PDF/HTML Page 1421 of 4199
single page version
ahA! bhagavAn sarvagnadevanun kahelun A satya tattva chhe. koIne te na bese ane na goThe eTale virodh kare paN tethI shun karIe? ahIn to koI sAthe virodh chhe ja nahi. prabhu! bhagavAn AtmA kevo chhe ane te kem prApta thAy tenI tane khabar nathI. bhagavAn AtmA anAdianant, kevaL ek, nirAkuL, akhanD pratibhAsamay, vignAnaghan-svarUp paramAtma-dravya chhe. ane te vikalpa rahit nirvikalpadashAthI prApta thAy chhe, vyavahAranA vikalpathI prApta thato nathI. ahAhA...! svarUpamAn ekAgra thayelI gnAnanI paryAyanun eTalun sAmarthya chhe ke emAn paripUrNa paramAtmarUp samayasArano pratibhAs thAy chhe ane te ja samaye AtmA Avo paripUrNa chhe evun shraddhAn pragaT thAy chhe. Anun nAm samyagdarshan chhe ane A ja jainadarshan chhe.
indro ane gaNadharonI sabhAmAn trilokInAth sarvagnadev je vAt kahe chhe te vAt ahIn AchAryadev kahe chhe. kahe chhe-kevaL ek, anant vignAnaghanarUp paramAtmA je vakhate gnAnanI dashAmAn pratibhAse chhe te ja samaye Avo ja AtmA chhe em shraddhAy chhe. Avun shraddhAn te samyagdarshan chhe. bAkI shAstra dvArA ke nayanA vikalpa dvArA AtmA samyak prakAre dekhavAmAn Avato nathI. bAr angano saravALo A chhe. bApu! samyagdarshan koI apUrva chIj chhe.
samyagdarshan shun chIj chhe? to kahe chhe-bhAvabandh ane bhAvamokShanI paryAyanA bhedathI rahit je trikALI shuddha anant vignAnaghanasvarUp nij paramAtmadravya chhe teno nirvikalpa anubhav thavo te samyagdarshan chhe. bhAvabandh ane bhAvamokSha paryAy chhe ane vastu AtmA to enAthI rahit trikALI dravya chhe. dravyabandhanI to vAt ja shI? jaDakarma to tadna bhinna chhe. jaDakarma to bAhya nimitta chhe. rAgamAn aTakavun te bhAvabandh chhe ane rAgarahit thavun te bhAvamokSha chhe. banne paryAy chhe ane vastu AtmA je chhe te bhAvabandh ane bhAvamokShathI rahit sadAy abandh muktasvarUp ja chhe.
vItarAg sarvagnadev arihant paramAtmAnI samosaraNamAn OMkAradhvani chhUTe chhe. te nirakSharI eTale ekAkSharI hoy chhe. te sAmbhaLI gaNadharadev Adi AchAryo shAstrarachanA kare chhe. e bhagavAnanI vANIthI ke sAmbhaLavAnA vikalpathI AtmA jANavAmAn Ave chhe em nathI, parantu bhagavAne jevo ek, akhanD, anant vignAnaghanasvarUp AtmA kahyo evA AtmAno nirvikalpa anubhav kare chhe tyAre te kALamAn AtmA samyak prakAre dekhavAmAn Ave chhe. svadravyamAn DhaLelI gnAnanI paryAyamAn pUrNa paramAtmasvarUp dravyano pratibhAs je samaye thAy chhe te ja samaye e pUrNa vastunun shraddhAn pragaT thAy chhe ane enun nAm samyagdarshan chhe.
juo, ahIn AgamamandiramAn chAre bAju jinavANI kotarAyelI chhe. poNAchAr
PDF/HTML Page 1422 of 4199
single page version
lAkh shabdo chhe. jem pAnch parameshvar chhe tem A pAnch shAstra chhe-samayasAr, pravachanasAr, niyamasAr, panchAstikAy ane aShTapAhuD. A badhAn shAstra A paramAgamamandiramAn ArasamAn kotarAI gayA chhe. tenI samIp besIne A vAt chAle chhe ke je samaye paramAtmarUp samayasArano gnAnamAn akhanD pratibhAs thAy chhe te ja samaye AtmA shraddhAmAn-pratItimAn Ave chhe ane e ja samyagdarshan ane samyaggnAn chhe.
samyagdarshanamAn anantaguNanI anshe nirmaL paryAy pragaT thAy chhe. bhagavAn AtmA chaitanyarAjA paramAtmasvarUpe nitya virAjamAn chhe. teno nirvikalpa anubhav thatAn te ja samaye te jevo chhe tevo samyak shraddhAy chhe ane jaNAy chhe. tethI samayasAr ja samyagdarshan ane samyaggnAn chhe. samyagdarshan ane samyaggnAn bhagavAn samayasArathI bhinna nathI, abhinna chhe. te AtmAnI paryAy chhe mATe AtmA ja chhe. jem jagatathI bhinna chhe tem samayasAr samyagdarshanathI bhinna nathI. mATe samayasAr ja samyagdarshan ane samyaggnAn chhe.
samyagdarshan ane samyaggnAn shun chIj chhe ane te kem pragaT thAy e vAt A gAthAmAn kahI chhe. matignAn ane shrutagnAnane Atmasammukh karI, atyant vikalparahit thaIne, tatkAL nijarasathI ja pragaT thatA samayasArane jyAre AtmA anubhave chhe te vakhate ja AtmA samyakpaNe shraddhAmAn Ave chhe ane jaNAy chhe. tethI samayasAr ja samyagdarshan ane samyaggnAn chhe, arthAt samyagdarshan ane samyaggnAn samayasArathI judAn nathI, ek ja chhe.
nijarasathI ja pragaT thato te samayasAr kevo chhe? to kahe chhe-
1. Adi-madhya-antarahit chhe arthAt anAdianant, trikAL, shAshvat, nitya vastu chhe. 2. anAkuL chhe. shrutagnAnamAn je vikalpa UThe chhe te AkuLatArUp chhe ane bhagavAn AtmA nirAkuL AnandasvarUp chhe. atIndriy Anandano sAgar prabhu AtmA chhe.
3. kevaL ek chhe. A dravya ane A paryAy evo bhed paN jemAn nathI evo kevaL ek chhe. anantaguNano pinD prabhu guN-guNInA bhedathI rahit abhed ekarUp dhruv vastu chhe.
4. AkhAy vishva upar jANe ke tarato hoy evo chhe. eTale ke rAgathI mAnDIne AkhAy lokAlokathI bhinna vastu chhe.
pa. akhanD pratibhAsamay chhe. svasamvedanagnAnamAn jevo pUrNasvarUp chhe tevo pratibhAsamAn thAy chhe. jinasvarUp paripUrNa AtmA chhe tevo gnAnamAn pratibhAsit thAy chhe. kahyun chhe ne ke-
PDF/HTML Page 1423 of 4199
single page version
jemAn guN-paryAyanA khanD nathI, bhed nathI, bhang nathI evo abhed AtmA paripUrNarUpe gnAnamAn pratibhAse chhe te akhanD pratibhAsamay chhe. gnAnamAn akhanDano pratibhAs thavo te samyagdarshan ane samyaggnAn chhe.
6. anant, vignAnaghan chhe. jemAn sUkShma rAgano paN kadI pravesh nathI evo anant vignAnaghanasvarUp samayasAr chhe.
7. Avo paramAtmarUp samayasAr chhe. dravyakarma, bhAvakarma ane nokarmathI bhinna chitsvarUp sadA siddhasvarUp evo paramAtmarUp samayasAr chhe.
AvA samayasArane jyAre AtmA vikalparahit thaIne anubhave chhe te vakhate ja AtmA samyakpaNe shraddhAmAn Ave chhe ane gnAnamAn jaNAy chhe. tethI samayasAr ja samyagdarshan ane samyaggnAn chhe.
