Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 156.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 80 of 210

 

PDF/HTML Page 1581 of 4199
single page version

rakhaDashe. ane param guru paramAtmA arahantAdi pratye je (svarUpanI oLakhAN sahit) anurAg chhe te savAranI sandhyAnI jem bhagavAn AtmAno uday thavAnI nishAnI chhe. A svarUpanI jene ruchi thaI chhe evA samakitInI vAt chhe. ene khyAl chhe ke jevA bhagavAn param vItarAg nirmaL chhe tevo potAno chaitanyasvabhAv param vItarAg nirmaL chhe. ene svabhAvanA avalambane vItarAgadev pratyeno anurAg TaLIne krame vItarAgatA pragaTashe ane pUrNa kevaLagnAnasUryano uday thashe kemake ene rAganun mamatva ane svAmitva nathI; e rAgane bhalo ane lAbhadAyak mAnato nathI tethI rAg TaLIne ene chaitanya jAgashe ane kevaLagnAn pragaTashe. (ahIn arahantAdino anurAg kevaLagnAnanun kAraN chhe em na samajavun paN svarUpanAn je shraddhAn, gnAn ane emAn je ugra ramaNatA thAy te ja kevaLagnAnanun kAraN chhe em samajavun).

ahIn jIvAdi padArthonun adhigam te gnAn em je kahyun tyAn em na samajavun ke jIv, ajIv ane temanA visheShone shAstramAnthI jANI lIdhA ane tenI dhAraNA karI lIdhI eTale gnAn thaI gayun. ahIn to svasamvedan-pratyakSha svarUpanA gnAnane gnAn kahyun chhe. chaitanyanun chaitanyasvabhAve thavun-pariNamavun ene gnAn kahyun chhe ane te mokShano mArga chhe.

‘रागादिपरिहरणं चरणं’–emAn to em Avyun ke puNya ane pAp e beyane chhoDI antaramAn sthiratA kare enun nAm chAritra chhe. vItarAgasvarUpe jIv chhe ane enun vItarAgabhAve pariNamavun te dharma chhe, chAritra chhe. AvA chAritravant jainanA guru paN vItarAgabhAvano ja vAramvAr upadesh kare chhe.

to shun teo charaNAnuyogamAn kahelAn AcharaNane upadeshatA nathI?

charaNAnuyogamAn je vratAdi AcharaN kahelAn chhe tene yathAsambhav jyAn jem hoy tem jaNAve chhe avashya, paN te upAdey chhe. AdaraNIy chhe em upadeshatA nathI. samakitIne je je bhUmikAmAn je je dayA, dAn, vrat, bhakti Adino rAg hoy chhe tene te jANavA yogya hovAthI jaNAve chhe kharA, paN te rAg AdaraNIy chhe, vAstavik dharma chhe-em kahetA nathI. jainanA sAdhu to vItarAgasvabhAvI AtmA ek vItarAgabhAvarUpe-samyakdarshan-gnAn-chAritrarUpe pariName e ja dharma chhe em ja prarUpaNA kare chhe.

have samakitanAn ThekANAn na maLe ane jIvone mA haNo, temanI dayA pALo, jIvadayA pALavI e dharma chhe ityAdi je upadesh kare te jainanA sAdhu-guru nathI.

bhAI! paranI dayA karavI e to shakay nathI ane paranI dayA karavAno je bhAv Ave te rAg chhe ane rAganI utpatti thavI e ja hinsA chhe em jainashAsanamAn kahyun chhe. (juo puruShArtha siddhayupAy shlok 44) to-


PDF/HTML Page 1582 of 4199
single page version

‘‘dayA te sukhanI velaDI, dayA te sukhanI khAN;

anant jIv mukit gayA, dayA taNA pariNAm.’’-em kahyun chhe ne?

hA; kahyun chhe. paN e dayA eTale shun? bhAI! e to potAnA AtmAnI dayAnI vAt chhe, paranI dayAnI nahi. puNya-pApanA vikalpathI bhinna paDIne AtmAnun jIvan je gnAn ane AnandasvarUpe chhe tenI eTale TakatA tattvanI TakatA tattva tarIke pratIti ane gnAn thavAn enun nAm svadayA chhe. bhAI, AtmA jevaDo chhe tevaDo svIkAravo te dayA chhe ane tethI ochho ke viparIt mAnavo te hinsA chhe. AvI svadayA te sukhanI-muktinI khAN chhe.

atyAre to jem varane mUkIne jAn joDI de tem AtmAne chhoDI daIne parathI-rAgathI dharma manAve chhe. paisAvALAne paisA be-pAnch lAkh rUpiyA kharcho eTale dharma thashe em manAvI de. paN bhAI! paisA kayAn AtmAnI chIj chhe ke te kharche? paisA rAkhavAno (parigrahano) bhAv chhe e pAp chhe ane ene dharmakAryamAn kharchavAno je anurAg chhe te mandakaShAyarUp hoy to puNya chhe. paN e kAI dharma nathI. (UlaTun hun paisA kamAun chhun ane vAparun chhun evI je mAnyatA chhe te mithyAdarshan chhe).

prashna– to pachhI A 26 lAkhanA kharche moTun Agamamandir banAvyun ane atyAr sudhImAn lAkho rUpiyA kharchAI gayA chhe e badhun koN kare chhe?

samAdhAna– A Agamamandir je banyun chhe te enA potAnA kAraNe banyun chhe. tene koN banAve? shun AtmA paranun kArya karI shake chhe? mandir e to jaD pudgalonI paryAy chhe; tene shun AtmA karI shake chhe? nA. A to jaD paramANuo-mATI-dhUL svayam potAnA kALe mandirarUpe rachanA thaIne pariNamyA chhe. tene koI kArIgare ke bIjAe pariNamAvyA chhe em chhe ja nahi. e enI janmakShaN hatI, paramANuono te-rUpe rachAI javAno-utpattino kAL hato tyAre te rachAI gayun chhe. bhagavAne to kahyun chhe ke-ghaDAno karanAro kumbhAr nathI, ghaDo mATIthI thayo chhe. mATI pote prasarIne ghaDo banAve chhe, kumbhAr nahi. kumbhArathI ghaDo thayAnun mAne e paradravyanI paryAyano kartA parane mAne chhe mATe mUDh-mithyAdraShTi chhe.

men upavAs Adi karyA, A chhoDayun, A khAdhun nahi, A pIdhun nahi-em mUDh jIv mAne chhe. e AhAr ane pANI to jaD, par chhe. khAvAnI ane chhoDavAnI je kriyA chhe e to jaDanI jaDamAn chhe. shun e jaDane ten chhoDayun chhe? bhAI! paranun grahaN-tyAg mAnavun e mithyAtva chhe. parane ten kayAn pakaDayA chhe ke have hun tene chhoDun chhun em mAne chhe? AtmAmAn tyAg-upAdAnashUnyatva nAmanI ek anAdi-anant shakti-guN chhe.


PDF/HTML Page 1583 of 4199
single page version

te guNanA kAraNe AtmA parane grahato nathI ane chhoDato ya nathI. Avun vastunun-AtmAnun svarUp chhe tene svarUpamAn ekAgra thaIne yathArtha jANavun te gnAn chhe.

