga chhe.
have AvI vAt chhe tyAn koI ekalAn bAhya vrat, tap kare ane dharma mAne e to mithyAdarshan chhe, bhAI! vaLI jenI evI prarUpaNA chhe ke vrat karo, tap karo-ethI dharma chhe e to jain sAdhu ja nathI. bhAI! A to je sarvagna vItarAg parameshvare kahyun te ja kundakundAchArye samayasAramAn kahyun chhe, ane te ja amRutachandrAchArye TIkAmAn kahyun ane banArasIdAse paN e ja samayasAr nATakamAn kahyun chhe.
e ja vAt ahIn jayachandajI kahe chhe ke-puNya sArun ane pAp kharAb em bhramane lIdhe dekhAy chhe, paN paramArthadraShTi to temane ekarUp ja, bandharUp ja, kharAb ja jANe chhe.
samayasAr kaLashaTIkA, kaLash 108 mAn rAjamalajI kahe chhe ke-‘‘ahIn koI jANashe ke shubh-ashubh kriyArUp ne AcharaNarUp chAritra chhe te karavA yogya nathI tem varjavA yogya paN nathI. uttar Am chhe ke-varjavA yogya chhe, kAraN ke vyavahAr chAritra hotun thakun duShTa chhe, aniShTa chhe, ghAtak chhe; tethI viShay-kaShAyanI mAphak kriyArUp chAritra niShiddha chhe.’’ jem viShay-kaShAyano niShedh chhe tem shubhakriyArUp chAritrano paN niShedh ja chhe. gnAn ane Anandanun nidhAn bhagavAn AtmA potAnI antarmukh gnAnanI pariNatithI svasamvedanagnAn dvArA vedanamAn pratyakSha jaNAy tem chhe. paN Atmavastu kAI
PDF/HTML Page 1478 of 4199
single page version
indriyagnAnamAn jaNAy tem nathI. svasamvedanagnAnamAn enI pratyakShanI bhAvanA (anubhav) karatAn karatAn pratyakSha kevaLagnAn thaI jAy chhe. parantu vyavahAranI kriyA karatAn karatAn e kevaLagnAnano prakAsh thaI jAy em kadIy nathI. Avun ja svarUp chhe.
have shubhAshubh karmanA svabhAvanun varNan gAthAmAn kare chhe-
‘te kem hoy sushIl je sansAramAn dAkhal kare’-A shubhakarma chhe te sansAramAn dAkhal karanAr chhe em kahe chhe. tyAre keTalAk kahe chhe ke shubhakarma eTale puNyabandharUp jaD pudgalakarmanI A vAt chhe. paN bhAI! ahIn to TIkAmAn shubhakarmanun kAraN je shubhabhAv te sansAramAn dAkhal karanAr chhe enI vAt chhe. ahA! shun thAy? adhyAtmashAstra je satne siddha kare chhe teno mANasone jignAsApUrvak svAdhyAy nahi, abhyAs nahi eTale atyAre moTA goTA UThayA chhe.
juo, agnAnIono A pakSha chhe ke-
1. ‘koI karmane shubh jIvapariNAm nimitta hovAthI ane koI karmane ashubh jIvapariNAm nimitta hovAthI karmanA kAraNamAn bhed-taphAvat chhe.’ puNya bhalun chhe em jeno pakSha chhe evo agnAnI em kahe chhe ke je shubhakarma bandhAy chhe tene puNyabhAvanun nimitta chhe ane je ashubhakarma bandhAy chhe tene pApabhAvanun nimitta chhe. arthAt puNyabandhanamAn jIvanA shubhapariNAm nimitta chhe ane pApabandhanamAn jIvanA ashubhapariNAm -sankaleshapariNAm nimitta chhe. Am bannenAn kAraN judAn judAn chhe mATe bannemAn pher chhe. A agnAnInI dalIl chhe. ek vAt.