AtmAne pahelAn AgamagnAnathI gnAnasvarUp nishchay karIne pachhI indriyabuddhirUp matignAnane gnAnamAtramAn ja meLavI daIne, tathA shrutagnAnarUpI nayonA vikalpo maTADI shrutagnAnane paN nirvikalpa karIne, ek akhanD pratibhAsano anubhav karavo te ja ‘samyagdarshan’ ane ‘samyaggnAn’ evAn nAm pAme chhe; samyagdarshan ane samyaggnAn kAI anubhavathI judAn nathI.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
‘नयानां पक्षैः विना’ nayonA pakSho rahit, ‘अचलं अविकल्पभावम्’ achaL nirvikalpabhAvane ‘आक्रामन्’ pAmato ‘यः समस्य सारः भाति’ je samayano (AtmAno) sAr prakAshe chhe ‘सः एषः’ te A samayasAr (shuddha AtmA)-‘निभृतैः स्वयं आस्वाद्यमानः’ ke je nibhRut (nishchaL, AtmalIn) puruSho vaDe svayam AsvAdyamAn chhe (-AsvAd levAy chhe, anubhavAy chhe) te-’
AtmA sadA vignAnaghanasvarUp chhe. paryAyamAn je dayA, dAn, vrat, bhakti Adi vyavahAranA sthUL vikalpa uThe e to bahAranI chIj chhe. e vikalpa kAI (Atma-prAptinun) sAdhan nathI. e to chhe. ahIn kahe chhe-hun dravye shuddha chhun, abaddha chhun ane paryAye ashuddha chhun, rAgathI baddha chhun evA je be nayanA be pakSha chhe te niShedhavA yogya chhe, samayasAr gAthA-144 ] [ 363
PDF/HTML Page 1424 of 4199
single page version
to ‘nishchayanayAshrit munivaro prApti kare nirvANanI’ -em (gAthA 272 mAn) kahyun chhe ne?
hA, tyAn svanA Ashraye nirvAN thAy chhe em kahyun chhe. paN ahIn to svanA Ashray sambandhI je vikalpa uThe tenI vAt chhe. nishchayanayanA pakShano je vikalpa uThe chhe e to rAg chhe, dukhadAyak chhe ane tethI te chhoDavA yogya chhe. e sUkShma rAgano paN potAne kartA mAne te mithyAdraShTi chhe. AtmA to vignAnaghanasvarUp prabhu chhe. te rAgano kartA kem hoI shake? ane te rAg vaDe prApta kem thAy? tethI samasta nayapakShano rAg chhoDAvI nayapakSharahit thavAnI ahIn vAt chhe.
vyavahArathI nishchay thAy e vAt to kayAny rahI gaI. shAstramAn koI ThekANe evun kathan Ave tyAn bIjI apekShAthI vAt chhe. chhaThThA guNasthAnamAn bhAvalingI munirAjane vikalpa hoy chhe. te chhUTIne sAtamA guNasthAnamAn nirvikalpa anubhav thAy chhe. kharekhar to chhaThThA guNasthAnanI je shuddhi chhe te sAtamA guNasthAnanun kAraN chhe. tene kAraN na kahetAn chhaThThA guNasthAnanA shubh vikalpane kAraN kahyun e to upachArathI nimittanun vA sahacharanun gnAn karAvavA kathan karyun chhe. paN tethI chhaThThAnA shubh vikalpathI sAtamun guNasthAn thAy chhe em na samajavun.
ahIn kahe chhe nayapakShanA je vikalpa chhe te AkuLatAmay chhe ane tenAthI AtmA jaNAy evo nathI. jem sUryabimb tenA prakAsh vaDe jaNAy, andhakAr vaDe na jaNAy tem bhagavAn AtmA tenA gnAnaparyAyarUp prakAshathI jaNAy paN vikalparUp andhakArathI na jaNAy.
bhagavAn AtmA sadA achaL eTale chaLe nahi tevo nirvikalpa vignAnaghanarUp samayasAr chhe. te achaL nirvikalpabhAvane pAmato eTale nirvikalpa nirmaL gnAnanI dashAne prApta thaIne prakAshe chhe. arthAt samayano sAr prabhu AtmA chaitanyanI nirmaL nirvikalpa gnAnaprakAsharUp paryAy dvArA prakAshe chhe paN vyavahArathI ke nayapakShanA vikalpathI te prakAshato nathI. Avun ja vastunun svarUp chhe. vignAnaghanasvarUp AtmA nirvikalpa gnAnanI nirmaL dashAthI prApta thAy evo chhe paN shrutagnAnanA bAhya vikalpathI prApta thAy em nathI.
Avo samayasAr eTale shuddhAtmA nibhRut eTale nishchaL, AtmalIn puruSho vaDe svayam AsvAdyamAn chhe. ahAhA...! je puruSho chintArahit, vikalparahit thaIne svarUpamAn lIn thayA chhe temane AtmA svayam AsvAdyamAn chhe eTale ke AsvAdamAn Ave chhe.
PDF/HTML Page 1425 of 4199
single page version
nirmaL gnAn ane AnandanI paryAy dvArA temane gnAnAnandasvarUp AtmAnA AnandanA svAdanun vedan thAy chhe. AtmA Avo chhe ne tevo chhe-evI chintAthI rahit AtmalIn puruSho svayam AtmAnA Anandane anubhave chhe.
puruShano artha AtmA thAy chhe. puruShanun ke strInun sharIr te kAI AtmA nathI. deh to jaD chhe. strIno deh ho ke puruShano, AtmalIn puruSho vaDe, antaranA gnAnanA prakAshanA bhAv vaDe AtmA anubhavAy chhe. AvI vastu chhe. A to haju samyagdarshananI vAt chAle chhe. A 144mI gAthAno kaLash chhe. ahIn samyagdarshan ane samyaggnAnanI vAt upADI chhe. chAritranI ahIn vyAkhyA nathI. kahe chhe-vastu AtmA nirvikalpa gnAnaprakAshano punj chhe. te nirvikalpa gnAnanA prakAsh dvArA prakAshe chhe ane te vaDe ja te AsvAdyamAn chhe. gnAnanI nirmaL paryAy dvArA Anandanun vedan thAy chhe. e vedanamAn AtmA pUrNa pratibhAse arthAt jaNAy evo chhe. nayapakShano je vikalpa chhe e to dukh chhe, andhakAr chhe. enAthI (vikalpathI) AtmA jaNAy evo nathI.
Avo samayasAr AtmalIn puruSho dvArA svayam AsvAdyamAn chhe. ahIn ‘svayam’no artha em chhe ke AtmAnubhavamAn vikalpa ke vyavahAranI apekShA nathI. AvI vAt chhe. keTalAkane potAne goThatI vAt na hoy eTale rAD pADe ke-ekAnta chhe, ekAnta chhe; em ke nishchayathI thAy ane vyavahArathI paN thAy em vAt nathI mATe ekAnta chhe. prabhu! tane khabar nathI. ahIn AchArya bhagavAn to em kahe chhe ke-vyavahAranA pakShathI to dharma na thAy paN hun shuddha chhun, abaddha chhun, ek chhun, chetya chhun, drashya chhun, vedya chhun -ityAdi je nishchayanayanA pakSharUp vikalpa uThe chhe enAthI paN bhagavAn AtmA prApta thAy evo nathI. AchArya amRutachandrasvAmIe nayapakShanA 20 kaLashamAn 20 bol kahyA chhe. e nayapakShanA je vikalpa chhe te badhA AtmAnubhav thavAmAn bAdhak chhe.
nishchaL, AtmalIn puruSho vaDe AtmA svayam AsvAdyamAn chhe. ahIn ‘svayam’ shabda upar vajan chhe. matalab ke nirvikalpa nirmaL paryAy vaDe AtmA svayam anubhavAy chhe; tene koI vyavahAr ke nishchayanA pakShanA vikalpanI apekShA nathI. niyamasAranI bIjI gAthAmAn kahyun chhe ke shuddharatnatrayAtmak mArga param nirapekSha chhe, ene rAg ke bhedanI apekShA nathI. tem ahIn paN AtmA svayam AsvAdyamAn chhe em kahyun chhe; eTale ke pote potAthI potAnA Anandanun vedan karI shake evo A AtmA chhe.
have, je trikALI vastu AtmalIn puruSho vaDe svayam anubhavAy chhe te kevI chhe? to kahe chhe-‘विज्ञान–एक–रसः भगवान्’ te vignAn ja jeno ek ras chhe evo bhagavAn chhe. nirmaL paryAyamAn je vedanamAn Ave chhe te AtmA ek vignAnarasamay vastu chhe. visheSh gnAnano ghan ekarUp dravya te ekalo gnAnasvabhAvano pinD prabhu chhe. shAstranun gnAn-te gnAnanI A vAt nathI. A to sAmAnya ekarUp vignAnaghanasvabhAv vastunI vAt
PDF/HTML Page 1426 of 4199
single page version
chhe. vignAn ja jeno ek ras chhe eTale jemAn koI bhed chhe ja nahi evo bhagavAn AtmA chhe. A samyagdarshanano viShay ane dhyAtAnA dhyAnanun dhyey chhe. Avo vignAn-ekarasarUp AtmA pote potAthI jaNAy evo chhe. tene koI paranI apekShA nathI evI te nirapekSha vastu chhe.
prashna– A to ek nayanI vAt AvI; sAkShep kathan to Avyun nahi? bIjo nay to AmAn Avyo nahi?
uttara– bhAI! paranI upekShA karI eTalI apekShA temAn AvI jAy chhe. paranI upekShA karIne A taraph svanI apekShA (ekAgratA, sanmukhatA) karI-e rIte banne nay emAn AvI jAy chhe. jainatattvamImAnsAmAn pt.. shrI phUlachandajIe Ano saras khulAso karyo chhe.
