66 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-pa
ज्ञानं स्वयं किल भवन्नपि रज्यते यः।
पीत्वा दधोक्षुमधुराम्लरसातिगृद्धया
गां दोग्धि दुग्धमिव नूनमसौ रसालम्।। ५७ ।।
ekarUpe nahi paN-bhinnabhinnapaNe anubhavan hovAthI), jenI bhedasamvedanashakti UghaDI gaI chhe evo hoy chhe; tethI te jANe chhe ke “anAdinidhan, nirantar svAdamAn Avato, samasta anya rasathI vilakShaN (bhinna), atyant madhur je chaitanyaras te ja ek jeno ras chhe evo A AtmA chhe ane kaShAyo tenAthI bhinna rasavALA (kaShAyalA-besvAd) chhe; temanI sAthe je ekapaNAno vikalpa karavo te agnAnathI chhe;” A rIte parane ane potAne bhinnapaNe jANe chhe; tethI ‘akRutrim (nitya), ek gnAn ja hun chhun parantu kRutrim (anitya), anek je krodhAdik te hun nathI’ em jANato thako ‘hun krodh chhun’ ityAdi Atmavikalpa jarA paN karato nathI; tethI samasta kartRutvane chhoDI de chhe; tethI sadAy udAsIn avasthAvALo thayo thako mAtra jANyA ja kare chhe; ane tethI nirvikalpa, akRutrim, ek vignAnaghan thayo thako atyant akartA pratibhAse chhe.
bhAvArtha– je paradravyanA ane paradravyanA bhAvonA kartRutvane agnAn jANe te pote kartA shA mATe bane? agnAnI rahevun hoy to paradravyano kartA bane! mATe gnAn thayA pachhI paradravyanun kartApaNun rahetun nathI.
have A ja arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [किल] nishchayathI [स्वयं ज्ञानं भवन् अपि] svayam gnAnasvarUp hovA chhatAn [अज्ञानतः तु] agnAnane lIdhe [यः] je jIv, [सतृणाभ्यवहारकारी] ghAs sAthe bheLaseL sundar AhArane khAnArA hAthI Adi tiryanchanI mAphak, [रज्यते] rAg kare chhe (arthAt rAgano ane potAno bheLaseL svAd le chhe) [असौ] te, [दधीक्षुमधुराम्लरसातिगृद्धया] dahIn- khAnDanA arthAt shikhanDanA khATA-mIThA rasanI ati lolupatAthI [रसालम् पीत्वा] shikhanDane pItAn chhatAn [गां दुग्धम् दोग्धि इव नूनम्] pote gAyanA dUdhane pIe chhe evun mAnanAr puruShanA jevo chhe.
bhAvArtha– jem hAthIne ghAsanA ane sundar AhAranA bhinna svAdanun bhAn nathI tem agnAnIne pudgalakarmanA ane potAnA bhinna svAdanun bhAn nathI; tethI te ekAkArapaNe rAgAdimAn varte chhe. jem shikhanDano gRuddhI mANas, svAdabhed nahi pArakhatAn, shikhanDanA svAdane mAtra dUdhano svAd jANe tem agnAnI jIv sva-paranA bheLaseL svAdane potAno svAd jANe chhe. pa7.