‘gnAn temanun gnAn chhe’ (harigIt) em-kahyun ne? eno artha shun? ke AtmA je sadAy vItarAg-vignAnasvarUpe chhe enA pariNamanamAn vItarAg-vignAnanun thavun, gnAnarUpe pariNamavun e gnAn chhe. e gnAn vItarAgI paryAy chhe. Avo vItarAg mArga chhe. gnAnanI sAthe rAgane bheLave e vItarAg mArga nathI. samajANun kAI...?

be bol thayA. have trIjo-‘rAgAdinA tyAgasvabhAve gnAnanun thavun-pariNamavun te chAritra chhe.’

juo, panchamahAvratanA pariNAm, 28 mUlaguNanA pAlanano vikalpa ityAdi chhe te rAg chhe. lokone khabar nathI eTale ene dharma mAne chhe. avrat chhe te pAp chhe ane vrat chhe te puNya chhe; bemAnthI ekey dharma nathI. e beyanA tyAgasvabhAve gnAnanun eTale AtmAnun thavun-pariNamavun te dharma chhe. AtmA gnAnasvabhAve antar-ekAgra thaI jyAn pariName chhe. tyAn saheje rAgarUpe thato nathI; e pariNaman ja rAganA abhAvasvarUp chhe ane te samyakchAritra chhe. A rAg chhe tene hun chhoDun chhun em nahi, paN svarUpamAn pariNAm magna thaI sthit thatAn ja tyAn rAganI utpattino abhAv hoy chhe ane evun svarUpanA AcharaNarUp chAritra chhe te ja vItarAgI chAritra chhe.

have AvI vAt samaje nahi ane besI gayA chAritra laIne. eke lugaDAn pheravyAn ane bIjA nagna thaI gayA. paN ethI shun? bemAnthI ekeney chAritra nathI, dharma nathI. shvetAmbaramAn sAdhune 27 mUlaguN kahyA ane digambaramAn 28; paN e to banney vikalpa chhe, rAg chhe e kayAn chAritra chhe? chAritra to rAganA abhAvasvarUp AtmAnun AtmarUp-vItarAgarUp pariNaman chhe. chAhe vratAdinA vikalpa ho ke guN-guNIno bhedarUp vikalpa ho ke navatattvanA bhedarUp shraddhAnano vikalpa ho; e sarva rAg chhe, achAritra chhe ane ene chAritra mAne e mithyAtva chhe.

ahAhA...! jemAn atIndriy Anandanun prachur vedan hoy evI rAganA tyAgarUp AnandanI dashArUpe AtmAnun thavun e chAritra chhe. A TUnkI ne Tach vAt chhe ke-parathI khas ane svamAn vas. bas svamAn vasavun e chAritra chhe. bhAI! jo chAritranI bhAvanA chhe to vratAdinA vikalpathI khasI jA ane chaitanyasvabhAvamAn AvI jA. are! paN svabhAvanI jene khabar na hoy te kayAn Ave ane kayAn jAy? e to sansAramAn ja rakhaDe chhe. shun thAy? mokShanun kAraN to samyagdarshan- gnAn-chAritra chhe. vyavahAraratnatray e kAI mokShano mArga nathI. have kahe chhe-

‘tethI e rIte em phalit thayun ke samyagdarshan-gnAn-chAritra e traNe ekalun


PDF/HTML Page 1584 of 4199
single page version

gnAnanun bhavan (-pariNaman) ja chhe. mATe gnAn ja paramArtha mokShakAraN chhe.’

juo, A niShkarSha-sAr kADhayo ke-samyagdarshan-gnAn-chAritra e Anandakand prabhu AtmAnun ja chaitanyamay pariNaman chhe. mahAvratanA je pariNAm chhe e to vijAtIy chhe, achetan chhe kemake temAn chaitanyano ansh nathI. A nagna dashA ane 28 mUlaguNano vikalpa ajIv chhe kemake te gnAnasvarUp bhagavAn AtmAthI viruddha jAtinA bhAv chhe. vastravALAnI to ahIn vAt ja nathI kemake vastravALo sAdhu hoy e jainadarshan nathI, vItarAgadarshan nathI, anya darshan chhe. AvI vAt koIne AkarI lAge paN shun thAy? vastra rAkhe ane munipaNun mAne e to jainadarshanathI- satyadarshanathI viruddha chhe, kemake ene to dravyaling paN yathArtha nathI. ahIn to em vAt chhe ke nagnapaNun Adi 28 mUlaguNanA je pariNAm chhe te chAritra nathI.

to bhAvalingIne paN nagnatA sahit 28 mUlaguNanA pariNAm to hoy chhe?

hA, bhAvalingIne paN nagnatA sahit 28 mUlaguNanA pAlanano vyavahAr hoy chhe paN e to badho rAg chhe. e bAhya sahakArIpaNe-nimittapaNe hoy chhe paN antaramAn je shuddha ratnatrayarUp nirmaL chaitanyanun pariNaman tene thayun chhe e ja chAritra chhe.

prashna– e bAhya sahakArI nimitta sAdhan to chhe ne?

uttara– nimitta kharekhar sAdhan nathI. ene sAdhan kahevun e to upachArakathan chhe. koIe ThIk kahyun chhe ke-sonagaDhavALA nimittano niShedh karatA nathI paN nimittane kartA mAnatA nathI. vAt to em ja chhe. jemake karma vikAramAn nimitta chhe, paN nimitta-karma vikAranun kartA nathI. tem karmanun pariNaman karmamAn karmanA kAraNe thAy chhe, ane rAgadveShanA pariNAm emAn nimitta chhe. paN tethI koI em mAne ke nimittanA kAraNe karmabandhan thayun to te yathArtha nathI. tevI rIte ahIn vyavahAraratnatrayanA pariNAm chhe to enA kAraNe AtmAnun chAritrarUp vItarAgI pariNaman thAy chhe em nathI. nimitta chhe, hoy chhe, paN nimitta kartA nathI, yathArtha sAdhan nathI.

juo, A ahIn saravALo kADhayo-badhAnun tAtparya kADhayun ke-samyagdarshan-gnAn-chAritra traNe ekalun gnAnanun eTale ekalun AtmAnun bhavan ja chhe ‘ekalun’ eTale panchamahAvratanun pariNaman sAthe maLIne chAritra chhe em nahi. bhAI! A to janma-maraN maTADanArun vItarAganun shAstra-chopaDo chhe. eno shabde-shabda gambhIr AshayathI bharelo chhe. ekalun AtmAnun bhavan kahyun emAn vratAdinA rAgano niShedh thaI gayo. mAtra chaitanyanun vItarAg chaitanyamay pariNaman ja ratnatrayarUp chAritra chhe em siddha karyun.

bhAI! A jindagI chAlI jAy chhe hon. pAnch-pachAs lAkhanun dhan thAy eTale


PDF/HTML Page 1585 of 4199
single page version

jagat, tun sArun raL‌yo ane kamANo em kaheshe paN e to jindagI hArI javAnun chhe. bhAI! e to badho khoTano ja vepAr chhe. A paisA thAy e kAI sukhanun nimitta nathI, balke dukhanun ja nimitta chhe. strI, kuTumb-parivAr, lakShmI, AbarU e badhAn dukhanAn nimitta chhe. sukhanun kAraN to ek bhagavAn AtmA chhe. vItarAgI Anandanun sthAn bhagavAn AtmA chhe. e (vItarAgI Anand) paisAmAn nathI, bAyaDImAn nathI, ane sArAn kapaDAn pahere emAny nathI, ane moTo hajIro-mahel lAkh-karoD rUpiyAnI kimmatano hoy emAny nathI. bhAI! e to badhAn dukhanAn nimitta chhe ane dukhe karIne prApta thAy chhe.

ahAhA...! samyagdarshan-gnAn-chAritra e traNe ekalun gnAnanun bhavan ja chhe. ahIn gnAn eTale AtmA; chaitanyamUrti bhagavAn AtmAnun shraddhAnasvabhAve thavun te samyagdarshan, enun potAnA gnAnarUpe thavun e gnAn ane enun rAganA abhAvasvabhAve sthiratA-ramaNatArUp pariNaman te chAritra. emAn karmanA abhAvanI ke vyavahAraratnatrayanA sadbhAvanI koI apekShA nathI. ekalo AtmA svayam nirmaL ratnatrayarUp pariName chhe. nishchayathI to darshan-gnAn-chAritranA pariNAm svayam potAnA ShaTkArakapaNe pariNamatA thakA pragaT thAy chhe. ene dravya-guNanI paN apekShA nathI. (paN e vAt ahIn nathI). ahIn kIdhun ne ke AtmAnun pariNamavun; tyAn vItarAgabhAve pariName e to paryAy chhe. AtmA (dravya Akhun) kAI paryAyamAn Avato nathI. samyagdarshan-gnAn-chAritra e (sajAtIy) chaitanyamay vItarAg pariNAm chhe tethI chaitanyamay AtmAnun pariNaman chhe em abhed karIne kahyun paN e pariNamanamAn dravyasvabhAv Avato nathI. shuddha dravyanA lakShe nirmaL vItarAg pariNaman thayun tethI dravyanun-AtmAnun pariNaman kahyun, bAkI pariNaman to paryAyamAn thAy chhe ane tene dravyasvabhAvanIy apekShA nathI. (vItarAgatAnun pariNaman dravyasvabhAvanA lakShe thAy chhe bas eTalun ja).

prashna– ghaDIkamAn AtmAnun pariNaman kaho chho ne vaLI AtmAnun nahi paryAyanun pariNaman chhe em kaho chho to te kevI rIte chhe?