2. enI bIjI dalIl em chhe ke- ‘koI karma shubh pudgalapariNAmamay ane koI karma ashubh pudgalapariNAmamay hovAthI karmanA svabhAvamAn bhed chhe.’ ek karma to shAtAvedanIy AdirUp bandhAy chhe ane bIjun ashAtA-vedanIy AdirUp bandhAy chhe. A pramANe shubhAshubharUp karmanA svabhAvamAn paN pher chhe. banne jaDakarmanA svabhAvamAn pher chhe. em vyavahAranA pakShavALAno abhimat chhe.
3. vaLI enI trIjI dalIl em chhe ke-‘koI karmano shubhaphaLarUpe ane koI karmano ashubhaphaLarUpe vipAk thato hovAthI karmanA anubhavamAn (-svAdamAn) bhed chhe.’
PDF/HTML Page 1479 of 4199
single page version
puNyakarmanA phaLarUpe svargAdi gati maLe, uchcha Ayu bandhAy, uchcha gotra bandhAy Adi ane pApakarmanA ashubhaphaLarUpe narakAdine prApta thAy. Am bannenA phaLamAn pher chhe ke nahi? A to ahIn agnAnIno pakSha raju karyo chhe. puNyanA phaLamAn karoDonI sampattino svAmI moTo sheTh thAy ane pApanA phaLamAn sAv daridrI thAy. Am bannenA phaLamAn pher chhe. dhULey pher nathI, sAmbhaLane? banney ek ja jAt chhe. sheTh ke daridrI ke di hato AtmA? A to agnAnInI-mUDh jIvanI dalIlanI ahIn vAt karI chhe.
prashna– paN puNyanA phaLamAn jIv dhan-paisA kamAy chhe e to barAbar chhe ne?
uttara– shun kamAy? shun dhUL kamAy? bhAI! paisA to jaD mATI chhe, dhUL chhe, ajIv pudgal chhe, rUpI chhe. e chaitanyamay AtmAnA kevI rIte thAy? jaD paisAno-dhanano je svAmI thAy e to mahA mUDh jIv chhe. are! puNyabhAv paN jyAn AtmAno nathI tyAn tenA nimitte bandhAyelA karmanA phaLamAn prApta paisA-dhan AtmAnAn kayAnthI thAy? bApu! A to vItarAgano mArga, bahu sUkShma chhe bhAI! je samaye paisAnI-dhananI (-paramANuonI) je avasthA thavA yogya hoy te samaye te ja thAy kemake te enI janmakShaN chhe. paN te avasthAne anya kare e vAt ek dokaDoy satya nathI, samajANun kAI...? (puNyanA phaLamAn paisA kamAy chhe te paN vyavahAranayanun kathan chhe.) A pramANe agnAnInA pakShanA traN bol thayA.
4. agnAnInI chothI dalIl em chhe ke-‘koI karma shubh (sArA) evA mokShamArgane Ashrit hovAthI ane koI karma ashubh (kharAb) evA bandhamArgane Ashrit hovAthI karmanA AshrayamAn bhed chhe.’ koI karma eTale ke shubhakarma jene sAro evo mokShamArga pragaT thayo hoy te bhUmikAmAn bandhAy chhe eTale sArun chhe ane koI karma eTale ashubhakarma kharAb evA bandhamArganI (-sansAramArganI) bhUmikAmAn bandhAy chhe mATe kharAb chhe. Am benA AshrayamAn pher chhe. A pramANe chAr prakAre karmamAn bhed-pher hovAthI koI karma shubh-sArun chhe ane koI karma ashubh- kharAb chhe evo agnAnI jIvano pakSha chhe. have kahe chhe-
‘mATe-joke (paramArthe) karma ek ja chhe topaN-keTalAkano evo pakSha chhe ke koI karma shubh chhe ane koI karma ashubh chhe. parantu te (pakSha) pratipakSha sahit chhe. te pratipakSha (arthAt vyavahArano niShedh karanAr nishchay-pakSha A pramANe chhe’-