A chothA guNasthAnamAn samyagdarshan pAmavAnA kALe kevI dashA hoy chhe tenI vAt chAle chhe. samyagdarshan ane tenI sAthe thatun samyaggnAn-e benI vAt ahIn atyAre chAle chhe. ahIn chAritranI vAt nathI. joke e vakhate dharmIne svarUpAcharaN-chAritrano ansh pragaT thAy chhe, paN pAnchamA guNasthAn ane chhaThThA-sAtamA guNasthAnanun je chAritra chhe te hotun nathI.
nirvikalpa gnAnamAn jyAre vignAn ja jeno ek ras chhe evo AtmA vedAy chhe tyAre darshan paN chhe, gnAn paN chhe ane chAritrano ansh paN tyAn chhe. AtmAmAn sankhyAe jeTalI anant shaktio chhe te badhAno ek ansh vyaktapaNe vedanamAn Ave chhe. shrImade kahyun chhe ke-‘sarva guNAnsh te samakit.’ AtmAmAn anant shaktio chhe. gnAn dvArA jyAre dravya jANavAmAn Ave tyAre dravyanI e sarva shaktiono ek ansh paryAyamAn vyakta thaIne teno svAd Ave chhe. kevaLagnAnamAn sarvadesh ane ahIn ekadesh paryAy vyakta thAy chhe. te dvArA vignAn-ekarasasvarUp bhagavAn jANavAmAn Ave chhe, ane tyAre draShTimAn AvatAn dekhavAmAn-shraddhavAmAn Avyo em kahevAy chhe. 144mI gAthAnI TIkAmAn AvI gayun ke paramAtmarUp samayasArane jyAre AtmA anubhave chhe te vakhate ja AtmA samyakpaNe shraddhAy chhe ane jaNAy chhe.
vaLI nirmaL gnAn dvArA je vedanamAn Avyo te kevo chhe? to kahe chhe-
‘पुण्यः पुराणः पुमान्’ -te pavitra purAN puruSh chhe. puNya shabdano artha ahIn pavitra thAy chhe. puNya eTale shubhabhAvanI ahIn vAt nathI. shubhabhAvarUp puNyathI to e rahit chhe. AtmA svarUpathI param pavitra vastu chhe. vaLI te purAN kahetAn shAshvat, trikAL vastu chhe. shAshvat mojUdagIvALI anAdinI chIj evo vignAnaghanasvarUp bhagavAn chhe te samyagdarshanano viShay chhe. e anAdinI hayAtIvALI purANI chIj chhe, koI thI e navo
PDF/HTML Page 1427 of 4199
single page version
karAyelo nathI, koIe tene utpanna karyo chhe evun enun svarUp nathI. TIkAmAn je Avyun ke Adi- madhya-antarahit chhe eno ja artha ahIn purAN karyo chhe. dhruv-dhruv-dhruv anAdi-anant pravAharUp chhe. pravAh eTale ahIn paryAyanI vAt nathI; dhruvapravAharUp sAmAnyanI vAt chhe.
vaLI te puruSh chhe. AtmAne seve te puruSh chhe. rAgane seve te puruSh nahi, te napunsak chhe. 47 shaktinA adhikAramAn ek vIryashaktinun varNan chhe. svarUpanI rachanAnA sAmarthyarUp vIryashakti chhe. potAnA paripUrNa pavitrapadanI rachanA kare tenun nAm vIrya ane puruShArtha chhe. rAgane je rache te vIryaguNanun kArya nathI. are, vyavahAraratnatrayanA rAgane rache te paN vIryaguNanun kArya nathI, e to napunsakatA chhe; kemake jem napunsakane prajA na hoy tem shubhabhAvavALAne paN AtmadharmarUp prajA hotI nathI. rAganI ruchivALAne lAge ke A te shun vAt chhe! bApu! mArga to Avo chhe. bhAI! tun paN bhagavAn chho. dravye badhA AtmA sAdharmI chhe. badhA AtmA vignAn ja jeno ek ras chhe evA bhagavAn chhe. enI draShTimAn e bhale na Ave, paN e bhagavAn chhe. koI sAthe ver-virodh na hoy. ahIn pAnch visheShaNathI AtmA kahyo chhe-
1. vignAn ja jeno ekaras chhe evo vignAn-ekarasasvarUp chhe; 2. evo bhagavAn chhe; 3. pavitra chhe; 4. purAN chhe; pa. puruSh chhe. pumAnno artha puruSh thAy chhe.
have kahe chhe-Avo vignAn ja ekaras jeno chhe tene ‘ज्ञानं दर्शनम् अपि अयं’ gnAn kaho ke darshan kaho-te A (samayasAr) ja chhe. ahAhA...!! Avo vignAnaghan prabhu chhe! tene gnAn kaho to te, darshan kaho to te, Anand kaho to te, parameshvar kaho to te-em anant nAmathI kaho to te A ja chhe. bhagavAnanA ek hajAr ATh nAmanun varNan AdipurANamAn chhe. pt.. shrI banArasIdAse paN jinasahasranAm stotra banAvyun chhe; temAn 1008 nAmanun varNan karyun chhe. ahIn kahe chhe-tene gnAn kaho ke darshan kaho-te badhun AtmA ja chhe, samayasAr ja chhe. anantaguNanun dhAm paripUrNa vastu AtmA pote chhe. gnAn, darshan, Anand ityAdi badhun kAI AtmAthI judI chIj nathI.
nishchayamAn vyavahAranI apekShA nathI. vyavahAr ho, bIjo nay ho; bIjo nay chhe, bIjA nayano viShay paN chhe; paN te bIjA nayanI apekShA nathI. evo nirapekSha mArga chhe.
prashna– to ‘निरपेक्षा नया मिथ्याः’ em shAstramAn kahyun chhe ne?
PDF/HTML Page 1428 of 4199
single page version
uttara– hA, ‘nirapekShA nayA mithyA’ em je vAt Ave chhe teno artha e chhe ke- vyavahAr chhe evun enun gnAn na kare to te mithyAgnAn chhe. paN vyavahArathI nishchay thAy em eno artha nathI. nimitta chhe kharun; nimitta vastu ja nathI em nathI. ‘upAdAn jindAbAd, nimitta murdAbAd’-em ekAnt nathI. bhAI, nimitta bIjI bAhya chIj chhe, paN te upAdAnanA kAryanI kartA nathI em vAt chhe. hamaNAn koIe lakhyun chhe ke-sonagaDhavALA nimittane mAnatA nathI mATe niShedhe chhe em nathI; nimittathI (paramAn) kArya thAy e vAtano teo niShedh kare chhe-e barAbar chhe. nimitta nathI, vyavahAr nathI-em vAt nathI; nimitta chhe, paN nimitta paranA kAryanun kartA nathI. e rIte vyavahAr chhe, paN vyavahAr nishchayanun vAstavik kAraN nathI. Am yathArtha samajavun joIe.
have kahe chhe-‘अथवा किम्’ athavA vadhAre shun kahIe? ‘यत् किञ्चन अपि अयम् एकः’ je kAI chhe te A ek ja chhe. (mAtra judAn judAn nAmathI kahevAy chhe.) vignAn-ekaras bhagavAn AtmA chhe tene parameshvar kaho, bhagavAn kaho, viShNu kaho, brahmAnand kaho, sahajAnand kaho, vItarAg kaho, chAritranidhi kaho-game te nAmathI kaho; vastu to je kAI chhe te A ek ja chhe.
pravachanasAranI gAthA 200 nI TIkAmAn Ave chhe ke-‘‘je anAdi sansArathI A ja sthitie (gnAyakabhAvapaNe ja) rahyo chhe ane je moh vaDe anyathA adhyavasit thAy chhe (arthAt bIjI rIte jaNAy chhe-manAy chhe), te shuddhAtmAne, A hun mohane ukheDI nAkhIne, ati niShkamp raheto thako, yathAsthit ja (jevo chhe tevo ja) prApta karun chhun.’’