uttara– paryAy apekShAe dravya pariName chhe em kahevAy chhe ane dravyanI apekShAe dravya pariNamatun nathI kemake dravya to trikAL dhruv akriy achaL chhe. je apekShAthI kathan hoy tene yathArtha samajavun joIe.

ahAhA...! samyagdarshan-gnAnamAn je AtmAnAn gnAn-shraddhAn thAy chhe te shun chIj chhe? to kahe chhe ke e sadAy dhruv achaL ekarUp chaitanyamUrti sachchidAnandasvarUp bhagavAn AtmA chhe; ane enun gnAn-shraddhAnapaNe pariNamavun-thavun te samyagdarshan-gnAn chhe. have AvI vAt bese nahi eTale mAne ke bole-chAle, upadesh-upavAsAdi kare te


PDF/HTML Page 1586 of 4199
single page version

AtmA. paN bhAI! shun AtmA kadI bole chhe? (nA). A je bole-chAle chhe e to jaD chhe. ane A je upadesh-upavAsAdinA pariNAm chhe e Asrav tattva chhe, ane e paN jaD ajIv tattva chhe. e jaD ajIv tattva sadA chetanasvabhAvI evA bhagavAn AtmAmAn kem hoy? (nathI ja). ane to e vaDe dharma kem thAy? (na ja thAy).

bhAI! dharma to AtmarUp chhe. ahIn kahyun ne ke-vItarAgI samyagdarshan, vItarAgI gnAn ane vItarAgI chAritra e traNey vItarAgasvabhAvI bhagavAn AtmAnun ghar chhe, eTale AtmAnun ghar chhe. raheThAN chhe. (bhavanano ek artha ghar-raheThAN thAy chhe.) rAg ane puNyanA pariNAm e AtmAnun ghar-sthAn nathI. e to paraghar chhe. upadesh-upavAsAdi puNyanI kriyA paraghar chhe. A loko moTAn tap kare, enI UjavaNI kare, varaghoDA kADhe ane loko bhegA thaIne bahu bhAre dharma karyo em vakhAN kare, paN bhAI! e to badho rAgamAn rahe te AtmA nahi. rAg to paraghar chhe ane paragharamAn rahevAno abhiprAy to mithyAtva chhe. AtmAnun svaghar to vItarAgatA chhe. vItarAgatAmAn vase te Atmadharma chhe.

gAthA 1pa3 mAn AvI gayun ke-vrat, niyam, shIl, tap ityAdi shubhakarmo rAg chhe, ane e badhAn hovA chhatAn agnAnIone mokShano abhAv chhe. agnAnIone vaLI tap kevun? tap to ene kahIe jemAn bhagavAn AtmA, antarmukhAkAr pariNati vaDe ichchhAono nirodh thavAthI atIndriy AnandarasanA-amRutanA svAdanA anubhavathI paritRupta hoy. AvI shuddha chaitanyanA pratapanarUp AnandanI dashAne tap kahe chhe. agnAnInun tap to vRuthA kalesh chhe. bhAI! vrat, tap, shIl, ityAdi rAgamAn je dharma mAne chhe ene to mithyAtvanun mahApAp thAy chhe. bhagavAn jineshvaradevanA mArgamAn to vItarAgatA vaDe ja dharma kahelo chhe. rAg vaDe dharma thavAnun mAnanArA jinamArgamAn nathI; emano to e kalpit mArga chhe, e to agnAnIno mArga chhe.

juo, ahIn shun kahyun chhe? ke samyagdarshan-gnAn-chAritra e traNey ekalun gnAnanun bhavan ja chhe. AtmAnun ekalun vItarAgatArUp thavun-pariNamavun e ja shuddha ratnatray chhe. ahAhA...! ek lITImAn keTalun bharyun chhe! rAgamAn ratnatray nahi ane ratnatrayamAn rAg nahi. gajab vAt chhe bhAI! have Avo (adbhut) mArga! kahe chhe-‘mATe gnAn ja paramArtha mokShakAraN chhe’. ahAhA...! bhagavAn AtmA pUrNAnandano nAth prabhu atIndriy AnandapaNe pariName e ek ja mokShano mArga chhe. koI vaLI be mokShamArga kahe chhe teno ahIn spaShTa niShedh karyo chhe. gnAn ja eTale vItarAgasvabhAvI chaitanyamUrti prabhu AtmA nirvikArapaNe-vItarAgapaNe pariName te ek ja mokShanun kAraN chhe. lyo, A sArasAr vAt kahI.

* gAthA 1papa bhAvArtha uparanun pravachan *

‘AtmAnun asAdhAraN svarUp gnAn ja chhe.’


PDF/HTML Page 1587 of 4199
single page version

shun kahyun A? ke AtmAnA svabhAvamAn to anant guNo-dharmo chhe; emAn asAdhAraN guN ek gnAn ja chhe. gnAnaguN bIjA koI dravyamAn nathI. vaLI sva ane parane bhinna bhinnapaNe jANe evo gnAnano ja svabhAv chhe. AtmAnA bIjA koI guNamAn Avo svabhAv nathI. ahAhA...! AtmAmAn je anant guNo chhe emAn ek gnAnano ja svaparane bhedapUrvak jANavAno svabhAv chhe. shraddhA, sukh Adi guNo nathI svane jANatA ke nathI parane jANatA. tethI gnAnane AtmAnun asAdhAraN svarUp kahyun chhe. AtmAnun asAdhAraN svarUp gnAn ja chhe. (em ke gnAn vaDe ja AtmA parathI bhinna jaNAy evo chhe). have kahe chhe-

‘vaLI A prakaraNamAn gnAnane ja pradhAn karIne vyAkhyAn chhe. A mokShamArganA prakaraNamAn gnAn kahetAn AtmA ane AtmAnI vItarAg pariNati ja pradhAn chhe. vratAdinA je rAg vachche Ave te pradhAn nathI kemake te mokShamArga nathI. gnAnanun pariNaman ja mokShano mArga chhe.

‘tethI samyagdarshan, gnAn ane chAritra e traNey svarUpe gnAn ja pariName chhe em kahIne gnAnane ja mokShanun kAraN kahyun chhe.’ samyagdarshan-gnAn-chAritrarUpe ek AtmA ja pariName chhe arthAt e ratnatray AtmAnun ja vItarAgI pariNaman chhe mATe AtmA ja mokShanun kAraN chhe.

‘gnAn chhe te abhed vivakShAmAn AtmA ja chhe-em kahevAmAn kAI paN virodh nathI.’ joyun? gnAn e ja AtmA em abhed kathanathI gnAnane ja AtmA kahyo chhe ane emAn kAI virodh nathI.

‘mATe TIkAmAn keTalek sthaLe AchAryadeve gnAnasvarUp AtmAne ‘‘gnAn’’ shabdathI kahyo chhe.’

juo, gnAn chhe to AtmAno ek guN; paN asAdhAraN chhe ne! tethI abhed vivakShAthI gnAnane ja AtmA kahyo chhe. AvI vAt, have mAnD mAnD dukAnanA dhandhA Adi majUrI karIne navarA paDatA hoy tyAn vaLI A kayAn samajavun? kevI rIte samajavun? paN bhAI! e to badhI ekalA pApanI majUrI chhe hon. emAn dharma to dUr raho, puNyey nathI. phurasad laIne roj be chAr kalAk satsamAgam ane shAstrasvAdhyAy, manan-chintan kare e puNya chhe. e puNyathIy dharma thAy em nahi, paN gati sudhare. evA avasaramAn jo koI prakAre anrta-puruShArtha jAgrat kare to dharma thaI jAy, samakit thaI jAy eTalun kharun. paN ene kayAn phurasad chhe? ane kadAch koI vAr sAmbhaLavA maLI jAy to-vrat karo, tap karo, bhakti karo, -e vaDe dharma thashe ityAdi rAgano mithyA upadesh sAmbhaLe. shrImad rAjachandre kahyun chhe ke-24 kalAkamAn bichArAne mAnD ekAd


PDF/HTML Page 1588 of 4199
single page version

kalAk maLe ane sAmbhaLavA jAy tyAn are! kuguru eno kalAk lUnTI le! re shun thAy? A jindagI em ne em chAlI jashe hon. A paisA-baisA koI sharaN nahi thAy prabhu! kadAch emAnthI thoDA paisA dharmane nAme kharche topaN ethI dharma nahi thAy, mAtra dharmanA nAme tun chhetarAshe kemake ene je tun dharma mAne chhe e (-mAnyatA) mithyAtva chhe.

bhAI! tun chaitanyamUrti vItarAgasvabhAvI AtmA chhe ne prabhu! enun gnAn karIne antarmukh thaI ene lakShamAn le to tane dharma thAy.

koIne em lAge ke AtmA atyAre vItarAg kem hoy? e to kevaLI thAy tyAre vItarAg hoy. tene kahIe chhIe ke-bhAI! tun sadAy (traNekAL) svabhAve vItarAgasvarUp chhe; hamaNAny vItarAgasvarUp ja chhe. jo svabhAvathI vItarAg na hoy to pragaTe kayAnthI? mATe bhagavAn! evA vItarAgasvarUp AtmAmAn tanmayapaNe ekAgra thaI eno ja Ashray kar, emAn ja jAmI jA. tethI paryAyamAn-avasthAmAn vItarAgatA-ratnatrayanA pariNAm pragaT thashe ane e ja dharma chhe, e ja mokShamArga chhe, e ja bhagavAn thavAno mArga chhe.

