PDF/HTML Page 1821 of 4199
single page version
अथ प्रविशति संवरः।
न्यक्कारात्प्रतिलब्धनित्यविजयं सम्पादयत्संवरम्।
व्यावृत्तं पररूपतो नियमितं सम्यक्स्वरूपे स्फुर–
ज्ज्योतिश्चिन्मयमुज्ज्वलं निजरसप्राग्भारमुज्जृम्भते।। १२५।।
samvaramay AtmA karyo, namun teh, man dhArI.
pratham TIkAkAr AchArya mahArAj kahe chhe ke “have samvar pravesh kare chhe” Asrav rangabhUmimAnthI bahAr nIkaLI gayA pachhI have samvar rangabhUmimAn praveshe chhe.
tyAn pratham to TIkAkAr AchAryadev sarva svAngane jANanArA samyaggnAnanA mahimArUp mangaL kare chhe-
shlokArtha– [आसंसार–विरोधि–संवर–जय–एकान्त–अवलिप्त–आस्रव–न्यक्का– रात्] anAdi sansArathI mAnDIne potAnA virodhI samvarane jItavAthI je ekAnt-garvit (atyant ahankArayukta) thayo chhe evo je Asrav teno tiraskAr karavAthI [प्रतिलब्ध–नित्य–विजयं संवरम्] jeNe sadA vijay meLavyo chhe evA samvarane [सम्पादयत्] utpanna karatI, [पररूपतः व्यावृत्तं] pararUpathI judI (arthAt paradravya ane paradravyanA nimitte thatA bhAvothI judI), [सम्यक्–स्वरूपे नियमितं स्फुरत्] potAnA samyak svarUpamAn nishchaLapaNe prakAshatI, [चिन्मयम्] chinmay, [उज्ज्वलं] ujjvaL (-nirAbAdh, nirmaL, dedIpyamAn) ane [निज–रस–प्राग्भारम्] nijarasanA (potAnA chaitanyarasanA) bhAravALI-atishayapaNAvALI [ज्योतिः] jyoti [उज्जृम्भते] pragaT thAy chhe, phelAy chhe.
PDF/HTML Page 1822 of 4199
single page version
तत्रादावेव सकलकर्मसंवरणस्य परमोपायं भेदविज्ञानमभिनन्दति–
कोहो कोहे चेव हि उवओगे णत्थि खलु कोहो।। १८१।।
उवओगम्हि य कम्मं णोकम्मं चावि णो अत्थि।। १८२।।
तइया ण किंचि कुव्वदि भावं उवओगसुद्धप्पा।। १८३।।
क्रोधः क्रोधे चैव हि उपयोगे नास्ति खलु क्रोधः।। १८१।।
bhAvArtha– anAdi kALathI je Asravano virodhI chhe evA samvarane jItIne Asrav madathI garvit thayo chhe. te Asravano tiraskAr karIne tenA par jeNe hammeshane mATe jay meLavyo chhe evA samvarane utpanna karato, samasta pararUpathI judo ane potAnA svarUpamAn nishchaL evo A chaitanyaprakAsh nijarasanI atishayatApUrvak nirmaLapaNe uday pAme chhe. 12p.
tyAn (samvar adhikAranI) sharUAtamAn ja, (bhagavAn kundakundAchArya) sakaL karmano samvar karavAno utkRuShTa upAy je bhedavignAn tenI prashansA kare chhe-
chhe krodh krodh mahInj, nishchay krodh nahi upayogamAn. 181.
karmo ane nokarma kaI paN chhe nahi upayogamAn. 182.
tyAre na kaI paN bhAv te upayogashuddhAtmA kare. 183.
gAthArtha– [उपयोगः] upayog [उपयोगे] upayogamAn chhe, [क्रोधादिषु]
PDF/HTML Page 1823 of 4199
single page version
उपयोगे च कर्म नोकर्म चापि नो अस्ति।। १८२।।
एतत्त्वविपरीतं ज्ञानं यदा तु भवति जीवस्य।
तदा न किञ्चित्करोति भावमुपयोगशुद्धात्मा।। १८३।।
krodhAdikamAn [कोऽपि उपयोगः] koI upayog [नास्ति] nathI; [च] vaLI [क्रोधः] krodh [क्रोधे एव हि] krodhamAn ja chhe, [उपयोगे] upayogamAn [खलु] nishchayathI [क्रोधः] krodh [नास्ति] nathI. [अष्टविकल्पे कर्मणि] ATh prakAranAn karma [च अपि] tem ja [नोकर्मणि] nokarmamAn [उपयोगः] upayog [नास्ति] nathI [च] ane [उपयोगे] upayogamAn [कर्म] karma [च अपि] tem ja [नोकर्म] nokarma [नो अस्ति] nathI.- [एतत् तु] Avun [अविपरीतं] aviparIt [ज्ञानं] gnAn [यदा तु] jyAre [जीवस्य] jIvane [भवति] thAy chhe, [तदा] tyAre [उपयोगशुद्धात्मा] te upayog svarUp shuddhAtmA [किञ्चित् भावम्] upayog sivAy anya koI paN bhAvane [न करोति] karato nathI.
TIkA– kharekhar ek vastunI bIjI vastu nathI (arthAt ek vastunI bIjI vastu kAI sambandhI nathI) kAraN ke bannenA pradesho bhinna hovAthI temane ek sattAnI anupapatti chhe (arthAt bannenI sattA judI judI chhe); ane e rIte ek vastunI bIjI vastu nahi hovAthI ek sAthe bIjIne AdhArAdheyasambandh paN nathI ja. tethI (darek vastune) potAnA svarUpamAn pratiShThArUp (draDhapaNe rahevArUp) ja AdhArAdheyasambandh chhe. mATe gnAn ke je jANanakriyArUp potAnA svarUpamAn pratiShThit (-rahelun) chhe te, jANanakriyAnun gnAnathI abhinnapaNun hovAne lIdhe, gnAnamAn ja chhe; krodhAdik ke je krodhAdikriyArUp potAnA svarUpamAn pratiShThit chhe te, krodhAdikriyAnun krodhAdithI abhinnapaNun hovAne lIdhe, krodhAdikamAn ja chhe. (gnAnanun svarUp jANanakriyA chhe, mATe gnAn Adhey ane jANanakriyA AdhAr chhe. jANanakriyA AdhAr hovAthI em Tharyun ke gnAn ja AdhAr chhe, kAraN ke jANanakriyA ane gnAn judAn nathI. A rIte em siddha thayun ke gnAn gnAnamAn ja chhe. evI ja rIte krodh krodhamAn ja chhe.) vaLI krodhAdikamAn, karmamAn ke nokarmamAn gnAn nathI ane gnAnamAn krodhAdik, karma ke nokarma nathI kAraN ke temane paraspar atyant svarUp- viparItatA hovAthI (arthAt gnAnanun svarUp ane krodhAdik tem ja karma-nokarmanun svarUp atyant viruddha hovAthI) temane paramArthabhUt AdhArAdheyasambandh nathI. vaLI gnAnanun svarUp jem jANanakriyA chhe tem (gnAnanun svarUp) krodhAdikriyA paN chhe em, ane krodhAdikanun svarUp jem krodhAdikriyA chhe tem (krodhAdikanun svarUp) jANanakriyA paN chhe em koI rIte sthApI shakAtun nathI; kAraN ke jANanakriyA ane krodhAdikriyA bhinna bhinna svabhAve prakAshe chhe ane e rIte svabhAvo bhinna hovAthI vastuo bhinna ja chhe. A rIte gnAnane ane agnAnane (krodhAkine) AdhArAdheyapaNun nathI.
