samayasAr gAthA-61 ] [ 1pa1
bhAvArtha– dravyanI sarva avasthAone viShe dravyamAn je bhAvo vyApe te bhAvo sAthe dravyano tAdAtmyasambandh kahevAy chhe. pudgalanI sarva avasthAone viShe pudgalamAn varNAdibhAvo vyApe chhe tethI varNAdibhAvo sAthe pudgalano tAdAtmyasambandh chhe. sansAr-avasthAne viShe jIvamAn varNAdibhAvo koI prakAre kahI shakAy chhe paN mokSha-avasthAne viShe jIvamAn varNAdibhAvo sarvathA nathI tethI varNAdibhAvo sAthe jIvano tAdAtmyasambandhI nathI e nyAy chhe.
have pUchhe chhe ke-varNAdine AtmA sAthe trikAL sambandh kem nathI? Ape AtmAnI sAthe temano ek samayanI paryAy pUrato kShaNik-anitya sambandh kahyo. parantu te rang, rAg, guNasthAn Adi sAthe jIvane tAdAtmyasambandh kem nathI? teno uttar Ape chhe-
je nishchayathI badhIy avasthAomAn je-svarUpapaNAthI vyApta hoy ane te svarUpapaNAnI vyAptithI rahit na hoy, teno temanI sAthe tAdAtmyalakShaN sambandh hoy chhe. jemake gnAn sAthe AtmAne je sambandh chhe te tAdAtmyalakShaN sambandh chhe, kemake AtmAnI sarva avasthAomAn te gnAnasvarUpapaNAthI vyApta chhe ane gnAnasvarUpapaNAnI vyAptithI kayArey rahit nathI. parantu rAg-udayabhAv sAthe AtmAne tAdAtmyalakShaN sambandh nathI, kemake AtmAnI sarva avasthAomAn udayabhAv vyApta hoy ane kayArey enI vyAptithI rahit na hoy em banatun nathI. sansAr avasthAmAn rAg-udayabhAv hoy chhe parantu mokSha avasthAmAn te sarvathA nathI.
kharekhar, je badhI dashAomAn je svarUpathI vyApta eTale prasarel hoy ane te svarUpathI kayArey rahit na hoy teno, temanI sAthe tAdAtmyasambandh hoy chhe. arthAt je vastu sarva avasthAomAn je bhAvosvarUp hoy ane koI avasthAmAn te bhAvosvarUpapaNun chhoDe nahi te vastuno, te bhAvo sAthe tAdAtmyasambandh chhe. mATe jenI badhIy avasthAomAn varNAdi vyApta hoy chhe te pudgalanI sAthe varNAdine tAdAtmyasambandh chhe. kALo, rAto Adi je varNa chhe tenun pudgalanI sAthe tAdAtmya chhe, kemake te vinA pudgalanI koI avasthA hotI nathI. tevI rIte je guNasthAn Adi bhed paDayA chhe tene paN pudgalanI sAthe tAdAtmyasambandh chhe kemake pudgalanA nimitta vinA te bhedo hotA nathI. aho! A samayasAr to kevun adbhut shAstra chhe! emAn AkhAy brahmAnDanA bhAvo bharyA chhe!
pudgalanI badhIy avasthAomAn te varNAdi vyApta hoy chhe ane tenI vyAptithI rahit pudgal hotun nathI. mATe varNAdibhAvono pudgal sAthe tAdAtmyasambandh chhe paN