1. ‘shubh ke ashubh jIvapariNAm kevaL agnAnamay hovAthI ek chhe; te ek hovAthI karmanA kAraNamAn bhed nathI; mATe karma ek ja chhe.’ shun kahe chhe? ke ten (-agnAnIe) kIdhun ke koI karmane (-puNyabandhanamAn) jIvanA shubh pariNAm nimitta chhe ane koI karmane (-pApabandhanamAn) jIvanA ashubh pariNAm nimitta chhe,
PDF/HTML Page 1480 of 4199
single page version
mATe banne karmanA kAraNamAn pher chhe arthAt banne pariNAmamAn pher chhe. to ame kahIe chhIe ke shubhAshubhapariNAm banney kevaL agnAnamay hovAthI karma ek ja prakAranun chhe. agnAnamay eTale mithyAgnAnamay em nahi, paN agnAnamay eTale gnAnanA-chaitanyanA abhAvamay chhe. shubh ane ashubh bhAv banney agnAnamay chhe eTale ke bemAny chaitanyano-gnAnano abhAv chhe. juo, bhagavAn AtmA kevaL chaitanyano sUrya chhe; paN shubhAshubh bhAvamAn chaitanyano ansh nathI tethI te bhAvo banney agnAnamay chhe. gAthA 72 mAn AvI gayun ke-shubhAshubh bhAv ashuchi chhe, jaD chhe, dukhanun kAraN chhe. shubhAshubh karma agnAnamay chhe eTale ke teo jaD AndhaLA chhe kemake temAn chaitanyanI jAgRutino abhAv chhe.
have AvI vAt sAdhAraN mANasane bichArAne abhyAs hoy nahi ane mAnD navaro thato hoy-Akho di’ bAyaDI-chhokarAn sAchavavAmAn ane dhandhA-vepAramAn baLadanI jem ekalI pApanI majUrI karavAmAn kADhato hoy tyAn kem samajAy? hun koN chhun? ane A shun thaI rahyun chhe- e vichAravAno ene kayAn vakhat chhe? paN bhAI! A to jIvan (amUlya avasar) vItI jAy chhe hon.
ahIn kahe chhe-A vRuttio je UThe chhe te chAhe to panchamahAvratanI hoy ke dayA, dAn ke bhaktinI hoy-e badhIy shubharAgarUp chhe ane shubharAg chhe te agnAnamay chhe; agnAnamay chhe eTale emAn chaitanyanA svabhAvano abhAv chhe. samajANun kAI...? bhAShA to juo. ‘agnAnamay hovAthI’-em kahyun chhe. ekalun agnAn em nahi, paN ‘agnAnamay’ em kahyun chhe. shubhAshubhabhAv banney jaD chhe, ajIv chhe. jIv-ajIv adhikAramAn ene ajIv kahyA chhe, ahIn ene agnAnamay eTale jaD kahyA chhe, kemake emAn chaitanyanA vilAsano abhAv chhe, emAn chaitanyanI jAgRutino prakAsh nathI. shun kahyun A? jem ashubh tem shubhabhAv paN AndhaLo chhe.
chAhe to vratano shubharAg ho ke avratano ashubh rAg ho-banney kevaL agnAnamay hovAthI ek ja jAt chhe. have AvI vAt AkarI paDe paN shun thAy? prabhu! A samajyA vinA tun anantakALathI janma-maraNanA dhokA khAI-khAIne adhamuo thaI gayo chhe. bApu! tane khabar nathI. narakamAn ThanDInI eTalI pIDA hoy chhe ke tyAnnI ThanDIno ek kaN paN ahIn AvI jAy to enAthI dash yojananA manuShyo e ThanDImAn marI jAy. bhAI! AvA narakanA sanjogamAn tun anantavAr gayo ane rahyo, paN tun te bhUlI gayo chhe bApu! atyAre mAnD jarI sharIr ThIk maLyun hoy, kuTumb-parivAr anukUL hoy ane makAn moTA hajIrA hoy eTale em mAne ke hun sukhI chhun. paN dhULey sukhI nathI, bhAI! A badhI sAmagrI to masANanA hADakAnA phospharasanI chamak chhe. e shubhanAn phaL badhAn jher chhe bhAI! karmanI 148 prakRiti chhe e badhay jheranAn phaL chhe em kahyun chhe.