270 pravachan ratnAkar bhAg-10
तुषबोधविमुग्धबुद्धयः कलयन्तीह तुषं न तण्डुलम्।। २४२।।
र्द्रश्यते समयसार एव न ।
ज्ञानमेकमिदमेव हि स्वतः।। २४३।।
jemanI draShTi (-buddhi) mohit chhe evA puruSho paramArthane jANatA nathI, [इह तुष–बोध– विमुग्ध–बुद्धयः तुषं कलयन्ति, न तण्डुलम्] jem jagatamAn 1tuShanA gnAnamAn ja jemanI buddhi mohit chhe (-moh pAmI chhe) evA puruSho tuShane ja jANe chhe, 2tanDulane jANatA nathI.
bhAvArtha– jeo photarAmmAn mugdha thaI rahyA chhe, photarAnne ja kUTayA kare chhe, temaNe tanDulane jANyA ja nathI; tevI rIte jeo dravyaling Adi vyavahAramAn mugdha thaI rahyA chhe (arthAt sharIrAdinI kriyAmAn mamatva karyA kare chhe), temaNe shuddhAtmaanubhavanarUp paramArthane jANyo ja nathI; arthAt evA jIvo sharIrAdi paradravyane ja AtmA jANe chhe, paramArtha AtmAnun svarUp teo jANatA ja nathI. 242.
have AgaLanI gAthAnI sUchanArUpe kAvya kahe chhe- shlokArtha–
dravyalingamAn mamakAr vaDe andh-vivekarahit chhe, teo samayasArane ja dekhatA nathI; [यत् इह द्रव्यलिङ्गम् किल अन्यतः] kAraN ke A jagatamAn dravyaling to kharekhar anyadravyathI thAy chhe, [इदम् ज्ञानम् एव हि एकम् स्वतः] A gnAn ja ek potAthI (AtmadravyathI) thAy chhe.
bhAvArtha– jeo dravyalingamAn mamatva vaDe andh chhe temane shuddhAtmadravyano anubhav ja nathI, kAraN ke teo vyavahArane ja paramArtha mAnatA hovAthI paradravyane ja Atmadravya mAne chhe. 243.
________________________________________ 1. tuSh = DAngaranAn photarAn; anAjanAn photarAn. 2. tanDul = photarAn vinAnA chokhA; photarAn vinAnun anAj.