samayasAr gAthA-97 ] [ 67
अज्ञानात्तमसि द्रवन्ति भुजगाध्यासेन रज्जौ जनाः।
अज्ञानाच्च विकल्पचक्रकरणाद्वातोत्तरङ्गाब्धिवत्
शुद्धज्ञानमया अपि स्वयममी कर्त्रीभवन्त्याकुलाः।। ५८ ।।
जानाति हंस इव वाःपयसोर्विशेषम्।
चैतन्यधातुमचलं स सदाधिरूढो
जानीत एव हि करोति न किञ्चनापि।। ५९ ।।
agnAnathI ja jIvo kartA thAy chhe evA arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [अज्ञानात्] agnAnane lIdhe [मृगतृष्णिकां जलधिया] mRugajaLamAn jaLanI buddhi thavAthI [मृगाः पातुं धावन्ति] haraNo tene pIvA doDe chhe; [अज्ञानात्] agnAnane lIdhe [तमसि रज्जौ भुजगाध्यासेन] andhakAramAn paDelI doraDImAn sarpano adhyAs thavAthI [जनाः द्रवन्ति] loko (bhayathI) bhAgI jAy chhe; [च] ane (tevI rIte) [अज्ञानात्] agnAnane lIdhe [अमी] A jIvo, [वातोत्तरङ्गाब्धिवत्] pavanathI tarangavALA samudranI mAphak [विकल्पचक्रकरणात्] vikalponA samUh karatA hovAthI- [शुद्धज्ञानमयाः अपि] joke teo shuddhagnAnamay chhe topaN-[आकुलाः] AkuLatA banatA thatA [स्वयम्] potAnI meLe [कर्त्रीभवन्ति] kartA thAy chhe.
bhAvArtha– agnAnathI shun shun nathI thatun? haraNo jhAnjhavAnne jaL jANI pIvA doDe chhe ane e rIte khedakhinna thAy chhe. andhArAmAn paDelA doraDAne sarpa mAnIne mANaso DarIne bhAge chhe. tevI ja rIte A AtmA, pavanathI kShubdha thayelA samudranI mAphak, agnAnane lIdhe anek vikalpo karato thako kShubdha thAy chhe ane e rIte-joke paramArthe te shuddhagnAnaghan chhe topaN- agnAnathI kartA thAy chhe. pa8.
gnAnathI AtmA kartA thato nathI em have kahe chhe-
shlokArtha– [हंसः वाःपयसोः इव] jem hans dUdh ane pANInA visheShane (taphAvatane) jANe chhe tem [यः] je jIv [ज्ञानात्] gnAnane lIdhe [विवेचकतया] vivekavALo (bhedagnAnavALo) hovAthI [परात्मनोः तु] paranA ane potAnA [विशेषम्] visheShane [जानाति] jANe chhe [सः] te (jem hans mishrit thayelAn dUdhajaLane judAn