samayasAr gAthA-109 thI 112 ] [ 181 mithyAdraShTithI mAnDIne sayogakevaLI sudhInA ter kartA chhe. have, jeo pudgalakarmanA vipAkanA prakAro hovAthI atyant achetan chhe evA A ter kartAo ja kevaL vyApyavyApakabhAve kAI paN pudgalakarmane jo kare to bhale kare; temAn jIvane shun Avyun? (kAI ja nahi.) ahIn A tarka chhe ke “pudgalamay mithyAtvAdine vedato (bhogavato) jIv pote ja mithyAdraShTi thaIne pudgalakarmane kare chhe”. (tenun samAdhAna-) A tarka kharekhar avivek chhe, kAraN ke bhAvyabhAvakabhAvano abhAv hovAthI AtmA nishchayathI pudgaladravyamay mithyAtvAdino bhoktA paN nathI, to pachhI pudgalakarmano kartA kem hoy? mATe em phalit thayun ke-jethI pudgaladravyamay chAr sAmAnyapratyayonA bhedarUp ter visheShapratyayo ke jeo ‘guN’ shabdathI kahevAmAn Ave chhe (arthAt jemanun nAm guNasthAn chhe) teo ja kevaL karmone kare chhe, tethI jIv pudgalakarmono akartA chhe, ‘guNo’ ja temanA kartA chhe; ane te ‘guNo’ to pudgaladravya ja chhe; tethI em Tharyun ke pudgalakarmano pudgaladravya ja ek kartA chhe.
pratyayo ja chhe tethI e guNasthAno bandhanA kartA chhe arthAt pudgalakarmanA kartA chhe. vaLI mithyAtvAdi sAmAnya pratyayo ke guNasthAnarUp visheSh pratyayo achetan pudgaladravyamay ja chhe, tethI em siddha thayun ke pudgaladravya ja pudgalakarmanun kartA (-karanArun) chhe; jIv kartA nathI. jIvane pudgalakarmano kartA mAnavo te agnAn chhe.
have AgaLanI gAthAnI sUchanikArUp kAvya kahe chhe-
‘यदि पुद्गलकर्म जीवः न एव करोति’ jo pudgalakarmane jIv karato nathI ‘तर्हि’ to ‘तत् कः कुरुते’ tene koN kare chhe? ‘इति अभिशङ्कया एव’ evI AshankA karIne, -AshankA karIne eTale Ape je kahyun te satya na hoy em shankA karIne nahi, paN samajamAn na besatAn A kevI rIte chhe em yathArtha samajavAnI jignAsA karIne- ‘एतर्हि’ have ‘तीव्र–रय–मोह– निवर्हणाय’ tIvra vegavALA mohano (kartAkarmapaNAnA agnAnano) nAsh karavA mATe, ‘पुद्गलकर्मकर्तृ सङ्कीर्त्यते’ pudgalakarmano kartA koN chhe te kahIe chhIe; ‘शृणुत’ te he gnAnanA ichchhak puruSho! tame sAmbhaLo. ahAhA...! dravya to shuddha chhe; te karmano kartA nathI. to karmano kartA koN chhe te mithyAtvanA nAsh mATe kahIe chhIe to he jignAsu puruSho! sAmbhaLo em kahe chhe.