samayasAr gAthA-49 ] [ 79
AmAn (kaLash 93mAn) shrutagnAn parokSha kIdhun. kharekhar to shrutagnAnano anubhav pratyakSha chhe. gAthA 144 nI TIkAmAn lIdhun chhe ke-indriyo ane manadvArA pravartatI buddhione maryAdAmAn lAvIne matignAnatattvane Atmasanmukh karIne, tathA anek vikalpo maTADIne shrutagnAnatattvane paN Atmasanmukh karIne, atyant vikalparahit thaIne nij paramAtmasvarUp samayasArane anubhave chhe te vakhate ja AtmA samyakpaNe dekhAy chhe. AmAn shrutagnAn vaDe anubhav thavo kahyo chhe. jyAn je apekShA hoy te yathArtha samajavI joIe. shrutagnAnanA vikalpomAn AtmA parokSha chhe paN anubhavamAn, vedanamAn pratyakSha chhe. kevaLagnAn apekShA chArey gnAnane parokSha paN kahyAn chhe.
vaLI rahasyapUrNa chiThThImAn ‘Agam-anumAnAdik parokShagnAn vaDe AtmAno anubhav hoy chhe’ em lIdhun chhe. tyAn nirvikalpa anubhav pUrve jainAgamamAn jevun AtmAnun svarUp kahyun chhe tevun jANI anumAn vaDe vastuno nishchay kare chhe-arthAt evo nirNay hoy chhe em batAvavun chhe; parantu tenAthI anubhav thAy chhe em kahevun nathI. bhAI AtmAnun svarUp ati sUkShma chhe. jyAn je vivakShA hoy te barAbar jANavI joIe. ahIn to em kahe chhe ke vastu to svasamvedananA baLathI sadA pratyakSha chhe ane emAn anumAnagochar-mAtrapaNAno abhAv hovAthI jIvane alingagrahaN kahevAmAn Ave chhe.
have AgaL kahe chhe ke-potAnA anubhavamAn AvatA chetanAguN vaDe sadAy antarangamAn prakAshamAn chhe tethI jIv chetanAguNavALo chhe. atyAr sudhI AtmAmAn A nathI, A nathI em kahyun hatun. paN have temAn ‘chhe’ shun enI vAt kare chhe. ekalun dekhavun-jANavun jeno svabhAv chhe evA chetanAguNavALo bhagavAn AtmA chhe. AtmA chetanA vaDe anubhavAy chhe eTale rAg vaDe anubhavAto nathI e vAt chhe, parantu evA bhed vaDe anubhavAy chhe em kahevun nathI. antarmukh thayelI paryAy em jANe chhe ke A chaitanyamay bhagavAn AtmA hun, bas. bhagavAn AtmA sparsha, ras, gandh, varNa, vyaktapaNun AdirUpe nathI paN chaitanyamay, chetanAguNavALo chhe.
have kahe chhe-kevo chhe chetanAguN? je samasta vipratiprattiono (jIvane anya prakAre mAnavArUp jhaghaDAono) nAsh karanAr chhe. jIv rAgavALo chhe, puNyavALo chhe, vyavahAravALo chhe, karmavALo chhe, sharIravALo chhe ityAdi anek prakAre anya mAnavArUp jhaghaDAono nAsh karanAr chhe. kaShAyanI mandatA hoy to jaNAy, chhello shubhabhAv to hoy chhe ne? pahelAn vikalpa to Ave ne? ityAdi anek prakAranI viparIt mAnyatAono niShedh karanAr chhe. vaLI jeNe potAnun sarvasva bhedagnAnI jIvone sompI dIdhun chhe evo chhe. eTale ke parathI bhinna paDI svano anubhav jeNe karyo tene pUrepUro khyAl AvI gayo chhe ke mAro AtmA sIdho mArA gnAnathI jaNAy evo chhe, paN dev-guru-shAstrathI ke divyadhvanithI jaNAy em nathI.