[pravachan nan. 228 ane 229 * dinAnk 1-11-76 thI 2-11-76]

PDF/HTML Page 1589 of 4199
single page version

अथ परमार्थमोक्षहेतोरन्यत् कर्म प्रतिषेधयति–

मोत्तूण णिच्छयट्ठं ववहारेण विदुसा पवट्टंति।
परमट्ठमस्सिदाण दु जदीण कम्मक्खओ विहिओ।। १५६ ।।

मुक्त्वा निश्चयार्थं व्यवहारेण विद्वांसः प्रवर्तन्ते।
परमार्थमाश्रितानां तु यतीनां कर्मक्षयो विहितः।। १५६ ।।

have, paramArtha mokShakAraNathI anya je karma teno niShedh kare chhe-

vidvajjano bhUtArtha tajI vyavahAramAn vartan kare,
paN karmakShayanun vidhAn to paramArtha–Ashrit santane. 1pa6.

gAthArtha– [निश्चयार्थ] nishchayanayanA viShayane [मुक्त्वा] chhoDIne [विद्वांसः] vidvAno [व्यवहारेण] vyavahAr vaDe [प्रवर्तन्ते] pravarte chhe; [तु] parantu [परमार्थम् आश्रितानां] paramArthane (-AtmasvarUpane) Ashrit [यतीनां] yatIshvarone ja [कर्मक्षयः] karmano nAsh [विहितः] AgamamAn kahyo chhe. (kevaL vyavahAramAn pravartanArA panDitone karmakShay thato nathI.)

TIkA– paramArtha mokShahetuthI judo, je vrat, tap vagere shubhakarmasvarUp mokShahetu keTalAk loko mAne chhe, te Akhoy niShedhavAmAn Avyo chhe; kAraN ke te (mokShahetu) anya dravyanA svabhAvavALo (arthAt pudgalasvabhAvI) hovAthI tenA sva-bhAv vaDe gnAnanun bhavan thatun nathI, -mAtra paramArtha mokShahetu ja ek dravyanA svabhAvavALo (arthAt jIvasvabhAvI) hovAthI tenA svabhAv vaDe gnAnanun bhavan thAy chhe.

bhAvArtha– mokSha AtmAno thAy chhe to tenun kAraN paN AtmasvabhAvI ja hovun joIe. je anya dravyanA svabhAvavALun hoy tenAthI AtmAno mokSha kem thAy? shubh karma pudgalasvabhAvI chhe tethI tenA bhavanathI paramArtha AtmAnun bhavan na thai shake; mATe te AtmAnA mokShanun kAraN thatun nathI. gnAn AtmasvabhAvI chhe tethI tenA bhavanathI AtmAnun bhavan thAy chhe; mATe te AtmAnA mokShanun kAraN thAy chhe. A rIte gnAn ja vAstavik mokShahetu chhe.


PDF/HTML Page 1590 of 4199
single page version

(अनुष्टुभ्)
वृत्तं ज्ञानस्वभावेन ज्ञानस्य भवनं सदा।
एकद्रव्यस्वभावत्वान्मोक्षहेतुस्तदेव तत्।। १०६ ।।

(अनुष्टुभ्)
वृत्तं कर्मस्वभावेन ज्ञानस्य भवनं न हि।
द्रव्यान्तरस्वभावत्वान्मोक्षहेतुर्न कर्म तत्।। १०७ ।।

(अनुष्टुभ्)
मोक्षहेतुतिरोधानाद्बन्धत्वात्स्वयमेव च।
मोक्षहेतुतिरोधायिभावत्वात्तन्निषिध्यते।। १०८ ।।

have A ja arthanA kaLasharUp be shloko kahe chhe-

shlokArtha– [एकद्रव्यस्वभावत्वात्] gnAn ekadravyasvabhAvI (-jIvasvabhAvI-) hovAthI [ज्ञानस्वभावेन] gnAnanA svabhAvathI [सदा] hammeshAn [ज्ञानस्य भवनं वृत्तं] gnAnanun bhavan thAy chhe; [तत्] mATe [तद् एव मोक्षहेतुः] gnAn ja mokShanun kAraN chhe. 106.

shlokArtha– [द्रव्यान्तरस्वभाववात्] karma anyadravyasvabhAvI (-pudgal-svabhAvI-) hovAthI [कर्मस्वभावेन] karmanA svabhAvathI [ज्ञानस्य भवनं न हि वृत्तं] gnAnanun bhavan thatun nathI; [तत्] mATe [कर्म मोक्षहेतुः न] karma mokShanun kAraN nathI. 107.

have AgaLanA kathananI sUchanAno shlok kahe chhe-

shlokArtha– [मोक्षहेतुतिरोधानात्] karma mokShanA kAraNanun tirodhAn karanArun hovAthI, [स्वयम् एव बन्धत्वात्] te pote ja bandhasvarUp hovAthI [च] ane [मोक्षहेतुतिरोधायिभावत्वात्] te mokShanA kAraNanA * tirodhAyibhAvasvarUp hovAthI [तत् निषिध्यते] tene niShedhavAmAn Ave chhe. 108.

* * *

samayasAr gAthA 1pa6 mathALu

have, paramArtha mokShakAraNathI anya je karma teno niShedh kare chhe- * tirodhAyi = tirodhAn karanAr


PDF/HTML Page 1591 of 4199
single page version

AtmAno je vItarAgasvabhAv chhe te-rUpe pariNamavun e ja paramArtha mokShanun kAraN chhe. e sivAy dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdinA shubhabhAv je rAg chhe te mokShanun kAraN nathI em have kahe chhe-

* gAthA 1pa6 TIkA uparanun pravachan *

‘paramArtha mokShahetuthI judo, je vrat, tap vagere shubhakarmasvarUp mokShahetu keTalAk loko mAne chhe, te Akhoy niShedhavAmAn Avyo chhe.’

juo, AtmA shuddha chaitanyasvarUp bhagavAn sadAy vItarAgasvabhAvI chhe. te vItarAgasvarUpe nirAkuL AnandanA svabhAve nirvikAr pariName te paramArtha kahetAn satyArtha mokShamArga chhe. have enAthI judo vrat, tap vagere shubhakarmarUp-shubhabhAvarUp je rAg chhe tene keTalAk loko mokShano upAy mAne chhe teno samagrapaNe niShedh karavAmAn Avyo chhe em kahe chhe. arthAt te vratAdino rAg mokShanun kAraN nathI em spaShTa kahevAmAn Ave chhe. gAthA 1pa4 mAn vrat, niyam, shIl, tap, ityAdi-em chAr bol lIdhA chhe. ahIn pahelo ane chhello vrat ane tapano bol kahIne e badhAno AmAn samAvesh karIne kahyun ke e saghaLo je puNyano bhAv chhe tene keTalAk agnAnI loko mokShano mArga mAne chhe paN te mokShano mArga nathI. e vratAdinA rAgane mokShanA hetupaNe Akhoy niShedhavAmAn Avyo chhe.

pahelAn koInA maraN pachhI bAIo chhAjiyAn letI. emAnthI jo koI barAbar chhAjiyAn na le to bIjI bAIo Takor kare ke-A shun lAkaDun bhAgyun chhe te barAbar chhAjiyAn nathI letAn? em Aje koI bAIe varShItap, upavAs vagere karyA hoy ane pote kharcha karIne ujamaNun kare evI sampattivAn hoy paN jo kharcha karIne enun ujamaNun na kare to bIjI bAIo Takor kare ke-shun A te kAI lAnghaNo karI chhe te ujamaNun nathI karatAn? are! dharmane nAme A vrat ane tap karIne rAganA malAvA kare e badhA (AtmAnAn) chhAjiyAn lenArA chhe; kemake emAn AtmA kayAn chhe? AtmAne to rAganA premamAn maraNatol karI nAkhyo chhe. shun thAy? atyAre to vItarAg mArga paDayo rahyo ekakor ne bIjo mArga chAle chhe. ahIn kahe chhe evo bIjo mArga jainashAsanamAn chhe ja nahi. bhAI! A samajavun paDashe hon; nahitar avatAr khalAs thaI jashe. (eLe jashe). arere! A sAmbhaLavAnuny maLe nahi e bichArA shun kare? kayAn jAy? mAthe paribhramaN Ubhun rahe.

