342 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-8
कार्य बन्धं विविधमधुना सद्य एव प्रणुद्य।
ज्ञानज्योतिः क्षपिततिमिरं साधु सन्नद्धमेतत्
तद्वद्यद्वत्प्रसरमपरः कोऽपि नास्यावृणोति।। १७९।।
jenun mUL chhe evI A bahu bhAvonI santatine ekIsAthe ukheDI nAkhavAne Ichchhato, puruSh, [तत् किल समग्रं परद्रव्यं बलात् विवेच्य] te samasta paradravyane baLathI (-udyamathI, parAkramathI) bhinna karIne (tyAgIne), [निर्भरवहत्–पूर्ण–एफ–संविद्–युतं आत्मानं] atishayapaNe vahetun (-dhArAvAhI) je pUrNa ek samvedan tenAthI yukta evA potAnA AtmAne [समुपैति] pAme chhe, [येन] ke jethI [उन्मूलितबन्धः एषः भगवान् आत्मा] jeNe karmabandhanane mULathI ukheDI nAkhyun chhe evo A bhagavAn AtmA [आत्मनि] potAmAn ja (-AtmAmAn ja) [स्फूर्जति] sphurAyamAn thAy chhe.
paradravyane bhinna karavAmAn-tyAgavAmAn Ave tyAre samasta rAgAdibhAvonI santati kapAI jAy chhe ane tyAre AtmA potAno ja anubhav karato thako karmanA bandhanane kApI potAmAn ja prakAshe chhe. mATe je potAnun hit chAhe chhe te evun karo. 178.
have bandh adhikAr pUrNa karatAn tenA antamangaLarUpe gnAnanA mahimAnA arthanun kaLashakAvya kahe chhe-
shlokArtha– [कारणानां रागादीनाम् उदयं] bandhanAn kAraNarUp je rAgAdik (rAgAdikabhAvo) temanA udayane [अदयम्] nirday rIte (arthAt ugra puruShArthathI) [दारयत्] vidAratI thakI, [कार्य विविधम् बन्धं] te rAgAdikanA kAryarUp (gnAnAvaraNAdi) anek prakAranA bandhane [अधुना] hamaNAn [सद्यः एव] tatkAL ja [प्रणुद्य] dUr karIne, [एतत् ज्ञानज्योतिः] A gnAnajyoti- [क्षपिततिमिरं] ke jeNe agnAnarUpI andhakArano nAsh karyo chhe te- [साधु] sArI rIte [सन्नद्धम्] sajja thaI, - [तद्–वत् यद्–वत्] evI rIte sajja thaI ke [अस्य प्रसरम् अपरः कः अपि न आवृणोति] tenA phelAvane bIjun koI AvarI shake nahi.
bhAvArtha– jyAre gnAn pragaT thAy chhe, rAgAdik rahetA nathI, temanun kArya je bandh te paN raheto nathI, tyAre pachhI tene (-gnAnane) AvaraN karanArun koI rahetun nathI, te sadAy prakAshamAn ja rahe chhe. 179.