gnAyakabhAvanI sAthe avinAbhAvapaNe anant guNo chhe. te gnAyakabhAv ek gnAyakabhAv ja chhe. agnAnIne te prasiddha nathI eTale bIjI rIte jaNAy chhe. agnAnI tene bIjI rIte mAne chhe. hun rAg chhun, puNya chhun. alpagna chhun-em agnAnI anek prakAre mAne chhe. parantu vastu to je chhe te ja chhe. mAtra judAn judAn nAmathI te kahevAy chhe, chhatAn vastu vignAnaghan pUrNAnandasvarUp bhagavAn ek ja chhe; ane te ja dhyAnano, draShTino ane svasamvedanagnAnano viShay chhe. ahA! 144mI gAthAnA kaLashamAn alaukik vAt karI chhe! AvA samayasArano nirvikalpa anubhav thAy tenun nAm samyagdarshan ane samyaggnAn chhe.
rahasyapUrNa chiThThImAn pt.. ToDaramalajI sAhebe kahyun chhe-‘‘jainamatamAn kahelAn dev, guru ane dharma e traNene mAne chhe tathA anyamatamAn kahelAn devAdi vA tattvAdine mAne nahi to evA kevaL vyavahAr samyaktva vaDe te samyaktvI nAmane pAme nahi, mATe sva-parabhedavignAnapUrvak je tattvArthashraddhAn hoy te samyaktva jANavun.’’
shuddhAtmAnAn draShTi, gnAn ane anubhav-enun nAm samyagdarshan ane samyaggnAn chhe. ‘vyapadesham’ evo shabda gAthAmAn chhe. samayasArane ja kevaL samyagdarshan ane
PDF/HTML Page 1429 of 4199
single page version
samyaggnAn evI sangnA maLe chhe. samyagdarshan-gnAn samayasArathI koI bhinna chIj nathI, samayasAr ja chhe.
A AtmA gnAnathI chyut thayo hato te gnAnamAn ja AvI maLe chhe em have kahe chhe-
‘तोयवत्’ jem pANI potAnA samUhathI chyut thayun thakun dUr gahan vanamAn bhamatun hoy tene dUrathI ja DhALavALA mArga dvArA potAnA samUh taraph baLathI vALavAmAn Ave; pachhI te pANI, pANIne pANInA samUh taraph khenchatun thakun pravAharUp thaIne, potAnA samUhamAn AvI maLe...’
nadInun pANI chAlyun Avatun hoy emAnthI thoDun pANI vaheLArUpe bIje raste chaDhI jAy ene gahan vanamAn bhamatun dUr chAlyun jAy tene dUrathI ja DhALavALA mArga dvArA pANInA mUL samUh taraph baLathI vALavAmAn Ave pachhI te pANI, pANIne pANInA samUh taraph khenchatun thakun pravAharUp thaIne pANInA mUL samUhamAn bhaLI jAy chhe. A draShTAnt chhe.
paryAyamAn bhUl chhe te kaI rIte thaI te samajAve chhe. ahIn draShTAntamAn paN pANIne baLathI vALavAmAn Ave tem kahyun chhe. pANI chhUTun paDIne gahanavanamAn chAlyun gayun tene koI DhALavALA mArga dvArA baLathI vALavAmAn AvatAn pravAharUp thaIne pANInA samUh sAthe bhaLI gayun. A draShTAnt chhe te siddhAnt samajavA mATe chhe. draShTAnt vaDe siddhAnt samajAve chhe-
tevI rIte ‘अयं’ A AtmA ‘निज–ओघात् च्युतः’ potAnA vignAnaghanasvabhAvathI chyut thayo thako ‘भूरि–विकल्प–जाल–गहने दूरं भ्राम्यन्’ prachur vikalpajALanA gahan vanamAn dUr bhamato hato tene ‘दूरात् एव’ dUrathI ja ‘विवेक–निम्नगमनात्’ vivekarUpI DhALavALA mArga dvArA ‘निज–ओघं बलात् नीतः’ potAnA vignAnaghanasvabhAv taraph baLathI vALavAmAn Avyo;....
A bhagavAn AtmA potAnA vignAnaghanasvabhAvathI anAdi kALathI chyut thayo chhe, bhraShTa thayo chhe. potAno trikAL dhruv pravAh paDayo chhe, potAnI AkhI vastu trikAL gnAn ane AnandanA svabhAvathI bharI paDI chhe tenAthI te paryAyamAn chyut thayo chhe. dhruvano-vignAnaghan vastuno-ekarUp pravAh to emano em chhe. emAnthI te jarA paryAyamAn anAdithI bhraShTa thayo chhe. tene, kahe chhe-dUrathI ja eTale ke ekadam puruShArthathI vivekarUpI gambhIr mArga dvArA potAnA vignAnaghanasvabhAv taraph baLathI vALavAmAn Avyo.
PDF/HTML Page 1430 of 4199
single page version
kaLashaTIkAmAn rAjamalajIe ‘vivek-nimnagamanAt’ e padano Am artha karyo chhe ke- ‘‘shuddha svarUpano anubhav evo je nIcho mArga, te kAraNathI jIvadravyanun jevun svarUp hatun tevun pragaT thayun.’’ ahA! gnAnano samUh evo bhagavAn AtmA anAdithI paryAyamAn rAgAdimAn chAlyo gayo chhe; tene bhedagnAnarUpI gambhIr mArga dvArA potAnA vignAnaghanasvabhAv taraph vALavAmAn Avyo-em kahe chhe.
juo, vignAnaghanasvabhAvathI chyut thayo hato te karmanA kAraNe chyut thayo hato em nathI. darshanamohanIy karmanA kAraNe bhraShTa thayo hato em nathI kahyun. karma to nimittamAtra chhe. potAnA UndhA puruShArthathI ja pote chyut thayo hato, karmane lIdhe nahi. anAdithI ja bhraShTa thayelo chhe tyAn karmanun shun kAm chhe? lokonA A ja vAndhA chhe ke karmane laIne rAgAdi bhAv thAy. paN bhAI! samAdhAn em chhe ke pote ja potAnA vignAnaghanasvabhAvathI anAdithI bhraShTa thayelo chhe. jaDakarma to paradravya chhe. jaDanI paryAy to nishchayathI AtmAne aDatI ja nathI. ekabIjAmAn banneno abhAv chhe.
anAdithI potAnA vignAnaghanasvabhAvathI chyut thayo hato tene dUrathI ja vivekarUpI DhALavALA mArga dvArA potAnA vignAnaghanasvabhAv bhaNI baLathI vALavAmAn Avyo. potAno puruShArtha rAgathI khasIne svabhAv taraph vaLyo eTale vivekarUpI DhALavALA mArga dvArA baLathI vALavAmAn Avyo em kahyun chhe. darshanamohakarmano abhAv thayo mATe svabhAv taraph vaLyo em nathI. ‘निज–ओघं बलात् नीतः’ em kahyun chhe. pote ja svabhAvathI bhraShTa thaIne rAganA valaNamAn rahyo hato, te potAnA antar-puruShArthathI bhedagnAn pragaT karIne AtmA taraph vaLyo. rAganun valaN chhoDIne, rAgathI bhinna paDI vivekarUpI nij baLathI AtmAne AtmAmAn vALyo. potAnA baLathI pote ja potA taraph dorAI gayo, DhaLI gayo. A mUL mudanI rakamanI vAt chhe.
vignAnaghanasvabhAvathI bhraShTa thayelo te prachur vikalpajALanA gahan vanamAn dUr bhamato hato. bhagavAn AtmA sva-svarUpathI bhraShTa thaIne anek prakAranA rAganI vikalpajALamAn bhamato hato. asankhya prakAranA vikalpo chhe, ane sUkShmapaNe anant prakAranA vikalponI jALamAn pote potAthI bhraShTa thaIne bhamato hato. dayA, dAn, vrat Adi ane hinsA, jUTh, chorI Adi puNya- pAparUp anek prakAranA shubhAshubh vikalponI vA anek prakAranA nayavikalponI indrajALamAn pote svabhAvathI dUr bhamato hato. tene dUrathI ja eTale ke rAgamAn bhaLyA vinA, rAgamAn joDAyA vinA Am svabhAv taraph joDI dIdho; bhedagnAn vaDe prApta potAnA baLathI potAnA chaitanyasvabhAv taraph vALI dIdho. khUb gambhIr vAt chhe, bhAI!
aho! jem mandiranA shikhar upar sonAnA kaLash chaDhAve chhe tem amRutachandrAchAryadeve A paramAgamanA shikhar upar amRutanA kaLash chaDhAvyA chhe!