PDF/HTML Page 1824 of 4199
single page version
रन्तर्दारुणदारणेन परितो ज्ञानस्य रागस्य च।
भेदज्ञानमुदेति निर्मलमिदं मोदध्वमध्यासिताः
शुद्धज्ञानघनौघमेकमधुना सन्तो द्वितीयच्युताः।। १२६।।
vaLI visheSh samajAvavAmAn Ave chhe-jyAre ek ja AkAshane potAnI buddhimAn sthApIne (AkAshano) AdhArAdheyabhAv vichAravAmAn Ave tyAre AkAshane bAkInAn anya dravyomAn AropavAno nirodh ja hovAthI (arthAt anya dravyomAn sthApavAnun ashakay ja hovAthI) buddhimAn bhinna AdhAranI apekShA prabhavatI nathI (-phAvI shakatI nathI. TharI jAy chhe, udbhavatI nathI); ane te nahi prabhavatAn, ‘ek AkAsh ja ek AkAshamAn ja pratiShThit chhe’ em barAbar samajI javAy chhe ane tethI evun samajI janArane par-AdhArAdheyapaNun bhAsatun nathI. evI rIte jyAre ek ja gnAnane potAnI buddhimAn sthApIne (gnAnano) AdhArAdheyabhAv vichAravAmAn Ave tyAre gnAnane bAkInAn anya dravyomAn AropavAno nirodh ja hovAthI buddhimAn bhinna AdhAranI apekShA prabhavatI nathI; ane te nahi prabhavatAn, ‘ek gnAn ja ek gnAnamAn ja pratiShThit chhe’ em barAbar samajI javAy chhe ane tethI evun samajI janArane par- AdhArAdheyapaNun bhAsatun nathI. mATe gnAn ja gnAnamAn ja chhe, krodhAdik ja krodhAdikamAn ja chhe.
A pramANe (gnAnanun ane krodhAdik tem ja karma-nokarmanun) bhedavignAn bhalI rIte siddha thayun.
bhAvArtha– upayog to chaitanyanun pariNaman hovAthI gnAnasvarUp chhe ane krodhAdi bhAvakarma, gnAnAvaraNAdi dravyakarma, sharIrAdi nokarma-e badhay pudgaladravyanA pariNAm hovAthI jaD chhe; temane ane gnAnane pradeshabhed hovAthI atyant bhed chhe. mATe upayogamAn krodhAdik, karma tathA nokarma nathI ane krodhAdikamAn, karmamAn tathA nokarmamAn upayog nathI. A rIte temane pAramArthik AdhArAdheyasambandh nathI; darek vastune potapotAnun AdhArAdheyapaNun potapotAmAn ja chhe. mATe upayog upayogamAn ja chhe, krodh krodhamAn ja chhe. A rIte bhedavignAn barAbar siddha thayun (bhAvakarma vagereno ane upayogano bhed jANavo te bhedavignAn chhe.)
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [चैद्रूप्यं जडरूपतां च दधतोः ज्ञानस्य रागस्य च] chidrUpatA (chaitanyarUpatA) dharatun gnAn ane jaDarUpatA dharato rAg- [द्वयोः] e banneno, [अन्तः] antarangamAn [दारुण–दारणेन] dAruN vidAraN vaDe (arthAt bhed pADavAnA ugra abhyAs
PDF/HTML Page 1825 of 4199
single page version
vaDe), [परितः विभागं कृत्वा] chotaraphathI vibhAg karIne (-samasta prakAre bannene judAn karIne- ), [इदं निर्मलम् भेदज्ञानम् उदेति] A nirmaL bhedagnAn uday pAmyun chhe; [अधुना] mATe have [एकम् शुद्ध–ज्ञानघन–ओधम् अध्यासिताः] ek shuddha vignAnaghananA punjamAn sthit ane [द्वितीय–च्युताः] bIjAthI eTale rAgathI rahit evA [सन्तः] he satpuruSho! [मोदध्वम्] tame mudit thAo.
bhAvArtha– gnAn to chetanAsvarUp chhe ane rAgAdik pudgalavikAr hovAthI jaD chhe; parantu agnAnathI, jANe ke gnAn paN rAgAdirUp thai gayun hoy em bhAse chhe arthAt gnAn ane rAgAdik banne ekarUp-jaDarUp-bhAse chhe. jyAre antarangamAn gnAn ane rAgAdino bhed pADavAno tIvra abhyAs karavAthI bhedagnAn pragaT thAy chhe tyAre em jaNAy chhe ke gnAnano svabhAv to mAtra jANavAno ja chhe, gnAnamAn je rAgAdikanI kaluShatA-AkuLatArUp sankalpavikalpa-bhAse chhe te sarva pudgalavikAr chhe, jaD chhe. Am gnAn ane rAgAdikanA bhedano svAd Ave chhe arthAt anubhav thAy chhe. jyAre Avun bhedagnAn thAy tyAre AtmA Anandit thAy chhe kAraN ke tene jaNAy chhe ke “pote sadA gnAnasvarUp ja rahyo chhe, rAgAdirUp kadI thayo nathI”. mATe AchAryamahArAje kahyun chhe ke “he satpuruSho! have tame mudit thAo”. 126.
sharUAtamAn panDit jayachandajI mAngalik kare chhe-ke moh arthAt mithyAtva, rAg ane dveShane dUr karIne tathA nishchay samiti, nishchay gupti ane nishchay vrat pALIne jeNe AtmAne samvaramay eTale chaitanyanI nirmaL pariNatirUp karyo chhe tene manamAn (-gnAnamAn) lakShamAn laIne naman karun chhun. jeNe paramAtmapad grahaN karyun ane potAnA AtmAne pavitra samvaramay karyo tene manamAn dhAraN karIne namun chhun em kahe chhe.
A bhedagnAnano alaukik adhikAr chhe. A adhikAranI sharUAt karatAn kaLash TIkAkAr shrI rAjamalajIe pratham ‘OM nama’ karI adhikAr sharU karyo chhe. rAgathI bhinnatva ane svabhAvamAn ekatva sthApit karatun je bhedagnAn teno vistAr karatA adhikAramAn ‘OM nama’ pratham karyun. shAstranA bIjA adhikAramAn A shabda nathI. have-
pratham TIkAkAr AchArya mahArAj kahe chhe ke ‘‘have samvar pravesh kare chhe.’’ Asrav rangabhUmimAnthI bahAr nIkaLI gayA pachhI have samvar rangabhUmimAn praveshe chhe.
PDF/HTML Page 1826 of 4199
single page version
tyAn pratham to TIkAkAr AchAryadev sarva svAngane jANanArA samyaggnAnanA mahimArUp mangaL kare chhe-
juo to kharA A kevun mAngaLik karyun chhe! kahe chhe-‘आसंसार–विरोधि–संवर–जय– एकान्त–अवलिप्त–आस्रव–न्यक्कारात्’ anAdi sansArathI mAnDIne potAnA virodhI samvarane jItavAthI je ekAnt-garvit thayo chhe evo je Asrav teno tiraskAr karavAthI...
juo, anAdithI mithyAtva ane rAgadveShe samvarane utpanna thavA dIdho nathI tethI Asravane garva thayo chhe ke-anAdikALathI (nigodathI mAnDIne) men moTA moTA mAndhAtAone nIche pADayA chhe. moTAn rAjapAT ane hajAro rANIo chhoDI jainano dravyalingI digambar sAdhu thaI jangalamAn rahyo evA mAndhAtAone paN men (-Asrave) pachhADayA chhe-jItI lIdhA chhe. dravyalingI munie panchamahAvrat, gupti, samiti ityAdi badho je rAg chhe tenA premamAn samvarane utpanna thavA na dIdho eTale tyAn Asravano jay thayo. dravyalingI muni panchamahAvrat Adi rAganI kriyAmAn santuShTa thaI mane samvar thAy chhe em AsravanI kriyAmAn samvar mAnI emAn garvit thayo ane paDayo; samvar thayo nahi to Asrav jItyo.
Am anAdikALathI je ekAnt-garvit thayo chhe evA Asravano tiraskAr karavAthI ‘प्रतिलब्ध–नित्य–विजयं संवरं’ jeNe sadA vijay meLavyo chhe evA samvarane ‘सम्पादयत्’ utpanna karatI, ‘पररूपतः व्यावृत्तं’ pararUpathI judI ‘ज्योतिः’ jyoti ‘उज्जृम्भत’ pragaT thAy chhe, phelAy chhe.
ahIn em kahe chhe ke-Asravano nAsh karI je samvar pragaT thayo te have mokShadashA pragaT thAy tyAn sudhI pAchho haThavAno nathI evo vijay samvare prApta karyo chhe. rAgathI pRuthak thaI je eNe Asravane jItyo te jIv sadAy raheshe em A panchamaArAnA munivar kahe chhe. amAro bhagavAn je Anandano nAth ene ame pakaDayo chhe ane tene anubhavIne ame je samvar pragaT karyo chhe te have paDashe nahi; dravya paDe to samvar paDe. (dravya avinAshI chhe tethI samvar have paDashe nahi). amoe have shAshvat vijay meLavyo chhe, have amane Asrav utpanna thashe nahi.
