128ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 to vyāpak nathī, te rāgamān-vikāramān paṇ vyāpak nathī. anādi sansārathī ene rāg to vividh prakāranā anek thayā chhe, asaṅkhya prakāranā shubhāshubh bhāv thayā chhe, paṇ temān bhagavān ātmā vyāpak-tanmay nathī. ātmā rāgamay thaī jato nathī; e to trikāḷ ekasvarūpātmak ja chhe.
jem ek dīvo vārāpharatī anek oraḍāomān phare, tyān dīvo to nij prakāshasvarūp dīvo ja chhe, dīvo kāī oraḍārūpe thaī jato nathī. tem anantān sharīromān ne asaṅkhyāt prakāranā rāgamān pharavā chhatān ā chaitanyadīvaḍo prabhu ātmā trikāḷ nij chaitanyanā prakāsharūp-ekasvarūp-gnāyakasvarūp ja chhe; jem dīvo oraḍāmān vyāpato nathī, tem chaitanya-dīvaḍo-ātmā sharīramān ne rāgamān vyāpato nathī. ahāhā...! enī paryāyamān je dayā, dān, vrat, bhakti ādinā vikalpa thāy chhe temān bhagavān ātmā tanmayapaṇe vyāpato nathī. lyo, have loko pokār kare chhe ke- vyavahārathī nishchay thāy; paṇ ahīn kahe chhe-ātmā vyavahāramān vyāpato nathī. bhāī! ātmā vyāpak ne vyavahār-rāg tenun vyāpya em vastunun svarūp ja nathī. bhagavān ātmā vyāpak eṭale kartā chhe te nirmaḷ paryāyarūp vyāpya avasthāno kartā chhe; kharekhar to em kahevun ey vyavahār chhe, kemake te nirmaḷ paryāy pote potāthī utpanna thaī chhe. te paryāy kartā ane te paryāy pote ja karma chhe. ahīn to parathī bhinnatā siddha karavī chhe ne? to kahyun ke-anant sharīromān ā gnāyak prabhu trikāḷ ekasvarūpātmak chhe evo eno svadharmavyāpakatva svabhāv chhe.
te ek hajār yojan lambāīvāḷā sharīrane prāpta thayo hoy ke tene aṅgulanā asaṅkhyātamā bhāgapramāṇ sharīr maḷyun hoy, bhagavān ātmā to svayam potānā svarūpamān ja vyāpak chhe; te sharīramān vyāpak nathī, ne rāgamān paṇ kadī vyāpak nathī. ahāhā...! āvo pūrṇānandano nāth sachchidānandasvarūp prabhu andar ātmā trikāḷ birāje chhe. bhāī! andar tārān chaitanyanān nidhān shun chhe tenī tane khabar nathī. ahāhā...! bhagavān! tun pūrṇa gnānānandasvarūp jinasvarūpī prabhu chho. anant darshan, anant gnān, anant sukh ityādi anant guṇasvarūpathī shobhāyamān prabhu tun svadharmavyāpak chho. tane nānān-moṭān sharīr maḷyān, paṇ temān tun vyāpak nathī. are, sharīrane tun kadī aḍayo paṇ nathī, ane rāgane paṇ tun aḍayo nathī. ahā! āvo trikāḷ ekasvarūpātmak bhagavān ātmā chhe tene oḷakhī teno āshray karatān nirmaḷ nirmaḷ paryāyo pragaṭ thāy chhe.
asaṅkhya pradeshī anant guṇanun dhām prabhu ātmā chhe. ā nām daīne bolāve chhe ne! e nām to sharīranun bāpā! sharīranun nām pāḍayun te ātmā nathī. are, anek nāmavāḷān nānān-moṭān sharīramān rahyo chhatān sharīrane te sparshyo paṇ nathī. ahā! enā anant guṇamān te vyāpak hovā chhatān te guṇabhedane sparshyo nathī evo te nitya ekasvarūp chhe; te anek-svarūpe kadī thayo ja nathī. have ām chhe tyān ā lakṣhmī mārī, ne ā strī-kuṭumb mārān ne ā mahel-makān mārān-e kayān rahyun? e to badhī judī chīj bāpu! sanyog āve ne jāy; paṇ terūpe-pararūpe ātmā kadī thato ja nathī. samajāy chhe kāī...?
anādithī ātmā potānā ekasvarūpamān ja rahyo chhe. ahā! āvī potānī chījanī draṣhṭi karavī tenun nām samyagdarshan chhe. arere! āvā ā manuṣhyadehamān, potānī āvī chīj samajamān na le, ne tenī draṣhṭi na kare to teṇe jīvanamān shun karyun? kāī ja na karyun; jīvan vyartha ja khoyun. bhāī! ekasvarūp evā nij gnāyakasvarūpane jāṇyā- anubhavyā vinā, chāhe jeṭalān vrat, tap, bhakti, pūjā ityādi kare paṇ ethī shun? ethī koī ja lābh nathī, kemake bhagavān ātmā temān vyāpak thato nathī. jem bhinna-bhinna sharīromān rahevā chhatān temān ātmā vyāpak thato nathī tem shubhāshubh rāg thāy temān paṇ bhagavān ātmā vyāpak thato nathī. ā shāstranī-paramāgamanī chhaṭṭhī gāthāmān āvyun ne ke-
एवं भणंति सुध्दं णादो जो सो दु सो चेव।।
ahāhā...! bhagavān ātmā apramatta nathī, pramatta nathī, ek gnāyakabhāvasvarūp chhe. ahīn shabdanī vāt na levī, shabdanun je vāchya chhe te gnāyak tattvane grahaṇ karavānī vāt chhe. ‘gnāyak’ je shabda chhe temān gnāyak padārtha nathī. ‘sākar’ shabda vāchak chhe, ne sākar padārtha tenun vāchya chhe. tem ahīn ‘gnāyak’ shabda vāchak chhe, ne gnāyak bhāv je trikāḷī dravya chhe te vāchya chhe. ahā! te trikāḷī dravya gnāyak prabhu, ahīn kahe chhe, ekarūp rahyo chhe, pramatta-apramatta thayo nathī. paryāy bhale malin ke nirmaḷ ho, vastu to trikāḷ ekasvarūpe ja rahī chhe. ahā! āvā nij ekasvarūpātmak dravyanī draṣhṭi thatān paryāyamān paṇ ekasvarūpātmakapaṇānun-svadharmavyāpakatvanun pariṇaman thāy chhe. āvī vāt bahu sūkṣhma!