PDF/HTML Page 1431 of 4199
single page version
have kahe chhe-‘तद्–एक–रसिनाम्’ kevaL vignAnaghananA ja rasIlA puruShone ‘विज्ञान– एक–रसः आत्मा’ je ek vignAnarasavALo ja anubhavAy chhe evo te AtmA, ‘आत्मानम् आत्मनि एव आहरन्’ AtmAne AtmAmAn ja khenchato thako (arthAt gnAn gnAnamAn khenchatun thakun pravAharUp thaIne), ‘सदा गतानुगतताम् आयाति’ sadA vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe.
ahAhA...! vignAnaghananA rasIlA puruShone AtmA vignAnarasavALo ja anubhavAy chhe. ras eTale svabhAv, shakti. AtmAnA rasik puruSho potAne vignAnasvabhAvamay ja anubhave chhe. Avo AtmA ghaNA vikalponI jALamAn bhamato hato tyAnthI chhUTIne svarUpamAn DhaLatAn te ek vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe.
karavAnun to A chhe, bhAI! bahAranI sampadA e to badhI ApadA chhe. A to andar AnandanI sampadAthI bharelo Anandaghan prabhu AtmA chhe eno anubhav karavAnI vAt chhe. AtmAnA rasik puruShone je ekalo Anandarasamay anubhavAy chhe te AtmAne anubhavavAnI vAt chhe. Avo AtmA AtmAne AtmAmAn ja khenchato thako sadA vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe. AtmAne AtmAmAn ja khenchato eTale paryAyane AtmA taraph vALato em samajavun. vikalpa je rAg hato te anAtmA hato. tyAnthI khasIne paryAy AtmA bhaNI vALIne pote shuddha chaitanyapaNe pariNamato sadA vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe. je nirmaL pariNati thaI te dravyamAn bhaLI gaI. nirvikalpa dashAthI AtmA taraph gayo tene AtmAne AtmAmAn khenchato-em kahyun chhe. bhAI! A to samayasAr chhe! dravyAnuyoganun kathan bahu sUkShma ane gambhIr chhe. nirmaL pariNati dhruv pravAharUp AtmAmAn TharI gaI, bhaLI gaI enun nAm sadA vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe ane enun nAm samyagdarshan ane samyaggnAn chhe. je chhe, chhe, ne chhe evo sadA vignAnaghanasvabhAv AtmA chhe. temAn pariNati ekAgrapaNe sthit thaI enun nAm samyagdarshan ane samyaggnAn chhe. ahIn chAritranI vAt nathI. A to chothA guNasthAnanI samyagdarshan ane samyaggnAnanI vAt chhe.
bhAI! tane sUkShma paDe topaN mArga to A ja chhe. are! anAdikALathI herAn-herAn thaIne chAr gatimAn rakhaDe chhe. anantakALamAn anant anant bhav karIne tun dukhI ja dukhI thayo chhe. pUrve anant dukh ten sahan karyAn chhe. bApu! have pAchho vaL ane tArA vignAnaghanasvabhAvamAn jA. paramAn ane rAgamAn tun nathI; tyAnthI vaLI jA ane tArI anAkuL AnandaghanasvarUp chIjamAn bhaLI jA. bas, e ja darshan ane gnAn chhe ane e ja mokShano upAy chhe.
PDF/HTML Page 1432 of 4199
single page version
‘jem jaL, jaLanA nivAsamAnthI koI mArge bahAr nIkaLI vanamAn anek jagyAe bhame; pachhI koI DhALavALA mArga dvArA, jem hatun tem potAnA nivAsasthAnamAn AvI maLe; tevI rIte AtmA paN mithyAtvanA mArge svabhAvathI bahAr nIkaLI vikalponA vanamAn bhramaN karato thako koI bhedagnAnarUpI DhALavALA mArga dvArA pote ja potAne khenchato potAnA vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe.’
pANI potAnA nivAsamAnthI koI mArge bahAr nIkaLI vanamAn bhame, ane pachhI DhALavALA mArga dvArA jem hatun tem potAnA nivAsasthAnamAn AvIne maLI jAy chhe. tevI rIte AtmA potAnA shuddha chaitanyasvabhAvathI bahAr nIkaLI anAdithI mithyAtvanA mArge vikalparUpI vanamAn bhame chhe. dayA, dAn ane kAm, krodh Adi je puNya-pApanA bhAv thAy chhe te mArA chhe em je mAne te agnAnI mithyAtvanA mArge chhe. bhagavAn AtmA shuddha chaitanyaghanasvabhAvarUp chhe. rAgAdi vikalpa enI chIj nathI, enA svarUpamAn nathI. chhatAn rAgAdi bhAv mArA chhe em je mAne te mithyAtvanA mArge chhe; te svarUpathI bhraShTa thaIne eTale ke bahAr nIkaLIne puNya-pAparUp anek vikalponA vanamAn bhame chhe. paranI dayA pALun, parane sahAy karun, parane jIvADun, parane mArun-evA anek prakAranA vikalponA vanamAn jIv mithyAtvanA mArge paribhramaN kare chhe.
agnAnI svabhAvathI bahAr nIkaLI mithyAtvanA mArge anek vikalponA vanamAn bhramaN karI rahyo chhe. puNya-pApanA vikalpa je potAnI chIj nathI tene potAnI mAnato thako te bahirAtmA chhe. ahIn have te bahirAtmapaNun chhoDI kevI rIte samyaktvanA mArge paDI potAnA svabhAvamAn AvI maLe chhe te batAve chhe. kahe chhe-bhedagnAnarUpI DhALavALA mArga dvArA pote ja potAne khenchato potAnA vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe. ‘vivek-nimnagamanAt’ em shlokamAn pATh chhe eno artha e ke bhedagnAnarUpI gambhIr mArga dvArA pote potAnA gnAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe. DhALavALo mArga eTale bhedagnAnarUpI gambhIr mArga-em artha chhe.
vignAnaghanasvabhAvamay AtmA chaitanyatattva chhe. shubhAshubh rAgAdi bhAv chhe te puNya ane pApatattva chhe. agnAnI potAnA chaitanyatattvane puNya-pAp tattvarUp mAnIne anAdithI vikalpanA vanamAn paribhramaN karI rahyo chhe. teNe potAnA chaitanyatattvane chhoDI dIdhun chhe. paN have te bhedagnAnarUpI gambhIr mArga dvArA antaramAn svabhAvasanmukh thAy chhe. je vikalpa UThe chhe enAthI eNe bhed karyo chhe ke A rAg te hun nahi, hun to shuddha chaitanyatattva chhun, vignAnaghanasvabhAvamay chhun A pramANe vivek arthAt bhedagnAn karIne, DhALavALA gambhIr mArga dvArA, pote ja potAne
PDF/HTML Page 1433 of 4199
single page version
khenchato arthAt potAnI pariNatine potAnA taraph vALato potAnA vignAnaghanasvabhAvamAn AvI maLe chhe.
rAgathI bhinna potAnA chaitanyasvabhAvane jANIne potAnI nirmaL gnAnanI paryAy dvArA potAnA puruShArthathI antarasvabhAvamAn gati kare chhe. rAgathI bhinna paDelI gnAnanI paryAyane antarasvabhAv sAthe joDI de chhe.
prashna– gnAnIne paN vikalpa to Ave chhe?
uttara– hA, gnAnIne vikalpa Ave chhe tene te potAnI chIj nathI em jANe chhe. gnAnI vikalpanA svAmitvapaNe pariNamato nathI. gnAnI je vikalpa Ave chhe teno kartA thato nathI. samayasAr nATakamAn kahyun chhe ke-
ahAhA...! vItarAg parameshvare mithyAdraShTi ane samyagdraShTinA mArga sAv bhinna kahyA chhe. shubhAshubh rAg chhe te kharekhar pudgalamay pariNAm chhe. tene potAnA mAnI agnAnI gahan vikalpa-vanamAn paribhramaN kare chhe; jyAre gnAnI rAg ane vikalpathI bhinna potAnI gnAnAnandasvabhAvI vastu chhe em jANI svabhAv bhaNI gati karI svabhAvamAn jaIne maLe chhe. bhedagnAnarUpI je gambhIr DhALavALo mArga chhe te andar svabhAvamAn jato mArga chhe ane je vikalpa chhe te bahAr par taraph jato mArga chhe. bhedagnAn vaDe jene svabhAvano Ashray thAy chhe te vikalpathI bhinna paDI gayo hoy chhe ane tethI te vikalpano kartA thato nathI. agnAnI dayA, dAn, vrat Adi shubh vikalpone potAnun svarUp mAnI, vikalpano kartA thaI, nij chaitanyasvarUpathI bhraShTa thaIne vikalpavanamAn chirakAL paribhrame chhe.
