samayasAr gAthA 89 ] [ 283
loDhAnA saLiyAnI uShNa avasthA thAy chhe teno kartA loDhAnI paryAy chhe (abhedathI kahetAn te dravya chhe), paN agni eno kartA nathI. A viShayo-rUp, ras, gandh, sparsha, shabda-te sukhadukh thavAmAn nimitta chhe paN te kAI sukhadukh UpajAvatAn nathI. pravachanasAr gAthA 66mAn kahyun chhe ke-“ekAnte arthAt niyamathI svargamAn paN deh dehIne (AtmAne) sukh karato nathI; parantu viShayonA vashe sukh athavA dukharUp svayam AtmA thAy chhe.” svargamAn je sukh thAy chhe te sukhano kartA deh nathI. deh sukhamAn nimitta chhe. eno artha shun? ke sukhanI je kalpanA thaI te sundar vaikriyak dehanA kAraNe thaI nathI. te sukhanI kalpanAno kartA te te pariNati chhe. aho! digambar munio dvArA rachAyelAn shAstromAn param satyanun nirUpaN thayelun chhe. bhAI! A sarvagnanI vANI chhe. vANInI paryAy nishchayathI vANInI kartA chhe, vANInA kartA sarvagna nathI; nimitta ho; paN nimitta upAdAnanA kAryamAn akinchitkar chhe.
anyavastubhUt mohanA sanyogathI jIvamAn vikArapariNAm thAy chhe. jaDakarma mithyAdarshan eTale darshanamoh, agnAn eTale gnAnAvaraNIy karma ane avirati nAm chAritramohanIy karma- te jeno svabhAv chhe evA anyavastubhUt mohanA sanyogathI-nimittathI AtmAnA upayogamAn mithyAdrarshan, agnAn ane avirati evA traN prakAranA vikArapariNAm thAy chhe. 90mI gAthAmAn visheSh khulAso karashe.
kevaLagnAnamAn lokAlok nimitta chhe; eTale shun lokAlok kevaLagnAnanun kartA chhe? bIlakul nahi. vaLI kevaLagnAn lokAlokane nimitta chhe; to shun kevaLagnAn lokAlokanun kartA chhe? nahi; bIlakul nahi.
samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp shuddharatnatrayanA pariNAm te nishchay mokShamArga chhe ane te ja yathArtha mokShamArga chhe. paN sAthe vyavahAraratnatrayano je rAg chhe tene sahachar vA nimitta dekhIne upachArathI mokShamArga kahevAmAn Avyo. A vAt mokShamArgaprakAshakanA sAtamA adhikAramAn kahI chhe. vyavahAraratnatrayane nimitta dekhIne AropathI mokShamArga kahyo chhe. paN te nimitta chhe te nishchay mokShamArganun kartA chhe em nathI. vyavahAraratnatray chhe te shuddharatnatrayanun kartA nathI.
A lAkaDI UnchI thAy temAn AngaLI nimitta chhe, paN lAkaDI je UnchI thaI te kriyAno AngaLI kartA nathI. A bhAShA je bolAy chhe temAn jIvanAn rAg ane gnAn nimitta chhe; paN te rAg ane gnAn bhAShAnI paryAyanA kartA nathI. traNekAL nimitta ane upAdAnanI svatantratA chhe evo A spaShTa khulAsA bharyo DhanDhero chhe.
‘AtmAnA upayogamAn A traN prakArano pariNAmavikAr anAdi karmanA nimittathI chhe.’ Atmavastu svabhAvathI to trikAL shuddha chhe. paN tenI avasthAmAn anAdithI vikAr