232 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4
आत्मैव ह्यात्मनो भावाः परस्य पर एव ते।। ५६।।
‘[परं अहम् कुर्वे] paradravyane hun karun chhun’ [इति महाहङ्काररूपं तमः] evA paradravyanA kartRutvanA mahA ahankArarUp agnAnAndhakAr- [ननु उच्चकैः दुर्वारं] ke je atyant durnivAr chhe te- [आसंसारतः एव धावति] anAdi sansArathI chAlyo Ave chhe. AchArya kahe chhe ke [अहो] aho! [भूतार्थपरिग्रहेण] paramArthanayanun arthAt shuddhadravyArthik abhedranayanun grahaN karavAthI [यदि] jo [तत् एकवारं विलयं व्रजेत्] te ek vAr paN nAsh pAme [तत्] to [ज्ञानधनस्य आत्मनः] gnAnaghan AtmAne [भूयः] pharI [बन्धनम् किं भवेत्] bandhan kem thAy? (jIv gnAnaghan chhe mATe yathArtha gnAn thayA pachhI gnAn kayAn jatun rahe? na jAy. ane jo gnAn na jAy to pharI agnAnathI bandh kayAnthI thAy? kadI na thAy.)
bhAvArtha– ahIn tAtparya em chhe ke-agnAn to anAdinun ja chhe parantu paramArthanayanA grahaNathI, darshanamohano nAsh thaIne, ek vAr yathArtha gnAn thaIne kShAyik samyaktva Upaje to pharI mithyAtva na Ave. mithyAtva nahi AvatAn mithyAtvano bandh paN na thAy. ane mithyAtva gayA pachhI sansAranun bandhan kaI rIte rahe? na ja rahe arthAt mokSha ja thAy em jANavun. pap.
pharIne visheShatAthI kahe chhe-
shlokArtha– [आत्मा] AtmA to [सदा] sadA [आत्मभावान्] potAnA bhAvone [करोति] kare chhe ane [परः] paradravya [परभावान्] paranA bhAvone kare chhe; [हि] kAraN ke [आत्मनः भावाः] potAnA bhAvo chhe te to [आत्मा एव] pote ja chhe ane [परस्य ते] paranA bhAvo chhe te [परः एव] par ja chhe (e niyam chhe.). pa6.
have pharI pUchhe chhe ke be kriyAno anubhav karanAr puruSh mithyAdraShTi kaI rIte chhe? tenun samAdhAn kare chhe-
‘nishchayathI dvikriyAvAdIo AtmAnA pariNAmane ane pudgalanA pariNAmane pote kare chhe em mAne chhe tethI teo mithyAdraShTi ja chhe evo siddhAnt chhe.’
AtmA rAg paN kare ane bolavAnI bhAShAnI kriyA paN kare em je mAne te