mokShamahelanun pratham sopAn samyagdarshan chhe. rAgathI bhinna thaI, bhedagnAn dvArA potAnA vignAnaghanasvabhAvamAn ekAkAr thaI pariNamavun tenun nAm samyagdarshan chhe ane te mokShamahelanun pratham pagathiyun chhe. shubhAshubh rAgathI bhinna nij chaitanyatattvano Ashray karIne jeNe svarUpanI pariNati pragaT karI chhe te samakitI jIv rAgano kartA nathI; kemake rAgathI bhinna te nirmaLadashArUpe pariName chhe, rAgane te potAmAn bheLavato ja nathI. jyAre agnAnI jIv A sharIr, man, vANI mArAn, hun parane jIvADun, sukhI-dukhI karun ityAdi anek vikalpanI jALamAn gunchAI jaIne sansAravanamAn dIrgha paribhramaN kare chhe. kayArek te bhedagnAn mArga dvArA rAgathI ane parathI khasIne baLapUrvak puruShArtha vaDe potAnI pariNatine svabhAv bhaNI vALI chaitanyasvabhAvamAn joDI de chhe tyAre tene samyagdarshan ane samyaggnAn pragaT thAy chhe. aho! bhagavAn shrI jineshvaradeve ane digambar santoe kahelo A koI divya alaukik mArga chhe!
PDF/HTML Page 1434 of 4199
single page version
have kartAkarma adhikArano upasanhAr karatAn, keTalAnk kaLasharUp kAvyo kahe chhe; temAn pratham kaLashamAn kartA ane karmanun sankShipta svarUp kahe chhe-
‘विकल्पकः परं कर्ता’ vikalpa karanAr ja kevaL kartA chhe. vikalpa eTale je rAg utpanna thAy chhe teno karanAr ja kevaL kartA chhe. bIjo koI kartA nathI. potAne vikalpano kartA mAne te mithyAdraShTi jIv ja vikalpano kevaL kartA chhe; ane vikalpano bhed karI bhedagnAn karanAr, jANanAr gnAnI gnAtA chhe, dharmI chhe. ahA! rAgano kartA thAy te kevaL kartA chhe (gnAtA nathI). sharIr, man, vANI ityAdi parano kartA to AtmA chhe ja nahi. paranI dayA karavI ke hinsA karavI-e traNakALamAn AtmA karato nathI, karI shakato nathI. paradravyanI avasthAno AtmA kadIy kartA nathI. agnAnapaNe te rAgano kartA thAy chhe ane tyAre te rAgano kevaL kartA chhe. A sivAy AtmA jaDakarmano kartA nathI ane jaD dravyakarma rAganun kartA nathI. agnAnapaNe rAgane karanAr mithyAtvI jIv rAgano kevaL kartA chhe. lokone A vAt sUkShma paDe chhe, paN bhAI! janma-maraNarahit thavAno A ek ja mArga chhe.
vItarAg mArga vItarAgasvarUp ja chhe, te rAgathI kem utpanna thAy? rAgathI utpanna thAy te bIjI chIj chhe, vItarAgamArga nathI. ahIn to kahe chhe ke rAgano karavAvALo kevaL eTale ekalo kartA chhe. have kahe chhe-
‘विकल्पः केवलं कर्म’ vikalpa ja kevaL karma chhe. juo, A vItarAg parameshvar devAdhidev jinendradevano hukam chhe. mahAvidehakShetramAn sImandhar paramAtmA ‘Namo arihantANan’ padamAn birAje chhe. temanI divyadhvani tyAn nirantar chhUTI rahI chhe. samvat 49mAn shrI kundakundAchAryadev tyAn gayA hatA. tyAnthI AvIne A shAstro banAvyAn chhe. teo kahe chhe-AtmA vignAnaghanasvabhAv hovA chhatAn jyAnsudhI rAgano kartA thAy tyAnsudhI te ekalo kartA chhe, ane te rAg tenun kevaL karma chhe. agnAnInun rAg ekalun kArya chhe. paranA kAryano kartA to AtmA chhe nahi, tethI rAgano kartA thanAr agnAnInun kevaL rAg karma chhe. Avun vastusvarUp chhe; tenA bhAn vinA anAdi kALathI agnAnI mUDh thaIne chAr gatimAn rUle chhe.
bhagavAn AtmA sadA jinapadarUp chhe, siddhapadarUp chhe; atyAre paN hon! vartamAnamAn paN te vItarAgasvarUp ja chhe. jo svarUpathI vItarAg na hoy to vItarAgatA pragaTashe kayAnthI? vItarAgatA kAI bahArathI AvatI nathI. AvA vItarAgasvabhAvane bhUlIne potAne rAgano kartA mAne, rAgane potAnun karma mAne tene AtmAnI shAnti baLI rahI chhe, dAjhI rahI chhe. bhagavAn AtmA sadA vignAnaghanasvarUp chhe. tenAthI bhraShTa thaIne je
PDF/HTML Page 1435 of 4199
single page version
rAgano kartA thAy tenun rAg ekalun kArya chhe. mithyAdraShTinun rAg ekalun kArya chhe, pachhI bhale te shrAvakapad dharAvato hoy ke munipad dharAvato hoy. chhahaDhAlAmAn Ave chhe ke-
ahA! eNe anantavAr munivrat dhAraN karyAn, panchamahAvrat ane aTThAvIs mUlaguNanun anantavAr pAlan karyun; paN te badhun shubharAganA kevaL kartA thaIne karyun tethI kevaL rAg tenun karma thayun, parantu AtmagnAn prApta na thayun. pariNAme tene leshamAtra AtmAnun sukh na maLyun. panchamahAvratanA pariNAm paN tene dukharUp bojArUp thayA. bhAI! vItarAganA mArga sivAy AvI satya vAt bIje kayAny nathI. aho! digambar santoe mokShamArga ati ati spaShTa kholI dIdho chhe, sugam karI dIdho chhe. have kahe chhe-
‘सविकल्पस्य’ je jIv vikalpasahit chhe tenun ‘कर्तृकर्मत्वं’ kartAkarmapaNun ‘जातु नश्यति न’ kadI nAsh pAmatun nathI. vikalpa mArI chIj chhe em je vikalpasahit hoy tene ‘hun vikalpano kartA ane vikalpa mArun kArya’ -evun kartAkarmapaNun avirat chAlyA ja kare chhe, tene nishchay samyagdarshan kadI pragaT thatun nathI.
tyAre koI kahe chhe vyavahAr karatAn karatAn nishchay thAy; tene ahIn kahe chhe-na thAy. je rAgano kartA thAy tenun rAg ja kevaL karma chhe ane tenun kartAkarmapaNun nAsh pAmatun nathI. bhAI! jenAthI bhinna paDavun chhe, jenAthI bhedagnAn karavun chhe te rAgathI dharma kem thAy? na thAy. bhale A vAt durgam lAge topaN mArga to A ja satya chhe ke bhagavAn AtmA rAgathI kadI prApta thato nathI; vyavahArathI nishchay kadI pragaTato nathI. pote gnAnAnandasvarUp paramAtmadravya chhe tene chhoDIne hun rAgavALo chhun, rAgamay chhun em je mAne tene rAganun kartAkarmapaNun kadI maTatun nathI.
tyAre koI kahe-ame to moTAn moTAn vepAranAn-jhaverAt AdinAn kAm karIe ane amArI hoshiyArIthI khUb dhan kamAIe-e to kAm ame karIe chhIe ne?
samAdhAna– dhULey tun dhan kamAto nathI, sAmbhaLane; e dhan to pUrvanAn puNya hoy to Ave chhe. tun to mAtra rAganI-mohanI majUrI kare chhe ane hun kamAun chhun em mAne chhe te agnAn chhe, mithyAtva chhe. pahelAn kahyun ne ke paradravyanun kArya agnAnI paN karI shakato nathI. paradravyanI avasthA te te dravyathI potAthI thAy chhe. potAnI paryAyanI vyavasthit vyavasthA karanAr potAnun dravya chhe, tene bIjun dravya kare e vAt traNakALamAn satya nathI. tun vepAranI bAhya kriyA ane dhan kamAvAnun kAm kare chhe e vAt tadna asatya chhe; hA, agnAnavash tevA rAgano kartA thaI mithyAtvane seve chhe, paN tenun phaL bahu Akarun Avashe. bhAI! mithyAtvanun paramparA phaL nigod chhe.
