214 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-9
कर्तात्मैष कथञ्चिदित्यचलिता कैश्चिच्छ्रुतिः कोपिता।
तेषामुद्धतमोहमुद्रितधियां बोधस्य संशुद्धये
स्याद्वादप्रतिबन्धलब्धविजया वस्तुस्थितिः स्तूयते।। २०४।।
kRuti (-ekalI prakRitinun kArya-) paN nathI, [अचित्त्वलसनात्] kAraN ke prakRitine to achetanapaNun prakAshe chhe (arthAt prakRiti to achetan chhe ane bhAvakarma chetan chhe). [ततः] mATe [अस्य कर्ता जीवः] te bhAvakarmano kartA jIv ja chhe [च] ane [चिद्–अनुगं] chetanane anusaranArun arthAt chetan sAthe anvayarUp (-chetananA pariNAmarUp-) evun [तत्] te bhAvakarma [जीवस्य एव कर्म] jIvanun ja karma chhe, [यत्] kAraN ke [पुद्गलः ज्ञाता न] pudgal to gnAtA nathI (tethI te bhAvakarma pudgalanun karma hoI shake nahi).
havenI gAthAomAn jeo bhAvakarmano kartA paN karmane ja mAne chhe temane samajAvavAne syAdvAd anusAr vastusthiti kaheshe; tenI sUchanArUp kAvya pratham kahe chhe-
shlokArtha– [कैश्चित् हतकैः] koI AtmAnA ghAtak (sarvathA ekAntavAdIo) [कर्म एव कर्तृ प्रवितर्क्य] karmane ja kartA vichArIne [आत्मनः कर्तृतां क्षिप्त्वा] AtmAnA kartApaNAne uDADIne, ‘[एषः आत्मा कथञ्चित् कर्ता] A AtmA kathanchit kartA chhe’ [इति अचलिता श्रुतिः कोपिता] em kahenArI achalit shrutine kopit kare chhe (-nirbAdh jinavANInI virAdhanA kare chhe); [उद्धत–मोह–मुद्रित–धियां तेषाम् बोधस्य संशुद्धये] tIvra mohathI jemanI buddhi biDAI gaI chhe evA te AtmaghAtakonA gnAnanI sanshuddhi arthe [वस्तुस्थितिः स्तूयते] (nIchenI gAthAomAn) vastusthiti kahevAmAn Ave chhe- [स्याद्वाद–प्रतिबन्ध–लब्ध–विजया] ke je vastusthitie syAdvAdanA pratibandh vaDe vijay meLavyo chhe (arthAt je vastusthiti syAdvAdarUp niyamathI nirbAdhapaNe siddha thAy chhe).
bhAvArtha– koI ekAntavAdIo sarvathA ekAntathI karmano kartA karmane ja kahe chhe ane AtmAne akartA ja kahe chhe; teo AtmAnA ghAtak chhe. temanA par jinavANIno kop chhe, kAraN ke syAdvAdathI vastusthitine nirbAdh rIte siddha karanArI jinavANI to AtmAne kathanchit kartA kahe chhe. AtmAne akartA ja kahenArA ekAnta-