māṭenī vāt chhe. vāstavamān bhinna sādhan-sādhya chhe ja nahi. paramārthe sādhan be nathī, paṇ shāstramān sādhananun be prakāre nirūpaṇ karyun chhe; jem mokṣhamārga be nathī, paṇ mokṣhamārganun kathan shāstramān be prakāre chhe tem. mokṣhamārga to traṇekāḷ ek ja chhe, vītarāgabhāvarūp ek ja mokṣhamārga chhe. te sāthe sahacharapaṇe rāg bākī hoy chhe tethī tene ārop daīne vyavahārathī mokṣhamārga kahyo chhe, paṇ te chhe to bandhano ja mārga. gnānī to tenā kartr̥utvathī nivr̥uttasvarūp ja chhe.
ahā! akartr̥utvashakti pariṇame chhe tenā bhegī akāryakāraṇatvashakti paṇ pariṇame chhe. tethī shubhabhāv kāraṇ ane svānubhav thayo te enun kārya em nathī. tathā nishchay samyagdarshan-gnān pragaṭ thayun te kāraṇ ane vyavahārano shubharāg thāy te enun kārya em paṇ nathī. bhāī! ātmā rāganun kāraṇey nathī, ane rāganun kārya paṇ nathī. tem je shubharāg chhe te gnānanun kāraṇey nathī, ane gnānanun kārya paṇ nathī. ahā! ā to jainadarshananī alaukik vāt! dharma kem thāy te samajavā māṭe ā badhun pahelān jāṇavun joīshe hon; ā samajyā vinā dharma thavo sambhavit nathī.
bhāī! shāstramān kaī paddhatithī shun kahyun chhe te barābar samajavun joīe; potānī mati-kalpanāthī undhā artha karashe to draṣhṭi viparīt thashe; ane to shāstra-svādhyāyanun sāchun phaḷ nahi āve, sansār-paribhramaṇ ja raheshe.
aho! ekek shaktine varṇavīne āchāryadeve bhagavān samayasār nām shuddhātmā prasiddha karyo chhe. ek shaktine paṇ yathārtha samaje to anādikālīn je vikāranī gandh pesī gaī chhe te nīkaḷī jāy. ahāhā...! ekek shakti je ek gnāyakane prasiddha kare chhe te gnāyakanī draṣhṭi thatān ane temān ja ṭharatān vikārano ant āvī jāy evī ā vāt chhe. he bhāī! vikār kāī mārī chīj nathī em jāṇī vikārathī bhinna nij gnāyakabhāvanī draṣhṭi kar, ne temān ja ṭhar, temān ja char; jethī ātmāno akartāsvabhāv antaramān pragaṭ thashe. bhavabhramaṇano nāsh karavānī ā ja rīt chhe bhāī!
ā pramāṇe ahīn akartr̥utvashaktinun varṇan pūrun thayun.
‘samasta, karmathī karavāmān āvatā, gnātr̥utvamātrathī judā pariṇāmonā anubhavanā (-bhogavaṭānā) uparamasvarūp abhoktr̥utvashakti.’
juo, ahīn em kahe chhe ke-āhār, pāṇī, strīnun sharīr vagereno bhoktā to ātmā nathī, paṇ karmathī karavāmān āvelā, gnātr̥utvamātrathī judā evā je samasta vikārī bhāv chhe teno paṇ jīv bhokta nathī. ahā! āvo bhagavān ātmāno abhoktāpaṇāno svabhāv chhe. gnānīne bhoganī āsaktinā pariṇām thāy, paṇ te pariṇāmanā bhogavaṭāthī gnānī nivr̥uttisvarūp chhe. ahā! harakh-shokanā, sātā-asātānā je pariṇām chhe te gnānīnā gnātāpariṇāmathī judā ja chhe, gnānī temān tanmay thato nathī, tethī gnānī teno bhoktā nathī, mātra gnātā ja chhe. juo, ā gnānabhāv sāthenun abhoktr̥utva svabhāvanun pariṇaman! paryāyamān vidyamān hovā chhatān te harakh-shok ādi parabhāvanun gnānīne abhoktāpaṇun chhe. aho! ā to svabhāvadraṣhṭinī koī adbhut kamālanī vāt chhe. svabhāvanī pariṇati thayā vinā na samajāy evī ā antaranī alaukik vāt chhe. samajāṇun kāī...?
dāḷ, bhāt, mosambīno ras, rasagullān ityādi jaḍ, māṭī, ajīv tattva chhe. te rūpī padārtha chhe. arūpī evo bhagavān ātmā teno bhoktā nathī. rūpī padārtha taraph lakṣha karīne ā chīj ṭhīk chhe evo rāg jīv utpanna kare, ane tyān agnānī em māne ke hun sharīrādine bhogavun chhun, parachījane bhogavun chhun, paṇ e to enī mithyā mānyatā chhe, kemake parachījane ātmā traṇakāḷamān bhogavī shakato nathī-jaḍane jo ātmā bhogave to tene jaḍapaṇun āvī paḍe.
koī moṭo sheṭh hoy, bhāre puṇyanā ṭhāṭh vachche ubho hoy, rūpāḷo deh maṇi-māṇekathī maḍhelo hoy ne ghare bāg-baṅgalā-bagīchā-moṭaro ityādi karoḍonī sāhyabībharyo vaibhav hoy, tyān agnānīne mommān pāṇī vaḷe ke-ahā! kevī sāhyabī ne kevo bhogavaṭo! ā sheṭh kevā sukhī chhe! paṇ bhāī! ā to tārī bahidraṣhṭi chhe ane te mithyā chhe; kemake jaḍ padārthono bhogavaṭo ātmāne chhe ja nahi. sukhano ek ansh paṇ temānthī āve tem nathī.