Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Part 6; Introduction; Samaysaar Stuti; Gurudev Stuti; Contents List; Punya-Paap Adhikar Contents; Aasrav Adhikar Contents; Sanvaar Adhikar Contents.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 73 of 210

 

PDF/HTML Page 1441 of 4199
single page version

vyavahArathI nishchay thAy evun je shAstramAn kathan Ave chhe e to AropathI tyAn vAt karelI chhe; kharekhar em chhe nahi. kShullak shrI dharmadAsajIe hAthInA dAntanun draShTAnt Apyun chhe ke hAthIne chAvavAnA dAnt judA hoy chhe ane bahAranA dekhADavAnA dAnt judA hoy chhe. tem vyavahAranAn kathan shAstramAn Ave tethI shun? e to AropanAn upachArakathan chhe, e kAI vastusvarUp nathI.

bhagavAn AtmAnI sanmukh thaIne jene gnAn, shraddhAn ane shAntinI kriyAnun pariNaman thayun chhe tene rAganI kriyAno hun kartA chhun em nathI; em nathI mATe ene karoti kriyAnun kartApaNun bhAsatun nathI. juo, bharatachakravartIne chha khanDanun rAjya, chhannu hajAr rANIo, chhannu kroD pAyadaL ityAdi mahA vaibhav bahAramAn hato, chhatAn temane antaramAn gnAtApaNAnun pariNaman thaI rahyun hatun. ‘bharat gharamen vairAgI’ em kahevAy chhe ne! matalab ke AvA samRuddha vaibhavanA sanyog vachche paN teo andaramAn udAs udAs hatA. gnAnInun antar to gnAnapariNamanathI samRuddha hoy chhe. jem nALiyeramAn andar kAchalIthI goLo chhUTo paDI jAy tem gnAnIne andar chaitanyagoLo rAgathI chhUTo paDI gayo hoy chhe ane tethI tene jANavA-dekhavAnI kriyA hoy chhe paN temAn rAganA kartApaNAnI kriyA hotI nathI; ane hotI nathI mATe bhAsatI nathI.

prashna– to shun gnAnIne rAg thato ja nathI?

uttara– nA, em nathI. gnAnIne rAg thAy chhe paN te rAganI kriyA mArI chhe em tene bhAsatun nathI. A chothA guNasthAnanI vAt chhe. puruShArthanI kachAshane laIne alpa rAganI rachanA thAy chhe paN te kriyA mArI chhe, hun teno karanAro chhun em samyagdraShTi mAnato nathI. gnAnIne gnAnanI rachanA thAy chhe emAn rAganI rachanA bhAsatI nathI. matalab ke je rAg thAy chhe teno dharmI svAmI nathI. ‘bhAsatI nathI’ eno artha em chhe ke je alpa rAg thAy chhe eno gnAnI svAmI nathI. jem jANavAnA pariNamanano svAmI chhe tem te rAganI kriyAno svAmI nathI. AtmAmAn ek sva-svAmitva nAmanI shakti chhe. potAnAn dravya-guN ane shuddha paryAy te sva; ane gnAnI teno svAmI chhe. ashuddhatAno svAmI gnAnI nathI.

are bhAI! AtmAmAn evo ekey guN nathI ke tene ashuddhatA thAy. paravashapaNe paranA lakShe paryAyamAn ashuddhatA thAy chhe. par karAve chhe em nahi, paN parano-nimittano pote Ashray kare chhe mATe paryAyamAn ashuddhatA thAy chhe. (ashuddhatA paN paryAyano dharma chhe), parantu gnAnI teno svAmI thato nathI.

dharmIne je rAganI kriyA thAy chhe tenun gnAn thAy chhe; kemake gnAnano evo svabhAv chhe ke je prakAre tyAn rAgadveSh, viShayavAsanA Adi bhAv utpanna thAy te kALe tenun gnAn


PDF/HTML Page 1442 of 4199
single page version

ahIn potAthI ja utpanna thAy. rAgane laIne tenun gnAn thAy em nahi; paN gnAnanA svaparaprakAshak svabhAvanA kAraNe gnAnIne svaparaprakAshak pariNati pragaT thAy chhe. mATe kahe chhe ke gnAnanI kriyAmAn ashuddhatAnI kriyA bhAsatI nathI. have kahe chhe-

‘ततः ज्ञप्तिः करोतिः च विभिन्ने’ mATe gnaptikriyA ane ‘karoti’ kriyA banne bhinna chhe; ‘च ततः इति स्थितं’ ane tethI em Tharyun ke ‘ज्ञाता कर्ता न’ je gnAtA chhe te kartA nathI.

shun kahe chhe? ke ‘karoti’ eTale rAganI karavArUp kriyA ane gnapti eTale jANanArane jANavArUp kriyA-e banne bhinna chhe. agnAnIne rAganI kriyA chhe, tene gnAnanI kriyA nathI ane gnAnIne gnAnanI kriyA chhe, tene rAganI kriyA nathI. ahAhA...! banne bhinna chhe tethI em siddha thayun ke je gnAtA chhe te kartA nathI. samakitI dharmI jIv potAnA shAshvat dhruv gnAtAsvabhAvano jANanAr chhe. shuddha chaitanyanI draShTimAn te vartamAn ashuddha kRutrim rAganI kriyAno mAlik nathI. tethI te banne kriyA bhinna chhe arthAt banne ekasAthe hotI nathI. chothA guNasthAne gnAnIne ashuddha kriyA hovA chhatAn teno te svAmI nathI mATe te gnAtA ja chhe. kaLash 110 mAn Ave chhe ke- gnAnadhArA gnAnapaNe pravahe chhe ane rAgadhArA rAgapaNe pravahe chhe. banne sAthe chhe paN banne ekamek nathI. em tyAn siddha karyun chhe. gnAnadhArA chhe te dharma chhe, samvar nirjarAnun kAraN chhe ane rAgadhArA te karmadhArA chhe ane te bandhanun kAraN chhe.

ahIn to gnAnIne ekalI gnAnadhArA chhe em kahyun chhe. rAg hovA chhatAn te eno kartA nathI ne? je samaye rAgAdi bhAv thAy chhe te ja samaye te sambandhInun svaparaprakAshak gnAn potAthI utpanna thAy chhe. kAL ek ja chhe paN bannenA bhAv bhinna chhe. rAg chhe mATe rAganun gnAn thayun chhe em nathI. rAganA kALe ja svaparane jANavAnI gnAnakriyA svata potAthI ja utpanna thAy chhe. A vAt gAthA 7p mAn AvI gaI chhe. gnAnamAn rAg nimitta chhe em kahyun chhe; rAgane gnAn nimitta chhe em tyAn kahyun nathI.

samayasAr gAthA 100mAn kahyun chhe ke paradravyanI kriyA enA kALe enAthI thAy chhe. temAn nimitta koN chhe? ke je jIv jog ane rAgano kartA thAy chhe evA agnAnInA jog ane rAg te kALe temAn nimitta chhe ane tene nimittakartA kahevAmAn Ave chhe. gnAnI to jog ane rAgano kartA nathI. tethI tenA svaparaprakAshak gnAnanI paryAyamAn rAg ane jog nimitta chhe, upAdAn to tyAn potAnun chhe. rAganun je gnAn thAy chhe te rAgathI thAy chhe em nathI. svaparaprakAshak gnAnanI paryAy svayam potAnA sAmarthyathI te kALe utpanna thAy chhe. jANavA-dekhavAno je svabhAv chhe te jANavA-dekhavArUpe pariName chhe temAn gnAnIne rAg ane paravastu nimitta kahevAmAn Ave chhe. mATe gnAtA chhe te gnAtA ja chhe, kartA nathI.


