Pravachan Ratnakar-Gujarati (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 4023 of 4199

 

104ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 kahyā kare to em vāt nathī. ahāhā...! andar kāraṇaparamātmā-nityānand, chidānand dhruv prabhu-trikāḷ birāje chhe. tenī pratīti-antardraṣhṭi ane anubhav thatān je nirmaḷ-nirmaḷ paryāyano utpād thāy tene ahīn ātmā kahyo chhe. apekṣhā barābar samajavī joīe.

juo, ahīn pariṇāmashaktinī vāt chāle chhe. koīne em thāy ke 18mī utpādavyayadhruvatvashakti ane ā 19mī pariṇāmashakti banne ek chhe; paṇ em nathī. kramavr̥uttirūp ane akramavr̥uttirūp vartan jenun lakṣhaṇ chhe evī utpādavyayadhruvatvashakti kahī, jyāre ahīn ā pariṇāmashaktimān, dhrauvya-vyay-utpādathī āliṅgit sadr̥ush ane visadr̥ush jenun rūp chhe evā ek astitvamātramayī pariṇāmashakti-em kahel chhe. ām bannemān pher chhe.

bhāī! sadr̥ush ane visadr̥ush evā banne svabhāvavāḷun tārun astitva chhe. utpād-vyay visadr̥ush arthāt viruddha chhe, ne dhruv te sadr̥ush arthāt aviruddha chhe. samayasār, gāthā 3nī ṭīkāmān ā vāt āvī chhe. tyān kahyun chhe-“jeo ṭaṅkotkīrṇa jevā (shāshvat) sthit rahe chhe ane samasta viruddha kārya ane aviruddha kāryanā hetupaṇāthī jeo hammeshān vishvane upakār kare chhe-ṭakāvī rākhe chhe.” āmān utpād-vyayane viruddha kārya kahel chhe, ne dhrauvyane aviruddha. ahīn shaktinā varṇanamān tene sadr̥ush-visadr̥ush kahel chhe. dhrauvya trikāḷ ekarūp chhe tethī sadr̥ush ane paryāy utpād-vyayarūp- bhāv-abhāvarūp em bepaṇe chhe tethī visadr̥ush chhe. ahā! āvā sadr̥ush-visadr̥usharūp ek astitvamātramayī pariṇāmashakti chhe.

have je pariṇaman thāy chhe te guṇamānthī thāy chhe ke dravyamānthī thāy chhe? ‘chiddavilās’mān ānun samādhān karyun chhe ke-dravya pariṇame chhe, guṇ nahi. pariṇamanashakti dravyamān chhe e bābat chiddavilāsamān nīche mujab spaṣhṭīkaraṇ karyun chheḥ “koī prashna kare chhe ke-guṇadvārathī je pariṇati ūpajī te guṇanī chhe ke dravyanī chhe? jo guṇanī hoy to guṇo anant chhe tethī pariṇati paṇ anant hoy; ane (jo te pariṇati) dravyanī hoy to guṇapariṇati shā māṭe kaho chho?-

tenun samādhānaḥ– e pariṇamanashakti dravyamān chhe; dravya guṇono puñj chhe, te potānā guṇarūpe pote ja pariṇame chhe; tethī guṇamay pariṇamatā (tene) guṇaparyāy kahīe. tethī dravyanī pariṇati, guṇanī pariṇati-em to kahīe chhīe; parantu ā pariṇamanashakti dravyamānthī uṭhe chhe, guṇamānthī nahi. enī sākṣhī sūtrajīmān (tattvārthasūtramān) dīdhī chhe ke- ‘द्रव्याश्रया निर्गुणा गुणाः’ dravyanā āshraye guṇ chhe, guṇanā āshraye guṇ nathī. ‘गुणपर्ययवद् द्रव्यम्’ (- guṇaparyāyavāḷun dravya chhe)-em paṇ kahyun chhe. paryāyavāḷun dravya ja kahyun, (paṇ) guṇ na kahyo.”... “pariṇamanashakti dravyathī chhe. dravya guṇalakṣhaṇarūpe pariṇame chhe, tethī kram-akram svabhāv dravyano kahyo chhe.” ane ahīn paṇ kramavartī paryāy ane akramavartī guṇono samudāy te ātmā em pratham vāt karī chhe.

juo, dhrauvya-vyay-utpād em traṇathī āliṅgit sadr̥ush ane visadr̥ush jenun rūp chhe evī pariṇāmashakti pariṇame chhe to pariṇati dravyamānthī uṭhe chhe, guṇamānthī nahi. māṭe shakti ane shaktivān evo je bhed chhe tenun lakṣha chhoḍī de, kemake bhedanā lakṣhe samyagdarshan ādi nirmaḷ pariṇām thatā nathī. bhed chhe te to abhedane batāvavā pūrato chhe. tethī bhedanun lakṣha chhoḍī abhedane grahaṇ kar. ahāhā...! abhed ekarūp sāmānya abaddhaspr̥uṣhṭa je dhruv svabhāvabhāv chhe tenī draṣhṭi karī temān ja ekāgra thā; tethī samyagdarshan ādi dharma pragaṭ thashe. mārag ā chhe bhāī!

ahīn dravyadraṣhṭi karāvavī chhe. pariṇāmashakti chhe arthāt pariṇām dravyano svabhāv chhe eṭale dravyanun pariṇaman thatān tenī visheṣhatā-guṇanun pariṇaman-thāy chhe, tethī pariṇati dravyathī uṭhe chhe, guṇathī nahi. dravya pote ja potānī visheṣhatārūp pariṇamī jāy chhe. ahāhā...! dharma karavo hoy to āvī je potānī chīj chhe tenun gnān bhalī prakār karavun paḍashe bhāī! ā tamārān hīrā-motī ne bāg-baṅgalā temān kām nahi āve. ā to phurasad laīne samajavā jevī chīj chhe bāpu!

pariṇāmashakti kahī temān shaktithī pariṇati uṭhatī nathī. kharekhar dravya ja drave chhe, dravyathī pariṇati uṭhe chhe. pañchāstikāy gāthā 9mān mūḷ pāṭhamān kahyun chhe ke-“te te sadbhāvaparyāyone je दवियदि–द्रवति-drave chhe-गच्छदि– गच्छति- pāme chhe, tene (sarvagno) dravya kahe chhe-ke je sattāthī ananyabhūt chhe.” ā mūḷ pāṭh chhe. ahīn guṇ drave chhe em nathī kahyun, paṇ dravya drave chhe em kahyun chhe. shrī jayasenāchāryadevanī ṭīkāmān paṇ ahīnnī māphak ja ‘द्रवति गच्छति’ no ek artha to ‘drave chhe arthāt pāme chhe’ em karavāmān āvyo chhe, te uparānt ‘द्रवति eṭale svabhāvaparyāyone drave chhe ane गच्छति eṭale vibhāvaparyāyone pāme chhe’ evo bījo artha paṇ tyān karavāmān āvyo chhe. ahīn to dravya shuddhatārūpe