samayasAr gAthA 79 ] [ 143
अज्ञानात्कर्तृकर्मभ्रममतिरनयोर्भाति तावन्न यावत्
bhAvArtha– koI em jANe ke pudgal ke je jaD chhe ane koIne jANatun nathI tene jIvanI sAthe kartAkarmapaNun hashe. parantu em paN nathI. pudgaladravya jIvane utpanna karI shakatun nathI, pariNamAvI shakatun nathI tem ja grahI shakatun nathI tethI tene jIv sAthe kartAkarmapaNun nathI. paramArthe koI paN dravyane koI anya dravyanI sAthe kartAkarmabhAv nathI. have A ja arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- shlokArtha– [ज्ञानी] gnAnI to [इमां स्वपरपरिणतिं] potAnI ane paranI pariNatine [जानन् अपि] jANato pravarte chhe [च] ane [पुद्गलः अपि अजानन्] pudgaladravya potAnI ane paranI pariNatine nahi jANatun pravarte chhe; [नित्यम् अत्यन्त–भेदात्] Am temanAmAn sadA atyant bhed hovAthI (banne bhinna dravyo hovAthI), [अन्तः] te banne paraspar antarangamAn [व्याप्तृव्याप्यत्वम्] vyApyavyApakabhAvane [कलयितुम् असहौ] pAmavA asamartha chhe. [अनयोः कर्तृकर्मभ्रममतिः] jIv-pudgalane kartAkarmapaNun chhe evI bhramabuddhi [अज्ञानात्] agnAnane lIdhe [तावत् भाति] tyAn sudhI bhAse chhe (-thAy chhe) ke [यावत्] jyAn sudhI [विज्ञानार्चिः] (bhedagnAn karanArI) vignAnajyoti [क्रकचवत् अदयं] karavatanI jem nirday rIte (ugra rIte) [सद्यः भेदम् उत्पाद्य] jIv-pudgalano tatkAL bhed upajAvIne [न चकास्ति] prakAshit thatI nathI. bhAvArtha– bhedagnAn thayA pachhI, jIvane ane pudgalane kartAkarmabhAv chhe evI buddhi rahetI nathI; kAraN ke jyAn sudhI bhedagnAn thatun nathI tyAn sudhI agnAnathI kartAkarmabhAvanI buddhi thAy chhe.
have pUchhe chhe ke jIvanA pariNAmane, potAnA pariNAmane, potAnA pariNAmanA phaLane nahi jANatA evA pudgaladravyane jIv sAthe kartAkarmabhAv chhe ke nathI? ahIn jIvanA pariNAm eTale vItarAgI nirmaL pariNAm, potAnA pariNAm eTale rAgAdi pariNAm ane potAnA pariNAmanun phaL eTale sukhadukhanA pariNAm-A badhAne nahi jANatun evun je pudgaladravya tene jIv sAthe kartAkarmabhAv chhe ke nathI? juo, jIvane svabhAvanI draShTi thatAn je svabhAvanun nirmaL pariNaman thayun tene pudgal jANatun nathI. tem pudgalapariNAm je rAgAdi bhAv tene pudgal jANatun nathI. tem