kevaḷagnān paryāy pragaṭ thaī em kāraṇ-kārya nathī. vartamān kevaḷagnān paryāyanī prāpti svatantra dravyanā āshraye thāy chhe. āvī sūkṣhma vāt vītarāganā mārga sivāy bīje kayāny nathī. aho! āmān to badhun kramabaddha ja chhe em samajāī jāy chhe.
ātmā trikāḷ dhruvasvarūp chhe. te svarūpanī astino svīkār nirmaḷ paryāyamān thāy chhe. paryāyamān dhruvanī kabūlāt karī, ane paryāyamān nirmaḷatā thaī-te nirmaḷ kramavartī paryāy ane akramavartī guṇo-e beno ekasāthe samudāy te ātmā chhe. ahīn rāg te guṇanun kārya-karma nathī, tethī tenī koī gaṇatarī nathī. have keṭalāk kahe chhe-ā sonagaḍhavāḷāe navun kāḍhayun. paṇ ā samayasār shāstra kayān sonagaḍhanun chhe? e to vītarāganī vāṇī āchārya kundakundadeve samayasārarūpe vahāvī chhe.
ahāhā...! ekek shakti pāriṇāmikabhāve chhe, ane tenun kārya chhe te upasham, kṣhayopasham ke kṣhāyikabhāve chhe. udayabhāv te shaktinun kārya nathī. dravya shuddha, tenā guṇ shuddha, ane tenun kārya paṇ shuddha pavitra ja chhe. udayabhāv tenun kārya chhe ja nahi. e to paryāyanī yogyatāthī udayabhāv chhe, paṇ dharmī tene potānun karma gaṇatā nathī; dharmīne te paragneyapaṇe chhe.
are! agnānī jīvo rātadi’ sansāranī majūrī karīne marī jāy chhe. emān ya koī puṇyodaye be-pāñch karoḍanun dhan maḷī jāy to māne ke moṭī bādashāhī maḷī. are bhāī! bādashāhī shun chhe tenī tane khabar nathī. nirākuḷatārūp sāchī bādashāhī to tārī andar paḍī chhe. tun andar anākuḷ gnānānandasvarūp bādashāh chho. tyān na jotān bahāramān ahīnthī sukh maḷashe ke tyānthī sukh maḷashe em jhāvān nākhe chhe paṇ e to tārun bhikhārāpaṇun chhe. are! anantaguṇachakrano svāmī moṭo chakravartī bādashāh thaīne tun bhikhārīnī jem rakhaḍe chhe! ne puṇyanī-vikāranī bhīkh māge chhe!! are bhāī, bahārathī kayānyathī tane sukh nahi maḷe. moṭo bādashāh tun andar birāje chhe tyān antarmukh thaīne jo. temān bādashāhī shaktio paḍī chhe tenun nirmaḷ pariṇaman thatān tane bādashāhī prāpta thashe. svabhāvamānthī prāpta thāy te bādashāhī, te ānand ane te sukh. bākī to badhī ākuḷatānī bhaṭhṭhī chhe. samajāṇun kāī...?
ākhā samayasārano sār ā chhe. shun? ke dravyakarma, bhāvakarma ane nokarmarahit shuddha chaitanyadhan ātmā te bhagavān samayasār chhe. ā samayasār kem pragaṭ thāy? to kahe chhe-antardraṣhṭi karavāthī shuddha karmanī prāptirūp kāryasamayasār pragaṭ thāy chhe, arere! anādi kāḷathī tārun kārya tun bagāḍato āvyo chho. paryāyamān shubhāshubh rāg thāy te kārya mārun -em mānato thako bahirmukhapaṇe tun tārun jīvan bagāḍato āvyo chho. paṇ bhāī re! vikār thāy e koī tārā dravya-guṇanun kārya nathī, jem pudgalamān āṭh karmanī paryāy thāy te tārā dravya-guṇanun kārya nathī tem tārī paryāyamān puṇya-pāparūp vikār thāy te tārā dravya-guṇanun kārya nathī. paryāyamān tenā ṣhaṭkārakanā pariṇamanathī addharathī vikalparūp malinatā thāy chhe, paṇ malin vibhāvarūp pariṇamavāno tārāmān koī guṇ nathī. vibhāvarūpe na pariṇamavun evo guṇ chhe, paṇ vibhāvarūpe thavun evo ātmāmān koī guṇ nathī. lyo, āvun tattva shun? tenā guṇ shun? ane tenun karma shun? -are! agnānī jīvone kāī khabar nathī.
“sat sāhitya” prachāramān ek mumukṣhue lākh rūpiyā āpyā chhe, em bījāe ensī hajār āpyā chhe. ame to kahyun-āmān shubhabhāv chhe, dharma nahi; puṇyabandh thashe. vāstavamān e shubhabhāvarūpe na pariṇamavun evo teno (- ātmāno) guṇ chhe, ne te vikārarūpe na pariṇamavun evo teno guṇ chhe. have potānā svagharanī-svabhāvanī khabar na maḷe ne paragharanā-parabhāvanā ācharaṇamān koī dharma mānī le, paṇ e kem chāle? e to mithyā shalya chhe. vyavahār samakit te samakit, ne dravya chāritra te chāritra em je māne chhe tene dharmanā vāstavik svarūpanī khabar nathī. tenī draṣhṭi jūṭhī-viparīt chhe, tenā antaramān mithyātvanun shalya paḍayun chhe. are bhāī, te tane bhāre nukashān karashe, anant janma-maraṇ karāvashe.
anantaguṇaratnākar prabhu ātmā chhe. temān ek karma nāmano guṇ chhe. ā karma nāmano guṇ chhe. ā karma guṇanā kāraṇe dravyadraṣhṭivantane potānun samyagdarshanādirūp nirmaḷ karma prāpta thāy chhe. ām dharmīne potānun kārya samaye samaye sudhare chhe. paṇ e to samaye samaye tenī utpattino kāḷ chhe, e enī janmakṣhaṇ chhe. guṇanā kāraṇe te paryāy utpanna thaī em kahevun e to upachār chhe. have ām chhe tyān vyavahāranā rāgathī nishchay (vītarāg pariṇati) thāy e vāt kayān rahī? bhāī, jo tārī draṣhṭi na palaṭī to ām ne ām rakhaḍavāno tāro rasto nahi maṭe. arere! marī-marīne narak-nigodamān javun paḍashe. shun thāy? vastusthiti evī chhe. em sharīramān anant ātmā, anantano ek shvās, anantanun āyuṣhya bhegun,