PDF/HTML Page 1443 of 4199
single page version

gnAtAne gnAnarUp pariNaman thAy te kALe tene rAgAdi hoy chhe. chothA guNasthAne anantAnubandhI sivAyano bIjo rAg hoy chhe, pAnchame be kaShAyano rAg hoy chhe. parantu gnAnIne gnAnanA pariNamanamAn te rAg nimitta kahevAmAn Ave chhe. nimitta eTale nimittakartA nahi. gnAnI rAgamAn tanmay nathI ane rAg gnAnamAn tanmay nathI. gnAnI rAgano kartA nathI ane rAg gnAnanI svaparaprakAshak paryAyano kartA nathI. Avun ja sahaj vastusvarUp chhe.

sarvavishuddhagnAn adhikAramAn Ave chhe ke kevaLagnAnamAn lokAlok nimitta chhe ane lokAlokane kevaLagnAn nimitta chhe. nimitta chhe eno artha shun? shun lokAlok chhe mATe lokAlokanun gnAn thAy chhe? nA, em chhe nahi. lokAlokanun gnAn potAnI paryAyanA kALe potAnI upAdAn yogyatAthI svata thAy chhe ane temAn lokAlok nimitta hoy chhe. vaLI lokAlokane kevaLagnAn nimitta chhe, to shun kevaLagnAn chhe mATe lokAlok chhe? em bilakul nathI. lokAlok to anAdisthit chhe ane kevaLagnAn to navun utpanna thAy chhe. bhAI, nimittano artha e chhe ke lokAlok ane kevaLagnAn banne parasparamAn kAI karatAn nathI; mAtra chhe, bas eTalun ja.

bIjI chIj nimitta ho; paN bIjI chIj kartA chhe evI mAnyatAmAn moTo pher chhe, be vachche pUrva-pashchimano pher chhe.

ahIn kahe chhe-je gnAtA chhe te kartA nathI. ahAhA...! ek kaLashamAn to AchAryadeve keTalun gambhIr ane gUDh rahasya bharyun chhe! dharmI rAgano gnAtA chhe em kahevun e paN vyavahAr chhe kemake rAgamAn gnAnI tanmay nathI. gnAnI to rAg sambandhI je gnAn thayun te gnAnamAn tanmay chhe ane te gnAnano te jANanAr chhe.

lokAlokane kevaLI jANe chhe e paN asadbhUt vyavahAranay chhe; kAraN ke lokAlok paradravya chhe, bhagavAn kevaLI lokAlokamAn tanmay thaIne jANatA nathI. lokAlok chhe mATe kevaLagnAn chhe em chhe ja nahi. bhagavAnane kevaLagnAnanI paryAy vartamAn potAnA sAmarthyathI ja pragaT thaI chhe, lokAlokane kAraNe nahi. Avun ja svarUp chhe. tethI je gnAtA chhe te kartA nathI.

* kaLash 97 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘hun paradravyane karun chhun’ em jyAre AtmA pariName chhe tyAre to kartAbhAvarUp pariNamanakriyA karato hovAthI arthAt ‘karoti’ kriyA karato hovAthI kartA ja chhe ane jyAre ‘hun paradravyane jANun chhun’ em pariName chhe tyAre gnAtAbhAve pariNamato hovAthI arthAt gnaptikriyA karato hovAthI gnAtA ja chhe.

nishchayathI rAg paradravya chhe. teno hun kartA chhun em jyAre pariName chhe tyAre kartAbhAvarUp pariNamananI kriyA karato hovAthI te jIv kartA ja chhe. ‘karoti’ kriyA


PDF/HTML Page 1444 of 4199
single page version

karato hovAthI te kartA ja chhe. rAgano karanAro ane rAgano rachanAro ja te chhe.

parantu jyAre paradravyane hun jANun ja chhun em pariName chhe tyAre gnAtAbhAve pariName chhe. eTale ke te jIv gnaptikriyA karato hovAthI gnAtA ja chhe. svaparaprakAshak gnAnanI paryAyanA pariNamanamAn svane jANatAn parane paN, paranI hayAtIne paN potAnA gnAnanI paryAyanA sAmarthyathI jANe ja chhe. A gnAtAbhAvarUp pariNamananI gnaptikriyA karato hovAthI te gnAtA ja chhe.

‘ahIn koI pUchhe chhe ke avirat samyagdraShTi Adine jyAnsudhI chAritramohano uday chhe tyAn sudhI te kaShAyarUpe pariName chhe to tene kartA kahevAy ke nahi?’

juo, A shIShyano prashna chhe. chothA, pAnchamA, chhaThThA guNasthAnavALAne chAritramohanA udayathI rAg to chhe, ane tame tene gnAtA ja kaho chho. to te kevI rIte chhe? jo rAg chhe to te rAgano kartA kahevAy ke nahi? gnAnIne haju rAg-dveShanA pariNAm thAy chhe. dhamasAN yuddha chAlatun hoy tyAn gnAnI Ubho hoy chhe, to te sambandhInA rAgano te kartA chhe ke nahi?

bharat ane bAhubalIjI vachche yuddha thayun. banne kShAyik samakitI ane tadbhavamokShagAmI hatA. banne sAmasAmA jaLayuddha, mallayuddha, draShTiyuddhamAn utaryAn. to te jAtanA rAgadveShanA pariNAmanA te kartA kharA ke nahi? koIne viShayavAsanAnA pariNAm thAy chhe. bharat chakravartIne 96000 rANIo sAthe bhoganA pariNAm hatA. chAritra na hoy tyAre bhoganA pariNAm hoy chhe, to teno te kartA kahevAy ke nahi? Am shiShyano prashna chhe.

tenun samAdhAna– ‘avirat samyagdraShTi vagerene shraddhA-gnAnamAn paradravyanA svAmIpaNArUp kartApaNAno abhiprAy nathI; kaShAyarUp pariNaman chhe te udayanI baLajorIthI chhe; teno te gnAtA chhe; tethI agnAn sambandhI kartApaNun tene nathI.’