Am to samyagdarshan pAmIne koI jIv paDe chhe em Asrav adhikAranI TIkAmAn AvI gayun chhe. paN ame paDavAnA nathI em apratihat upADathI ahIn vAt karI chhe. benashrInA jAtismaraNagnAnamAn Avyun chhe ne? kShAyikanA be prakAr chhe-em sIdhun kShAyik ane bIjun joDaNI kShAyik; eTale vartamAnamAn kShAyik samakit nathI paN e kShayopasham samakit kShAyikamAn ja javAnun, paDavAnun nahi. ahIn e shailI chhe. joDaNI kShAyik chhe to
PDF/HTML Page 1827 of 4199
single page version
vartamAnamAn kShayopashamabhAve paN e kShayopasham samakit paDe nahi (paDIne mithyAtva na thAy) paN teno vyay thaIne kShAyik samyagdarshan ja thAy. AnandaghanajImAn Ave chhe ke-
anantaguNanA parivAr (AtmA) sAthe samakitamAn sagAI karI chhe; have ame kevaLagnAn sAthe lagna karIshun ja. juo to kharA kevI vAt chhe! kahe chhe-amoe sadAne mATe vijay meLavyo chhe. have pachhI amane samvar TaLIne Asrav thavAno nathI.
hinsA, jUTh, chorI, viShay-vAsanA e badho pAp-Asrav chhe ane vrat, tap, bhakti vagere puNya-Asrav chhe. anAdithI banne Asrav garva karatA hatA ke-amArI jIt chhe. parantu ahIn kahe chhe-gnAnAnandasvarUp je chaitanyalakShmIno bhanDAr bhagavAn AtmA teno ame Ashray karyo chhe ane tethI Asravane pachhADIne (-dUr karIne) amane je samvar pragaT thayo chhe teNe have shAshvat vijay meLavyo chhe; anantakALamAn have ame pAchhA paDavAnA nathI.
jem moTAnAn kaheN pAchhAn phare nahi tem ahIn kahe chhe-amone gnAnanun (bhedagnAnanun) baL prApta thayun chhe, ame kevaLagnAnane varavA nIkaLyA chhIe te ame pAchhA pharIshun nahi. ahAhA...! kundakundAchAryadev pachhI hajAr varShe thayel AchArya amRutachandradeve gajabanI vAt karI chhe. avadhi, manaparyay ane kevaLagnAnano bhale virah ho, paN andaranA chidAnand bhagavAnano virah tUTI gayo chhe. sachchidAnand prabhu AtmAnA amane bheTA thayA chhe ane enI draShTipUrvak ame emAn TharyA chhIe tethI ame kahIe chhIe ke ame sadAy mATe Asrav upar vijay meLavyo chhe. have Asrav vijay pAme ane mithyAtva ane rAgadveSh thAy em kadIy banashe nahi. aho! shun apratihat bhAv ane shun mAngalik! aho! asAdhAraN mAngalik karyun chhe! AvI vAt bIje kayAny chhe nahi.
bhagavAn (mahAvIr) pachhI pandaraso varShe AchArya amRutachandra thayA te kahe chhe- amane pUrNAnandano nAth bhagavAn AtmAnA bheTA thayA chhe ane ame samvar pragaT karyo chhe, samyagdarshan- gnAn ane shAntinI adbhut dashA pragaT karI chhe; ame Asrav upar kAyamI vijay meLavyo chhe. rAgathI bhinna evun je bhedagnAn ame pragaT karyun chhe te have em ne em raheshe, rAgamAn ekatA thashe e vAt have chhe ja nahi. anantakAL paryant have amAro vijayaDanko chhe ane AsravanI hAr chhe. have ame kevaLagnAn laIshun ja.
bApu! A to ekalun mAkhaN chhe. jagat bahAramAn-strImAn, lakShmImAn, bangalAmAn, AbarUmAn sukh kalpe chhe paN e to ekalA jheranA pyAlA chhe ane A (samvaranI dashA) nirvikalpa amRutanA pyAlA chhe. kundakundAchAryadev to mahAvidehamAn bhagavAn pAse gayA
PDF/HTML Page 1828 of 4199
single page version
hatA, parantu amRutachandrAchAryadev bhagavAn pAse gayA nahotA. paN tethI shun? potAnA chidAnand bhagavAn pAse to gayA hatA ne? ethI ja teo kahe chhe-ame Asrav upar vijay meLavyo chhe, Asravane pachhADayo chhe, dUr karyo chhe. have amane kevaLagnAn thashe paN Asrav thashe nahi.
‘Asravano tiraskAr karyo’-eTale ke shubhabhAvano Adar chhoDayo ane potAnA chaitanyasvabhAvano Adar karyo. jyAnsudhI shubhabhAvano Adar hato tyAnsudhI mithyAtva hatun. svabhAvano Adar karatAn ja Asrav tiraskRut thayo. pote potAmAn gayo tyAn Asrav chhUTI gayo. bApu! anAdithI tun rAgane paDakhe chaDhIne janma-maraNanA chakrAvAmAn herAn thaIne marI gayo. ahIn gnAnAnandasvarUp bhagavAnanA paDakhe je chaDayA te kahe chhe-ame chaDayA te chaDayA, have ame pAchhA paDavAnA nathI.
jem moTA pattharane vachamAn taD-sAndh hoy chhe. tyAn kANun pADI surang chAmpatAn hajAro maN paththaranA judA kaTakA thaI jAy chhe. tem bhagavAn AtmA-atIndriy mahApadArtha prabhu kAraN paramAtmA ane rAg vachche taD chhe, sAndh chhe. tyAn pragnAchhINI nAkhatAn phaDAk daIne AtmA ane rAg judA paDI jAy chhe.
tyAre ek bhAI pUchhatA hatA ke tame AtmAne kAraNaparamAtmA kaho chho to kArya je Avavun joIe te kem Avatun nathI?
samAdhAna– bhAI! jeNe vishvAsamAn bhagavAn pUrNAnandamay kAraNaparamAtmAno svIkAr karyo tene kAraNanun kArya samakit AvyA vinA rahe nahi. paN kAraN paramAtmA chaitanyamUrti prabhu AtmAno vishvAs chhe tane? anAdithI ek samayanI paryAyamAn ramatun mAnDI chhe, paryAyane ja potAnun svarUp mAnyun chhe. bhAI! tun puNya karI-karIne anantavAr navamI graiveyak gayo, tane navapUrvanI labdhi paN thaI, parantu kAraNaparamAtmAmAn draShTi karI tene jANyo nahi; shubhabhAv ane gnAnanA ughADanI paryAyanI ruchi karI paN bApu! bhagavAn AtmA trikALI dravya kAraNaparamAtmA prabhu ek samayanI paryAy jeTalo nathI. ek samayanI paryAyamAn trikALI bhagavAn gnAyakanun gnAn Ave paN bhagavAn gnAyak na Ave. ahAhA...! anantaguNano sAgar bhagavAn AtmA chhe; tenun purun gnAn paryAyamAn Ave, enI pUrI shraddhA paryAyamAn thAy paN vastu trikALI to bhinna ja rahe. AvA trikALI akhanD ekarUp chaitanyadravya-kAraNaparamAtmAno antasanmukh thaI vishvAs karatAn samakit Adi kArya pragaT thAy chhe. samajANun kAI...?