TIkAmAn ‘keTalAk loko mAne chhe’-em kahyun chhe. pAThamAn to lIdhun chhe ke-‘ववहारेण विदुसा पवट्टंति’-vidvAno vyavahAramAn pravarte chhe. vidvAno eTale shAstranA pAThI, shAstranA vAnchanArA shAstra vAnchIne emAnthI vyavahAr shodhIne kADhe chhe. eTale em


PDF/HTML Page 1592 of 4199
single page version

ke A vrat, tap, shIl vagere mokShamArga chhe em shAstra bhaNI-bhaNIne artha kADhe chhe, ane em varte chhe. ahIn kahe chhe ke teo (-shAstra bhaNIne paN) mUDh agnAnI chhe ane temano mokSha thato nathI; kemake te vratAdino rAg vItarAgamArgathI-mokShamArgathI judo anya chhe.

juo, bhagavAn kundakundanA samayamAn paN shAstranun paThan karanArA koI vidvAno vyavahArathI dharma thAy em mAnanArA hashe. tyAre to gAthAmAn kIdhun ke-‘मोत्तूण णिच्छयट्ठं ववहारेण विदुसा पवट्टंति’ vidvAno nishchayane chhoDIne eTale ke-shuddha chidAnandaghan pUrNAnandano nAth prabhu AtmA- ene chhoDI daIne vyavahAramAn vratAdinA rAgamAn varte chhe paN ‘परमट्ठमस्सिदाण’...paramArthane Ashrit yatIshvarone ja karmano nAsh AgamamAn kahyo chhe. ahAhA...! svarUpamAn gupta thayelA antar-AnandamAn ramanArA munivarone ja AgamamAn mokSha kahyo chhe. bhAI! tun vrat, tap ityAdi vyavahArane mokShanun kAraN mAne chhe paN shuddha chaitanyasvarUpanA Ashraye pragaT thatAn vItarAgapariNatirUp samyagdarshan-gnAn ane chAritra ja mokShanun kAraN chhe.

bichArAne khabar na maLe ke-Anand shun ane dukh shun? ane manDI paDe vrat ane tap karavA. paN bhAI! e vrat ane tapano rAg badho dukh ane AkuLatA chhe. shun thAy? nirAkuL Anand joyo (anubhavyo) hoy to AkuLatAnI khabar paDe ne? e meLave konI sAthe? bIjo sAcho mAl joyo hoy to meLave ne ke A mAl khoTo chhe? em ne em AndhaLe-baherun kUTe rAkhe chhe. paN enun phaL bahu Akarun Avashe prabhu!

ahIn kahe chhe-yativarone eTale munivarone-santone paramArtha kahetAn shuddha AtmAnA Ashraye mokShano mArga ane mokSha thAy chhe ane vyavahAramAn lInapaNe je vidvAno varte chhe temane to bandh ja thAy chhe, sansAr ja phaLe chhe. bandhanA kAraNane teo mokShanun kAraN samaje chhe te emanun agnAn ane mithyAtva chhe. vItarAgano Avo mArga chhe bApA! laukikathI sAv judo. Avo mArga kadI sAmbhaLavA na maL‌yo hoy eTale shun satya kAI bIjun thaI jAy? satya to trikAL je chhe te ja chhe.

prashna– paN e (-vratAdi) vyavahAr mokShamArga to chhe ne?

uttara– vyavahAr mokShamArga to kathanamAtra chhe. vyavahAr mokShamArga kAI mokShamArga nathI. e to sAchA mokShamArganA sahachArI rAgane upachArathI mokShamArga kahIne vyavahAramokShamArga kahyo chhe. (e to bAhya yathAsambhav rAg kevo chhe te batAvanArun nimittanun kathan chhe). are! Am ne Am nishchay-vyavahAramAn bharamAIne prabhu! tun chorAsInA avatAr karI-karIne rakhaDI maryo chhe!


PDF/HTML Page 1593 of 4199
single page version

shAstramAn vyavahAranI pradhAnatAthI kathan karyun hoy eTale vidvAno (-koI panDito) ene yathArtha samajyA vinA vyavahArathI-rAgathI mokSha thavAnun mAne chhe. juo, shAstra bhaNIne paN emAnthI Avun (viparIt) kADhe chhe! 11 mI gAthAmAn to panDit shrI jayachandajIe bhAvArthamAn chhelle sundar khulAso karyo chhe ke-‘‘prANIone bhedarUp vyavahArano (-rAgano) pakSha to anAdikALathI ja chhe, ane eno upadesh paN bahudhA sarva prANIo paraspar kare chhe. vaLI jinavANImAn vyavahArano upadesh shuddhanayano hastAvalamb (sahAyak) jANI bahu karyo chhe; paN enun phaL sansAr ja chhe.’’ juo, A bhAvArtha! shun bhAvArtha karyo chhe jayachandajIe! Anun nAm te panDit.

ahIn kahe chhe ke-bhagavAn trilokInAth tIrthankaradevanI vANImAn vrat, niyam, shIl, tap, bhakti, pUjA ityAdi jeTalA koI shubhabhAv chhe te badhAyano mokShamArgamAn niShedh karyo chhe; eTale ke te mokShamArga nathI. ‘Akhoy’ niShedhavAmAn Avyo chhe em kahyun chhe ne! matalab ke-vyavahAr kathanchit lAbh kare ane kathanchit nA kare em vAt nathI. ‘Akhoy’ shabda mUkIne mokShamArgamAn kinchit paN lAbh na kare em artha sUchit karyo chhe. arthAt vratAdinA rAgamAn mokShamArga nahi ane mokShamArgamAn vratAdino rAg nahi em sUchit karyun chhe. samajANun kAI...? have enun kAraN samajAve chhe-

‘kAraN ke te (mokShahetu) anyadravyanA svabhAvavALo (arthAt pudgalasvabhAvI) hovAthI tenA svabhAv vaDe gnAnanun bhavan thatun nathI.’

juo, vyavahAr chhe te anyadravyanA svabhAvamay chhe, chaitanyasvabhAvamay nahi. A je vrat, tap, shIl, sanyam, upavAs, dev-guru-shAstranAn bhakti-pUjA-vinay, shAstra-svAdhyAy ityAdi badhAy je shubharAg chhe te anya dravyanA svabhAvamay chhe arthAt pudgalasvabhAvI chhe, emAn chaitanyano svabhAv nathI. kemake tenA (rAganA, pudgalanA) svabhAv vaDe gnAnanun bhavan- pariNaman thatun nathI tethI vyavahAranA kriyAkAnD vaDe AtmAno nishchay dharma-mokSha-mArga pragaT thato nathI. arthAt vratAdi mokShamArganun sAdhan nathI.

prashna– vyavahArane sAdhan kahyun chhe ne?

uttara– vyavahAr sAdhan ane nishchay sAdhya em sAdhananun nirUpaN Ave chhe paN e to nimittanun gnAn karAvavA mATe vyavahAranayathI nirUpavAmAn Ave chhe. kharekhar to sAdhan ek ja prakAre chhe. vikalpathI judo paDIne andar shuddha chaitanyanun sAdhan sAdhe e ek ja sAdhan chhe. samayasAr nATakamAn banArasIdAse kahyun chhe ke-

‘‘je je vastu sAdhak hain, teU tahAn bAdhak hain,
bAkI rAgadoShakI dasAkI kAn bAtu hen.’’