samyagdraShTi vagere eTale chothA, pAnchamA, chhaThThAguNasthAnavALAnI vAt chhe. avirat samyagdraShTi vagerene paradravyanA svAmIpaNArUp kartApaNAno abhiprAy nathI. rAgane karun evo abhiprAy nathI. rAganun pariNaman chhe paN te karavA lAyak chhe, kartavya chhe em gnAnI mAnatA nathI.

pravachanasAramAn 47 nayanA adhikAramAn kahyun chhe ke gnAnIne jeTalun rAganun pariNaman chhe teno te pote kartA chhe em rktRunayathI jANe chhe. ahIn e vAt nathI. ahIn to draShTipradhAn vAt chhe. draShTinI pradhAnatAmAn nishchayathI gnAnIne rAganun kartApaNun nathI. je apekShAthI vAt hoy te apekShAthI yathArtha samajavun joIe.

samayasAranA trIjA kaLashamAn shrI amRutachandrAchAryadev kahe chhe ke-moh nAmanA karmanA udayarUp vipAkane lIdhe je rAgAdi pariNAmonI vyApti chhe tenAthI mArI pariNati kalmAShit (melI) chhe. te A samayasAranI vyAkhyAthI ja mArI anubhUtinI param vishuddhi


PDF/HTML Page 1445 of 4199
single page version

thAo. dravye to hun shuddha chhun, paN paryAyamAn kaluShitapaNun chhe eTalun dukh chhe. teno A TIkA karavAnA kALamAn nAsh thAo. svabhAvanI draShTinun amane jor chhe, te joranA kAraNe TIkA karavAnA kALamAn ashuddhatAno nAsh thashe em artha chhe. gnAnIne rAganI ruchi nathI, svabhAvanI ja ruchi chhe.

gnAnI chAritramohanA udaye kaShAyarUpe pariName chhe, mATe teno kartA kahevAy ke nahi tenun samAdhAn kare chhe-

1. samyagdraShTi vagerene shraddhA-gnAnamAn paradravyanA svAmIpaNArUp abhiprAy nathI; 2. kaShAyarUp pariNaman chhe te udayanI baLajorIthI chhe; 3. teno te gnAtA chhe; tethI agnAn sambandhI kartApaNun tene nathI.

prashna– kaShAyarUp pariNaman chhe te udayanI baLajorIthI chhe. to shun gnAnIne rAganun pariNaman karmanA udayane laIne chhe?

uttara– nA, em nathI. gnAnIne rAganI ruchi nathI, rAg karavAno tene abhiprAy nathI. chhatAn rAg thAy chhe. rAg thAy chhe te te kALano paryAyadharma chhe ane te tenI puruShArthanI kamajorI sUchave chhe, paN parane laIne vA paranI (karmanI) jorAvarIne laIne rAg thAy chhe em chhe ja nahi. draShTinI pradhAnatAmAn rAgane pudgalanA pariNAm kahe chhe ane tene ahIn udayanI baLajorIthI thAy chhe em kahyun chhe.

rAg to svatantrapaNe potAthI thAy chhe. temAn nimittanI baLajorI kevI? paN gnAnIne rAganI ruchi nathI, tene rAganA svAmIpaNArUp abhiprAy nathI. chhatAn thAy chhe to nimittanI baLajorIthI thAy chhe em Arop karIne kathan karyun chhe. kharekhar tyAn udayanI baLajorI chhe em artha nathI. draShTipradhAn kathanamAn rAganun pariNaman udayanI baLajorInun kArya chhe em kahevAmAn Avyun chhe.

jem koIne rog thAy ane tenI davA kare, paN tene tenI ruchi hotI nathI. tem gnAnIne rAganun poShaN nathI, ruchi nathI. nabaLAIne laIne thAy chhe teno te gnAtA chhe. tethI agnAn sambandhI kartApaNun gnAnIne nathI.

gnAnIne asthiratAnun pariNaman chhe. pariNamananI apekShAe eTalun tene kartApaNun chhe. pravachanasAramAn 47 nay adhikAramAn A vAt Ave chhe. asthiratAnA pariNAmano gnAnI kartA paN chhe ane bhoktA paN chhe. parantu draShTinI apekShAe tene shuddhatArUp ja pariNaman chhe em kahevAy chhe, kemake ashuddhatAnA pariNAmanI ene ruchi nathI. gnAn jANe chhe ke potAnI


PDF/HTML Page 1446 of 4199
single page version

nabaLAIthI rAg pariNAm thAy chhe ane rAgane bhogave paN chhe; paN te kartavya chhe ane bhogavavA lAyak chhe em mAnatA nathI. tethI agnAn sambandhI kartApaNun gnAnIne nathI.

have kahe chhe-‘nimittanI baLajorIthI thatA pariNamananun phaL kinchit hoy chhe te sansAranun kAraN nathI. jem vRukShanI jaD kApyA pachhI te vRukSha kinchit kAL rahe athavA na rahe-kShaNe kShaNe teno nAsh ja thato jAy chhe, tem ahIn samajavun.’

nimittanI baLajorIthI eTale ke puruShArthanI nabaLAIthI thatA pariNamananun phaL kinchit hoy chhe. karmanAn tIvra sthiti ke ras paDatAn nathI; alpa sthiti ane ras hoy chhe. te alpa rAg anant sansAranun kAraN nathI. ekAd be bhav hoy te gnAnIne gnAtAnun gney chhe. bhav ane bhavano bhAv gnAnIne gnAtAnun gney chhe.

koI em kahe ke gnAnIne rAg ke dukh chhe ja nahi to bhAI! em nathI. dravya-draShTi prakAshamAn shrI nyAlachandabhAIe kahyun chhe ke gnAnIne shubharAg dhadhakatI bhaTThI jevo lAge chhe. vAt barAbar chhe. chothe, pAnchame, chhaTThe guNasthAne gnAnIne jeTalo rAg chhe te dukharUp bhAv chhe, dukhanA vedanarUp chhe. andar akaShAy Anandanun vedan chhe, sAthe jeTalo rAg chhe teTalun dukhanun vedan paN chhe-em gnAn yathArtha jANe chhe. dukhanun bilakul vedan na hoy to sarvagna vItarAg hoy.

kevaLI bhagavAnane ekalun paripUrNa Anandanun vedan chhe, mithyAdraShTine ekalun dukhanun vedan chhe ane samakitI sAdhakane Anand ane sAthe k kdukhanun paN vedan chhe. tathApi draShTi ane draShTinA viShayanI apekShAe gnAnIne rAg nathI em kahevAy chhe. mATe jyAn jem chhe tyAn tem yathArtha samajavun.

