174 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-3
bhAvo chhe te badhAy [एकस्य पुद्गलस्य हि निर्माणम्] ek pudgalanI rachanA [विदन्तु] jANo; [ततः] mATe [इदं] A bhAvo [पुद्गलः एव अस्तु] pudgal ja ho, [न आत्मा] AtmA na ho; [यतः] kAraN ke [सः विज्ञानघनः] AtmA to vignAnaghan chhe, gnAnano punj chhe, [ततः] tethI [अन्यः] A varNAdik bhAvothI anya ja chhe. 39.
A rIte e siddha thayun ke varNAdik bhAvo jIv nathI-em have kahe chhe-
jhINI vAt chhe, prabhu! dharma samajavo e sUkShma vAt chhe, bhAI! anantakALamAn e (agnAnI) anekavAr tyAgI thayo, hajAro rANIo chhoDI nagna digambar sAdhu thaIne jangalamAn rahyo, parantu chaitanyasvarUp potAno AtmA rAganI kriyAthI rahit chhe evun eNe kadIy bhAn karyun nathI. rAganI kriyA karatAn karatAn AtmA hAth Avashe em mAnanAre jaDanI kriyA karatAn karatAn chaitanya prApta thashe em mAnyun chhe. Avun mAnanArane ahIn kahe chhe ke-nishchayanaye karma ane karaNanun abhinnapaNun chhe. shun kahyun? ke satyArthadraShTie karma eTale kArya ane karaN eTale enun kAraN- sAdhan e be ekamek chhe, abhinna chhe. mATe je jenA vaDe karAy chhe te, te ja chhe. karma ane karaN be judAn (dravyo) na hoy. eTale ke sAdhan ane kArya arthAt kAraN ane kArya be bhinna nathI, ekamek ja chhe. je jenA vaDe karAy chhe te, te ja chhe. have draShTAnt Ape chhe-
suvarNanun pAnun suvarNa vaDe karAy chhe mATe te suvarNa ja chhe, bIjun kAI nathI. shun kahe chhe? ke sonAthI je pAnun thAy chhe te sonun ja chhe. te pAnun kAI sonIthI thayun chhe em nathI. ahAhA! draShTAnt paN samajavun kaThaN paDe em chhe. sonun vastu chhe. ene ghaDatAn emAnthI pAnun thAy chhe. e kAryanun karaN-kAraN sonun chhe, sonI nahi, kAraN ke karaN ane kArya abhinna hoy chhe. karaN ek hoy ane kArya enAthI bhinna hoy em banI shake nahi.
prashna– nimittathI kArya thAy chhe ne? nimitta sAdhan hoy chhe ne?
uttara– ahIn to nimittanI vAt ja nathI lIdhI. nimittano artha to e (nimitta) ‘chhe’ bas eTalo ja chhe. bAkI e kAI sAdhan chhe em nathI. AkarI vAt, bApu! lIdhun chhe ne ke-‘bIju kAI nathI.’ eno artha ja e chhe ke sonAnA pAnArUpe thayun chhe e sonun ja chhe, tene sonIe karyun chhe em chhe ja nahi. sonun e karaN chhe ane je pAnun thayun e enun karma eTale kArya chhe, kAraN ke kArya ane karaN banne ek ja vastumAn hoy chhe.