PDF/HTML Page 1436 of 4199
single page version
vaLI tun dhan kamAvAmAn potAnI hoshiyArI mAne chhe paN hoshiyArI to gnAnano kShayopasham chhe. te shun paradravyamAn ghusI jAy chhe? nA, kadIy nahi. to paranA kAryamAn tAro kShayopasham shun kare? kAI nahi. dhananA-paisAnA paramANuo je te kALe yathAsamaye dhanarUp thaI jamA thaI jAy chhe emAn tArun ke tArI hoshiyArInun kAI kArya nathI. koI dravya koI paradravyanun kArya kare evun vastusvarUp ja nathI.
potAnA gnAtAsvabhAvanI draShTi chhoDIne rAgano kartA thAy te ja kevaL ek kartA chhe, bIjo koI teno kartA nathI. rAgano karanAro jIv paN kartA, ane nimitta paN kartA-em be kartA nathI. (be prakAre kathan chhe.)
AtmAmAn kartA, karma nAmanI shakti chhe. potAnI nirmaL paryAyano AtmA kartA ane nirmaL paryAy tenun karma-evI trikAL shakti chhe. jem jIvamAn gnAn, Anand Adi svabhAv chhe tem kartA, karma paN svabhAv chhe. tenun kArya shun? ke nirmaL pariNatino jIv kartA ane nirmaL pariNati tenun karma hoy e tenun kArya chhe. 47 shaktiomAn aushaddhatAnI vAt ja lIdhI nathI. koI shaktimAn ashuddhatA chhe ja nahi. darek dravyamAn guNo akrame chhe ane paryAyo kramasar ek pachhI ek thAy chhe. dravyamAn trikALI dravya ane anantashaktio akrame chhe ane nirmaL paryAy kramasar utpanna thAy chhe. A nirmaL pariNaman te jIvanun kArya chhe; rAg jIvanun kArya nathI ane jIv rAgano kartA nathI.
gnAnIne rAg thAy chhe paN teno kartA gnAnI nathI. parantu rAg sambandhI je gnAn potAmAn potAthI utpanna thAy chhe te gnAnano te kartA chhe. gnAnIne rAg thAy chhe em kahevun e vyavahAr chhe. kharekhar gnAnIne potAnun gnAn ane rAganun gnAn vartamAn gnAnanI svaparaprakAshak paryAyamAn potAthI kramabaddha thAy chhe, potAnI shaktinun sahaj Avun kArya chhe. Avun samajyA vinA koI puNyanA phaLamAn moTo dev thAy vA abajopati sheTh thAy, paN te bichAro dukhI chhe. jene laukikamAn sukhI kahe chhe teo mohabhAvane lIdhe vAstavamAn dukhI ja chhe.
juo, A dhULapationI (lakShmIvantonI) bahAranI lakShmI chhe te ajIv tattva chhe ane lakShmIno je rAg-Asakti chhe te Asrav tattva chhe; tenAthI bhinna bhagavAn AtmA gnAyak tattva chhe. parantu A ajIv lakShmI ane tenA pratyeno rAg je Asrav tattva te mArAn chhe em je mAne chhe te mUDh mithyAdraShTi chhe. tene rAganun-Asravanun-kartAkarmapaNun kadI maTatun nathI.
ahAhA...! prabhu! tun bhagavAn chho ne! bhag kahetAn gnAn, Anand Adi anant guNothI bharelI svarUpalakShmI; ane eno tun svAmI evo bhagavAn chho. prabhu! tArAn svarUpasampadAnAn anantAn akhUT nidhAn chhe. te taraph antarmukh thaI antardraShTi kar. rAgathI
PDF/HTML Page 1437 of 4199
single page version
khasIne antardraShTi karatAn tane tArI svarUpasampadA prApta thashe. prabhu! tun nyAl thaI jaIsh kemake tArI chaitanyasampadA anant shAntinun kAraN chhe.
‘jyAnsudhI vikalpabhAv chhe tyAnsudhI kartAkarmabhAv chhe; jyAre vikalpano abhAv thAy tyAre kartAkarmabhAvano paN abhAv thAy chhe.
bahu thoDAmAn khUb gambhIr vAt karI chhe. jyAnsudhI vikalpano bhAv mAro chhe em mAne tyAnsudhI kartAkarmabhAv chhe. parantu vikalpathI bhinna mAro to gnAtAdraShTAsvabhAv chhe em bhedagnAn- vivek pragaT kare tyAre kartAkarmabhAvano abhAv thaI jAy chhe ane tyAre antaramAn dharma pragaT thAy chhe.
je kare chhe te kare ja chhe, je jANe chhe te jANe ja chhe-em have kahe chhe-
‘यः करोति सः केवलं करोति’ je kare chhe te kevaL kare ja chhe ‘तु’ ane ‘यः वेत्ति सः तु केवलम् वेत्ति’ je jANe chhe te kevaL jANe ja chhe; ‘यः करोति सः क्वचित् न हि वेत्ति’ je kare chhe te kadI jANato nathI ‘तु’ ane ‘यः वेत्ति सः क्वचित् न करोति’ je jANe chhe te kadI karato nathI.
je kartA chhe te kevaL kartA ja chhe ane je jANe chhe te kevaL jANe ja chhe. kahyun chhe ne (samayasAr nATakamAn)
agnAnI rAg mAro chhe evun mAne chhe, te kartA ja chhe. je gnAnI chhe te jANe ja chhe, te rAganA jANanAr ja chhe. rAgane ane potAne gnAnanI svaparaprakAshak paryAy dvArA mAtra jANe ja chhe. kathanchit jANe chhe ane kathanchit rAgane kare chhe em nathI. bApu! dharma koI alaukik chIj chhe! koI mAgaN kahetA hoy chhe-‘‘dAdA! bIDI Apajo, ek divAsaLI Apajo; tamane dharma thashe.’’ dharma AvI chIj nathI, bhAI! agnAnI kahe chhe ke paranI dayA pALavI te dharma, paisA dAnamAn Ape te dharma; paN bhAI dharmanun Avun svarUp nathI. dharma shun chIj chhe tene jAher karatAn digambar santo kahe chhe-je kartA chhe te kevaL kartA ja chhe. rAgano kartA chhe te mAtra kartA ja chhe. teno te kartA paN chhe ane jANanAr paN chhe evun svarUp nathI.
prabhu! tun vignAnaghanasvarUp chho ne! jagatathI tadna bhinna tun jagadIsh chho ne!
PDF/HTML Page 1438 of 4199
single page version
rAgathI mAnDIne Akhun lokAlok chhe te jagat chhe. e jagatathI bhinna, eno jANanAr dekhanAr tun jagadIsh chho. parane jIvADI shake vA mArI shake evun bhagavAn! tArun svarUp nathI. shun tun parane AyuShya daI shake chhe? nA; mATe tun bIjAne jIvADI shakato nathI. shun tun paranun AyuShya harI shake chhe? nA; mATe tun parane mArI shakato nathI. bhAI! Avun ja svarUp chhe.
laukikamAn koInI chIj koI harI le to te chor kahevAy. tem potAnA chaitanyasvarUpamAn je chIj nathI tene potAnI mAnavI te chorI chhe. bIjAnI chIjane potAnI mAne te chor chhe. rAg chIj potAnI nathI tene potAnI mAne te chor chhe. banArasIdAse kahyun chhe ke-
potAnI chaitanyasvarUp sattAthI bahAr jaI rAgano kartA thAy te chor chhe.
ahIn kahe chhe-rAgano je kartA thAy te kartA ja chhe; te kartA paN chhe ane gnAtA paN hoy em kadI hoI shake nahi. kartApaNun ane gnAtApaNun be sAthe rahI shake nahi. je kartA chhe te ekalo karanAr ja chhe, tene gnAtApaNun nathI. ek myAnamAn be talavAr rahI shake nahi. rAgano kartA paN thAy ane eno gnAtA paN rahe em kadIy banI shake nahi.
gnAnI rAganA kartA nathI. rAg chhe te nishchayathI pudgalanA pariNAm chhe. rAgane pudgalanA pariNAm kem kahyA? kAraN ke rAg AtmAnA chaitanyasvarUpamAn nathI tathA te pudgalanA nimitte thAy chhe mATe tene pudgalanA pariNAm kahyA chhe. AtmAnA chaitanyasvabhAvathI rAg viruddha bhAv chhe. tethI rAgane achetan, ajIv ane pudgalano bhAv kahyo chhe. 72mI gAthAmAn rAgane ashuchi, jaD ane dukhanun kAraN kahel chhe.
