244 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4
samayasAranI sAtamI gAthAmAn lIdhun chhe ke vastu bhedAbhedasvarUp chhe. samajAvavAmAn je bhed paDe chhe te andar bhed chhe. parathI bhinna pADavAnI apekShAe abhed kahevAy paN vastumAn guN ane paryAyano bhed chhe. abhedanI draShTie dravya-guN-paryAy abhed chhe. bhedathI juo to traNano bhed chhe. vastu bhedAbhedasvarUp chhe. kaI apekShAe kathan chhe te yathArtha jANavun joIe. ekAnte abhed kaho to guN-paryAyano bhed siddha nahi thAy ane ekAnt bhed kaho to abhed siddha nahi thAy. mATe bhedAbhedasvarUp vastuno svabhAv chhe. sAtamI gAthAnA bhAvArthamAn chhelle kahyun chhe ke- “vItarAg thayA bAd bhedAbhedarUp vastuno gnAtA thaI jAy chhe.”
vaLI tyAn kahyun chhe-“ahIn koI kahe ke paryAy paN dravyanA ja bhed chhe, avastu to nathI; to tene vyavahAr kem kahI shakAy? tenun samAdhAna- e to kharun chhe paN ahIn dravyadraShTithI abhedane pradhAn karI upadesh chhe. abhedadraShTimAn bhedane gauN kahevAthI ja abhed sArI rIte mAlUm paDI shake chhe, tethI bhedane gauN karIne bhedane tene vyavahAr kahyo chhe. ahIn evo abhiprAy chhe ke bhedadraShTimAn nirvikalpa dashA nathI thatI ane sarAgIne vikalpa rahyA kare chhe; mATe jyAn sudhI rAgAdik maTe nahi tyAn sudhI bhedane gauN karI abhedarUp nirvikalpa anubhav karAvavAmAn Avyo chhe.”
juo A ekAnt! ekAnt abhed e ja samyagdarshanano viShay chhe. anekAnt lakShamAn hovA chhatAn samyak ekAnt je trikAL shuddha dravya abhed ekarUp akhanDAnandarUp chaitanya bhagavAn chhe e ja draShTino viShay chhe. samayasAranI 14 mI gAthAmAn paN samyak ekAntanun kathan Ave chhe ke- “je pote ekAnt bodharUp (gnAnarUp) chhe evA jIvasvabhAvanI samIp jaIne anubhav karatAn sanyuktapaNun abhUtArtha chhe-asatyArtha chhe.” ekAnt gnAyakasvarUp bhagavAn AtmAnI draShTi thayA vinA samyagdarshan thatun nathI. anekAnt upar draShTi rahe eTale ke dravya ane paryAy banne upar draShTi rahe to samyagdarshan na thAy.
vastu abhed chhe em vAt Ave te apekShAthI kathan chhe. parathI bhed chhe mATe potAnI apekShAe abhed kahyuun chhe. tyAn sAtamI gAthAmAn to em kahyun ke abhed je trikALI vastu chhe temAn paryAy nathI, gnAn nathI, darshan nathI, chAritra nathI, bhed vyavahAr paN nathI. e to abhedanI draShTi karAvavAnA prayojanathI paryAyAdi nathI em kahyun chhe. vastu to bhedAbhedasvarUp chhe. vItarAg thayA bAd bhedAbhedano gnAtA thaI jAy chhe. tyAre dravyane jANe chhe, paryAyane paN jANe chhe. paN jyAn sudhI rAgAdik maTe nahi tyAn sudhI bhedane gauN karIne abhedarUp nirvikalpa anubhav karAvavAmAn Avyo chhe.
rAgI prANIne bhed upar lakSha jAy to rAg ja thAy. bhedanun gnAn to kevaLagnAnIne paN chhe. kevaLI bhagavAn bhed-abhed badhun jANe chhe. bhedane jANavun te rAganun kAraN nathI, paN rAgI prANIne bhedanun lakSha thatAn rAg thAy chhe.