* * *

pharIne e ja vAtane draDh kare chhe-

* kaLasha 98 shlokArtha uparanun pravachan *

‘कर्ता कर्मणि नास्ति, कर्म तत् अपि नियतं कर्तरि नास्ति’ kartA nakkI karmamAn nathI, ane karma chhe te paN nakkI kartAmAn nathI.

shun kahe chhe? je vikalpa thAy chhe te hun karun chhun evA mithyAtvabhAve pariNamelo jIv kartA chhe. te kartA jaD karmanI (gnAnAvaraNAdinI) paryAyamAn nathI. kartAnI jaDakarmamAn nAsti chhe arthAt mithyAtvabhAve pariNamelo jIv jaD karmano kartA nathI. vaLI jaD karma chhe te paN kartAmAn nathI. matalab ke jaD karma chhe te mithyAtvabhAve pariNamelA jIvanun karma nathI. jaD karmanI kartAmAn nAsti chhe.


PDF/HTML Page 1447 of 4199
single page version

‘यदि द्वन्द्वं विप्रतिषिध्यते’ jo em banneno paraspar niShedh karavAmAn Ave chhe ‘तदा कर्तृकर्मस्थितिः का’ to kartAkarmanI sthiti shI? (arthAt jIv-pudgalane kartAkarmapaNun na ja hoI shake.)

AtmA potAnA ashuddha pariNAmane kare paN jaD karmane na kare; ane jaD karma jaDanI paryAyane kare paN jIvanA mithyAtvanA pariNAmane na kare. Am sthiti chhe pachhI e banne vachche kartAkarmapaNun kayAn rahyun?

AtmA kartA ane jaD karma enun kArya em chhe nahi. tathA jaD karmanI paryAy kartA ane jIvanA mithyAtvanA pariNAm enun kArya em paN nathI. banneno ekabIjAmAn abhAv chhe. bhAI! sharIr, man, vANInI kriyAno kartA AtmA agnAnabhAve paN nathI, kemake paraspar dvandva chhe, bhinnatA chhe. jyAn bhinnatA chhe tyAn kartAkarmanI maryAdA kevI? AtmA agnAnabhAve mithyAtvanA pariNAmane kare ane jaD karmanI paryAyane paN kare em chhe nahi. tevI rIte jaD karma jaD karmanI paryAyane kare ane jIvanA mithyAtvanA pariNAmane paN kare em chhe nahi; kAraN ke jIv- pudgalane paraspar dvandva chhe, bhinnatA chhe. tethI jIv ane pudgalane paraspar kartAkarmapaNun na hoI shake. be chIj jyAn bhinna chhe tyAn kartAkarmapaNun kem hoI shake? na ja hoI shake.

paranAn kArya potAnAthI (jIvathI) thAy em loko mAne chhe paN e bhram chhe. tan, man, vachan, dhan ityAdi badhun pudgal chhe. AtmA enAthI atyant bhinna chhe. mATe jaD pudgalanI avasthAno AtmA kartA nathI. lakShmIne lAve, lakShmI Ape-e kArya AtmAnun nathI. agnAnabhAve rAgadveSh ane mithyAtvanA je bhAv thAy te AtmAnun kArya chhe, paN jaD pudgalanun kArya AtmA kadIy shakato nathI.

bApu! tArun to ekalun chaitanyaghanasvarUp chhe. ek samayanI paryAyamAn je bhUl chhe tenI draShTi chhoDI de to vastu andar ekalI chidAnandaghanasvarUp chhe. rAgano upadrav emAn nathI. vyavahArano je vikalpa-rAg chhe te upadrav chhe, dukh chhe, AkuLatA chhe, paradravya chhe. enAthI rahit chitsvarUp bhagavAn AtmA chhe. jem rUnun dhokaDun hoy chhe tem bhagavAn AtmA ekalun gnAn ane Anandanun dhokaDun chhe. AvA nij svarUpamAn antardraShTi karavI te samyagdarshan chhe ane te digambar dharma chhe. digambar dharma e koI panth chhe? nA; e to vastudharma-Atmadharma chhe.

potAnA shuddha chaitanyasvarUpane jANyA vinA lokone em lAge chhe ke A badhAn paranAn kArya ame karIe chhIe. paN bhAI! e to tArI bhramaNA ja chhe kemake paranun kArya AtmA karI shakato ja nathI. par sAthe AtmAne kartAkarmabhAv chhe ja nahi. A to haju samyagdarshan kem thAy enI vAt chhe. munidashA e to enAthI AgaLanI koI alaukik dashA chhe.


PDF/HTML Page 1448 of 4199
single page version

ahAhA...! antaramAn jene traNakaShAyanA abhAvapUrvak vItarAgI shAnti pragaT hoy ane bahAramAn dehanI jene nagna digambar avasthA hoy, vastrano ek dhAgo paN rAkhavAnI jene vRutti uThatI nathI, potA mATe banAvel AhAr je prAN jAy topaN letA nathI ane jeo jangalavAsI thayA chhe-AvI jenI dashA thaI chhe te bhAvalingI santane sAchI munidashA chhe. aho! munidashA koI alaukik AnandanI dashA chhe! ahIn to pratham bhUmikAnI samyagdarshananI vAt chhe. kahe chhe-

potAnA shuddha gnAnasvarUpane bhUlIne, agnAnavash AtmA rAgano kartA thAy ane rAg enun kArya thAy paN jaDakarmanI avasthAne AtmA kare e vAt traNakALamAn satya nathI. tevI rIte jaDakarma jaDakarmanI avasthAne kare paN jIvanA rAgAdinA pariNAmane kare e traNakALamAn satyArtha nathI. kahyun ne ke kartA karmamAn nathI ane karma kartAmAn nathI. eTale ke jIv mithyAtvano kartA chhe paN jaD karmano kartA nathI ane jaDakarma chhe te jIvanA mithyAtvabhAvano kartA nathI. paraspar abhAv chhe ne? tethI paraspar kartAkarmabhAv nathI.

have kahe chhe-‘ज्ञाता ज्ञातरि, कर्म सदा कर्मणि’ A pramANe gnAtA sadA gnAtAmAn ja chhe ane karma sadA karmamAn ja chhe ‘इति वस्तुस्थितिः व्यक्ता’ evI vastusthiti pragaT chhe.

shun kahyun? jyAre paranA kartApaNAnI buddhi chhUTI jAy chhe tyAre hun gnAyak chhun -em gnAtApaNAnI draShTi khIlI jAy chhe. chhaThThI gAthAmAn Ave chhe ke paradravyanI paryAy uparathI lakSha chhUTI jatAn svadravya upar lakSha jAy chhe. arthAt paradravyano hun kartA nathI em jyAn andar nirNay karyo tyAn ekadam svadravya upar lakSha jAy chhe ane svadravyanun lakSha thatAn rAganun paN kartApaNun chhUTI jAy chhe. Am gnAtA gnAtAmAn ja chhe ane karma karmamAn ja chhe evun sahaj bhAn thAy chhe. bhAI! A samajavAno atyAre avasar chhe.