PDF/HTML Page 1594 of 4199
single page version

ahIn to A khulAso karyo chhe ke vrat, tap Adino bhAv anyadravyanA pudgaladravyanA svabhAvamay hovAthI tenA vaDe gnAnanun eTale AtmAnun bhavan-pariNaman thatun nathI arthAt vItarAgI pariNaman thatun nathI. tethI tenA vaDe mokShamArga kem thAy? (na thAy). tyAre-

jayapuramAn A prashna thayo hato ke-rAg-dveShanA pariNAm jIvanA chhe (jIvanI paryAyamAn thAy chhe). ene pudgalanA kem kahyA?

samAdhAna– samAdhAn em chhe ke-rAg chhe te vastu-tattva (-AtmAno svabhAv) nathI. nIkaLI jAy chhe ne? jo rAg AtmAno svabhAv hoy to nIkaLI na jAy, AtmAthI bhinna na paDe, paN nIkaLI jAy chhe tethI te anyadravyanA svabhAvamay chhe. pudgalanA udayanA sange thAy chhe tethI e badhA pudgalanA ja chhe em kahyun chhe. AtmAnI chaitanyajAtinA nathI ane pudgalanA Ashraye utpanna thAy chhe tethI rAg badhA pudgalanA ja chhe em kahevAmAn Avyun chhe. ahIn pudgalanA kahIne enAthI bhedagnAn karAvyun chhe, sarva rAg chhoDAvyo chhe.

bhagavAn AtmA sachchidAnandasvarUp prabhu sadA gnAnAnandasvabhAvI chhe. ane vrat, tap, bhakti ityAdinA shubhabhAv jaD pudgalasvabhAvI chhe. ahIn kahe chhe-e pudgalasvabhAvI rAg vaDe bhagavAn AtmAnun nirmaL chaitanyanun bhavan-pariNaman thatun nathI. tethI vratAdino rAg mokShanun kAraN thaI shakatun nathI. have Avo mArga; duniyAthI sAv judI chIj chhe bApu! bhagavAn AtmA to nirmaL gnAnAnandasvabhAvI vastu chhe. emAn rAg kayAn chhe? jo hoy to nIkaLI kem jAy? e nIkaLI jAy chhe mATe e AtmAnI chIj nathI. e nIkaLI jatAn ekalo bhagavAn dravyasvabhAv, shuddha chaitanya, gnAn-Anand rahI jAy chhe. AvA chaitanyano-shuddhano anubhav te mokShamArga chhe, mokShanun kAraN chhe. je nIkaLI jAy te mokShanun kAraN kem thAy? na thAy.

atyAre to loko tap ne tyAgamAn dharma mAnI beThA chhe. vaLI pAchhun samAchArapatromAn Ave chhe ke-ANe ATalA upavAs karyA, ANe ATalo tyAg karyo, ANe brahmacharyanA hAth joDayA, A dash varShanI bAlikAe paN ATh upavAs karyA, 1p varShanI chhokarIe mAsakhamaN karyun, ityAdi. aho! dhanya chhe temane. ahIn kahe chhe-e badhI kriyA paranA lakShaNavALI, chaitanyanA svabhAvathI rahit, pudgalanA svabhAvanI kriyA chhe. te kriyA mokShanun kAraN thatI nathI kemake tenA (kriyAnA) svabhAv vaDe gnAnanun-AtmAnun bhavan thatun nathI. bhagavAn AtmAnun gnAn ane AnandarUpe thavun-pariNamavun e rAganI kriyA vaDe thatun nathI. bhAre AkarI vAt, bhAI! paN A ja satya vAt chhe.

arere! AvI param satya vAt sAmbhaLavAy maLe nahi eNe kayAn javun bApu! enA kay An utArA thashe? bhAI! A mobhA-AbarU badhA paDayA raheshe. A pAnch-


PDF/HTML Page 1595 of 4199
single page version

pachAs karoDanI mUDI-dhUL badhI paDI raheshe. bApu! e dhUL kayAn tArI chhe? anant gnAn ane anant AnandanI tArI punjI to andaramAn paDI chhe. arere! sarovaranA kAThe Avyo ne tarasyo rahI gayo.

ahIn pudgalanA nimitte thayelA vikArane anyadravyano svabhAv gaNIne enAthI (vikArathI) AtmAno je gnAn ane Anand svabhAv chhe tenun bhavan-pariNaman thatun nathI em siddha karyun. bhAI! A to mUL mudanI rakamanI vAt chhe. eno nishchay karyA vinA badhun (vratAdi) thothethothAn chhe.

have kahe chhe-‘mAtra paramArtha mokShahetu ja ek dravyanA svabhAvavALo (arthAt jIvasvabhAvI) hovAthI tenA svabhAv vaDe gnAnanun bhavan thAy chhe.’

bhagavAn AtmA gnAn ane AnandanA svabhAvavALo chhe. enA pariNamanamAn ekalun je gnAn ane Anandanun pariNaman thAy e ja mokShano hetu chhe. olun hukamachandajInun Ave chhe ne ke-

‘‘main gnAnAnand svabhAvI hUn’’

emAn khUb badhun Ave chhe ke-mAre rang, rAg ane bhed sAthe lesh paN sambandh nathI. bhagavAn AtmA guNI ane gnAn ane Anand enA guN-evo guNabhed ekAkAr svarUp bhagavAnamAn nathI. ahAhA...! bhagavAn AtmA to guNabhedaney sparshato nathI evI abhed ekarUp chIj chhe. AvA AtmAnun gnAnAnandasvabhAve thavun-pariNamavun e mokShamArga chhe. bAkI badhun thothethothAn chhe. AvI vAt AkarI paDe paN shun thAy? satya to jem chhe tem ja chhe.

bhAI! A to bhagavAn jineshvaradev traN lokanA nAth indro ane gaNadharonI samakSha je kahetA hatA te ahIn digambar santo kahe chhe. kahe chhe-anyadravyanA svabhAv vaDe mokShano hetu thAy evI mAnyatA mithyAdarshan arthAt mahApAp chhe; kemake paramArtha mokShano hetu ekadravyanA svabhAvavALo arthAt chaitanyasvabhAvI chhe. tenA (chaitanyanA) svabhAv vaDe gnAnanun-AtmAnun bhavan-pariNaman nirmaL vItarAgabhAvapaNe-AnandapaNe thAy chhe, kemake ek jIvadravyasvabhAv vItarAgasvabhAv chhe. ahAhA...! ek chaitanyadravyanA svabhAve je gnAtApaNe-AnandapaNe- shAntipaNe-svachchhatApaNe-prabhutApaNe gnAnanun-AtmAnun pariNaman thAy e ja mokShano hetu chhe. jeNe shuddha chaitanyathI vyApta bhagavAn AtmA upar draShTi mUkI enun pariNaman shuddha chaitanyamay thayun ane enun e pariNaman mokShanun kAraN chhe.

dayA, dAn, vratanA pariNAm pudgalasvabhAve hovAthI te niShedhavAmAn AvyA chhe. enAthI bhinna ekadravyasvabhAve-chaitanyasvabhAve je pariNaman thAy te mokShano hetu chhe. bhagavAn AtmA svabhAvathI darshan-gnAn-chAritra svarUp chhe. tenun samyak darshan-gnAn-


PDF/HTML Page 1596 of 4199
single page version

chAritrapaNe je AcharaN thAy, svasvarUp AcharaN je thAy te mokShano hetu chhe. tathA jeTalun parasvarUp AcharaN chhe te badhun bandhanun kAraN chhe. bahAramAn babbe mahinAnA santhArA karyA hoy eTale jANe ke samAdhimaraN karyAn; paN bhAI! dhULey emAn samAdhimaraN nathI, sAmbhaLane. samAdhimaraN kone kahevun bApu? jene haju sAchA dev-guru-shAstranI shraddhA nathI ane vratAdinA rAganI kriyAne dharma mAne chhe tene samAdhi-maraN kevun? (tene samAdhimaraN hotun nathI). kadAchit shubhabhAv hoy to svargamAn jAy, paN ethI shun? svargamAn to abhavI paN jAy chhe.

agnAnIne shubhabhAv mithyAtvasahit hoy chhe. mithyAshraddhA sahit shubhabhAv vaDe bhAI! tun navamI graiveyak anantavAr gayo, paN bhavabhramaN na maTayun. mithyAtvasahit shubhabhAv vakhate ghAtIno to bandh thAy chhe ja, sAthe aghAtInun puNya je bandhAy chhe tenA phaLamAn ekAd bhav svarga maLe ke moTo rAjA vA sheThIo thAy topaN shun? mithyAtvanun paramparA phaL to nigod chhe. samajANun kAI...? A moTA karoDapati-ajabapati sheThIA dArU-mAns na khAtA hoy eTale narake to na jAy paN satsamAgam, svAdhyAy ane chintan-manananA abhAve ashubhabhAvanA phaLamAn tiryanchamAn-DhoranI gatimAn ja jAy. shun thAy? evA bhAvanun phaL evun ja chhe.

pAlej dukAn upar sthAnakavAsInAn pustako-AchArAng, sUtrakathAng, dashA vaikAlik, uttarAdhyayan vagere badhAn vAnchyAn hatAn. paN jyAn A samayasAr hAthamAn Avyun ne joyun (avagAhyun) to kahyun ke mokShano mArga to AmAn (darshAvyo) chhe. bIje to ekalI kriyAkAnDanI vAto chhe.