bhAI...! AtmA to AtmA chhe; enI draShTi ane sthiratAnI jarUr chhe. enA kArya mATe bahu panDitAInI-kShayopashamanI jarUr chhe em nathI. pashuno AtmA paN enI ruchi karIne samakit pAme chhe. hajAro yojananA lAmbA magaramachchhane paN samyagdarshan
PDF/HTML Page 1829 of 4199
single page version
thAy chhe. ahIn munirAj em kahe chhe ke ame gnAnAnandanI mUrti atIndriy sukhano sAgar evA trikALI bhagavAn AtmAnI draShTipUrvak rAgane jItyo chhe. ahAhA...! vastu AtmA paripUrNa gnAyakatattva chhe. emAn draShTi bAndhIne ame Asrav par sadAne mATe vijay prApta karyo chhe. ahAhA...! jeNe nitya vijay prApta karyo chhe evA samvarane utpanna karatI, pararUpathI judI chaitanyajyoti amane pragaT thaI chhe have kahe chhe-
kevI chhe te chaitanyajyoti? ‘सम्यक्–स्वरूपे नियमितं स्फुरत्’ potAnA samyak svarUpamAn nishchaLapaNe-achaLapaNe prakAshit chhe, ‘चिन्मयम्’ chinmay chhe, ‘उज्जवलं’ ujjvaL (nirmaL, nirAbAdh, dedIpyamAn) chhe. vaLI ‘निज–रस–प्राग्भारम्’ nijarasanA (potAnA chaitanyarasanA) bhAravALI-atishayapaNA vALI chhe. AvI chaitanyajyoti pragaT thAy chhe ane phelAy chhe eTale ke te mukta AtmadashAne pAme chhe. dukharUp evA puNya-pApanA banne bhAvone jItIne samvarane pAmelI jyoti Asravane have koI di’ aDashe nahi arthAt have Asrav pharIthI utpanna nahi thAy.
samayasAr gAthA 3 mAn Ave chhe ke darek AtmA potAnA guNaparyAyone chumbato -sparshato TakI rahyo chhe, paradravya ke enA guNaparyAyone kadI aDato-sparshato nathI. ahIn kahe chhe ke AtmA potAnA guN tathA svasamvittirUp evI gnAnanI paryAyane sparshe chhe, rAgane sparshato nathI. ahIn rAgane AtmAnI paryAyamAnthI kADhI nAkhyo. (samvar adhikAr chhe ne?)
nijarasanA bhAravALI eTale shuddha chaitanyarasanA-AnandarasanA-vItarAgarasanA-shAntarasanA bhAravALI-atishayapaNAvALI chaitanyajyoti pragaT thAy chhe. ahAhA...! shun kaLash chhe! alaukik adbhut vAt chhe. jem hajAr pAnkhaDIvALA gulAbanI kaLI bIDAyelI hoy ane vikasit thAy tem anantaguNanI anant pAnkhaDiye vikasit thaI bhagavAn pragaT thAy chhe. lyo, AvI vAt!
anAdikALathI je Asravano virodhI chhe evA samvarane jItIne Asrav madathI garvit thayo chhe. te Asravano tiraskAr-anAdar karIne tenA par jeNe hammeshane mATe jay meLavyo chhe arthAt kevaLagnAn pAmatAn sudhI je rahevAno chhe evA samvarane utpanna karato, samasta pararUpathI judo-paradravya ane parabhAvathI judo ane potAnA svarUpamAn nishchaL evo A chaitanyaprakAsh nijarasanI atishayatApUrvak nirmaLapaNe uday pAme chhe. juo ‘nijarasanI atishayatApUrvak’ eTale chaitanyaprakAsh rAganA kAraN vaDe uday pAme chhe em nahi paN nij chaitanyarasanA kAraNe uday pAme chhe; pahelAn
PDF/HTML Page 1830 of 4199
single page version
(chaitanyaprakAsh pragaTayo te pahelAn) rAg mand hato enAthI uday pAme chhe em nathI. samajANun kAI...?
tyAn (samvar adhikAranI) sharUAtamAn ja (bhagavAn kundakundAchArya) sakaL karmano samvar karavAno utkRuShTa upAy je bhedavignAn tenI prashansA kare chhe. bhedavignAn samvar karavAno utkRuShTa upAy chhe. samayasAr nATakamAn Ave chhe ne ke-
dhobI antar AtamA dhovai nijagun chIr.’’
adhikAr sUkShma chhe. dhyAn daIne sAmbhaLe to samajAy tevo chhe. shun kahe chhe? ‘kharekhar ek vastunI bIjI vastu nathI (arthAt ek vastunI bIjI vastu kAI sambandhI nathI).’
juo, kharekhar eTale yathArtha draShTithI joIe to ek vastunI bIjI vastu chhe nahi. A AtmA gnAyakasvarUp chidAnandamay vastu chhe ane dayA, dAn, vratAdinA pariNAm Asrav tattva chhe. ahIn kahe chhe-e Asrav tattva Atmatattvanun nathI. ‘खलु’ em kahyun chhe ne? eTale ke vAstavikapaNe ek vastunI bIjI vastu nathI. rAganA pariNAm AtmAnA nahi ane AtmA rAgano nahi. bhAI! jene samvar nAm dharma pragaT karavo hoy, dharmanI pratham sIDI evun samyagdarshan pragaT karavun hoy enA mATe A vAt chhe. bhagavAn AtmA sachchidAnand prabhu - ‘siddha samAn sadA pad mero’ evun je potAnun svarUp e puNya-pApanA bhAvano thato nathI. ahAhA...! A to gajab TIkA chhe!
ek vastu bIjI vastunI kAI paN sambandhI nathI ane ek vastunI bIjI vastu kAI paN sambandhI nathI. gajab vAt! bhagavAn AtmA sahajAnandasvarUpI sadA param gnAn ane Anand svarUp chhe. ahIn kahe chhe-dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdinA shubhabhAv bhagavAn AtmAnA (sambandhI) thatA nathI ane AtmA e shubhabhAvamAn Avato nathI. Avun andar bhedavignAn karavun enun nAm samyagdarshan chhe. puNya-pApanA pariNAm e AtmAnI chIj nathI kemake e to Asrav tattva chhe jyAre AtmA gnAyak tattva siddhasvabhAvI chhe. be chIj bhinna bhinna chhe. AtmAmAn Asrav nahi ane AsravamAn AtmA nahi.
PDF/HTML Page 1831 of 4199
single page version
pAThamAn shabda chhe ke-‘upayogamAn upayog chhe.’ upayogamAn krodh nathI. ‘upayogamAn upayog chhe eTale ke rAgathI bhinna paDI je jANavA-dekhavAnun (gnAnamay) pariNaman thayun emAn upayog eTale AtmA chhe. jANanakriyA e gnAnanun svarUp chhe. AtmAnun svarUp ja jANanakriyA chhe. ahIn AtmAnA AdhAre jANanakriyA chhe em na lIdhun kemake ahIn em batAvavun chhe ke rAgathI bhinna paDI je jANanakriyA thaI emAn ‘A AtmA chhe’ em AtmA jaNAyo. mATe jANanakriyA te AdhAr ane AtmA Adhey em ahIn lIdhun chhe. adhikAr khUb jhINo chhe; ekalun mAkhaN chhe.
‘upayogamAn upayog chhe’ eTale rAgathI bhinna paDIne je bhedavignAn karyun te jANanakriyAmAn AtmA chhe arthAt jANanakriyAmAn AtmA jaNAy chhe. jANanakriyAmAn AtmA chhe, emAn rAg nathI ane rAgamAn AtmA nathI.
bhAI! A to janma-maraNanI gAnTh gALavAnI vAt chhe. sansAranAn pAp to anantavAr karyAn ane puNya paN anantavAr karyAn. ek narakanA bhav sAme asankhya svarganA bhav-e rIte anantA narakanA ane enAthI asankhyaguNA anantA svarganA bhav karyA. je puNyanA phaLamAn svarganA bhav thayA te puNyanA pariNAm AtmAmAn nathI. vyavahAraratnatrayano vikalpa je puNya chhe te AtmAmAn nathI ane AtmA e vyavahAraratnatrayamAn-puNyamAn nathI. bhAI! puNyathI AtmA jaNAy evI vastu AtmA nathI. rAgathI-puNyathI bhinna paDI, gnAnanI pariNatimAn AtmAne lakShamAn letAn, temAn (jANanakriyAmAn) AtmA jaNAy chhe.
rAg chhe te jaDamAn-ajIvamAn jAy chhe. dev-guru-shAstranI shraddhAno rAg, shAstra bhaNavAno vikalpa ke panchamahAvratAdinA pariNAm e badhA jaDamAn jAy chhe. AtmAnA AdhAramAn e jaD chhe nahi; tem AtmAnA AdhAre e jaD thAy chhe em paN nahi. bhAI! vyavahAraratnatrayanA vikalpa AtmAnA AdhAre thAy chhe em nathI, tem rAganA AdhAre AtmA jaNAy chhe em paN nathI. jem jaD pudgal ane AtmA judA chhe em Asrav ane AtmA judA chhe. sAt tattvamAn bhagavAne Asravatattva ane jIvatattva bhinna bhinna kahyAn chhe. mATe jene bhedagnAn karavun hoy teNe rAgano Ashray chhoDIne gnAyakasvabhAvano Ashray levo joIe.
kharekhar ek vastunI bIjI vastu nathI. mATe AtmA jANanakriyAnA AdhAre jaNAy ane rAg rAganA AdhAre thAy, rAg AtmAnA AdhAre na thAy. vyavahAraratnatrayano rAg AtmAnA AdhAre na thAy, ene parano-nimittano AdhAr-Ashray chhe. enun valaN par taraph chhe.
vyavahAraratnatray karatAn karatAn nishchay pragaTe em koI mAne to te yathArtha nathI.
