sāmbhaḷ bhāī! utpād-vyayathī āliṅgit koṇ? ke vartamān nirmaḷ paryāy. samyagdarshan, gnān, chāritra ādi anant guṇanī vartamān nirmaḷ paryāy te bhāv chhe. te bhāv utpād-vyayathī āliṅgit-sparshit chhe. ā to mahāmantra chhe bhāī! samyagdraṣhṭi dharmī jīvanā vartamān nirmaḷ pariṇām, je utpād-vyay thāy chhe enāthī āliṅgit chhe. te paryāyano bījī kṣhaṇe apāy nām nāsh thāy chhe. ahā! samyagdarshan ādi anant guṇanī vartamān nirmaḷ paryāy chhe teno nāsh thavā chhatān dhruvano-dhruv svabhāvano nāsh thato nathī. samakitīne ā dhruvanā ālambane dhruvamānthī navī navī nirmaḷ paryāy thayā kare chhe. ām nimittathī thāy, ne vyavahārathī thāy-em vāt rahetī-ṭakatī nathī. samajāṇun kāī...?
‘sarva guṇānsh te samyaktva’ em shrīmad rājachandrajīe kahyun chhe. matalab ke jīvamān jeṭalā guṇ saṅkhyāe chhe te badhā anant guṇanī nirmaḷ paryāyano samyagdarshanamān ek ansh vyakta thāy chhe. te samyagdarshananī paryāy utpādavyayavāḷī chhe; anant guṇanī je vyakta paryāyo chhe te badhī paryāyo utpādavyayavāḷī hoy chhe. bhāī, vītarāganān peṭ kholīne santoe vāt karī chhe. kahe chhe-utpād-vyayathī sparshit je bhāv chhe teno nāsh thāy chhe; paṇ dhruv dravya- guṇ nāsh pāmatā nathī, kemake utpād-vyayathī āliṅgit bhāvano nāsh thavā chhatān je hāni pāmato nathī evo dhruvapaṇāmayī ek ātmāno apādān svabhāv chhe, guṇ chhe. anant guṇamān ā apādānashakti-guṇanun rūp chhe. je kāraṇathī gnānaguṇ chhe te dhruv chhe. shakti dhruv upādān chhe, paryāy kṣhaṇik upādān chhe. apādānashaktinā be bhed chhe. je gnānaguṇ dhruv trikāḷ chhe te dhruv upādān chhe. temān apādānashaktinā kāraṇe te dhruv upādān kāyam rahīne tenī vartamān pragaṭ utpād-vyayathī sparshit paryāy thāy chhe te kṣhaṇik upādān chhe. aho! ā shaktinun varṇan karīne āchārya amr̥utachandradeve samayasārarūpī mandir upar suvarṇakaḷash chaḍhāvyo chhe. shabdo to sādā chhe, teno vāchyabhāv jevo chhe tevo samajavo joīe.
upādān-nimitta, nishchay-vyavahār ane kramabaddhaparyāy-ā pāñch viṣhayonā sambandhamān loko ūṇḍā ūtarīne samajyā vinā virodh kare chhe. paryāyanī hāni thavā chhatān dhruvanī hāni thatī nathī. vartamān paryāy je utpanna thaī chhe te potānā upādānathī thaī chhe, te nimittathī ke vyavahārathī utpanna thaī nathī. te utpanna thayelī paryāyano nāsh thavā chhatān dhruv upādān kāyam rahe chhe, dhruv upādānano kadī paṇ nāsh thato nathī. tattvanī sthiti āvī chhe bhāī! vastu ane vastunī pariṇatinī āvī maryādā chhe.
jene tattvagnānanī khabar nathī tene dharma kem thāy? tattvagnānanī prāpti māṭe vastunī sthiti jem chhe tem jāṇavī joīe, enun yathārtha gnān karyā vinā draṣhṭi nirmaḷ thatī nathī. kahe chhe-vartamān gnānanī hāni thavā chhatān gnān tattva trikāḷ dhruv rahe chhe, temān hāni thatī nathī. ām dhruvanī-shāshvat upādān je dhruv chhe tenī draṣhṭi rahetān gnānanī nirmaḷ paryāy navī navī pragaṭ thāy chhe. ā gnānanī je nirmaḷ paryāy pragaṭ thāy chhe te, te te samayanā kṣhaṇik upādānathī pragaṭ thāy chhe; gnānāvaraṇ karmano abhāv thayo māṭe te pragaṭ thāy chhe, vā shāstra bhaṇavānā vikalpathī te pragaṭ thāy chhe em nathī. bījī chīj te kāḷe nimitta ho, paṇ nimittanā kāraṇe te kāḷe samyaggnānanī paryāy thāy chhe em chhe ja nahi. em to 11 aṅg ane nav pūrvanun shāstragnān thayun, paṇ enāthī shun thayun? kāī ja nahi. dhruvanā antar-ālambanathī samyaggnān pragaṭ thāy chhe ane te kṣhaṇik upādān chhe. nimittathī ne vyavahārathī thāy evī je mānyatā chhe te kevaḷ bhram chhe.
ahāhā...! anant shaktino dhruvabhaṇḍār prabhu ātmā chhe. tenī jene draṣhṭi thaī, teno antaramān jene svīkār thayo te samyagdraṣhṭi chhe. tene paryāyamān anākuḷ ānandanā vedananī dashā pragaṭ thaī chhe. te ānandanī dashā, kahe chhe, ek samay rahe chhe. te dashāno abhāv thavā chhatān ānand guṇ to dhruv kāyam rahe chhe. ahā! te dhruvanā ālambane dhruvamānthī navī navī anākuḷ ānandanī dashā draṣhṭivant dharmī samakitīne thayā kare chhe. āvo mārag bhāī! arere! loko ekalā dhandhānā pāpamān rokāyelā rahe chhe. chovīse kalāk ekalun pāp, pāp ne pāpanun kām; dharma to dūr, emane puṇyanāny ṭhekāṇān nathī, kemake tattvashravaṇ ane tattvachintananī emane phurasad nathī. dhandhānān kām to koṇ kare? ekalun pāpanun kām (pāpanā bhāv) karyā kare. paṇ ā to jindagī jāy chhe bhāī!
vartamān pariṇām tyaktarūp bhāv chhe, dhruv atyakta svabhāv chhe. dhruv kāyam rahe chhe, kṣhaṇik upādān kṣhaṇe kṣhaṇe palaṭe chhe. ahīn nirmaḷanī vāt chhe. kṣhaṇik nirmaḷ paryāy utpanna thāy chhe te potānā upādānathī thāy chhe. apādānashaktino bījo artha upādānashakti chhe. pt.. shrī dīpachandajīe pañchasaṅgrah nāmanā pustakamān tenun ghaṇun varṇan karyun chhe. gnānadarpaṇamān paṇ (pānun pa6) varṇan karyun chhe.