* gAthA 1pa6 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘mokSha AtmAno thAy chhe to tenun kAraN paN AtmasvabhAvI ja hovun joIe.’

juo, A nyAy Apyo-ke mokSha eTale siddhapad AtmAne thAy chhe mATe enun kAraN paN AtmasvabhAvamay ja hovun joIe. matalab ke gnAtA-draShTAnA vItarAgI nirAkuL Anandamay je pariNAm je jIvasvabhAvamay chhe te ja mokShanun kAraN hoI shake, ane chhe. have kahe chhe-

‘je anyadravyanA svabhAvavALun hoy tenAthI AtmAno mokSha kem thAy?’

A dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, pUjA ityAdino bhAv anyadravyanA svabhAvavALo chhe. rAgasvabhAvI chhe ne? rAg kAI jIvasvabhAv chhe? jo hoy to rAg nIkaLI kem jAy? juo, A je vItarAg thayA temane rAg nIkaLI gayo ne vItarAgatA rahI gaI. tethI rAg anyadravyanA svabhAvavALo chhe ane tethI rAgathI AtmAno mokSha thaI shake nahi, arthAt rAg mokShanun kAraN chhe nahi.


PDF/HTML Page 1597 of 4199
single page version

have AvI vAt sAmbhaLavA na maLe ene dharma thAy ke di? ek to bAyaDI-chhokarAn sAchavavAn ane dhandho-vepAr karavo ityAdi sansAranAn kAm ADe bichAro navaro na thAy ane kadAchit mAnD navarAsh laI sAmbhaLavA jAy to maLe Undhun ke-vrat karo, tapasyA karo, sAdhune vahorAvo, dAnamAn paisA vAparo eTale tamane dharma thaI jashe. have Am ne Am jindagI chAlI jAy ane chAr gatinI rakhaDapaTTI UbhI rahe. bhAI! A navarAsh laIne samajavAnun chhe hon.

duniyAmAn to be-pAnch karoDanI sampatti hoy, ghare be-chAr dIkarA hoy ane badhAne rahevAnA AvAs hoy eTale loko tane bhAgyashALI kaheshe paN e kAI bhAgyashALInAn lakShaN nathI. e to bhogashALI eTale bhAngashALI chhe. jem bhAnganun sevan manuShyane bebhAn-pAgal banAve tem A bhogonun sevan tane pAgal banAvanArun chhe. bhAgyashALI to ene kahIe jene AvI satya vAt sAmbhaLavA ane samajavA maLe. A samajyAn vinA to jindagI hArI javAnI chhe bApu!

shvetAmbaramAn 32 sUtramAn ek vipAkasUtra chhe. emAn Ave chhe ke dAn denAro mithyAdraShTi hato paN sAdhu AvyA ane eNe emane harakhathI khUb Adar-satkAr karIne AhAr vahorAvyo ane sansAr parit karyo. have AvI vAt to tadna gap-jUThI chhe. moTI charchA sampradAyamAn nIkaLelI tyAre kahyun hatun ke-paradravyanA Ashraye sansAr maTe e vAt traNakALamAn satya hoI shake nahi.

jem shvetAmbaramAn shatrunjay-mAhAtmyanun pustak chhe tem ek digambar sAdhu pAse sammedashikharajInA mAhAtmyanun pustak hatun. te kahetA hatA ke emAn em lakhyun chhe ke- sammedashikharajInI jAtrA kare ene 49 bhave mokSha thAy. to kIdhun ke A vItarAganI vANI nahi. paradravyanA darshanathI sansAr parit thAy evI vAt traNakALamAn vItarAganI vANI na hoy. ahIn to em kahe chhe ke-dayA, dAn, pUjA, jAtrA, AhAr-dAn ityAdinA bhAv anyadravyasvabhAvI (-pudgalasvabhAvI) hovAthI sansAranun kAraN chhe; te AtmAnA mokShanun kAraN kem thAy? mokSha to AtmAno thAy chhe tethI tenun kAraN paN AtmasvabhAvI ja hovun joIe. rAg vibhAvasvabhAv chhe; enAthI mokShano hetu thAy ane sansAr ghaTe e traNakALamAn bane nahi.

shvetAmbaramAn ek gnAnasUtramAn meghakumArano adhikAr Ave chhe. emAn meghakumAranA jIve pUrve hAthInA bhavamAn sasalAnI dayA pALI, enAthI sansAr parit karyo em Ave chhe. meghakumArano jIv pUrva bhavamAn hAthI hato. teNe koI vakhat vanamAn dav lAge tyAre bachavA mATe ek jojan vistAramAn sAphasUphI karIne manDap karelo. emAn ek vakhat jangalamAn chArekor agni lAgI. eTale badhAn prANIo bachavA mATe manDapamAn


PDF/HTML Page 1598 of 4199
single page version

AvIne UbhAn rahI gayA. manDap prANIothI khIchokhIch bharAI gayo hato. jarAy jagyA na hatI. evAmAn ek sasalun Avyun. e ja vakhate hAthIne page khanjavAL AvI ane jevo khanjavALavA pag Uncho karyo ke e jagAmAn sasalun garI gayun. pachhI jyAre pag nIche mUkavA jato hato tyAn to sasalun joyun; eTale aDhI divas sudhI (dAvAnaL shamI gayo tyAn sudhI) pag emane em Uncho rAkhyo. Am sasalAnI dayA pALI eTale sansAr parit karyo evo pATh chhe. ahIn kahe chhe-anya dravyanA svabhAv vaDe traNakALamAn sansAr ghaTe nahi. dayA AdinA bhAv to anyadravyanA svabhAvamay chhe. te vaDe sansAr kem parit thAy? (na thAy).

mArga Avo chhe bhAI! paN badho pheraphAr thaI gayo, ane bhagavAnanA nAme shAstro banAvIne bichArAone rajhaLAvI mAryA chhe! ahIn to em kahe chhe ke-‘shubh karma pudgalasvabhAvI chhe tethI tenA bhavanathI paramArtha AtmAnun bhavan na thaI shake; mATe te AtmAnA mokShanun kAraN thatun nathI. gnAn AtmasvabhAvI chhe tethI tenA bhavanathI AtmAnun bhavan thAy chhe; mATe te AtmAnA mokShanun kAraN thAy chhe.’

gnAtA-draShTAnA chaitanyamay pariNaman vaDe mokShano hetu thAy chhe ane rAganA pariNaman vaDe mokShano hetu thato nathI. A vAt chhe. Anandano nAth bhagavAn AtmA gnAnano samudra chhe. enI ruchi karI emAn ja nimagna thaIne pariNamavun te AtmasvabhAvI pariNaman chhe ane e nirmaL samyagdarshan-gnAn-chAritranun pariNaman ja mokShanun kAraN thAy chhe. vratAdinA shubhakarmarUp pariNaman to anyadravyasvabhAvI hovAthI tenA vaDe AtmAnun pariNaman thaI shakatun nathI tethI te mokShanun kAraN thaI shakatun nathI.

samudranA taLiye motI hoy chhe. tene levA loko sAdhan sajja thaI taLiye pahonche chhe. tem bhagavAn AtmA gnAnano samudra chhe. tenI andar pUrA taLamAn gnAn ne Anand ane shAnti vagere ratno paDayAn chhe. ahIn kahe chhe-bhagavAn! tun shubhAshubhane bhedIne enA taLamAn jAne jyAn gnAn ane Anand bharyAn chhe? ahAhA...!