PDF/HTML Page 1832 of 4199
single page version
vyavahAraratnatray e chIj judI chhe ane jANanakriyAnA AdhAre jaNAy te AtmA chIj judI chhe. AsravabhAv ane chaitanyabhAv ekabIjAnA koI sambandhI nathI. Asrav paN vastu chhe te potApaNe chhe ane parapaNe eTale jIvapaNe nathI. AgaL kaLash 200 mAn paN Avashe ke ek vastune bIjI vastu sAthe kAI sambandh chhe ja nahi.
ek vastunI bIjI vastu nathI; kem? to kahe chhe-‘kAraN ke bannenA pradesho bhinna hovAthI temane ek sattAnI anupapatti chhe (arthAt bannenI sattA judI judI chhe).’
shun kahe chhe A? ke shuddha AtmAnA pradesho ane AsravanA pradesho tadna bhinna bhinna chhe. chhe to asankhya pradesho, paN jeTalA anshamAn Asrav uThe chhe te pradeshone bhinna kahyA chhe.
lyo, loko to kahe chhe-A vrat, tapasyA karo, upavAs karo, bhakti karo, jAtrA karo-ne thaI gayo dharma. bApu! e dharma chhe ja nahi. evA kalesh to anantavAr karyA paN chhAnTo paN dharma thayo nahi. bhAI! tane khabar nathI paN rAg e kalesh chhe, dukh chhe bhagavAn!
jem A AtmA bIjA AtmAno nathI, jem AtmA sharIramAn nathI ane sharIr AtmAmAn nathI tem, ahIn kahe chhe-je dayA, dAn, vrat AdinA vikalpa uThe chhe te rAg chhe ane tenun kShetra-pradesho bhinna chhe ane AtmAnA pradesho bhinna chhe. be vastu ja bhinna chhe kemake bannenA pradesho bhinna bhinna chhe.
AtmAnA asankhya pradeshamAn vikAr thAy chhe, paN jeTalA anshamAnthI vikAr uThe chhe te pradeshone bhinna gaNavAmAn AvyA chhe. Am AsravanA ane AtmAnA pradesho bhinna bhinna hovAthI temane (bene) ek sattAnI anupapatti chhe. asankhya pradeshamAn be bhAg paDe chhe-dravya e paryAy nahi ane paryAy e dravya nahi. kharekhar to nirmaL paryAyanA pradesho (ansho) paN (dhruv AtmAthI) judA chhe paN ahIn enI vAt nathI, ahIn malin paryAyanI vAt chhe. vaLI evI ja rIte jeTalA anshamAn Asrav thAy chhe ane jeTalA anshamAn samvar-nirmaLatA thAy chhe e benA (Asrav ane samvaranA) pradesho paN bhinna bhinna chhe. gajab vAt chhe bhAI! A mAthAnA vAL nathI hotA? emAn koI koI vALamAn chheDe be chheDA hoy chhe; vAL ek ane chheDA be. emAn be chheDA bhinna na paDe, be phaNagA hoy chhatAn chIrI na shakAy. ahIn (gnAnamAn) chirAy chhe enI vAt chhe. alaukik vAt chhe bhAI! digambar santo sivAy AvI vAt bIje kayAny chhe nahi. aho! digambar santo to kevaLInA keDAyatIo chhe.
ahA! Avun durlabh manuShyapaNun ene kayAre maLe ane kayAre ene Avun
PDF/HTML Page 1833 of 4199
single page version
sAmbhaLavA maLe? are! chhatAn haju te pApamAnthI navaro paDato nathI. dhandho-vepAr ane bairAn- chhokarAn sAchavavAmAn ane bhog ane bhoganI sAmagrImAn Akho divas pApakAryamAn gunchAyelo rahe chhe, kadAch ekAd kalAk shAstra sAmbhaLavAno vakhat le to te paN shubhabhAv chhe; enAthI puNya bandhAy paN dharma na thAy. are bhAI! A manuShyapaNun Am ne Am veDaphAI jAy chhe. mithyAdarshan rahe to Ankho minchAIne te kayAny chAlyo jashe. (84 nA avatAramAn evo khovAI jashe ke patto ja nahi lAge).
ahIn kahe chhe-puNya-pApanA bhAv banne Asrav chhe ane (potAnAthI) bhinna chIj chhe. ene potAnA mAnavA e hinsA chhe. paranI dayA pALavAno rAg uThe te hinsA chhe ane ene potAno mAnavo te mahAhinsA (mithyAtva) chhe. rAgathI bhinna paDI bhagavAn gnAyakanA Ashraye jANanakriyA-vItarAgI avasthA thAy te ahinsA chhe ane e ahinsAthI AtmA jaNAy chhe. samajANun kAI...? ‘kAI’ eTale je kahevAy chhe enI gandh paN Ave chhe ke? ahA! Akhun samajAy eno to beDo pAr thaI jAy; mahA kalyAN thaI jAy.
ahAhA...! AtmA Anandakand prabhu chaitanyabimb-anant chaitanyaprakAshano pinD chhe; ane rAg andhakAr chhe. rAg nathI jANato potAne, nathI jANato joDe rahelA chaitanyane; rAg bIjA dvArA (chaitanya dvArA) jaNAy chhe. mATe rAg chhe te jaD svabhAv chhe, ajIv chhe. bhAI? jIvanun jIvan-dharmInun jIvan to sva-anubhav chhe. rAgathI bhinna paDIne bhedavignAnanI pariNati sahit jIvavun e jIvanun jIvan chhe. rAgane kartavya mAnIne jIvavun e to mithyAtvanun jIvan chhe, e chaitanyanun jIvan nathI. ahIn kahe chhe -rAg ane AtmAnA pradesho bhinna chhe, rAg ane nirmaL pariNatinA ansho (pradesho) paN bhinna chhe. aho! bhedagnAnanI A apUrva vAt chhe.
ahIn sudhI ek vastunI bIjI vastu nathI ane Asrav ane AtmAnI bhinna bhinna sattA chhe em be vAt thaI. have trIjI vAt-
‘ane e rIte ek vastunI bIjI vastu nahi hovAthI ek sAthe bIjIne AdhAr- Adhey sambandh paN nathI ja. tethI (darek vastune) potAnA svarUpamAn pratiShThArUp (draDhapaNe rahevArUp) ja AdhAraAdhey sambandh chhe.’
juo shun kahe chhe? ek vastunI bIjI vastu nahi hovAthI arthAt AtmAnI Asravavastu nahi hovAthI vA Asrav Atmavastuno nahi hovAthI AtmA sAthe Asravane AdhAr-Adhey sambandh nathI. rAganA-vyavahAraratnatrayanA AdhAre AtmA jaNAy ke AtmAnA AdhAre vyavahAraratnatray-rAg thAy evo paraspar AdhAraAdhey sambandh chhe nahi. jANanakriyA je AtmAnA svarUpabhUt chhe temAn AtmA jaNAy chhe. mATe AtmAne
PDF/HTML Page 1834 of 4199
single page version
potAnA svarUpabhUt je jANanakriyA temAn pratiShThArUp-draDhapaNe rahevArUp AdhAraAdhey sambandh chhe paN rAgamAn rahevArUp AdhAraAdhey sambandh nathI ja.
