262 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4
pharIne visheShatAthI kahe chhe- * kaLash pa6 shlokArtha uparanun pravachan * ‘आत्मा’ AtmA to ‘सदा’ sadA ‘आत्मभावान्’ potAnA bhAvone ‘करोति’ kare chhe ane ‘परः’ paradravya ‘परभावान्’ paranA bhAvone kare chhe; ‘हि’ kAraN ke ‘आत्मनः भावाः’ potAnA bhAvo chhe te to ‘आत्मा एव’ pote ja chhe ane ‘परस्य ते’ paranA bhAvo chhe. te ‘परः एव’ par ja chhe (e niyam chhe). AtmA kAn to potAnA shuddha chaitanyapariNAmane kare, kAn to potAnA ashuddha chaitanyapariNAmane kare. kAn to potAnA samyagdarshan-gnAn pariNAmane kare, kAn to mithyAtvarAgadveShanA pariNAmane kare; paN paradravyanA pariNAmane kadIy na kare. potAnA bhAvane pote kare ane paranA bhAvane par kare chhe. gnAnAvaraNIy karmanA AsravanA chha kAraN tattvArthasUtramAn kahyAn chhe. tyAn chha kAraNarUp je jIvanA pariNAm teno kartA jIv chhe paN gnAnAvaraNIy karmanI paryAyano kartA AtmA nathI. ShoDashakAraN bhAvanAnA pariNAmano kartA AtmA chhe paN tIrthankaraprakRitino je bandh thAy teno kartA AtmA nathI. gnAnIne kartAbuddhithI shubhabhAv thatA nathI; paN pariNaman chhe te apekShAe tene kartA kahevAy chhe. shubhabhAv karavA lAyak chhe evI buddhi to samakitIne uDI gaI hoy chhe. tethI pariNamananI apekShAe gnAnI te shubhabhAvano kartA ho, paN tIrthankaranAmakarmanI prakRitino je bandh thAy chhe teno te kartA nathI. akarmadashA hatI te palaTIne tIrthankaranAm-karmarUp dashA thaI teno AtmA kartA nathI; teno kartA karma-pudgal chhe. dayA, dAn AdinA bhAv thAy tenun gnAnIne pariNaman hoy paN te dayAnA bhAv vaDe paranI dayA pALI shake chhe em nathI. paranA pariNAmane AtmA karI shake em chhe ja nahi. paranA bhAvano kartA paradravya chhe. bolavAnI bhAShAnI je paryAy chhe te parano bhAv chhe. te te paramANu te bhAvanA kartA chhe. bolavAnA rAgarUp pariNAm thAy teno kartA AtmA chhe. rAganun pariNaman thAy chhe te apekShAe gnAnIne teno kartA kahevAmAn Ave chhe. paN te rAg karavA lAyak chhe em gnAnI mAnatA nathI. rAganA svAmItvapaNe gnAnI pariNamatA nathI. paradravyanA kartAkarmapaNAnI mAnyatAne agnAn kahIne em kahyun chhe ke je evun mAne te mithyAdraShTi chhe. paranI sevA karI shakun chhun, bIjAnun dukh TALI shakun chhun, bIjAne AhAr-pANI, kapaDAn ityAdi daI shakun chhun. Avun mAne te mithyAdraShTi chhe. kShAyik samakitI hoy evA munine paN rAg Ave chhe, pariNamananI apekShAe te enA kartA chhe, paN e karavA lAyak chhe em te mAnatA nathI. [pravachan nan. 147 thI 1pa2 * dinAnk pa-8-76 thI 10-8-76]