‘saheje samudra ulasiyo, mAnhI motI taNAtAn jAy;
bhAgyavAn kar vAvare, enI motIe muThThIo bharAy.’

bhagavAn gnAnasamudra potAnA taLamAn guNaratno laIne uchhaLI rahyo chhe. tyAn je bhAgyavAn eTale dharmI puruShArthI jIv chhe te antaramAn taLamAn pahonchIne Anand, shAnti ane gnAnanAn ratnone prApta kare chhe. tethI tene mokShamArga maLe chhe.

vaLI-‘saheje samudra ulasiyo, mAnhI motI taNAtAn jAy;

bhAgyahIn kar vAvare, enI shankhale mUThIo bharAy.’

PDF/HTML Page 1599 of 4199
single page version

jeo bhAgyahIn eTale puruShArthahIn chhe, taLamAn jatA nathI teone rAg ane puNyanA shankhalA ja hAth Ave chhe. teone sansAr ja prApta thAy chhe. ahA! dharmIne gnAn ane Anand pAke ane puNyanI ruchivALAne sansAr ja pAke chhe. Avun chhe, bApu! mArga Avo chhe bhAI!

tyAre keTalAk kahe chhe-A sonagaDhanun ekAnta chhe. vaLI keTalAk kahe chhe ke kAnajIsvAmI jAdUgar chhe; em ke lAkaDIthI lokone vash karI nAkhe chhe. Am game tem loko DIng hAnke rAkhe chhe. bhAI! A lAkaDI to hAthamAn parasevo thAy te shAstrane na lAge, asAtanA na thAy e mATe rAkhI chhe. ek sukhaDanI hatI e to chorAI gaI. pachhI A plAsTIkanI lAvyA chhe. A lAkaDImAn shun chhe? e to jaD mATI-pudgal chhe. tyAre kahe chhe-Ape mantra lagADayo chhe. mantra-bantra kAI chhe nahi, bhAI! ahIn to tun shuddha gnAn ane Anandano nAth prabhu AtmA chho evo mantra chhe. enI vAt sAmbhaLIne jignAsuo AkarShAy chhe. bas A mantra chhe.

ahAhA...! samajaNano pinD chaitanyarasakand prabhu AtmA chhe. enA svabhAve pariNamavun eTale enA taLamAn draShTi TheravIne vItarAgI pariNatie-samyagdarshan-gnAn-chAritranA bhAve pariNamavun e ekadravyasvabhAvI hovAthI mokShanun kAraN chhe. have Ane ekAnta kaho to ekAnta; e samyak ekAnta chhe. samajANun kAI...? Avun ene Akarun lAge; ane ANe dayA pALI ne ANe upavAs karyA ne ANe karoDonun dAn karyun ityAdi badhun sArun lAge, paN prabhu! ethI dharma nahi thAy. em ne em jindagI vahI jashe, bApA! Avun manuShyapaNun maL‌yun enI ek kShaN paN mahAmUlyavAn chhe; enI ek kShaN sAme karoDo ratnono Dhagalo karo topaN enI kimmat na thAy evun A manuShyapaNun monghu chhe. bhAI! ene viShay-kaShAyamAn ane rAganA rAgamAn ragadoLI na nakhAy.

ahA! A juvAnI jholA khAtI vRuddhAvasthA AvIne UbhI raheshe. pachhI khed karavAthI shun? jyAn sudhI vRuddhAvasthA Ave nahi, indriyo shithil paDe nahi, sharIramAn rog vyApe nahi te pahelAn (tattvadraShTi) karI le bApu! pachhI tArAthI kAI nahi thAy. pachhI to keD dukhashe, mAthu chaDhashe, uTh-bes thaI shakashe nahi, dekhAshe nahi, sambhaLAshe nahi. mATe hamaNAn ja Atmahit karI le. A sADAtraN hAthanA sharIramAn ek ek tasue 96 rog chhe-em bhagavAnanA gnAnamAn Avyun chhe. to AkhA sharIramAn keTalA rog thayA? bhAI! tun gaN to kharo. AmAn amane majhA chhe ane ame sukhI chhIe evI bhramaNA chhoD, viShay-kaShAyanI draShTi chhoD, rAganI draShTi chhoD. e to badhI AkuLatA chhe, bApu! A ahIn bhagavAn kahe chhe te sAmbhaL!


PDF/HTML Page 1600 of 4199
single page version

ke-mokShano mArga to ekadravyasvabhAvI chhe. paramArthe paradravyathI AtmAnun bhavan na thaI shake mATe te AtmAnA mokShanun kAraN thatun nathI. gnAn AtmasvabhAvI hovAthI tenA bhavanathI AtmAne mokShanun kAraN thAy chhe. bhavan eTale thavun-pariNamavun. ahAhA...! gnAnarUpe-AnandarUpe vItarAgabhAvapaNe AtmAnun thavun e ja mokShanun kAraN chhe. A rIte gnAn ja vAstavik mokShano hetu chhe. gnAn eTale shuddha chaitanyasvabhAvI AtmA ja mokShanun kAraN chhe; bIjun kAI mokShanun kAraN chhe nahi.

have A ja arthanA kaLasharUp be shloko kahe chhe-

* kaLash 106 shlokArtha uparanun pravachan *

‘एकद्रव्यस्वभावत्वात्’ gnAn ekadravyasvabhAvI (-jIvasvabhAvI) hovAthI ‘ज्ञानस्वभावेन’ gnAnanA svabhAvathI ‘सदा ज्ञानस्य भवनं वृत्तं’ hammeshAn gnAnanun bhavan thAy chhe.

shun kahyun? A jANavun, shraddhavun ane Tharavun-e ek dravyasvabhAvI eTale jIvasvabhAvI mAtra chaitanyasvabhAvI chhe. ahAhA...! rAganI kriyAthI bhinna paDatAn je antar-pariNaman thayun te chaitanyasvabhAvI hovAthI te gnAnanun kahetAn AtmAnun pariNaman chhe. shuddha AtmadravyanA svabhAvathI shuddha Atmadravyanun bhavan-pariNaman thAy chhe. emAn koI paradravyanA ke rAganA AshrayanI- avalambananI apekShA chhe ja nahi. shrI niyamasAranI bIjI gAthAnI TIkAmAn Ave chhe ke-‘nij paramAtmatattvanAn samyakshraddhAn-gnAn-anuShThAnarUp shuddha ratnatrayAtmak mArga param nirapekSha hovAthI mokShano upAy chhe.’ matalab ke shuddha ratnatrayAtmak mArga shuddha chaitanyanA bhavanamAtra ja chhe. have kahe chhe-

‘तत्’ mATe ‘तत् एव मोक्षहेतुः’ gnAn ja mokShanun kAraN chhe. gnAn eTale svarUpane jANavA-shraddhavAnA pariNAm ane svarUpamAn ja vishrAntapaNe TharavAnA vItarAg pariNAmane pragaT karavA e gnAn ja mokShanun kAraN chhe. juo, A ek kaLashamAn keTalun bharyun chhe! shraddhA-gnAn ane shAntirUp vItarAgI pariNati e ekadravyasvabhAvI chhe ane e ja AtmAnun pariNaman chhe. tethI mokShanun kAraN chhe. rAganI kriyA anyadravyasvabhAvI hovAthI enAthI traNakALamAn dharma thAy nahi. lyo, A 106 thayo; have 107; TIkA chhe ne! enA sArarUp kaLash kahe chhe.

* kaLash 107 shlokArtha uparanun pravachan *

‘द्रव्यान्तरस्वभावत्वात्’ karma anyadravyasvabhAvI (-pudgalasvabhAvI) hovAthI ‘कर्मस्वभावेन’ karmanA svabhAvathI ‘ज्ञानस्य भवनं न हि वृत्तं’ gnAnanun bhavan thatun nathI.

juo, karma eTale vrat, tap, dayA, dAn, pUjA, bhakti ityAdi e badho shubhabhAv anyadravyasvabhAvI-pudgalasvabhAvI chhe. have A sAmbhaLIne loko rAD nAkhe chhe paN bhAI! rAg AtmAno svabhAv chhe ja nahi. jo rAg AtmAno svabhAv hoy to te nIkaLI