AvI vAt! bhAI! A to kolej ja judI jAtanI chhe. A to janma-maraNathI rahit thavAnA abhyAsanI kolej chhe. bhAI! tane puNya-pariNAm mArA evI mAnyatArUp mithyAtvano mahArog thayo chhe. shrImade kahyun chhe ne ke-
rAg ne AtmA bhinna bhinna chIj chhe. je bhinna chhe evA rAgathI AtmAne lAbh mAne ane enun potAne kartApaNun mAne e mithyAtvabhAv chhe. shuddha chaitanyasvarUpane chhoDI je shubharAgano kartA thAy te mithyAdraShTi chhe. ahAhA...! shuddha chaitanyanA bhAnapUrvak rAgathI bhinna paDIne jeNe bhedagnAn karyun evo gnAnI, rAg ho bhale paN rAgano kartA thato nathI. ahAhA...! rAgamAn AtmA nahi ane AtmAmAn rAg nahi evo AtmA to sadA sarvagnasvarUp chhe-jANe saune paN kare koIne nahi evun enun svarUp chhe.
lokone to A vrat karo, tap karo, upavAs karo, bhakti karo-em karo karo e ja jANe dharma chhe. are bhAI! evun to ten anantavAr karyun chhe, abhavI paN kare chhe. chhahaDhALAmAn Ave chhe ne ke-
sAmbhaLane bhAI! e panch mahAvrat ane aTThAvIs mUlaguNanA pAlanano rAg e dukh chhe, Asrav chhe. evA rAganI kriyA to anantavAr karI, paN rAgathI bhinna shuddha chaitanyasvarUp pote chhe evun gnAn-bhedavignAn kadI karyun nahi. bhedagnAn vinA, samyagdarshan vinA samyaggnAn ane samyakchAritra hotAn nathI.
gnAn ane AnandanI pariNatithI Anandano nAth bhagavAn jaNAy chhe. Anandanun ane dukhanun svarUp tadna bhinna bhinna chhe. prabhu! tane A shun thayun? tAro nAth to andar nirmaLAnand sachchidAnand prabhu birAje chhe. jANanakriyA e enun svarUp chhe; jANanakriyAmAn e jaNAy chhe. rAg-Asrav enun svarUp nathI, rAg-AsravathI e jaNAto nathI. rAg to jaDasvarUp chhe. panchamahAvratanA pariNAm paN rAg chhe tethI jaD chhe, dukh chhe, ajIv chhe. AtmAthI enun lakShaN tadna bhinna chhe, enA pradesh judA, tethI enun hovApaNun judun chhe. rAgane ane AtmAne AdhAraAdhey sambandh nathI. rAgano AdhAraAdhey sambandh paN judo chhe.
PDF/HTML Page 1835 of 4199
single page version
ahA...! pAnch-pachAs lAkh rUpiyA maLe eTale jANe hun pahoLo ane sherI sAnkaDI em ene thaI jAy chhe. paN bhAI! e to par chIj chhe ne nAth! jyAre rAgane par chIj kahI tyAn sharIr ane paisA potAnI chIj kayAnthI thaI? A vyavahAraratnatrayanA rAgane paN ahIn par chIj kahI chhe. bApu! tane sAmbhaLavun Akarun lAge paN satya to A chhe bhAI! satyane sankhyAnI jarUr nathI; jhAjhA mAnanAr hoy to e satya em nathI. satya satyapaNe jaNAyun pachhI bhale te ekalo ja hoy, pote ja satya chhe.
Anandano sAgar mITho maherAmaN andar prabhu paDayo chhe. te enI shuddha pariNatimAn jaNAy evo chhe. tethI ahIn shuddha pariNatine AdhAr ane AtmAne Adhey kahyo chhe. vastu sadA paramAtmasvarUp ja chhe; paN e paramAtmasvarUp enA gnAnamAn Ave tyAre paramAtmasvarUp kahevAy ne? A sivAy vrat kare ne bhakti kare ne sammedashikharanI jAtrA kare-e badhun kAI nathI. sAkShAt traNalokanA nAth samosaraNamAn birAjamAn hoy enAn darshan-bhakti kare toy e kAI nathI. e to shubharAg chhe ane e rAg ane AtmA tadna bhinna bhinna chhe.
puruShArthasiddhayupAy nAmanA shAstramAn je bhAve tIrthankaragotra bandhAy e paN hinsA ane aparAdh chhe em kahyun chhe. tIrthankar gotra bAndhyun ene be bhav vadhI gayA. bhAI! amRutanA nAthane sharIr maLe e to kalank chhe. bhAI! mArga to A chhe. ekAnta chhe em kahIne ene tun nA na pAD bhAI! A to samyak ekAnta chhe.
bhagavAn! tArI chIj kevI chhe ane te kem jANAy enI tane khabar nathI. tArI chIjamAn to Anand, Anand, Anand bharyo chhe, ane te gnAnanI-jANanakriyAnI nirmaL pariNatimAn jaNAy chhe. e AnandarUp chIjamAn AsravanA pariNAm thAy e dukharUp chhe. have AvI vAt koI di’ sAmbhaLavA maLI na hoy eTale rAD pADe ke A nishchayanI vAt chhe, nishchayanI vAt chhe; paN bhAI! nishchay eTale ja satya, nishchay nAm yathArtha, vAstavik, nirupachAr satyArtha vastu.
mahAvideh kShetramAn sImandhar, bhagavAn birAje chhe. prabhunun karoD pUrvanun AyuShya chhe. samvat 49 mAn shrI kundakundAchAryadev prabhu pAse gayA hatA ane ATh divas tyAn rahyA hatA. tyAnthI shun lAvyA? to A sandesho lAvyA ke-rAg AtmAno nathI ane AtmA rAgano nathI. AtmA atIndriy gnAn ane Anandano bhanDAr chhe ane rAg dukhano bhanDAr chhe. AchArya bhagavantoe gAthAmAn ane TIkAmAn je kahyun chhe tenun A spaShTIkaraN chAle chhe. chhelle to em kaheshe ke- bhagavAn AtmA chaitanyasvarUp gnAnasvarUp chhe ane dayA, dAn AdinA bhAv, dev-guru-shAstranI shraddhAno rAg ityAdi agnAn chhe arthAt emAn gnAn nathI. rAgamAn gnAn nathI e kAraNe te agnAn chhe, ahIn agnAn eTale mithyAtva
PDF/HTML Page 1836 of 4199
single page version
nahi paN gnAn nahi eTale agnAn em artha chhe. gnAnasvarUpI AtmA rAgamAn nahi ane rAg gnAnasvarUpI AtmAmAn nahi. gnAn (AtmA) ane agnAn (rAg) bhinna bhinna chhe.
bhedagnAn shun chIj chhe e jIvoe sAmbhaLyun nathI; ane enA vinA chAragatimAn rakhaDavun maTe em nathI. navatattvamAn darek tattva bhinna bhinna chhe. rAg Asrav chhe ane AtmA Anandakand prabhu gnAyak chhe. te be vachche AdhAr-Adhey sambandh nathI. vyavahAraratnatrayamAn AtmA jaNAy ane AtmAmAn vyavahAraratnatray hoy em kadI chhe nahi. dharmanI mUL chIj A chhe. rAganA AdhAre AtmA jANavAmAn Ave ane gnAnathI rAganI utpatti thAy em chhe nahi; kemake rAganI utpatti paralakShe thAy chhe ane gnAnanI pariNati svalakShe utpanna thAy chhe. bannenI dishA ane dashAmAn pher chhe. par taraphanI dishAthI rAganI dashA utpanna thAy chhe jyAre sva taraphanI dishAthI dharmanI dashA utpanna thAy chhe. bhAI! dharmanI dashAno Ashray sva chhe, rAg nahi, par nahi. aho! dharma koI asAdhAraN alaukik chIj chhe.
ahIn kahe chhe-rAg AdhAr ane AtmA Adhey ke AtmA AdhAr ane rAg Adhey em chhe nahi. hajI to A samyagdarshan kem thAy enI vAt chAle chhe. samyagdarshan vinA, AtmAnA anubhav vinA chAritra traNakALamAn hotun nathI. agnAnInAn vrat ne tapane bhagavAne (mUrkhAI bharyAn) bALavrat ane bALatap kahyAn chhe. bhAI! tun anantavAr samosaraNamAn gayo, bhagavAnanI anantavAr pUjA karI, hIrAnA thAL, maNiratnanA dIvA ane kalpavRukShanAn phUl vaDe anantavAr bhagavAnanI AratI utArI. paN e to badho shubhabhAv chhe; emAn kayAn AtmA chhe? A badhun samajavun paDashe hon, nahitar em ne em jIndagI chAlI jashe, ane marIne kayAny DhoramAn-tiryanchamAn chAlyo jaIsh. kadAchit kAI puNyabhAv thayo hashe to mithyAtva sahit svargamAn jashe; paN tethI shun? mithyAtvanun paramparA phaL to nigod ja chhe.
