214 ] [ pravachan ratnAkar bhAg-4
mahAsiddhAnt bhagavAn kundakundAchArya, shrI amRutachandrAchArya Adi santoe jagat pAse jAher karyo chhe. shvAsanI kriyA te ajIvanI kriyA chhe. jIv tene karI shake nahi, tene heThe lAvI shake nahi. are bhAI! jo shvAsanI kriyA paN tun karI shakato nathI to A je moTAn kArakhAnAn chAle chhe tenI kriyA tun karI shake e vAt ja kayAn sambhave chhe? paramANunI palaTavAnI je kriyA thAy te kriyAvAn padArthathI bhinna nathI eTale ke bhinna vastuthI te kriyA thatI nathI. A pramANe ja vastunI sthiti chhe. have kahe chhe-
‘Am, vastusthitithI ja kriyA ane kartAnun abhinnapaNun (sadAy) tapatun hovAthI, jIv jem vyApyavyApakabhAvathI potAnA pariNAmane kare chhe ane bhAvyabhAvakabhAvathI tene ja anubhave-bhogave chhe tem jo vyApyavyApakabhAvathI pudgalakarmane paN kare ane bhAvyabhAvakabhAvathI tene ja bhogave to te jIv, potAnI ane paranI bhegI maLelI be kriyAthI abhinnapaNAno prasang AvatAn sva-parano paraspar vibhAg asta thaI javAthI, anek dravyasvarUp ek AtmAne anubhavato thako mithyAdraShTipaNAne lIdhe sarvagnanA matanI bahAr chhe.’
vastunI maryAdA ja evI chhe ke vastunI paryAy potAmAn potAthI thAy. te parathI kadI thatI nathI. darek padArthanI vartamAn paryAy bIjA dravyanI paryAyamAn pravesh karIne tene badalI de evI vastusthiti ja nathI. ‘ja’ lagADayo chhe to ekAnt thatun nathI! nA, A to syAdvAdamArga chhe. potAnI paryAy potAthI thAy ane parathI na thAy enun nAm ekAnt chhe. kathanchitta potAthI thAy ane kathanchit parathI thAy evI vastusthiti nathI. potAthI paN thAy ane parathI paN thAy e to phudaDIvAd chhe. gajab vAt chhe! roTalInA TukaDA thAy te paramANunI kriyA chhe; AngaLIthI TukaDA thAy em chhe ja nahi. roTalInA TukaDA thAy te TukaDA thavAnI kriyA chhe. te kriyAvAn paramANuthI bhinna nathI; eTale ke bhinna padArtha vaDe te kriyA thaI nathI. juo, A bhedagnAnanI vAt. kahe chhe ke koInA gharamAn koI pravesh kare evI maryAdA nathI. potAnI paryAyamAn bIjAnI paryAy pravesh kare athavA bIjAnI paryAyamAn potAnI paryAy pravesh kare evI vastunI maryAdA nathI.
kumbhArathI ghaDo thAy evI vastunI maryAdA nathI. ghaDAnI paryAy mATIthI thaI chhe. mATInA paramANu palaTIne ghaDAnI paryAy thaI te kriyA pariNAmasvarUp chhe ane te pariNAmathI bhinna nathI. ane te ghaDArUp pariNAm dravyathI (mATInA paramANuthI) bhinna nathI. aho! bhagavAnano koI adbhUt alaukik mArga chhe! bhagavAne mArga karyo nathI; jevo chhe tevo mArga kahyo chhe. chhae dravya potapotAnI kriyAnA pote kartA chhe, parano temAn ranchamAtra hastakShep nathI. ek paramANumAn-paramANunI kriyA, kriyAvAn bhinna nathI, abhinna chhe. AvI vastunI maryAdA chhe. AtmA roTalInA TukaDA karI shake, dAnt halAvI shake vA paranun kAI karI shake e vastusthiti ja nathI. paranun kArya karI shake e AtmAnI shaktimAn ja nathI.