dravya-guṇ to ekasvarūp trikāḷ chhe ja, teno antaramān svīkār karavāthī paryāyamān paṇ ekasvarūpātmakapaṇānun pariṇaman thāy chhe. ahāhā...! nij gnānānandasvarūpī-ekasvarūpī bhagavānano antaramān satkār karavo, ādar karavo tenun nām samyagdarshan chhe. ātmāne-nij svarūpane sharīrapaṇe mānavo, vā rāgapaṇe mānavo vā paryāyamātra mānavo e to pūrṇa vastu pote ātmā chhe teno anādar chhe. ane te ja ātmāno ghāt nām hinsā chhe. ahā! trikāḷ sachchidānandasvarūp pote chhe tene rāgavāḷo mānavo te teno ghāt eṭale hinsā chhe. hinsā bījī shun chīj chhe? parajīvanā ghāt karavānā pariṇām thāy te to hinsā chhe; paṇ potāne sharīramay ne rāgamay mānavo te svaghātarūp mahā hinsā chhe; kemake sarva hinsānun te mūḷ chhe. samajāy chhe kāī...?
ahāhā...! andar anantaguṇamay ekasvarūpātmak jīvan chhe evun svīkār karavāthī paryāyamān nirmaḷ pariṇatirūp pariṇaman thāy chhe; ekasvarūpātmak dravya chhe tenun paryāyamān pariṇaman thāy chhe. ahā! ātmānī āvī svadharmavyāpakatva-shakti chhe. potānā dharmomān-potānā guṇo ne nirmaḷ paryāyamān ātmā vyāpak chhe, paṇ dehamān ke malin paryāyamān te vyāpak nathī. to pachhī shubharāg ane shubhajogathī dharma thāy e vāt kayān rahe chhe? bhagavān shrī kundakundāchāryadeve to shubharāgane hey kahyo chhe. pt.. kailāsachandajīe lakhyun chhe ke-āchāryadevanī vāt barābar chhe.
paramātma prakāshamān kahyun chhe ke je shubharāgane upādey māne chhe te nij ātmāne hey māne chhe. vyavahār ratnatrayarūp je shubhayog chhe tene je ādaraṇīy ane upādey māne chhe teṇe chidānandasvarūp potānā akhaṇḍānand prabhune hey mānyo chhe, hey karī dīdho chhe. jyāre dharmī jīvo to rāgane hey mānī shuddha trikāḷī nij ātmadravyane upādey karatā thakā pravarte chhe. bhāī! tārī chīj je je prakāre chhe te prakāre teno svīkār kar temān ja tārun hit chhe, anyathā to ātmaghāt ja chhe. sat paripūrṇa vignānaghan prabhu trikāḷ ekasvarūp ja chhe, te svadharmamān ja vyāpak chhe, potānā guṇ-paryāyamān ja vyāpak chhe, anyatra vyāpak nathī.
prashnaḥ– ātmā svadharmamān sadāy vyāpak chhe, to pachhī tene dharma karavānun kayān rahyun? uttaraḥ– ātmā svabhāvathī svadharmavyāpak chhe e to barābar ja chhe, paṇ agnānīne enī kayān khabar chhe? e to dehamay ne rāgamay hun chhun em jāṇe chhe. tethī ‘hun sadāy svadharmamān rahelo ekasvarūp chhun’ evun jo andaramān bhān kare to tene paryāyamān samyagdarshan ādi dharma thāy. tethī ja ā upadesh chhe ke-he bhāī! anant guṇasvabhāvamay nij ātmadravyane oḷakhī tenī ja draṣhṭi kar, jethī tane mokṣhamārga pragaṭ thashe.
samayasāranī gāthā 17-18nī ṭīkāmān āvo ja prashna pūchhayo chhe. tyān shiṣhya pūchhe chhe-prabho! ātmā to gnān sāthe tādātmyarūp-ekamek chhe, judo nathī; tethī gnānane seve ja chhe, to pachhī tene gnānanī upāsanā karavāno upadesh kem āpavāmān āve chhe? tyān āchāryadeve samādhān karyun chhe ke-“te em nathī. joke ātmā gnān sāthe tādātmyasvarūpe chhe topaṇ ek kṣhaṇamātra paṇ gnānane sevato nathī; kāraṇ ke svayambuddhatva athavā bodhitabuddhatva-e kāraṇapūrvak gnānanī utpatti thāy chhe.” ām svabhāvathī pote ek gnānasvarūp hovā chhatān, gnānasvabhāvanī sanmukh thaī tenun sevan na kare tyān sudhī jīv agnānī ja rahe chhe, ane tethī ja tene gnānanī upāsanāno-antar ekāgratāno upadesh karavāmān āve chhe.
aho! ā pañcham kāḷamān bhagavān shrī kundakundāchāryadeve tīrthaṅkar tulya kām karyun chhe. bhāī! shabdo thoḍā chhe, paṇ ethī enun mahattva ochhun na āṅkavun. juo, ‘jagat’ traṇ akṣharano shabda chhe, paṇ temān shun na āvyun? badhun ja āvī gayun. ahā! ek ‘jagat’ shabde anantā nigod, anant siddha, chha dravya ne chha dravyanān dravya-guṇ-paryāy... ohoho...! badhun ja āvī gayun. traṇ akṣharanā kānāmātrā vinānā ek ‘jagat’ shabdamān keṭalun samāī jāy chhe? bhagavānanī vāṇīmān ‘om’ nīkaḷe chhe temān badhun āvī jāy chhe. ahā! āvī vāṇī!
prashnaḥ– gurudev! āpe paṇ gajabanun kām karyun chhe? uttaraḥ– shun kām karyun chhe? āchārya bhagavantoe je kahyun chhe tenun ame to spaṣhṭīkaraṇ karīe chhīe. gāyanā āñchaḷamān dūdh bharyun hoy tene koī kushaḷ dohanār dohīne bahār kāḍhe tem shāstromān tattva bharyun chhe tene samartha āchārya amr̥utachandradeve tarka vaḍe bahār kāḍhī prakāshyun chhe. temān amārun kāī nathī. ame to mātra tenun spaṣhṭīkaraṇ karīe chhīe, bas.
are! mūḍh-agnānī jīvo nij chidānandamay chaitanyanun vāstu chhoḍīne, jaḍ dehamān ne vikāramān potāno vās mānī rahyā chhe. tene kahe chhe-he jīv! te tāro vās nathī; jaḍ dehamān ne vikāramān vasavāno tāro svabhāv nathī. tāro svabhāv