AchArya kundakundadev atIndriy AnandanA svAdanA rasiyA anubhavI puruSh hatA. aho! bhAvalingI munivarone paryAyamAn prachur AnandanA svAdanun vedan hoy chhe. AchAryadev gAthA pa mAn kahe chhe-hun mArA nijavaibhavathI samayasAr kahIsh. tyAn nijavaibhav kevo chhe tenun varNan karatAn kahe chhe-‘‘sundar je Anand tenI chhApavALun je prachur-svasamvedanasvarUp svasamvedan, tenAthI jeno janma chhe.’’ juo A dharma ane A munipaNun! panchamahAvrat pALatA hatA ane nagna hatA em tyAn na kahyun; kAraN ke e mUnipaNun kayAn chhe?
samayasAr gAthA 72 mAn AtmAne ‘bhagavAn AtmA’ em traNavAr AchArya amRutachandre kahyun chhe. ahAhA...! tun bhagavAn AtmA chho ne? bhagavAn! tArA mahimAno
PDF/HTML Page 1837 of 4199
single page version
koI pAr nathI. nAnA bALakane jem enI mA pAraNAmAn jhulAvI enAn vakhAN kare chhe ane suvADI de chhe tem ahIn AchAryadev AtmAne ‘bhagavAn AtmA’ kahI agnAnamAnthI jagADe chhe. kahe chhe-jAg re jAg, nAth! tun traNalokano nAth chhe. tArI punjImAn to anant anant AnandanI lakShmI bharI chhe. A samyagdarshanamAn atIndriy Anandano je svAd Ave chhe te tArI chaitanyapunjImAnthI Ave chhe. e (chaitanyalakShmI) tArI punjI chhe; A dhUL (dhan) te tArI punjI nahi. A sharIr-barIr to hADakAnno mALo chhe. ane emAn je saDan-galananI kriyAo thAy chhe e badhI jaDanI kriyAo chhe.
juo, kriyA traN prakAranI chhe-
1. jaDanI kriyA. A chAlavAnI, bolavAnI, khAvApIvAnI ityAdi je sharIranI kriyA chhe te jaDanI kriyA chhe, AtmAnI nahi.
2. vibhAvik kriyA. andar je rAgAdi pariNaman chhe te vibhAvik kriyA chhe. A dukharUp kriyA chhe. dayA, dAn Adi rAganA pariNAm dukharUp chhe.
3. gnAnanI kriyA. rAgathI bhinna paDIne svarUpamAn antar ekAgra thavun te gnAnanI kriyA chhe. emAn atIndriy Anand Ave chhe. rAgathI bhinna paDI AnandanA nAth upar draShTi paDatAn je gnAnakriyA thaI emAn bhego shuddhatAno Anand Ave chhe. rAgamAn Anand kayAn chhe? strI ke paisAmAn Anand kayAn chhe? (nathI). rAganI utpatti na thAy evI gnAnakriyAmAn-jANanakriyAmAn bhego Anand hoy chhe, ane te dharmInI kriyA chhe.
prashna– to shun jIvonI dayA pALavI te dharma nahi?
uttara– rAganI utpatti na thavI ane jANan-paryAy utpanna thavI ene bhagavAn sAchI dayA kahe chhe. rAganI utpatti thavI e AtmAnI adayA chhe, hinsA chhe. dharmIne dayA Adi rAg Ave chhe paN e dharma chhe em nathI. (vyavahArathI-upachArathI ene dharma kahe chhe e judI vAt chhe).
have AgaL kahe chhe-‘mATe gnAn ke je jANanakriyArUp potAnA svarUpamAn pratiShThit (- rahelun) chhe te, jANanakriyAnun gnAnathI abhinnapaNun hovAne lIdhe, gnAnamAn ja chhe.’
shun kahe chhe? gnAn eTale bhagavAn AtmA ane jANanakriyA eTale chaitanyanI jANavAnI kriyA. rAgathI bhinna paDI svarUpanA lakShe je jANanakriyArUp vItarAgI AnandanI dashA thaI temAn potAnun svarUp pratiShThit chhe arthAt temAn AtmA chhe eTale ke AtmA jaNAy chhe. tethI jANanakriyA te AdhAr chhe ane AtmA Adhey chhe. ahAhA...! shuddha chaitanyasvarUpanA lakShe samyagdarshan-gnAn-AnandarUp je pariNati thaI temAn AtmA
PDF/HTML Page 1838 of 4199
single page version
jANavAmAn Ave chhe mATe tene AdhAr kahyo ane AtmAne Adhey kahyo. A jANanakriyA svabhAvabhUt hovAthI AtmAthI abhinna chhe. mATe kahyun ke gnAn gnAnamAn ja chhe.
vaLI, ‘krodhAdik ke je krodhAdikriyArUp potAnA svarUpamAn pratiShThit chhe te, krodhAdikriyAnun krodhAdithI abhinnapaNun hovAne lIdhe, krodhAdikamAn ja chhe.’
AtmasvabhAvanI aruchirUp je bhAv-krodh, mAn, mAyA ane lobh tene krodhAdi kahyA chhe. svarUpanI aruchinA be prakAr-rAg ane dveSh. temAn svarUpanI aruchi evo je dveShabhAv tenA be prakAr-krodh ane mAn ane svarUp pratyeno anAdar evo je rAg tenA be prakAr-mAyA ane lobh.
AtmA sadA chaitanyamUrti prabhu AnandasvarUpe andar virAje chhe. tene chhoDI jene puNyabhAvanI ruchi chhe tene AtmA pratye dveSh chhe, krodh chhe. ahIn kahe chhe-AtmAnI aruchirUp krodhAdi pariNAmanI kriyA thaI tenA AdhAre krodhAdi chhe. vikAranA pariNamananI kriyAnA AdhAre vikAr chhe, AtmAnA AdhAre vikAr nathI. rAganI kriyA te AtmAnA virodhanI-krodhAdi kriyA chhe. jIvanI krodhAdikanI paryAy anAdithI krodhAdi kriyAmAn chhe; tenI pariNatimAn krodhAdi vikArabhAv AtmAne laIne nathI. vikAr paN potAnA ShaTkArakathI pariName chhe. krodhAdi kriyA eTale vikAranun ShaTkArakarUp je pariNaman temAn krodhAdi chhe, AtmA nathI ane AtmAmAn krodhAdi nathI. svarUpanI viparIt mAnyatArUp je mithyAtvanI kriyA enA pariNamanamAn vikAr chhe, AtmAnA pariNamanamAn mithyAtvAdi vikAr nathI.
krodhAdikriyA eTale krodhAdinun pariNaman; e pariNamanamAn krodhAdi chhe. AtmAnI paryAyamAn krodhAdinun pariNaman nathI. AtmAnI paryAy to jANavun-dekhavun Anand Adi chhe. AtmAnI paryAyamAn bhagavAn AtmA jaNAy chhe kemake emAn bhagavAn AtmA chhe jyAre krodhAdi pariNamanamAn AtmA jaNAto nathI kemake temAn AtmA kayAn chhe ke jaNAy?
