sanyogajanit kahI chhe. par nimittanA sadbhAv ane abhAvanI apekShA Ave chhe eTale pramatta-apramatta badhI paryAyone sanyogajanit kahIne e gnAyakabhAv-svabhAvabhAvamAn nathI em kahyun chhe.
niyamasAramAn audayikAdi chAr bhAvane AvaraNasanyukta kahyA chhe. tyAn audayikabhAvamAn karmanA udayanA nimittanI apekShA Ave chhe mATe te AvaraNavALo chhe e to ThIk paN upasham, kShayopasham ane kShAyikabhAv to nirAvaraN chhe chhatAn nimittanA abhAvanI apekShA AvatI hovAthI chArey bhAvone AvaraNasanyukta kahI dIdhA chhe.
panDitajIe bahu saras spaShTa karyun chhe ke nimittanA sadbhAvavALI pramatta dashA ane nimittanA abhAvavALI apramatta dashA e banne sanyogajanit chhe ane tethI nityAnand, dhruv, prabhu gnAyakamAn e paryAy-bhedo nathI. bhAI! A samajyA vinA janma-maraNanA pherA maTe em nathI. pramatta-apramattanI avasthAo AtmAmAn nathI. ashuddhatA, dravyadraShTimAn gauN chhe. ahIn pramatta-apramatta banne avasthAone ashuddhatAmAn nAkhI dIdhI, kemake banne sanyogajanit chhe. A chaudey guNasthAnonI paryAyo ashuddhanayano viShay chhe. ahIn dravyadraShTimAn chaudey guNasthAnone ashuddha kahI gauN karI vyavahAr, abhUtArtha, asatyArtha, upachAr chhe em kahel chhe. chaudey guNasthAno abhAvarUp chhe tethI asatyArtha chhe em nathI, paN dravyadraShTimAn te gauN chhe, lakShamAn levA yogya nathI ane trikALI dravyamAn e avasthAo nathI tethI asatyArtha-abhUtArtha kahel chhe. dravyamAn to ashuddhatA chhe ja nahIn, paryAyamAn chhe te dravyadraShTimAn gauN thaI jAy chhe.
A chhaThThI gAthA bahu sUkShma chhe. samayasArano sAr je gnAyak tenI sharUAt tyAnthI thAy chhe. nyAlabhAIe dravyadraShTiprakAshamAn lIdhun chhe ke -AkhA samayasAramAn chhaThThI gAthAmAn samyagdarshanano khAs viShay je dhruv te AvI gayo chhe. chhaThThI gAthAmAn sarvotkRuShTa vAt AvI chhe. hun pramatta nahIn, apramatta paN nahIn; kaI paryAy bAkI rahI? ahAhA...! draShTino viShay je gnAyakabimb temAn koI paryAyo chhe ja nahIn.
vastusvabhAvanI draShTithI joIe to svabhAv trikAL shuddha chhe, dravya dravyarUp ja chhe. enI vartamAn avasthA paradravyanA nimitte ashuddha thaI chhe, paN e gauN chhe. AtmAmAn be prakAra ek trikALI svabhAvabhAv ane ek vartamAn paryAyabhAv. tyAn trikALI svabhAv je gnAyakabhAv te kadIy pramatta-apramatta evA chaud guNasthAnanA bhedarUp thayo ja nathI, nirantar gnAyakapaNe shuddha rahyo chhe. mATe vartamAn paryAyane gauN karI evA shuddha gnAyakane draShTimAn levo te samyagdarshan ane jANavo te samyaggnAn chhe. A vItarAgamArganI mUL