gnān pragaṭ thayun to emān svadravya (anantaguṇano piṇḍ) ane gnānakriyānun (jemān anantaguṇanī nirmaḷ paryāyo samāī jāy chhe te) nirvikalpa pramāṇagnān ekasāthe pragaṭ thaī gayun. māṭe ahīn kahyun ke-gnānamātra bhāvanī andar anant shaktio ūchhaḷe chhe.
ahīn ‘anant shaktio ūchhaḷe chhe’-em kahīne gnān sāthe bhegun anant shaktionun nirmaḷ pariṇaman āchāryadeve siddha karyun chhe. sūkṣhma vāt chhe bhāī! vastu-dravya ja anantaguṇasvarūp chhe; tethī dravyanun (nirmaḷ) pariṇaman siddha thatān ja badhā guṇo nirmaḷ pariṇamī jāy chhe. ahāhā...! anantaguṇamaṇḍit abhed ekākār dravyane lakṣhamān laīne jyān sādhak jīv pariṇamyo tyān te pariṇamanamān bhegī anantī shaktio nirmaḷ ūchhaḷavā lāge chhe. ahāhā...! gnānādi anant shaktio ātmāmān abhed-tanmay thaīne pariṇamī tene ja ahīn ‘gnānamātra bhāv’ kahyo chhe. samajāṇun kāī...?
ātmānā anantaguṇamān lakṣhaṇabhed bhale ho, paṇ kṣhetrabhed nathī, ne pariṇamanano kāḷabhed paṇ nathī. ātmānā asaṅkhya pradeshamān ekīsāthe ja anant guṇ vyāpīne rahyā chhe. tethī ātmānā ek pariṇāmamān badhāy dharmonun pariṇaman sāthe ja rahelun chhe. ahāhā...! ātmānā pariṇamanamān anant guṇ-shaktio ekīsāthe ja nirmaḷapaṇe ūchhaḷe chhe-pariṇame chhe. guṇonā pariṇamanamān (sādhakane) hīnādhikatārūp tāratamyatā chhe e vāt ahīn nathī levī. shun kīdhun? kṣhāyik samyaktvanun pariṇaman hoy chhatān chāritranī nirmaḷatā pūrṇa na hoy-e guṇabhed ahīn mukhya nathī. ahīn to abhed dravya pariṇamatān badhā guṇ nirmaḷ pariṇame chhe-em abhedanī mukhyatāthī vāt chhe. juo, ahīn pariṇaman shabde nirmaḷ pariṇamananī vāt chhe; vikāranā pariṇamanane to ahīn shaktinā pariṇamanamān gaṇyun nathī, kemake vikār ātmā nathī, ahīn to dravya-guṇ ne tenī nirmaṇ pariṇati-e traṇane abhed karīne tene ja ātmā gaṇyo chhe. vikārane to gnānalakṣhaṇanā baḷe ātmāthī bhinna ja karī dīdho chhe. samajāy chhe kāī...?
kṣhāyik samakit thatān ja sādhakane badhā ja guṇ ekasāthe pūraṇ khīlī jāy chhe em to nathī, eṭale (kathañchit) guṇabhed chhe, parantu ahīn e mukhya nathī, gauṇ chhe. ahīn to vastupaṇe badhāy guṇ abhed chhe, tethī dravya abhed pariṇamatān sāthe badhā ja guṇono ansh ekasāthe ūghaḍī jāy chhe. ek guṇ nirmaḷ pariṇame ane bījā guṇ sarvathā malin rahe, anshe paṇ nirmaḷ na thāy em banatun nathī. lyo, gnānamātra bhāvanī antaḥpātinī anant shaktio ūchhaḷe chhe eno ā āshay chhe, ā artha chhe-ke dravya abhed pariṇamatān sarva anant shaktio nirmaḷ pariṇamī jāy chhe. nirmaḷatāmān hīnādhikatānā bhed paḍe e ahīn mukhya nathī. āvī vāt chhe. paṇ arere! eṇe kadī svasanmukhatā karī nathī; jyān potāno bhagavān-nirmaḷānandano nāth prabhu-virāje chhe tyān najar karī nathī! bahāramān ne bahāramān e potāne pāmar mānīne rokāī gayo chhe.
juo, ā rīte ahīn ‘gnānamātra ātmā’ kahīne--paradravyathī ane vikārathī bhedagnān karāvyun. -gnānalakṣhaṇ vaḍe lakṣhya evā ātmānī prasiddhinī siddhi karī, ane -e gnānamātra bhāvamān anantī shaktio bhegī ja ūchhaḷe chhe em siddha karyun. have āchāryadev ātmānī anant shaktiomānthī keṭalīk (47) shaktionun varṇan kare chhe. keṭalīk kem kīdhī? kemake chhadmastha jīv sāmānyapaṇe ātmāmān anantashaktio chhe em to jāṇe, paṇ visheṣhapaṇe bhinna bhinna anantī shaktione na jāṇī shake; vaḷī vāṇī dvārā anantī shaktionun kathan paṇ shakay na bane; vāṇīmān to amuk ja āve. tethī ahīn khās prayojanapūrvak 47 shaktionun varṇan karyun chhe.
‘ātmadravyane kāraṇabhūt evā chaitanyamātra bhāvanun dhāraṇ jenun lakṣhaṇ arthāt svarūpachhe evī jīvatvashakti (ātmadravyane kāraṇabhūt evā chaitanyamātrabhāvarūpī bhāvaprāṇanun dhāraṇ karavun jenun lakṣhaṇ chhe evī jīvatva nāmanī shakti) gnānamātra bhāvamān-ātmāmān uchhaḷe chhe’)
ahāhā...! ātmā shaktiono sāgar prabhu ek chaitanyamahāpadārtha chhe. temān anant shaktio eṭale guṇo chhe. ahāhā...! shaktivān ātmā ek dravya chhe, ne temān anant shaktio chhe. shun kīdhun? bhagavān ātmā ek vastu chhe ne temān saṅkhyāe anant shaktio chhe. keṭalī? anant... anant... anant!