juone! A sharIr to dhUL, mATI chhe. Ayu pUrun thatAn ek kShaNamAn chhUTI jashe. sthiti pUrI thaye kroD upAy karIne paN koI rAkhavA samartha nathI. mATe dehanI sthiti pUrI na thAy tyAn sudhI Avun tattva samajI le, bhAI! duniyA mAne ke na mAne. enAthI tane shun sambandh chhe? ahAhA...! A to chIj ja judI chhe; bas gnAtA chhe. shubhAshubh vikalpa sahit AkhA jagatathI bhagavAn jagadIsh bhinna gnAtA chhe em jineshvar prabhu kahe chhe.

shubharAg ho bhale, paN te jaD achetan chhe. te shuddha chaitanyamay AtmAnI chIj nathI. game tevo mand hoy topaN rAg chaitanyasvarUp AtmAnun gnAn karAve evI enAmAn tAkAt nathI. tem vyavahAr chhe te nishchayane pamADe evI vyavahAramAn tAkAt nathI. jeno vastumAn abhAv chhe te vastune kem pamADe? are! bhagavAnanA virah paDayA! avadhignAnI ane manaparyayagnAnI paN rahyA nahi! bhAvashrutagnAnanA AdhAre potAne samajavAnun ane bIjAne samajAvavAnun rahyun!


PDF/HTML Page 1449 of 4199
single page version

bIjAne samajAvavAnA pariNAm ke dayA, dAnanA pariNAm e kAI dharma nathI. kroD rUpiyA dAnamAn Ape tyAn rAganA mand pariNAm hoy to puNya thAy, dharma na thAy. janma-maraN rahit thavAno rAg kAI upAy nathI. ahIn kahe chhe-AtmA gnAtA chhe te gnAtAmAn ja chhe. rAgamAny te nathI ane jaD karmamAny te nathI. bhAI! AvI antardraShTi thavI enun nAm samyagdarshan chhe. e sivAy bIjun dhULadhANI chhe.

bhAI! tun koN chho! jaDanI paryAy ane paranI paryAy thAy teno tun kartA nathI. bhagavAn! tun to gnAtA chho. strI, puruSh ke napunsakanA ling tArAmAn nathI. manuShya, tiryanch, dev Adi gati tArA svarUpamAn nathI. te gatinA kAraNarUp je shubhAshubhabhAv chhe te paN tArA svarUpamAn nathI. Avo bhagavAn gnAtA tun gnAtAmAn ja chhe. tun kadIy rAgamAn ke paramAn Avyo nathI. hun rAgI chhun. rAg mArun kartavya chhe em mAnyun bhale hoy, paN rAgamAn tun kadIy Avyo nathI.

pravachanasAr gAthA 200 mAn kahyun chhe ke gnAyak to gnAyak ja rahyo chhe. sadA shuddha chidrUp, ekarUp, shAshvat vastu hun chhun em jyAn antaramAn anubhav thayo tyAn bhAn thayun ke gnAtA to trikAL gnAtApaNe ja rahyo chhe. te kadIy rAgamAn ke vyavahAramAn Avyo nathI. vyavahAr to manano dharma chhe, chintA chhe, vikalpa chhe. jyAre bhagavAn AtmA tan, man, vachan ane vikalpathI rahit vastu chhe. mATe he bhAI! bahArathI draShTi khaseDIne shuddha dravyamAn draShTi lagAv. vyavahAranA vikalpathI khasIne shuddha chaitanyatattvamAn antardraShTi kar.

prabhu! A tArA hitanI vAt chhe. vyavahAranA vikalpathI AtmA jaNAy em nathI kemake rAg chhe te achetan chhe, andhakAr chhe. jem sUrya prakAsh ane andhakAr e bemAn pher chhe tem chaitanyasvabhAv ane rAgamAn pher chhe. AtmA chaitanyamay jhaLahaL jyoti gnAtA prabhu-sadA gnAtA ja chhe. ahAhA...! ek shabdamAn to keTalun bharyun chhe! jANanAr jANanAramAn ja chhe. jANanAr parane jANe em paN nahi. jANanAr potAne jANe evo e pote chhe. jANanAr sadA jANanAr ja chhe. mATe vikalpathI khasI jA ane jyAn pUrNAnandasvarUp bhagavAn gnAyak chhe tyAn draShTi de. gnAtA sadA gnAtAmAn ja rahyo chhe ane karma sadA karmamAn ja chhe; rAg sadA rAgamAn ja chhe.

pratham jaD karmamAn AtmA nathI ane AtmAnA ashuddha pariNAmamAn jaD karma nathI eTalun siddha karIne pachhI vAt pheravIne kahyun ke bhagavAn AtmA chidrUp, gnAnarUp, AnandasvarUp, ishvar aparimit svabhAvarUp chhe. tenA svabhAvanI shakti behad-aparimitta chhe. evo gnAtA sadA gnAtAmAn ja chhe. tenI antardraShTi karavI enun nAm samyagdarshan chhe, e dharmanI pratham dashA chhe.

bApu! chAritra to koI alaukik dashA chhe! ahAhA...! dhanya avatAr! dhanya e munidashA!! jyAn atIndriy AnandanI chhoLo uchhaLe chhe e munidashA dhanya chhe. jANe


PDF/HTML Page 1450 of 4199
single page version

chAlatA siddha! jyAn panchamahAvratano vikalpa ke dayA pALavAno vikalpa antaranI shAntine khalel karanArA bhAse chhe te munidashA koI apUrva chIj chhe. ahAhA...! gnAtA sadA gnAtAmAn ja chhe, karma sadA karmamAn ja chhe ane rAg rAgamAn ja chhe AvI vastusthiti jemAn pragaT bhAse chhe te munidashAnI shI vAt!

samyagdarshan pAmavAmAn paranI apekShA nathI, vyavahAranI paN apekShA nathI. AvI vastunI maryAdA pragaT chhe. ‘तथापि बत’ topaN are! ‘नेपथ्ये एषः मोहः किम् रभसा नानटीति’ nepathyamAn A moh kem atyant jorathI nAchI rahyo chhe? (em AchAryane khed ane Ashcharya thAy chhe.)

ahA! agnAnIne jyAn tyAn moh nAchI rahyo chhe. men dAn karyAn, men dayA pALI, men vrat karyAn, men puNya karyAn-elo agnAnIne paranA ane rAganA kartApaNAno moh nAchI rahyo chhe. sharIr, man, vANInI kriyAno hun kartA tathA vItarAg svabhAvathI viruddha evA vikAranA pariNAmane kare tyAre te jAtanA karmano je bandh thAy te karmano hun kartA-evo moh bhagavAn! tane kem nAche chhe? AchAryadev khed ane Ashcharya pragaT kare chhe ke-prabhu! A tane shun thayun? tun bhagavAn svarUp chho ne! tun pAmaratAmAn kem nAchI rahyo chhe? tArI akhanD prabhutAne chhoDI tun dayA, dAnanA vikalpanI pAmaratAmAn kem bharAI gayo chhe?

bhAI! jagatamAn chAlatA pravAhathI A tadna judI vAt chhe. bApu! A to anAdino mArga chhe. anant tIrthankaro, anant kevaLIo ane anant santoe kahelo A mArga chhe. bhAI! tun chaitanya-chaitanya paramAtmarUp paramasvarUp chhe. gnAnaparamasvarUp, AnandaparamasvarUp, sukhaparamasvarUp, vIryaparamasvarUp, vItarAgatA paramasvarUp -em anant anant paramasvarUpano mahAsAgar tun chho. temAn A rAg ane moh kem nAche chhe? tArA paramasvarUpamAn nathI, chhatAn arere! paryAyamAn A moh kem nAche chhe? em AchAryadevane khed ane Ashcharya thAy chhe.

