202ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 enun svarūp nathī. jīvamān evo koī guṇ nathī ke te vyavahārane kare, potāne de ane potāmān rākhe.
shrīmad rājachandrajīe ek jagyāe kahyun chhe ke-“samyagdraṣhṭi dharmanun pātra chhe.” juo ā pātra! uttam vastunun dān jhīlavānun pātra paṇ uttam hoy chhe. jem sinhaṇanun dūdh sonānā pātramān ja rahe chhe, tem uttam evān ratnatrayane jhīlavānun pātra uttam evo samyagdraṣhṭi jīv ja hoy chhe. agnānī tenun pātra nathī. ahā! ātmāmān ja evī uttam pātrashakti (sampradānashakti) chhe ke pote pariṇamīne potānā atīndriy ānandane potāmān jhīle chhe. guṇanī avasthānī yogyatā te pātra ane guṇanī te avasthā ja dātā chhe. ā sarvagnadevanī vāṇīmān āvelī vāt chhe. jeṇe dravya svabhāvano āshray līdho, tene samyagdarshananī paryāy pragaṭ thaī, te paryāy potāthī devāmān āve chhe tethī dātā chhe, ane tene levāne yogya pātratā paṇ e ja paryāyamān hovāthī te supātra chhe. ane te samaye dān paṇ te paryāy pote ja chhe. āvo antarano mārag adbhut chhe.
ā pramāṇe ahīn sampradānashaktinun varṇan pūrun thayun.
‘utpād-vyayathī āliṅgit bhāvano apāy (-hāni, nāsh) thavāthī hāni nahi pāmatā evā dhruvapaṇāmayī apādānashakti.’
ā samayasārano shaktino adhikār chāle chhe. dravya ek, ane tenī shakti eṭale guṇo anek-anant chhe. temānthī ahīn 47 shaktionun āchārya bhagavāne varṇan karyun chhe. atyāre ahīn apādānashaktinī vāt karavī chhe.
kahe chhe-‘utpād-vyayathī āliṅgit bhāvano apāy thavāthī hāni nahi pāmatā evā dhruvapaṇāmayī apādānashakti chhe.’ ahā! utpād-vyayarūp bhāvo eṭale paryāyo kṣhaṇik chhe, teno samaye samaye nāsh thaī jāy chhe, chhatān bhagavān ātmā trikāḷī chaitanyavastu dhruvapaṇe rahe chhe, nāsh pāmato nathī. dhruv ātmasvabhāv to evo ne evo trikāḷ ṭakī rahe chhe. ā dhruv ṭakatā bhāvamānthī ja navun navun kārya ūpaje chhe. ā rīte dhruvapaṇe ṭakīne navun navun kārya karavānī ātmānī apādānashakti chhe. ahā! potānī āvī shakti jāṇī je koī ek dhruvasvabhāvane avalambe chhe tene samaye samaye nirmaḷ nirmaḷ kārya thāy chhe.
ā shakti badhāmān pradhān chhe. pt.. shrī dīpachandajīe ā shaktinān bahu vakhāṇ karyān chhe. dhruv ane kṣhaṇik em be prakāre upādān chhe. je trikāḷī guṇ chhe te dhruv upādān chhe, utpād-vyayathī āliṅgit bhāv te kṣhaṇik upādān chhe. chiddavilāsamān aṣhṭasahastrīno ādhār āpī kahyun chheḥ “dravyano tyakta svabhāv to pariṇām(rūp) vyatirek svabhāv chhe ane atyakta svabhāv guṇarūp anvay svabhāv chhe. te guṇ to pūrve hatā te ja rahe chhe, pariṇām apūrva apūrva thāy chhe. ā dravyanun upādān chhe te pariṇāmane to taje chhe paṇ guṇane sarvathā tajatun nathī; tethī pariṇām kṣhaṇik upādān chhe ane guṇ shāshvat upādān chhe. vastu upādānathī siddha chhe.”
vartamān je nirmaḷ paryāy chhe te utpād-vyayathī āliṅgit bhāv chhe. te paryāy utpanna thaīne bīje samaye chhūṭī jāy chhe tethī tene kṣhaṇik upādān kahe chhe. samyagdarshananī pragaṭatī paryāy te kṣhaṇik chhe, bījā samaye bījī paryāy thāy chhe tethī te kṣhaṇik upādānane tyakta svabhāv kahel chhe. ā nirmaḷ paryāyanī vāt chhe, malinanī ahīn vāt nathī; kemake malinatā guṇanun kārya nathī. malinatā paryāyamān chhe te heyamān jāy chhe. malinatā kṣhaṇik upādān nathī. aho! digambar santonī antaramān javānī ajab alaukik shailī chhe.
bhāī, bhagavān nirmaḷānandano nāth andar dhruv virāje chhe tyān samīpamān jā. samīpamān javānī paryāy vartamān chhe te bīje samaye chhūṭī jāy chhe māṭe tene tyakta svabhāv kahī chhe. vartamān pariṇām chhūṭīne navā pariṇām thāy chhe tene kṣhaṇik upādān kahel chhe. dhruv upādān je chhe te chhūṭatun nathī, badalatun nathī, trikāḷ ekarūp rahe chhe. bahār nimitta-upādānanā vivād chāle chhe ne! nimittathī kārya thāy enī ahīn nā pāḍe chhe.