174ḥ pravachan ratnākar bhāg-11
dravyadraṣhṭivant dharmī puruṣh vikārane paragney tarīke jāṇe chhe. gnān karanārī te gnānanī paryāy vartamān vidyamān chhe temān vikārano abhāv chhe. ām darek guṇamān samajavun. bhagavān! tun gnānānand svabhāvī chho. tārāmān rāgane ākuḷatānā abhāvarūp svabhāv chhe. trikāḷ paranā abhāvasvabhāvarūp prabhu tun chho. have ām chhe tyān paradravyanī paryāyane jīv kare e vāt ja kayān rahe chhe? ne paradravya jīvanī paryāyane kare e vāt paṇ kayān rahe chhe? antarāy karmanā abhāvathī vīryashaktinun pariṇaman thayun em vāt kayān rahe chhe? em chhe ja nahi.
ahāhā...! bhagavān ātmā vikalparahit (shuddha) digambar chhe. mithyātvanā abhāvarūp pariṇaman kare tyāre jīv draṣhṭimān digambar thayo kahevāy. samakitī ane bhāvaliṅgī muni digambar chhe. ahāhā...! andaramān traṇ kaṣhāyano abhāv ane bahāramān vastrano abhāv tenun nām digambar munidashā chhe. jo ke paradravyano svabhāvamān abhāv chhe, ne paradravya nukasān karatun nathī; paṇ tenī mamatā chhe te nukasānanun kāraṇ chhe. vastra pratyeno rāg-mamatā chhe te nukasānanun kāraṇ chhe. dehanī rakṣhāno rāg chhe, mamatā chhe te nukashānanun kāraṇ chhe. tethī ja kapaḍān rākhavāno rāg hoy tyān sudhī munidashā hotī nathī. mārga ā chhe bhāī. āmān shun karavun-shun na karavun-te to potāne nirṇay karavānī vāt chhe. amārī pāse to tattvadraṣhṭinī ā vāt chhe. jene jem ṭhīk paḍe tem kare, paṇ vastra sahit munipaṇun māne-manāve tenī navatattvanī bhūl chhe, arthāt tenī mithyātvadashā chhe. āvī vāt chhe.
shuddha chaitanyanā āshraye munidashāmān traṇ kaṣhāyano abhāv thāy chhe. tem thatān tene asthiratāno rāg tenī bhūmikāne yogya ja hoy chhe. munidashāmān vastra rākhavāno rāg hoī shake nahi; tethī vastra sahitane āsrav tattvanī bhūl chhe. tene shuddha jīvadravyano āshray nathī te jīv tattvanī bhūl chhe, ne e pramāṇe sāte tattvanī bhūl chhe. shrī kundakundāchāryadeve (sūtrapāhuḍamān) bahu spaṣhṭa kahyun chhe ke-vastrano ṭukaḍo rākhī munipaṇun māne-manāve to nigodamān jashe. ām kem kahyun? kāraṇ ke em mānanāranī mithyātva dashā chhe, ne mithyātvanun phaḷ krame nigod ja chhe. ahā! chhaṭhṭhā guṇasthānamān sant-munivarane vyavahāranā abhāvarūp nirmaḷ pariṇaman chhe ne te evun ne evun nirmaḷapaṇe kāyam raheshe.
ahā! ā abhāv-abhāvashakti trikāḷ chhe te dhruv upādān chhe, ne tenun vartamān vartamān pariṇaman chhe te kṣhaṇik upādān chhe. temān shakti chhe te trikāḷ pāriṇāmik bhāve chhe, ne rāgarahit tenān je nirmaḷ pariṇām chhe te upasham, kṣhayopasham ke kṣhāyik bhāve chhe. udayabhāv temān āvato nathī, kemake udayabhāvanā abhāvasvabhāve ja shaktinun pariṇaman hoy chhe.
keṭalāk kahe chhe ke-shatruñjayanī jātrā karīe to kalyāṇ thaī jāy; ā badhun samajīne shun kām chhe? are bhāī! em nathī bāpu! jātrā karavānā bhāv to rāg chhe, ne rāganā abhāvasvabhāve jīvanun pariṇaman thāy te kalyāṇarūp chhe; rāgane rāganun pariṇaman kalyāṇarūp nathī, vāstavamān akalyāṇ chhe. āvī ākarī vāt! paṇ ā satya vāt chhe.
upashamano to thoḍo kāḷ chhe, bākī kṣhāyopashamik ane kṣhāyikabhāv hoy chhe. kṣhayopasham ne kṣhāyik te pariṇati chhe. te antaramān jāy tyāre pāriṇāmik bhāvarūpe thaī jāy chhe, kāraṇ ke vartamān je ek samayanī avasthā chhe teno bīje ja samaye vyay thaī andar jāy chhe. “jal kā taraṅg jal men ḍūbatā hai”-em potānī paryāy vyay thaī andar jāy chhe, ne andar gaī te pāriṇāmikabhāve thaī jāy chhe.
je janmakṣhaṇ te ja (pūrva) paryāyano nāsh kṣhaṇ chhe. abhāv-abhāvashaktinī je nirmaḷ paryāy pragaṭ thaī te tenī janmakṣhaṇ chhe. te paryāy potānā svakāḷe pragaṭ thaī chhe; te enī kāḷalabdhi chhe. te pariṇaman kramabaddha-potānā sva-avasare thayun chhe.
hā, paṇ temān āpaṇe shun karavun? kramavartī paryāy ne shaktinā bhedanun lakṣha chhoḍī, shuddha ek chaitanyamātra nij trikāḷī dravyanun lakṣha karavun. em karatān