ahIn kahe chhe-krodhAdi kriyAnun krodhAdithI abhinnapaNun chhe, jem gnAn ane Anandanun pariNaman gnAnAnandasvarUp AtmAthI abhinna chhe tem krodhAdinun pariNaman krodhAdithI abhinna chhe. krodhAdi pariNamanamAn krodhAdi jaNAy chhe, AtmA nahi. puNya-pAparUp pariNamanamAn puNya- pApanA bhAv chhe em jaNAy chhe. puNya-pApanA bhAvamAn AtmA chhe ane AtmAthI te thayA chhe em chhe nahi. ahIn banne vachchenI gAnThane bhedI-chIrI nAkhI chhe.
jyAnsudhI paryAyabuddhi chhe tyAnsudhI rAganI buddhi chhe. e rAganI buddhinA AdhAre rAg chhe, AtmAnA AdhAre rAg chhe em chhe nahi. krodhAdi kriyAnun krodhAdithI abhinnapaNun hovAne lIdhe arthAt vikAranun pariNaman vikArathI ekamek hovAne lIdhe
PDF/HTML Page 1839 of 4199
single page version
vikAr vikAramAn ja chhe. vikAranun lakSha par chhe, parantu vikAr enA potAnA (vikAranA) pariNamanamAn chhe, AtmAmAn nahi ane par nimittamAn paN nahi. svabhAvanI draShTi vinA rAg ane vikAranun je pariNaman thayun te vikAranun pariNaman vikAramAn chhe, paranA pariNamanamAn nahi tem ja AtmAnA pariNamanamAn paN nahi. paryAyabuddhimAn je vikAr thayo e vikAranA pariNamanano AdhAr vikAr chhe. mithyAdraShTipaNAnun pariNaman mithyAdraShTipaNAmAn chhe em kahe chhe. e pariNamanane potAnun karavun e pariNamananun svarUp chhe; kemake vikAranI ek samayanI paryAy paN potAnA ShaTkArakathI pariNamI rahI chhe, nimittanA kAraNe nahi ane potAnA dravya-guNanA kAraNe paN nahi.
bhAI! A to vItarAganun tattvagnAn chhe jene indro ane gaNadharo ekachitta thaIne sAmbhaLe chhe. ahA! chAr gnAnanA dhArI jene bAr ang ane chaud pUrvanI labdhi pragaT thaI chhe evA gaNadharadev je divyadhvani sAmbhaLe te vANI kevI hoy? param adbhut, alaukik! bhAI! ekavAr sAmbhaL to kharo. kahe chhe-
tArI jANanakriyAmAn tun rahyo chhun. svarUpanA lakShe je gnAn, darshan, Anand ane sthiratAnI kriyA thAy te kriyA svarUpabhUt hovAthI bhagavAn! tun e jANanakriyAmAn rahelo chhun. tun sharIramAn, vANImAn, kuTumbamAn ke rAgamAn rahyo chhun em nathI. samayasAr gAthA 6 mAn Ave chhe ke shubhAshubhabhAvanA svabhAve bhagavAn gnAyak thayo ja nathI. gnAyakabhAv eTale samajaNano pinD, gnAnano sAgar enI gnAnanI pariNatimAn rahelo chhe, shubhAshubhabhAvamAn nahi. shubhAshubhabhAv to jaD chhe. bhAI! A panchamakALamAn paN AtmA gnAyak prabhu to paripUrNa ja chhe; je doSh chhe te paryAyamAn chhe. (e doShanI paryAyamAn AtmA nathI).
A deh to jaD mATI chhe. loDhAnI khIlI vAge tyAre kahe chhe ne ke-pANI lagADasho mA, kemake mArI mATI pAkaNI chhe. lyo, ek bAju mATI kahe ane vaLI pAchhI mArI kahe! mahA vichitra! (agnAnInAn bolavAnAn kAI ThekANAn hotAn nathI).
ahIn kahe chhe-bhagavAn! tAro mahimA aparampAr chhe. tun tArA mahimA bhUlI gayo eTale tane rAganI kriyAno-puNyanI kriyAno mahimA Ave chhe. ahIn kahe chhe- mithyAbhrAntinun pariNaman mithyAbhrAntine laIne chhe, AtmAne laIne nahi; anyathA mithyAbhrAnti AtmAno (traikAlik) svabhAv thaI jAy. A to chaitanyachamatkAranI vAto chhe. bhagavAn tAro chamatkAr tun rAgarahit gnAnanI chamatkArik pariNatimAn jaNAy te chhe. AtmA pavitra shuddha chhe; e pavitra gnAnanun ja svarUp chhe, e ja teno AdhAr chhe, kemake jANanakriyA ane gnAn ekamek chhe. jANavAnI, shraddhAnI, AnandanI vItarAg pariNati AtmAthI judI nathI, ekamek chhe. tethI siddha thayun ke gnAn gnAnamAn ja chhe,
PDF/HTML Page 1840 of 4199
single page version
AtmA AtmAmAn ja chhe. tevI rIte krodh krodhamAn ja chhe, AtmAmAn nahi. dev-guru-shAstranI shraddhAno rAg ane panchamahAvratAdinA pariNAm ityAdi vikAr vikAramAn chhe. AtmAmAn nahi.
‘vaLI krodhAdikamAn, karmamAn ke nokarmamAn gnAn nathI ane gnAnamAn krodhAdik, karma ke nokarma nathI kAraN ke temane paraspar atyant svarUp-viparItatA hovAthI temane paramArthabhUt AdhAraAdhey sambandh nathI.’
pahelAn kahyun ke gnAn gnAnamAn ja chhe ane krodhAdi krodhAdimAn ja chhe. have kahe chhe ke krodhAdikamAn, karmamAn ke nokarmamAn gnAn kahetAn AtmA nathI, ane AtmAmAn krodhAdik, karma ke nokarma nathI. juo, AtmAnun pariNaman-gnAn-shraddhAn-ramaNatArUp pariNaman rAgane laIne, karmane laIne ke nokarmane laIne chhe em nathI. karma mArga Ape to gnAnanun, shraddhAnun pariNaman thAy em nathI. A sharIr, man, vANI, dhanasampatti, kuTumb-parivAr ityAdimAn AtmA nathI. emanA vaDe AtmAne lAbh thAy em bIlakul nathI. niyamasAramAn uddhRut ek shlokamAn Ave chhe ke-bairAn-chhokarAn kuTumb-parivAr vagere dhUtArAonI ToLI AjIvikA mATe ekaThI maLelI chhe. juone, koI rog thayo hoy ane chha mahinA, bAr mahinA lambAy to enI chAkarI karanAr thAkI jAy eTale ene andar em thAy ke-‘khATalo khAlI kare to sArun.’ bachavAno hoy nahi chhatAn lokalAje kharcha karavo paDato hoy, DokaTarane bolAvavA paDatA hoy ane sevAmAn hAjar rahevun paDatun hoy eTale andaramAn Avo vichAr chAle! juo A sansAr! samajANun kAI...?
ahIn kahe chhe ke krodhAdi vikAramAn, karma ke nokarmamAn gnAn-AtmA nathI ane gnAnamAn- AtmAmAn krodhAdi vikAr, karma ke nokarma nathI. kem nathI? to kahe chhe-temane paraspar atyant svarUp-viparItatA chhe. puNya-pApanA bhAvane ane AtmAne paraspar atyant svarUp-viparItatA chhe. tevI ja rIte karma ne sharIrAdine ane AtmAne paraspar atyant svarUp-viparItatA chhe. AtmAnun to jANanasvarUp chhe ane krodhAdinun enAthI viruddha jaDasvarUp chhe. tethI AtmAmAn rang- rAganA bhAv chhe ja nahi.
shubharAgane ane bhagavAn AtmAne paraspar atyant virodh chhe. mATe jo koI kahe ke rAganI mandatA karatAn karatAn dharma thAy vA vyavahAranA kriyAkAnD karatAn karatAn nishchay thAy to e yathArtha nathI. rAg vaDe AtmA jaNAy e traNakALamAn banavA yogya nathI. AtmAnun gnAnasvarUp ane puNya-pApanA bhAvanun svarUp paraspar atyant viruddha hovAthI temane AdhAr-Adhey sambandh nathI. AtmAnI pariNati AdhAr ane rAgAdi Adhey em nathI, vA rAgAdi AdhAr ane gnAn Adhey em paN nathI. aho! amRutane pAnArAn amRutachandranAn A amRut-vachano chhe.