samayasAr gAthA 89 ] [ 281
potAnA kAraNe thAy chhe. dharmAstikAy Adi chAr dravyamAn to dravya, guN ane paryAy traNe shuddha chhe. temAn vibhAv pariNAm thatA nathI. paramANu ane AtmA-A be dravyamAn vibhAv pariNAm thAy chhe.
AtmAnA upayoganun par upar lakSha hovAthI mithyAshraddhA, agnAn ane avirati em traN prakAranA vikAr utpanna thAy chhe. paranA kAraNe nahi paN parano sang karavAthI traN prakAranA vikArI pariNAm potAmAn potAthI utpanna thAy chhe. are! ATalI svatantratA na bese to te andaramAn kem jaI shake?
‘upayogano te pariNAmavikAr, sphaTikanI svachchhatAnA pariNAmavikAranI jem, parane lIdhe (paranI upAdhine lIdhe) utpanna thato dekhAy chhe. te spaShTapaNe samajAvavAmAn Ave chhe- ’
sphaTikamaNimAn kALI, pILI, lIlI Adi jhAny dekhAy chhe te paranA sanyoganA sangathI potAmAn potAnA kAraNe utpanna thAy chhe. lokhanDano chAr hAthano lAmbo saLiyo ek chheDe garam thatAn bIje chheDe garam thaI jAy chhe; te potAnI yogyatAthI thAy chhe, agninA kAraNe nahi. lAkaDu chAr hAth lAmbu hoy teno ek chheDo garam thatAn bIjo chheDo garam thato nathI, kemake lAkaDAnI paryAyanI evI yogyatA nathI.
aho! santonI kevI karuNA chhe! keTalun spaShTa karyun chhe! parantu are! jIvone samajavAnI darakAr nathI! duniyA samaje to mane lAbh chhe em santone nathI tathApi vikalpa Avyo chhe to jagat samakSha satya vAt jAher karI chhe. kahe chhe-
‘jem sphaTikanI svachchhatAnun svarUp-pariNamanamAn (arthAt potAnA ujjvaLatArUp svarUpe pariNamavAmAn) samarthapaNun hovA chhatAn, kadAchit sphaTikane kALA, lIlA ane pILA evA tamAl, keL ane kAnchananA pAtrarUpI AdhArano sanyog hovAthI, sphaTikanI svachchhatAno, kALo, lIlo, ane pILo em traN prakArano pariNAmavikAr dekhAy chhe.’ juo, sphaTik to svachchhatAnA svarUpapariNamanamAn samartha chhe. chhatAn paranA sangathI kALA, lIlA, pILA rangarUpe paryAyamAn pariNaman thAy chhe. sphaTikamAn je kALI jhAny dekhAy chhe te kharekhar to potAnA ShaTkArakanA pariNamanathI thaI chhe; paranA kAraNe nahi ane potAnA dravya-guNanA kAraNe paN nahi. mArga sUkShma chhe prabhu! santo pokAr kare chhe ke tArA aparAdhathI tArAmAn rAg pariNAm thAy chhe, paranA kAraNe nahi.
koI kahe ke bIjAe gAL ApI to mane krodh thayo to e vAt khoTI chhe. gAL to parachIj chhe. tane krodh thayo te tArA kAraNe thayo chhe, gALanA kAraNe nahi. pravachanasAr gAthA 67mAn kahyun chhe ke-rAgadveSh utpanna thavAmAn viShayo akinchitkar chhe. viShayo to jaD chhe; teo jIvane rAg utpanna kem kare? rAg potAthI utpanna thAy chhe.