‘je anyathī karātun nathī ane anyane karatun nathī evā ek dravya svarūp akāryakāraṇatvashakti. (je anyanun kārya nathī ane anyanun kāraṇ nathī evun je ek dravya te-svarūp akāryakāraṇatvashakti.)’
oho...! gnānasvarūpī prabhu ātmā anant shaktiono ek piṇḍ chhe. temān gnān-darshananī jem ek akāryakāraṇatva shakti chhe. kevī chhe ā? to kahe chhe-‘je anyathī karātun nathī ane anyane karatun nathī evā ek dravya svarūp akāryakāraṇatva shakti chhe.’ shun kīdhun āmān? ke ātmānā dravya-guṇ-paryāyane koī par vastu kare nahi tethī ātmā akārya chhe, ne paradravyanā dravya-guṇ-paryāyane ātmā kare nahi tethī ātmā akāraṇ chhe. oho...! paradravya sāthe kārya-kāraṇabhāv rahit ātmāno ā alaukik akāryakāraṇatva svabhāv chhe. samajāṇun kāī...?
tyāre koī ahīn em kahe chhe ke-ā to dravyanī vāt chhe, em ke dravya koīnun kāraṇ nahi ane dravya koīnun kārya nahi em ahīn vāt karī chhe.
are bhāī! tārī ā samajaṇ barābar nathī, kem ke prastut viṣhay dravyanī shaktine lagato chhe. ahā! shakti jenī chhe evā shaktivān, dravyano anubhav thatān paryāyamān paṇ akāryakāraṇ dashā pragaṭ thaī jāy chhe. ahā! je paryāy dravyanā āshraye pragaṭ thaī te paranun-rāganun kāraṇ nathī ane te paranun-rāganun kārya paṇ nathī. jem dravya- guṇ koīnun kāraṇ nathī ane koīnun kārya paṇ nathī tem tenī je paryāy pragaṭ thāy chhe te paryāy paṇ koī paranun kāraṇ nathī ne koī paranun kārya paṇ nathī. ā akāryakāraṇatva shakti chhe te dravya-guṇ-paryāy traṇemān vyāpta thaī jāy chhe. samajāṇun kāī...?
dravya-guṇ to parathī na thāy, paṇ paryāy parathī thāy em mānavā tun prerāy chhe, paṇ bhāī! em vastu nathī. ā akāryakāraṇ svabhāv chhe te dravya-guṇ-paryāy traṇemān vyāpe chhe. ahāhā...! dravya akāryakāraṇasvabhāvamay, guṇ akāryakāraṇasvabhāvamay ane paryāy paṇ akāryakāraṇasvabhāvamay chhe. aho! jem dravya-guṇ anya vaḍe karāy nahi tem paryāy paṇ anya vaḍe karātī nathī evo ā vastuno alaukik svabhāv chhe. paryāy samaye samaye nīpajatun navun kārya chhe e barābar, paṇ tethī kāī te bījā vaḍe karāy chhe em kayānthī āvyun? kāraṇ vinā kārya na hoy e kharun, paṇ te kāraṇ potāmān hoy ke paramān? kārya potāmān ne kāraṇ paramān-em chhe nahi, e jinamat nathī.
are bhāī! jo potānun kārya par-bījo kare to parādhīn evo pote potānun hit kevī rīte karī shake? ane jo pote paranān kārya kare to potānun kārya koṇ kare? ne kayāre kare? bhāī! potānā kāryanun kāraṇ potāmān ja chhe, paranī sāthe potāne kāryakāraṇapaṇun chhe ja nahi-āvo ja vastuno svabhāv chhe.
āchāryadeve ā akāryakāraṇatva shakti 72mī gāthānī ṭīkāmānthī kāḍhī chhe. ame sammedashikharajīnī yātrāmān gayelā tyāre tyān 72mī gāthā upar pravachano thayelān. bhāī! ā akāryakāraṇatva shakti chhe te dravya-guṇamān to trikāḷ vyāpak chhe ja, paṇ trikāḷī dravyanī draṣhṭi thatān te paryāyamān paṇ vyāpak thāy chhe. ahāhā...! darek guṇanī pariṇati paranun kāraṇey nahi ne paranun kārya paṇ nahi-em ā shakti chhe teno vikās-vistār thāy chhe. bhagavānane je kevaḷagnānanī dashā pragaṭ thaī te kāī chār ghātīkarmano nāsh thayo māṭe pragaṭ thaī chhe em nathī. pt.. phulachandajīe jain tattvamīmānsāmān barābar khulāso karyo chhe ke-chār ghātīkarmano nāsh thaīne tenī akarmarūp dashā thaī chhe, je karmarūp paryāy hatī te akarmarūp paryāy thaī. (kāī kevaḷ gnānarūp thaī chhe em nathī) kevaḷagnān to jīvanā guṇanī dashā chhe. tethī ghātīkarmanā nāshathī kevaḷagnān pragaṭ thayun chhe em nathī.
to shāstramān em kahyun chhe ne? e to nimittanun (nimittanī mukhyatāthī) kathan chhe bhāī! pt.. shrī phulachandajīe khāniyā tattvacharchāmān darek viṣhay bahu sārī rīte spaṣhṭa karyo chhe. ā ek aitihāsik tattvacharchā banī chhe. are bhāī! vastunun yathārtha svarūp jevun chhe tevun yathārtha samajavāthī vitarāgatā siddha thāy chhe; kāī vād vivāde ā vāt pār paḍe em nathī. koīne juṭhā pāḍavā ane potānī vāt sāchī mānavī evī vāt ahīn nathī.