AtmA vignAnaghanasvabhAv prabhu chhe. te dukhanun akAraN chhe. AtmA rAganun kAraN nathI, rAganun kArya paN nathI. vyavahArano rAg chhe to samakit thayun em rAganun AtmA kArya nathI. tevI rIte AtmA rAganun kAraN nathI, AtmA rAgano kartA nathI.
vyavahAr karatAn karatAn nishchay thAy em keTalAk mAne chhe paN vyavahArathI jo nishchay thAy to samyagdarshan rAganun kArya siddha thashe. paN em chhe nahi, kemake vItarAgatA te vaLI rAganun kArya kem hoy? dharmI jIv rAgano mAtra jANanAr ja chhe. jene potAnA shuddha chaitanyano anubhav thayo te rAgano mAtra jANanAr ja chhe. jANanAr paN chhe ane rAgano karanAr paN chhe em nathI. gnAtApaNun ane rAganun kartApaNun be sAthe hoI shakatAn
PDF/HTML Page 1439 of 4199
single page version
nathI. gnAtA gnAtA ja chhe, kartA nathI. samyagdraShTi rAgano jANanAr chhe em kahevun e paN vyavahAr chhe. kharekhar to rAg sambandhInun je potAnun gnAn chhe teno te jANanAr chhe. A pramANe te jANanAr ja chhe, kartA nathI.
‘kartA chhe te gnAtA nathI ane gnAtA chhe te kartA nathI.’
ohohoho...! ek lITImAn ghaNun bharI dIdhun chhe. shun kahe chhe? sadA vignAnaghanasvarUp bhagavAn AtmAnI draShTi chhoDIne shubhAshubh rAgano kartA thAy te gnAtA na hoI shake. svarUpanI draShTi rahit agnAnI jIv ashuddha pariNAmano kartA thAy chhe ane ashuddha pariNAm ja kevaL tenun karma bane chhe. ashuddhatA ja agnAnInun karma chhe, e sivAy bIjun koI enun karma nAm kArya nathI; tathA ashuddhatA chhe te bIjA koInun paN karma nathI.
prashna– to shrI samantabhadrAchAryadeve kAryamAn be kAraN kahyAn chhe ne?
uttara– hA, kArya thavAmAn be kAraN kahyAn chhe, paN tyAn to pramANagnAn karAvavA mATe joDe bIjI chIj nimitta chhe enI vAt karI chhe. paN nimitta chhe te kAI vAstavik kAraN nathI. paramArthe vAstavik kAraN to ek (upAdAn) ja chhe. pt.. shrI ToDaramalajIe kahyun chhe ke-mokShamArga be nathI paN tenun nirUpaN be prakAre chhe. have mokShano mArga kaho, kAraN kaho ke upAy kaho-e badhun ek ja chhe. mokShanA kAraNanun nirUpaN be prakAre chhe. vAstavik kAraN to ek ja chhe. bIjun kAraN to sahachar nimitta dekhIne AropathI kahyun chhe. be kAraNanI vAt je shAstramAn kahI chhe tyAn to pramANanun gnAn karAvyun chhe-em samajavun, paN nimitta paN vAstavik kAraN chhe em na mAnavun.
ahIn kahe chhe-rAg chhe te bahirmukh bhAv chhe, te chaitanyanA svarUpabhUt nathI. teno je kartA thAy chhe te gnAtA hoI shake nahi. rAgano rachanAro chhe te kartA ja chhe, te gnAtApaNe rahI shake nahi. tathA potAnA gnAnasvarUp AtmAnun jene svAshraye bhAn thayun chhe e gnAnI to gnAtA ja chhe, te rAgano kartA thato nathI.
rAgadveShanA pariNAm thAy te AtmAno dharma nathI; rAgadveShanA pariNAm thAy te bhAvamanano dharma chhe ane dravyaman temAn nimittamAtra chhe. puNya-pApanA bhAv te AtmAno dharma nathI. sankalpa-vikalparUp vikRut avasthA te mananun kArya chhe. tene potAnun kartavya mAnIne je kartA thAy chhe te enAthI bhinna paDIne gnAtApaNe rahI shake nahi. tathA je shuddha chaitanyatattva je antatattva chhe teno anubhav karIne gnAtApaNe pariNamyo chhe te rAgano kartA thato nathI. ek myAnamAn be talavAr rahI shakatI nathI. lyo, A kartAkarmanI vyAkhyA karI. have kriyAnI vAt kare chhe.
PDF/HTML Page 1440 of 4199
single page version
evI ja rIte karavArUp kriyA ane jANavArUp kriyA banne bhinna chhe em have kahe chhe-
‘करोतौ अन्तः ज्ञप्ति न हि भासते’ karavArUp kriyAnI andaramAn jANavArUp kriyA bhAsatI nathI ‘च’ ane ‘ज्ञप्तौ अन्तः करोतिः न भासते’ jANavArUp kriyAnI andaramAn karavArUp kriyA bhAsatI nathI.
shun kahe chhe? je jIv rAganA pariNAmarUp kriyA kare chhe tene jANavArUp mAro svabhAv chhe em bhAsatun nathI. shubharAganI kriyA mArI chhe em je mAne te gnAtApaNAnI kriyA karI shakato nathI. juo, ahIn jaDanI kriyAnI atyAre vAt nathI. pudgalano kartA AtmA nathI e vAt pachhI karashe. ahIn to atyAre ashuddhatA ane AtmA e be vachchenI vAt chhe. kahe chhe-hun rAganI kriyA karun chhun em jene bhAse chhe tene jANanakriyA chhe ja nahi, chhe nahi eTale bhAsatI nathI. gambhIr vAt chhe, bhAI!
shubharAganI kriyA hun karun chhun em mAne e to napunsakatA chhe, kemake te AtmAnA vIryanun kArya nathI. AtmAmAn vIrya nAmano ek guN chhe, shakti chhe. gnAtApaNAnI rachanA karavI te enun kArya chhe, rAganI rachanA karavI te enun kArya nathI. rAganI rachanA kare e to napunsakatA chhe. ahIn kahe chhe-rAganI kriyA karavAmAn gnAtApaNAnI kriyA bhAsatI nathI eTale ke jANavArUp kriyA tyAn hotI nathI. rAganI kriyA karavAnA kALamAn hun gnAtA chhun evI gnAnanI dashA hotI nathI. hotI nathI eTale bhAsatI nathI.
loko dayA, dAn, vrat Adi bAhya kriyAmAn rokAIne tene dharmanun sAdhan mAne chhe. paN bApu! AvI mAnyatAmAn tane bhAre nukashAn chhe. ahIn A tArA hitanI vAt chhe, A kAI tArA anAdar mATe nathI, ahA! andar vignAnaghanasvabhAvamay prabhu paripUrNa paramAtmA paDayo chhe teno Adar chhoDIne tun rAganI rachanAmAn joDAI jAy e napunsakapaNun chhe, kemake te kALe shuddha gnAnanI rachanArUp nirmaL kriyA hotI nathI, tethI gnAnanI kriyA tyAn bhAsatI nathI.
rAganI kriyAnA karavApaNAmAn gnAtApaNAnun pariNaman hotun nathI. gnAtApaNAnun pariNaman eTale ke svanun gnAn ane rAganun gnAn-evun je gnAnanun pariNaman te agnAnIne hotun nathI. gnAnasvarUpI bhagavAn AtmAnun samvedan thaIne je jANavArUp kriyA thAy chhe tene gnAnanI kriyA kahe chhe. gnAnarUpe, shraddhArUpe, vItarAgI shAntirUpe, AnandarUpe je pariNaman thAy te gnAnanI kriyA chhe. ahIn kahe chhe AvI gnAnanI kriyAnA kALamAn (rAganA) karavArUp kriyA bhAsatI nathI. gnAnanI kriyAmAn rAganI karavArUp kriyA hotI nathI; hotI nathI eTale bhAsatI nathI.