samayasAr gAthA 220 thI 223 ] [ 399
have kahe chhe-‘vaLI jyAre te ja shankh paradravyane bhogavato athavA nahi bhogavato thako, shvetabhAvane chhoDIne svayamev kRiShNabhAve pariName tyAre teno shvetabhAv svayamkRut kRiShNabhAv thAy (arthAt potAthI ja karavAmAn AvelA kRiShNabhAvarUp thAy),...’
juo, shun kahe chhe? shankh kALI mATI, kIDA Adinun bhakShaN kare topaN te vaDe te kALo na thaI shake, paN pote jyAre dhoLAmAnthI kALArUpe pariNaman kare chhe tyAre kALI mATI, kIDA Adine bhogave ke na bhogave, te potAnA kALe pariNamI jAy chhe. dhoLAmAnthI kALArUpe pariNaman je kALe thavA yogya hoy te kALe shankh svayam te-rUpe pariNamI jAy chhe ane tyAre temAn bAhya chIj anukUL nimitta hoy chhe. tyAn bIjI chIj (nimitta) shankhanun pariNaman karAvI de chhe em nathI. shankh to pote potAne kAraNe pariName chhe tyAre bahAranI chIj nimittamAtra chhe. bhAI A to jIvanI ne paramANunI-badhAnI svatantratAno (svatantra pariNamanano) DhanDhero chhe. svAmI kArtikey anuprekShAmAn ‘कालाइलद्धिजुत्ता...’ ityAdi gAthAmAn chha ye dravyane kALalabdhi hoy chhe em svAmI kArtikey kahe chhe. pratyek dravyane samayasamayanI paryAyanI labdhi arthAt prAptino kAL hoy chhe, ane tenAthI te samaye samaye pariName chhe. pravachanasAr gAthA 102 mAn tenI (paryAyanI) janmakShaN hovAnI vAt chhe. banne ek ja vAt chhe. tethI, te paryAyano utpattino kAL chhe tyAre utpanna thAy chhe.
AtmAmAn utpAd-vyay-dhruvatva nAmanI shakti chhe ane temAn akAryakAraNatva shaktinun rUp chhe. tethI AtmAmAn je utpAd thAy chhe te, temAn akAryakAraNatva shaktinun rUp hovAthI, koInun (anyanun) kAraN thAy nahi ane koInun (anyanun) kAryapaN thAy nahi. jem AtmAmAn ek gnAnaguN chhe, ane temAn akArya-kAraNatva shaktinun rUp chhe; tethI gnAnanun je kALe je pariNaman thAy chhe te koInun (anyanun) kAraN nathI ane koInun (anyanun) kArya paN nathI. A pramANe dravyamAn je pariNaman thAy chhe te koI anyanA kAraNe nathI ane te koI anyanun kAraN thAy em paN nathI.
juo, ahIn TIkAmAn ‘स्वयमेव’ shabda paDayo chhe. pAThamAn te nathI. ‘svayamev’ eTale potAthI ja. paN koI ‘svayamev’ eTale potAthI ja em artha karavAne badale potArUp-jIvarUp, ajIvarUp-em artha kare chhe. parantu ahIn em artha nathI. ‘svayamev’ eTale potAthI ja arthAt potAnA kAraNe ja te te paryAy-pariNati thAy chhe, paN nimittane kAraNe thAy chhe em nahi; tathA pratibandhak kAraNane laIne te aTake chhe em paN nahi, ane pratibandhak kAraN TaLyun mATe te paryAy thAy chhe em paN nahi. ahA! AvI vAt chhe! ahIn ‘svayamev kRiShNabhAve pariName’-enA upar vajan chhe. are bhagavAn! AmAn potAnI (mithyA) draShTie shAstranA artha kare te na chAle. shAstra je kahevA mAge chhe te abhiprAyamAn potAnI draShTi laI javI joIe.