* kaLash 98 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘karma to pudgal chhe, teno kartA jIvane kahevAmAn Ave te asatya chhe. te bannene atyant bhed chhe, jIv pudgalamAn nathI ane pudgal jIvamAn nathI; to pachhI temane kartAkarmabhAv kem hoI shake?’

AtmA kartA ane jaD karmanI avasthA enun kArya em kem hoI shake? vaLI jaD karma kartA ane jIvanA vikAranA pariNAm enun kArya em kem hoI shake? (na hoI shake.) ghaNAno moTo bhram chhe ke karmane laIne vikAr thAy, paN em chhe nahi. nimittathI vikAr thAy em kathan shAstramAn Ave teno artha nimittathI vikAr thAy


PDF/HTML Page 1451 of 4199
single page version

em nathI paN nimittanA AshrayathI vikAr thAy em eno artha chhe. ahIn to A spaShTa vAt chhe ke jIv pudgalamAn nathI, pudgal jIvamAn nathI; to pachhI temane kartA-karmabhAv kem hoI shake? have kahe chhe.

‘mATe jIv to gnAtA chhe te gnAtA ja chhe, pudgalakarmano kartA nathI; ane pudgalakarma chhe te pudgal ja chhe, gnAtAnun karma nathI. AchArye khedapUrvak kahyun chhe ke-Am pragaT bhinna dravyo chhe topaN ‘‘hun kartA chhun ane A pudgal mArun karma chhe’’ evo agnAnIono A moh (- agnAn) kem nAche chhe?’

juo, jaDakarmanI paryAyano ane paradravyano AtmA kartA nathI em AchAryadev ahIn siddha kare chhe. tyAre koI vaLI em kahe chhe ke paradravyano AtmAne kartA na mAne te digambar nathI. are bhAI! A tun shun kahe chhe? bhagavAn! tane shun thayun chhe? jarA vichAr kar. AtmA ane pudgalane kartAkarmabhAv traNakALamAn nathI.

sampradAyamAn strIne mukti mAne, vastrasahit sAdhupaNun mAne, kevaLI bhagavAnane AhAr mAne e badhI jUThI mAnyatAo chhe, kalpit chhe. vaLI bhagavAn kevaLIne ek samaye kevaLadarshan ane kevaLagnAn banne hoy chhe. evI ja e avasthAnI adbhutatA chhe; chhatAn ek samayamAn gnAn ane bIjA samayamAn darshan kevaLIne hoy evun je mAne te yathArtha nathI, vastusvarUp nathI. kevaLInA keDAyato digambar santo em kahe chhe ke kevaLagnAn ane kevaLadarshan bhagavAn kevaLIne ek samayamAn hoy chhe. are! dharmanun vAstavik svarUp shun chhe ane te kem pragaT thAy enI lokone khabar nathI, darakAr paN nathI.

mAndagIno khATalo bAr mahinA rahe to ene munjhavaN thAy; parantu anantakALathI janma- maraN karato Ave chhe enI ene mUnjhavaN thatI nathI! are bhAI! AtmAnA sukhanA tane virahA paDayA chhe. tun sukhanA virahe dukhanA vedanamAn paDayo chhun tenI tane kem darakAr nathI, kem mUnjhavaN nathI? tArun svarUp to sadA gnAtArUp chhe. bhAI! A deh to kShaNamAn chhUTI jashe. tun paranA kartApaNAnA mohanI jALamAn phasAyo chhe tyAnthI nIkaLI jA.

agnAnI hun paradravyanAn kArya karun chhun evI bhramaNAnI bhUl-bhUlAmaNImAn bharAI gayo chhe. tene gnAnIo ahIn mArga batAve chhe ke-jIv gnAtA chhe te gnAtA ja chhe, pudgalakarmano kartA nathI, ane pudgalakarma chhe te pudgal ja chhe, gnAtAnun karma nathI. AchAryadeve khedapUrvak kahyun chhe ke-A pragaT bhinna dravyo chhe topaN ‘hun kartA chhun ane A pudgal mArun karma chhe’ evo agnAnIno A moh kem nAche chhe?

* * *

PDF/HTML Page 1452 of 4199
single page version

athavA jo moh nAche chhe to bhale nAcho; tathApi vastusvarUp to jevun chhe tevun ja chhe- em have kahe chhe-

* kaLash 99 shlokArtha uparanun pravachan *

‘अचलं’ achaL, ‘व्यक्तं’ vyakta ane ‘चित्–शक्तीनां निकरभरतः अत्यन्त गम्भीरम्’ chitshaktionA (-gnAnanA avibhAg parichchhedAnA) samUhanA bhArathI atyant gambhIr ‘एतत् ज्ञानज्योतिः’ A gnAnajyoti ‘अन्तः’ antarangamAn ‘उच्चैः’ ugrapaNe ‘तथा ज्वलितम्’ evI rIte jAjvalyamAn thaI ke-

ahAhA...! shun kahe chhe? ke AtmA chitshaktionA samUhano bhar chhe, moTo gnAnano Dhagalo chhe. jem gADAmAn ThAnsIne ghAs bhare ene bhar bharyo kahevAy chhe. tem bhagavAn AtmA gnAnashaktiono bhar kahetAn bhanDAr chhe. vaLI te achaL nAm chaLe nahi tevo nitya dhAtumay chhe, vyakta arthAt pragaT chhe. chaitanyadhAtumay bhagavAn AtmA pragaT chhe. paryAyanI apekShAe avyakta kahyo chhe paN vastu apekShAe to e sadA vyakta chhe, pragaT chhe.

paryAy chhe te dravyanI upar ne upar tare chhe, dravyamAn praveshatI nathI. shun kahyun? A sharIr, man, vANI ane dayA, dAn Adi vikalpo vastumAn praveshatA nathI e to chhe, paN dayA, dAn Adi vikalpane jANanArI gnAnanI je paryAy chhe te paN dravyamAn praveshatI nathI. chIj bahu sUkShma, bhAI! AtmA Avo chitshaktionA eTale gnAnanA avibhAg parichchhedonA samUhanA bhArathI atyant gambhIr gnAnajyotisvarUp chhe.

ahAhA...! AtmAnA gnAn ane AnandanA gambhIr svabhAvanun shun kahevun? enI shaktinA sattvanI maryAdA shun hoy? ahAhA...! anant anant anant evun gnAn, anant darshan, anant Anand, anant shAnti, anant svachchhatA, anant vIrya, anant prabhutA-ahAhA...! AvI anant chitshaktinA samUhathI bharelo atyant gambhIr bhagavAn AtmA chhe. chitshakti kaho ke guN kaho; gnAnaguN evA anant guNono samUh prabhu AtmA chhe. atyant gambhIr chhe arthAt enI shaktinI unDapano pAr nathI, aparimit shaktinA samUhathI bharelo chhe. sankhyAe shaktio anant chhe ane ekek shaktino svabhAv paN anant chhe.

