188ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 paṇ duḥkhanī paryāy judī-ahā! āvā duḥkhamay sthānamān tāro anant kāḷ gayo chhe prabhu! ahā! e pārāvār duḥkhanun shun kahevun? bhāī, e duḥkhathī mukta thavun hoy to jemān anant shakti bharī chhe evā tārā dravyanī sambhāḷ kar, tārā chaitanyadravyanī rakṣhā kar. hun shuddha ek chidānandasvarūp chhun-em antardraṣhṭi vaḍe pratīti karavī ne temān ramaṇatā karavī e tenī rakṣhā chhe. ā sivāy badhī hinsā ja hinsā chhe, ātmaghāt chhe. samajāy chhe kāī...!
bhāī, tārī chidghan-chaitanyavastu dhruv trikāḷ chhe. tenī ek karmashakti dhruv trikāḷ chhe. sva-āshraye shakti pariṇamatān nirmaḷ paryāyarūp karma je nīpaje te prāpta karāto siddharūp bhāv chhe. ahā! te bhāvanā kāraṇarūp karmashakti chhe em jāṇī dravyadraṣhṭi karatān paryāyamān nirmaḷatārūp sudhāro thāy chhe. āvo mārag chhe. ā sivāy unmārga chhe.
ā pramāṇe ahīn karmashaktinun varṇan pūrun thayun.
‘thavāpaṇārūp ane siddharūp bhāvanā bhāvakapaṇāmayī kartr̥ushakti.’ ahāhā...! chaitanya guṇaratnākar prabhu ātmā chhe. temān, ahīn kahe chhe, ek kartr̥u-kartāpaṇāno guṇ chhe. thavāpaṇārūp ane siddharūp bhāvanā bhāvakapaṇāmay ā kartr̥utva guṇ chhe. ahāhā...! vartamān samyagdarshan-gnān- chāritrarūp nirmaḷ bhāv pragaṭ thāy te thavāpaṇārūp ane siddharūp bhāv chhe, teno bhāvak arthāt te bhāvano kartā, kahe chhe, bhagavān ātmā chhe. ahāhā...! vartamān thavā yogya ne siddharūp bhāvano kartā thaīne ātmā te bhāvane bhāve-kare evo ātmāno kartr̥usvabhāv chhe. potānī kartr̥ushaktithī ātmā pote ja svādhīnapaṇe potānā samyagdarshanādi nirmaḷ bhāvane kare chhe.
pahelān kahyun ke-prāpta karāto evo je siddharūp bhāv te-mayī karmashakti chhe. matalab ke ātmā pote ja potānā siddharūp bhāv-thavāyogya nirmaḷ bhāvane karmapaṇe prāpta thāy evī enī karmashakti chhe. have, prāpta karātun ā nirmaḷ bhāvarūp karma, jene siddharūpabhāv kahyo, teno kartā koṇ?-em vichāratān kahe chhe-kartāpaṇun jeno svabhāv chhe evo ātmā pote ja potānā e bhāvano kartā chhe. ahāhā...! nij ātmadravyanā āshraye kartr̥ushakti chhe em jāṇī jeṇe nij trikāḷī dravya draṣhṭimān līdhun te svayam kartā thaīne potānā samyagdarshan ādi bhāvarūpe pariṇame chhe.
ahīn siddharūp bhāv eṭale siddha paryāy em artha nathī. paṇ je thavāyogya vartamān nishchit-chokkas vītarāgī nirmaḷ paryāy thaī tene ahīn siddharūp bhāv kahel chhe. sādhakanī samyagdarshanathī māṇḍī siddhapad paryantanī nirmaḷ paryāy je krame prāpta thavāyogya thāy chhe tene ahīn siddharūp bhāv kahyo chhe. te siddharūp bhāvanā kartāpaṇāmay ātmānī kartr̥ushakti chhe. vartamān nirmaḷ ratnatray te thavāpaṇārūp-bhavanarūp bhāv chhe, ne te bhavanarūp bhāvamān tanmay thaīne, teno bhāvak thaīne, ātmā pote tene bhāve chhe evī tenī kartr̥ushakti chhe. lyo, have āmān vyavahār ratnatrayathī nishchay thāy em kayān rahyun? bhāī! vyavahāranā-vikalpanā ālamban vagar ja nijashaktithī kartā thaīne svādhīnapaṇe ātmā potānā nirmaḷ nirmaḷ bhāvorūp pariṇame chhe. ahā! ekek shaktinā varṇanamān gajabanī vāt karī chhe.
bahenanā vachanāmr̥utamān sādī bhāṣhāmān bahu sārī vāt āvī chheḥ “jāgato jīv ūbho chhe, te kayān jāy? jarūr prāpta thāy” lyo, bhāṣhā sādī, ne bhāv saras, jāṇe amr̥ut. ‘jāgato jīv’ eṭale jāgrat chaitanya jyotisvarūp ek gnāyakasvabhāvī ātmā; ‘ūbho chhe’-eṭale ke te trikāḷ dhruv astipaṇe chhe. ahāhā...! ek gnāyakabhāvasvarūp bhagavān ātmā chhe te trikāḷ ṭakavāpaṇe-hovāpaṇe dhruv chhe, ne temān najar karatān te avashya prāpta thāy chhe, arthāt tenān shraddhān-gnān-ācharaṇ avashya pragaṭ thāy chhe. ahā! dharmīne je ātmānān gnān-shraddhān- ācharaṇarūp karma pragaṭ thayun teno kartā koṇ? to kahe chhe-dharmī (-ātmā) pote ja kartāpaṇun grahaṇ karīne nirmaḷ gnān-shraddhān-ācharaṇarūp nij karmane pragaṭ kare chhe; tene koī anya bhinna kārakonī garaj nathī. samajāy chhe kāī...?
ahā! ātmānī ā kartr̥ushakti evī chhe ke potānā shraddhān-gnān ādi nirmaḷ kāryanā kartā pote ja thāy chhe;