14ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 ādi nirmaḷ paryāyone ja kramavartī līdhī chhe. rāgādi ashuddha paryāyo utpanna thāy tene ahīn kramavartī paryāyomān līdhī nathī. (kemake shaktinā adhikāramān vikārī paryāyone par gaṇī chhe.)
ahāhā...! ā gnānamātra ātmā kīdho emān draṣhṭi pūraṇ dravya je ek gnāyakarūp chhe tenā upar jāy chhe; ane tyāre paryāyamān nirākul ānand ane shuddha-pavitra jīvan pragaṭ thāy chhe. ānun nām dharma ane ānun nām jīvan chhe. bākī vartamān paryāy nij dravyane-ek gnānamātra ātmāne chhoḍīne parane-vikārane dekhe e to viparīt draṣhṭi chhe. anyamatanā bhajanamān āve chhe ne ke-
ā to shrī kr̥iṣhṇane je sakhī hatī te kahe chhe ke-tārī pāse nahi āvun, kemake ghare kām chhe. tem anādithī agnānī jīv haṭhathī nij ātmā prati evo ja bhāv rākhe chhe ke-
ahā! agnānī jīvane anādithī evī mithyā mānyatā chhe ke tenī paryāy svagharamān na jatān paranā kāmamān ja gūñchāyelī rahe chhe; parakāmanun e bahānun kāḍhī svagharamān jatī nathī. parantu bhāī! e mahāviparītatā chhe. enun phaḷ bahu ākarun chhe bāpu! potāne jāṇe-dekhe te ja sāchun gnān chhe ane te ja sāchun jīvan chhe.
juo, ā shaktiono adhikār chhe. ā shaktionun visheṣh varṇan shrī dīpachandajīkr̥ut adhyātma pañchasaṅgrah granthanā ‘gnānadarpaṇ’ vibhāgamān bahu sundar āve chhe. vaḷī ā jīvatvashaktinun varṇan pt.. shrī dīpachandajīe chiddavilāsamān paṇ bahu sundar karelun chhe. pt.. shrī dīpachandajī samakitī ātmagnānī puruṣh hatā. teo ek sthān par kahe chhe -badhā ātmā sādharmī chhe. bhagavānane sambodhīne kahe chhe-bhagavān! hun tamāro sādharmī chhun. (amārī) paryāyamān jarī bhūl chhe tene ek bājue rākhīe to, ahāhā...! jem āp dravyasvarūpathī paripūrṇa gnānānand svarūp bhagavān chho tem hun paṇ dravyarūpathī paripūrṇa gnānānand svarūp bhagavān chhun. ahāhā...! tethī āp mārā sādharmī chho. are! shuddha jīvatvashakti apekṣhā badhā ātmāo mārā sādharmī chhe. teo ek ṭhekāṇe kahe chhe-ā jīvatva shakti jīvane lokamān mahā sukhadāyī chhe. ahā! jenī paryāyamān ā jīvatva shakti vyāpī-pragaṭ thaī tenā sukhanun shun kahevun? lokamān te apār sukhī chhe, ne te param sukhane prāpta thashe.
ā to adhyātmanī alaukik vātun bāpu! ā koī laukik kathā-vārtā nathī. ahāhā..! atīndriy ānandamān jhūlatā pavitra jīvananā dhārak vītarāgī digambar santone antaramān (akāraṇ) karuṇāno vikalpa uṭhayo, ane ā shāstra rachāī gayā chhe. ahā! teo to je vikalpa uṭhayo tenāy svāmī nathī. ahāhā...! teo ahīn shāstramān kahe chhe-bhagavān! tun gnān, ānand, ityādi anant guṇ lakṣhmīno dharanār gnānamātra vastu ātmā chho. ane ā chaitanyamātra prāṇane dharanārī jīvanashakti paṇ tārī antaraṅg lakṣhmī chhe. ahāhā...! āvī jīvanashakti, ek gnānamātravastunā āshrayamān jatān, paryāyamān pragaṭ thāy chhe ane tyāre paryāyamān atīndriy ānandanī bharatī ūchhaḷe chhe. ā rīte jīvanashaktimān dhruv upādān ane kṣhaṇik upādān banne āvī jāy chhe. trikāḷī jīvanashakti te dhruv upādān chhe, ane paryāyamān darshan, gnān, chāritranun nirmaḷ pariṇaman thayun te kṣhaṇik upādān chhe. ahāhā...! dravyanī draṣhṭi thatān jīvanashaktinun nirmaḷ pariṇaman thayun tyāre paryāyamān nirmaḷ gnān, nirmaḷ ānand, nirmaḷ prabhutā, nirmaḷ svachchhatā ityādi anantaguṇanī nirmaḷ dashā pragaṭ thāy chhe. ānun nām dharma ane ānun nām mokṣhamārga chhe; ane ā kṣhaṇik upādān chhe. ahā! ā bhāvamān (kṣhaṇik upādānamān) vyavahārano abhāv (nāsti) chhe. ā anekānta chhe. vyavahārano sarvathā abhāv chhe em nahi, vyavahāramān vyavahār bhale ho, paṇ shaktinā pariṇamanamān vyavahār nām ashuddhatā-rāg samāto nathī, abhāvarūp chhe, kemake shakti shuddha ane tenun pariṇaman paṇ shuddha chhe. ashuddhatā e kāī shaktinun kārya nathī; ashuddhatā to paranā ne paryāyanā lakṣhe thāy chhe, parantu dharmīne paranī ne paryāyanī draṣhṭi ja chhūṭī gaī chhe. samajāṇun kāī...?
juo, dravyamān anant shaktio chhe. tyān ek shaktinun kṣhetra bhinna ane bījī shaktinun kṣhetra bhinna-em nathī, parantu ek jīvanashakti bījī anant shaktimān vyāpak chhe. ek ek shakti bījī anantamān vyāpak chhe. vaḷī ek ek shakti bījī anantane nimitta chhe, eṭale ek guṇ kāraṇ (nimitta) ane bījo guṇ kārya em kahevāmān āve chhe, ā vyavahār chhe; nishchayathī to guṇ pote ja kāraṇ chhe, ne pote ja kārya chhe. nimitta eṭale shun? ke ek guṇanā pariṇaman kāḷe bījo guṇ anukūḷapaṇe chhe, banneno samakāḷ ne samavyāpti chhe bas; koī koīnun pariṇaman karī de chhe em nahi.