AvA anant svabhAvathI bharelA anant mahimAvant potAnA AtmAne jANe nahi ane paranI dayA kare te AtmA ane dAn Ape te AtmA em khoTI mAnyatA karI karIne prabhu! tun anantakALathI sansAramAn AthaDe chhe. ahIn kahe chhe-bhagavAn! jeno dekhavA-jANavAno behad svabhAv chhe evA dekhanArAne dekh ane jANanArAne jAN. tethI tArun avichaL kalyAN thashe.


PDF/HTML Page 1453 of 4199
single page version

bhagavAnanI bhaktimAn bhakto kahe chhe ne-ke bhagavAn! Ap siddha chho, mane siddhapad dekhADo. tyAn sAmethI paDagho paDe chhe ke-Ap siddha chho, tun tArAmAn siddhapad jo. ahAhA...! Avo AtmA svabhAve siddhasvarUp chhe, kevaLagnAnasvarUp chhe. temAn antarnimagna thaI sthit thatAn paryAyamAn vyakta siddhasvarUp thaI jAy chhe.

bhagavAn! tane AtmAnA sAmarthyanI khabar nathI. AtmA chitshaktionA arthAt gnAnanA avibhAg parichchhedonA samUhanA bhArathI bharelI gambhIr gnAnajyotisvarUp vastu chhe. jenA be vibhAg na thAy tevA AkharI sUkShma anshane avibhAg parichchhed kahe chhe. evA anant anant avibhAg anshano pinD te gnAn chhe. evA chitshaktinA samUhanA bhArathI bharelI gnAnanI jyot prabhu AtmA chhe. ahIn kahe chhe-te gnAnajyoti ‘अन्तः उच्चैः तथा ज्वलितम्’ antarangamAn ugrapaNe evI rIte jAjvalyamAn thaI ke ‘यथा कर्ता कर्ता न भवति’ AtmA agnAnamAn kartA thato hato te have kartA thato nathI; ‘यथा ज्ञानं ज्ञानं भवति च’ vaLI gnAn gnAnarUp ja rahe chhe ane ‘पुद्गलः पुद्गलः अपि’ pudgal pudgalarUp ja rahe chhe.

agnAnamAn pahelAn rAgano ane parano kartA mAnato hato te have jyAn potAnA gnAnasvarUp thayo tyAn kartA thato nathI. vaLI rAganA nimitte je pudgal karmarUpe thatun hatun te have agnAn maTatAn pudgal karmarUp thatun nathI. ahIn pote rAgano kartA thato nathI, ane tyAn pudgal karmarUp thatun nathI. vaLI gnAn gnAnarUp ja rahe chhe, ane pudgalarUp ja rahe chhe. bhagavAn chidghan chidghan ja rahe chhe. be judAn jANyAn tenun nAm bhedagnAn chhe ane tenun phaL kevaLagnAn chhe, siddhapad chhe.

* kaLash 99 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘AtmA gnAnI thAy tyAre gnAn to gnAnarUp ja pariName chhe, pudgalakarmano kartA thatun nathI; vaLI pudgal pudgal ja rahe chhe, karmarUpe pariNamatun nathI. Am yathArtha gnAn thaye banne dravyanA pariNAmane nimittanaimittik bhAv thato nathI. Avun gnAn samyagdraShTine hoy chhe.’

agnAnaavasthAne laIne vikAr thato hato ane tenA nimitte pudgal karmarUpe bandhAtun hatun. vaLI karmano uday AvatAn tenA nimitte vikArarUp pariNamato hato ane navAn karma bandhAtAn hatAn. parantu have gnAnabhAv pragaT thatAn evI jAtano nimittanaimittikabhAv thato nathI.

TIkA– ‘A pramANe jIv ane ajIv kartAkarmano vesh chhoDIne bahAr nIkaLI gayA.’

* bhAvArtha uparanun pravachan *

‘jIv ane ajIv banne kartAkarmano vesh dhAraN karI ek thaIne rangabhUmimAn


PDF/HTML Page 1454 of 4199
single page version

dAkhal thayA hatA. samyagdraShTinun gnAn ke je yathArtha dekhanArun chhe teNe jyAre temanAn judAn judAn lakShaNathI em jANI lIdhun ke teo ek nathI paN be chhe, tyAre teo vesh dUr karI rangabhUmimAnthI bahAr nIkaLI gayA. bahurUpInun evun pravartan hoy chhe ke dekhanAr jyAn sudhI oLakhe nahi tyAn sudhI cheShTA karyA kare, parantu jyAre yathArtha oLakhI le tyAre nijarUp pragaT karI cheShTA karavI chhoDI de. tevI rIte ahIn paN jANavun.

jyAn AtmAnun bhAn thayun, samyaggnAn thayun tyAn gnAn gnAnarUpe rahI gayun ane pudgalakarma pudgalarUp ja thaI jAy chhe ane kartAkarmapaNun chhUTI jAy chhe.

‘‘jIv anAdi agnAn vasAy vikAr upAy baNai karatA so,
tAkari bandhan An taNUn phal le sukh dukh bhavAshramavAso;
gnAn bhaye karatA na bane tab bandh na hoy khulai parapAso,
AtamamAnhi sadA suvilAs karai siv pAy rahai niti thAso.’’

jIv anAdithI potAnA chaitanyasvarUpanA agnAnane kAraNe rAg-dveSharUp vikAr upajAvIne kartA thato hato, tethI bandhan thatun hatun ane tene laIne chorAsInA chakkaramAn bhavavAs karato sukhadukh bhogavato hato. have jyAre AtmAnun bhAn thayun tyAre kartA thato nathI, mAtra jANanAr ja rahe chhe. tethI bandhan thatun nathI, parano pAs (bandhan) chhUTI jAy chhe, ane potAnA AnandamAn sadA vilAs kare chhe, ane mokSha jAy chhe. mokSha pragaT thayA pachhI anantakAL sudhI nitya anantasukharUp rahe chhe.

Am A samayasArashAstra upar param kRupALu sadgurudevashrI kAnajIsvAmInAn pravachanano bIjo kartAkarma adhikAr samApta thayo.

