10ḥ pravachan ratnākar bhāg-11
ahāhā...! ā jagatamān jīv anant chhe, ne paramāṇuonī saṅkhyā enāthī anantaguṇī anant chhe; vaḷī traṇ kāḷanā samayonī saṅkhyā enāthīy anantaguṇī chhe, ne traṇ kāḷanā samayonī saṅkhyāthī ek ākāsh dravyanā pradesh anantaguṇā anant chhe. ā lokālokamān vyāpta ākāsh nāmano ek arūpī mahāpadārtha chhe. teno dashey dishāmān kayāny ant nathī. jo ākāshano ant hoy to pachhī shun? pachhī paṇ ākāsh... ākāsh... ākāsh... em ja āve. juo, chaud brahmāṇḍamān ā lok chhe, ne bākīnā bhāgamān dashe dishāmān sarvatra anant... anant vistarelo alok-ākāsh chhe. ahāhā...! ā ākāsh nāmanā padārthanā traṇakāḷanā samayothī anantaguṇā anantā pradesh chhe. ane tenā karatān anantaguṇī adhik ek jīvadravyamān shaktio chhe. oho! āvaḍo moṭo bhagavān ātmā ek chaitanya mahāpadārtha chhe. samajāy chhe kāī...?
hā, to te jaṇāto kem nathī? are bhāī! te indriyagamya padārtha nathī, te svānubhavagamya atīndriy mahāpadārtha chhe. upayogane antarmukh karavāthī ja jaṇāy evo sūkṣhma padārtha chhe. kahyun chhe ne ke-
tem, mithyābhāvanī othe ātam re, ātam koī dekhe nahi.
bhāī! tāre e chaitanya mahāpadārtha dekhavo hoy to indriy ane rāgathī pār andar tārī vastu chhe tyān upayogane lagāvī de; bākī bahāramān phāmphān mārye e nahi jaṇāy.
bhāī! sarvagna vītarāg parameshvar jagatane divyadhvani dvārā ā vāt kahī chhe. ahāhā...! bhagavānane īchchhā vinā ja omdhvani nīkaḷe chhe. te omdhvanimān ā āvyun chhe ke-prabhu! tun ek anant shaktivant dravya-vastu chho. tārāmān jīvatva, chiti, drashi, gnān, sukh, vīrya ityādi anant shaktio bharī chhe. ahāhā...! pratyek ātmāmān anant shaktio-guṇo chhe. te badhā guṇo akram eṭale ekasāthe chhe, ane te guṇonun je pariṇaman thāy chhe te krame thāy chhe.
jem sākaramān saphedāī, chīkāsh, mīṭhāsh ekasāthe chhe, tem ātmāmān gnān, darshan, sukh, vīrya ādi anant shaktio-guṇo akrame-ekasāthe chhe, ane tenī paryāyo thāy te kramavartī chhe. ek samayamān ek guṇanī ek paryāy em anant guṇanī ek samayamān anant paryāyo thāy chhe. te badhī paryāyo kramathī samaye samaye pragaṭ thāy chhe.
ā sāṅkaḷī āve chhe ne? sāṅkaḷī jem anek kaḍīono samūh chhe, tem ātmā asaṅkhya pradeshono samūh chhe. pradesh eṭale shun? ke ek paramāṇu ākāshanī jeṭalī jagyā roke tene ek pradesh kahe chhe. ātmāmān āvā asaṅkhya pradesho chhe, ane te asaṅkhyapradeshī kṣhetramān sarvatra gnānādi anantaguṇo vyāpīne rahelā chhe. te anant guṇone samaye samaye paryāyo thāy chhe. paryāyo palaṭe chhe, ne dravya-guṇ kūṭastha chhe. kemake kramathī varte chhe māṭe paryāyo kramavartī chhe, ne ekasāthe rahevāvāḷā guṇo akramavartī chhe. ām akramavartī guṇo ne kramavartī paryāyono samūh te ātmadravya chhe. āvī vāt vītarāg sarvagna parameshvaranā shāsan sivāy bīje kayāny nathī. bhāī! jarā vātane nyāyathī meḷavī jo. ā laukik nyāyanī vāt nahīn, ahīn to gnānasvarūp vastu potānī jevī chhe tevī jāṇavā prati gnānane dorī javun te nyāy chhe. bhāī! tārī chīj andar kevī chhe tene kadī ten jāṇī nathī; to have teno nirṇay kar.
are! āvun manuṣhyapaṇun maḷyun, jainakuḷamān janma thayo ane potānā chaitanyamahāpadārthane na jāṇyo to bhavano ant kayāre āvashe? are bhāī! potānī vastunī mahattānī kimmat karyā vinā, par chījanī ne rāganī kimmat- mahimā karī karīne tun anantakāḷathī chār gatimān rajhaḷī maryo chho. to have to nij chaitanyavastuno nirṇay kar; hamaṇān nahi kare to kayāre karīsh? (em ke pachhī avasar nahi hoy.)
ahā! jaḷamān jem taraṅg ūṭhe chhe tem dravyamānthī paryāy drave chhe. ‘द्रवति इति द्रव्यम्’ drave chhe te dravya chhe. ahāhā...! paryāy andar dravyamānthī drave chhe. have āvo vītarāg parameshvarano mārga lokoe kadī sāmbhaḷyo nathī. ‘ṇamo arihantāṇan’ -em roj jāp kare paṇ arihant paramātmā kevī rīte thayā ne temanun kahelun tattva shun chīj chhe te jāṇavānī darakārey nā kare tene mārga kayānthī maḷe? ahā! tene antaramān jainapaṇun kayānthī pragaṭ thāy? bhāī! jain koī sampradāy nathī. antaramān anantaguṇano piṇḍ abhed ek chaitanyavastu jevī chhe tevī antaramān-antarmukh upayogamān- dekhatān-jāṇatān mithyābhāvano nāsh thāy chhe. ne samyagdarshan pragaṭ thāy chhe; tene jain kahevāmān āve chhe. ā sivāy jain koī vastu nathī. samajāṇun kāī...?
ā sharīr, man, vāṇī, karma e to dhūḷ-māṭī jaḍ-ajīv chhe. ne andar puṇya-pāpanā bhāv thāy chhe te ya paramārthe