186ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 ūchhaḷashe. ānun nām samakit ne ā dharma chhe.
are, sāmbhaḷ bhāī! vyavahār samakit te kāī samakit nathī. vyavahār samakit e to vikalpa-rāg chhe. dravyadraṣhṭi thaye shraddhāguṇanā kāryarūp nirvikalpa nishchay samakit pragaṭ thāy chhe, ne tene sahacharapaṇe je dev-guru-shāstra sambandhī shubharāg hoy chhe tene upachārathī ārop daīne vyavahārasamakit kahevāmān āve chhe. vāstavamān te rāg ja chhe, ne te siddhabhāvarūp ātmānun karma nathī, tathā enāthī nirmaḷ paryāyarūp ātmānun karma thāy chhe em paṇ nathī. vāstavamān samyagdarshanano utpād thavāmān shraddhāguṇ kāraṇ chhe. shraddhāguṇamān karmashaktinun rūp chhe ne! māṭe te bhāv prāpta karāy chhe. bhāī, shraddhā, gnān, chāritra, ānand-em darek guṇamān potānī nirmaḷ paryāyarūp karma pragaṭ thāy chhe te prāpta karāto siddharūp bhāv chhe, ne te-mayī karmashakti chhe.
svādhyāyano vikalpa hoy chhe, paṇ te vikalpathī samyaggnān pragaṭ thāy chhe em nathī. e to ātmāno evo gnānasvabhāv chhe ke jethī te potānā samyaggnānarūp karmane prāpta kare.
tevī rīte pañchamahāvratādino vikalpa hoy chhe, paṇ te vikalpathī samyakchāritrarūp nirmaḷ kārya thāy chhe em nathī. e to ātmāno evo chāritra svabhāv chhe ke jethī te potānā samyakchāritrarūp karmane prāpta kare.
ā pramāṇe shraddhā, ānand ityādi ātmānā badhā ja guṇomān samajavun. ātmānā gnān, chāritra, ānand ādi badhā guṇamān karmashaktinun rūp chhe. tethī ātmā pote potānā nirmaḷ svabhāvarūp karmane prāpta kare ja chhe. jyān nijasvarūpanā lakṣhe antar-ekāgra thāy ke svabhāvanā āshraye shraddhā-gnān-chāritra-ānand vagerenun nirmaḷ nirmaḷ kārya pragaṭ thāy ja chhe. tyān ‘hun ā nirmaḷ kārya prāpta karun’ evī bhedavāsanā rahetī nathī, kemake potānī karmashaktithī pote svayamev nirmaḷ kāryarūp thaī jāy chhe. āvī sūkṣhma vāt chhe.
vyavahār samakitamān samveg, nirved, āsthā, anukampā-e badhā vikalpa chhe. e vikalpathī rahit karmaguṇanā kāraṇathī samyagdarshanarūpī vītarāgī paryāyanun kārya pragaṭ thāy chhe. puṇya ane vikalpathī enī siddhi thatī nathī. bahāramān anukūḷ nimittathī kārya thayun em nimittanī mukhyatāthī kahevāy, paṇ em chhe nahi. koī kahe ke-aho! bhagavān! āpanī kr̥upāthī kāryasiddhi thaī, paṇ em chhe nahi, vastusvarūp evun nathī.
prashnaḥ– mahārāj! loko kahe chhe āpanī ā lākaḍī phare to paisā maḷī jāy chhe? uttaraḥ– loko kahe chhe e to lokamūḍhatā chhe bhāī! bākī ā lākaḍīmān kāī māl nathī. hamaṇān ja ek lākaḍī chorāī gaī, koīk laī gayun (andar mūḍhatā chhe ne?) ā lākaḍī to ame hāthamān eṭalā māṭe rākhīe chhīe ke shāstrane parasevāvāḷo hāth aḍī jāy to asātanā thāy. bākī lākaḍīmān kāī jādu nathī ke enāthī paisā maḷe.
juo, beṅgloramān ek sheṭhe bhavya jinālay bandhāvyun. tenī pratiṣhṭhāno moṭo utsav thayo. sheṭh pandarek divas utsavanā kāmamān rokāyā, to dukānamān māl hato e vechātā vinā paḍī rahyo. banyun evun ke pachhī enā bhāv vadhī gayā, ne sheṭhane aḍhaḷak paisā maḷyā. paṇ e to pūrvanā puṇyanā kāraṇe lakṣhmī āve chhe bhāī! ane emān ya shun chhe? lakṣhmī-dhūḷ āvī emān ātmāne shun lābh? bhagavān! vītarāgī nirmaḷ samyagdarshananī prāpti thāy e tārun karma chhe, ne e lābh chhe. bākī to badhī dhūḷanī dhūḷ chhe, ne tenā lakṣhe chār gatinī rajhaḷapaṭṭī chhe. samajāṇun kāī...?
ahā! dharmī jīv em jāṇe chhe ke samyagdarshanathī māṇḍīne siddhapad paryantanān je param pado chhe te prāpta karavānī shakti mārā ātmāmān chhe, ne te ja mārān karma chhe; e sivāy bahāramān moṭān rājapad ke devapad vagere prāpta thāy te kāī mārān karma nathī. kartānun iṣhṭa te karma. ahā! mane mārā gnān-ānand svabhāvamānthī prāpta thatī je nirmaḷ ratnatrayarūp avasthā te ja mārun iṣhṭa karma chhe, ā sivāy puṇya ne puṇyanā phaḷarūp prāpta sanyog te mārun kāī ja nathī. juo ā dharmīnī antardraṣhṭi!
dharmīne pahelān paryāyamān shuddhi alpa hatī, pachhī krame visheṣh shuddhi thaī. shuddhinī vr̥uddhi thaī te nirjarā chhe. nirjarānā be prakār chheḥ dravyanirjarā, ne bhāvanirjarā. jaḍ karmanun kharī javun te dravyanirjarā chhe, ne te kāḷe ashuddhatāno vyay thaīne shuddhinī vr̥uddhi thāy te bhāvanirjarā chhe. dharmīne je shuddhinī vr̥uddhinun kārya thayun tenun kāraṇ, ahīn kahe chhe, dravyanī karmashakti chhe. pūrvaparyāy nirmaḷ hatī māṭe pachhīnī paryāy visheṣh nirmaḷ thaī em nathī. pūrve mokṣhamārganī paryāy hatī māṭe vartamān