* * *
[pravachan nan. 199 chAlu thI 206 * dinAnk 12-10-76 thI 19-10-76]


PDF/HTML Page 1455 of 4199
single page version

OM

pravachan ratnAkar
[bhAg-6]
param pUjya gurudev shrI kAnajI svAmInAn
shrI samayasAr paramAgam upar aDhAramI vakhat thayelAn pravachano
prakAshaka
shrI kundakund kahAn paramAgam pravachan TrasTa
mumbaI


PDF/HTML Page 1456 of 4199
single page version

background image
We are extremely grateful to
www.AtmaDharma.comfrom where we have
source the present shashtra of “Pravachan
Ratnakar Part- 1”.
Since we have sourced the shashtra of
“Pravachan Ratnakar Part- 1” from
“www.AtmaDharma.com” for which they have
taken enough care to reproduced the paper
version of the original script. Incase if you find
any inconsistency or error then please address

PDF/HTML Page 1457 of 4199
single page version

background image
(harigIt)
sansArI jIvanAn bhAvamaraNo TALavA karuNA karI,
saritA vahAvI sudhA taNI prabhu vIr! ten sanjIvanI;
shoShAtI dekhI saritane karuNAbhInA hRudaye karI,
munikund sanjIvanI samayaprAbhRut taNe bhAjan bharI.
(anuShTup)
kundakund rachyun shAstra, sAthiyA amRute pUryA,
granthAdhirAj! tArAmAn bhAvo brahmAnDanA bharyA.
(shikhariNI)
aho! vANI tArI prashamaras-bhAve nItaratI,
mumukShune pAtI amRutaras anjali bharI bharI;
anAdinI mUrchhA viSh taNI tvarAthI UtaratI,
vibhAvethI thambhI svarUp bhaNI doDe pariNati.
(shArdUlavikriDit)
tun chhe nishchayagranth bhang saghaLA vyavahAranA bhedavA,
tun pragnAchhINI gnAn ne udayanI sandhi sahu chhedavA;
sAthI sAdhakano, tun bhAnu jagano, sandesh mahAvIrano,
visAmo bhavaklAntanA hRudayano, tun panth mukti taNo.
(vasantatilakA)
suNye tane rasanibandh shithil thAy,
jANye tane hRuday gnAnI taNAn jaNAy;
tun ruchatAn jagatanI ruchi ALase sau,
tun rIjhatAn sakalagnAyakadev rIjhe.
(anuShTup)
banAvun patra kundananAn, ratnonA akSharo lakhI;
tathApi kundasUtronAn ankAye mUlya nA kadI.

PDF/HTML Page 1458 of 4199
single page version

background image
(harigIt)
sansArasAgar tAravA jinavANI chhe naukA bhalI,
gnAnI sukAnI maL‌yA vinA e nAv paN tAre nahIn;
A kALamAn shuddhAtmagnAnI sukAnI bahu bahu dohyalo,
muj puNyarAshi phaL‌yo aho! guru khAn tun nAvik maL‌yo.
(anuShTup)
aho! bhakta chidAtmAnA, sImandhar-vIr-kundanA!
bAhyAntar vibhavo tArA, tAre nAv mumukShunAn.
(shikhariNI)
sadA draShTi tArI vimaL nij chaitanya nIrakhe,
ane gnaptimAnhI darav-guN-paryAy vilase;
nijAlambIbhAve pariNati svarUpe jaI bhaLe,
nimitto vahevAro chidaghan viShe kAI na maLe.
(shArdUlavikrIDit)
haiyun ‘sat sat, gnAn gnAn’ dhabake ne vajravANI chhUTe,
je vajre sumumukShu sattva jhaLake; paradravya nAto tUTe;
-rAgadveSh ruche na, jamp na vaLe bhAvendrimAn-anshamAn,
TankotkIrNa akamp gnAn mahimA hRudaye rahe sarvadA.
(vasantatilakA)
nitye sudhAjharaN chandra! tane namun hun,
karuNA akAraN samudra! tane namun hun;
he gnAnapoShak sumegh! tane namun hun,
A dAsanA jIvanashilpI! tane namun hun.
(sragdharA)
UnDI UnDI, UnDethI sukhanidhi satanA vAyu nitye vahantI,
vANI chinmUrti! tArI ur-anubhavanA sUkShma bhAve bharelI;
bhAvo UnDA vichArI, abhinav mahimA chittamAn lAvI lAvI,
khoyelun ratna pAmun, -manarath manano; pUrajo shaktishALI!

PDF/HTML Page 1459 of 4199
single page version

-0-

kram gAthA / kaLash pravachan nambar pRuShThAnk 1 kaLash-100 208 thI 210 1 2 kaLash-101 ’’ 2 3 gAthA-14p ’’ 3 4 kaLash-102 ’’ pa pa gAthA-146 210 40 6 gAthA-147 211 4p 7 gAthA 148-149 212 pa6 8 gAthA-1pa0 212 thI 214 62 9 kaLash-103 ’’ 62 10 kaLash-104 ’’ 63 11 gAthA-1pa1 214-21p 83 12 gAthA-1pa2 21p 92 13 gAthA-1pa3 216 9p 14 kaLash-10p 216 96 1p gAthA-1pa4 217 10p 16 gAthA-1pap 218-219 114 17 gAthA-1pa6 219 thI 221 128 18 kaLash 106 thI 108 ’’ 129 19 gAthA 1pa7 thI 1pa9 221 146 20 gAthA-160 222 1pap 21 gAthA 161 thI 163 223 thI 228 166 22 kaLash-109 ’’ 167 23 kaLash-110 ’’ 168 24 kaLash-111 ’’ 169 2p kaLash-112 ’’ 170


PDF/HTML Page 1460 of 4199
single page version

kram gAthA / kaLash pravachan nambar pRuShThAnk 26 kaLash-113 228-229 218 27 gAthA 164-16p ’’ 219 28 gAthA-166 230 233 29 gAthA-167 231 243 30 gAthA-168 232 2pa0 31 kaLash-114 ’’ 2pa1 32 gAthA-169 233 2pa9 33 kaLash-12p 233 260 34 gAthA-170 234 267 3p gAthA-171 234 270 36 gAthA-172 23p-236 274 37 kaLash-116 ’’ 27p 38 kaLash-117 ’’ 276 39 gAthA 173-176 237 thI 240 292 40 kaLash-118 ’’ 294 41 kaLash-119 ’’ 29p 42 gAthA 177-178 240 thI 243 314 43 kaLash-120 ’’ 31p 44 kaLash-121 ’’ 316 4p gAthA 179-180 244 thI 247 336 46 kaLash 122-133 ’’ 337 47 kaLash-124 ’’ 338

samvar adhikAr

48 kaLash-12p 2pa2 thI 2pa4 360 49 gAthA-181 thI 183 ’’ 361 pa0 kaLash-126 ’’ 363