विश्रान्तं पररूप एव परितो ज्ञानं पशोः सीदति ।
यत्तत्तत्तदिह स्वरूपत इति स्याद्वादिनस्तत्पुन–
र्दूरोन्मग्नघनस्वभावभरतः पूर्णं समुन्मज्जति।। २४८।।
भूत्वा विश्वमयः पशुः पशुरिव स्वच्छन्दमाचेष्टते ।
यत्तत्तत्पररूपतो न तदिति स्याद्वाददर्शी पुन–
र्विश्वाद्भिन्नमविश्वविश्वघटितं तस्य स्वतत्त्वं स्पृशेत्।। २४९।।
shlokArtha– [बाह्य–अर्थैः परिपीतम्] bAhya padArtho vaDe samastapaNe pI javAmAn
Avelun, [उज्झित–निज–प्रव्यक्ति–रिक्तीभवत्] potAnI vyaktine (-pragaTatAne) chhoDI devAthI khAlI (-shUnya) thaI gayelun, [परितः पररूपे एव विश्रान्तं] samastapaNe pararUpamAn ja vishrAnt (arthAt pararUp upar ja AdhAr rAkhatun) evun [पशोः ज्ञानं] pashunun gnAn (-tiryanch jevA ekAntavAdInun gnAn) [सीदति] nAsh pAme chhe; [स्याद्वादिनः तत् पुनः] ane syAdvAdInun gnAn to, [‘यत् तत् तत् इह स्वरूपतः तत्’ इति] ‘je tat chhe te svarUpathI tat chhe (arthAt darek tattvane-vastune svarUpathI tatpaNun chhe)’ evI mAnyatAne lIdhe, [दूर–उन्मग्न–घन–स्वभाव–भरतः] atyant pragaT thayelA gnAnaghanarUp svabhAvanA bhArathI, [पूर्णं समुन्मज्जति] sampUrNa udit (-pragaT) thAy chhe.
bhAvArtha– koI sarvathA ekAntI to em mAne chhe ke-ghaTagnAn ghaTanA AdhAre ja thAy chhe mATe gnAn sarva prakAre gneyo par ja AdhAr rAkhe chhe. Avun mAnanAr ekAntavAdInA gnAnane to gneyo pI gayA, gnAn pote kAI na rahyun. syAdvAdI to em mAne chhe ke-gnAn potAnA svarUpathI tatsvarUp ja (-gnAnasvarUp ja) chhe, gneyAkAr thavA chhatAn gnAnapaNAne chhoDatun nathI. AvI yathArtha anekAnt samajaNane lIdhe syAdvAdIne gnAn (arthAt gnAnasvarUp AtmA) pragaT prakAshe chhe.
A pramANe svarUpathI tatpaNAno bhang kahyo. 248. (have bIjA bhanganA kaLasharUpe kAvya kahevAmAn Ave chhe-) shlokArtha– [पशुः] pashu arthAt sarvathA ekAntavAdI agnAnI, [‘विश्वं ज्ञानम्’