224ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 chhe. bhāī, je te dashānī je sthiti chhe tene yathārtha jāṇavī joīe.
uttaraḥ– hā, kahyun chhe; paṇ kayun gnān? ane kayī kriyā? ekalun parāvalambī shāstranun gnān, ne rāganī kriyā-te mokṣhanun kāraṇ chhe vā tenā vaḍe mokṣha thāy chhe em nathī. e to sva-āshraye pragaṭelun svarūpanun gnān, svasamvedan gnān te gnān chhe, ne svarūpamān ramaṇatā-līnatā te kriyā chhe, ane āvān gnān-kriyā vaḍe mokṣha thāy chhe em tyān vāt chhe. samajāṇun kāī...?
puruṣhārthasiddhayupāyamān āchārya amr̥utachandradeve kahyun chhe ke-ātmānun nirvikalpa samyagdarshan, svasamvedan gnān, ane svamān līnatā-te mokṣhanun kāraṇ chhe; jyāre navatattvanī bhedarūp shraddhā-terūp vyavahār samyagdarshan, shāstranun gnān-terūp vyavahāragnān, tathā pañch mahāvratanā vikalpa-terūp vyavahārachāritra-e badho aparādh chhe. are! je bhāve tīrthaṅkar gotra bandhāy te shubhabhāv paṇ aparādh chhe. have je bhāv aparādh chhe te mokṣhane kem sādhe-ārādhe? na sādhe. ā bhāī, ā to vītarāgano mārga bāpu! mārag to vītarāg-bhāvarūp ja chhe.
kahe chhe-vyavahāraratnatrayanā pākanā prakarṣhanī paramparā vaḍe anukrame svarūpamān ārohaṇ karavāmān āvatān ā ātmā, antarmagna je nishchay samyagdarshan-gnān-chāritrarūp bhedo te-paṇā vaḍe pote sādhakarūpe pariṇame chhe. ahāhā...! vyavahāranā vikalpane chhoḍīne pote chidānandaghan evā svasvarūpamān ārohaṇ kare chhe, līn thāy chhe to, jem ḍuṅgaramānthī jharaṇun jhare tem svasvarūpanān shraddhā-gnān-ramaṇatāpūrvak andar anākuḷ ānandanun jharaṇun jhare chhe, andar shāntinān vaheṇ vahe chhe. lyo, āne bhagavān mokṣhamārga kahe chhe.
samayasār, gāthā 12mān kahyun chhe ke-sva-āshraye svasvarūpanun gnān, ātmagnān thayun chhe, paṇ dashāmān pūrṇa shuddhatā, pūrṇa gnān-kevaḷagnān pragaṭayun nathī ne nīchalī dashā chhe evā jīvane ashuddhatāno vikalpa hoy chhe, tene te jāṇe ja chhe. ahā! je vikalpa hoy chhe tene jāṇavo te vyavahār nay chhe, ane enun nām vyavahārano upadesh chhe. paṇ are! shun thāy? vyavahāranā-rāganā pakṣha āḍe eṇe anantakāḷamān ā vāt lakṣhamān līdhī ja nathī.
ahā! antaramān potānā bhagavānanā bheṭā thayā chhe, svarūpanān shraddhā-gnān ne ramaṇatā pragaṭ thayān chhe, prachur atīndriy ānandanā jhūle jhūle chhe evā, sinhanī jem ekākī jaṅgalamān rahetā prachaṇḍ puruṣhārthane dharanārā mahā munirājane, kahe chhe, pūrṇadashā pragaṭ thaī nathī to vachche sahacharapaṇe vyavahār darshan-gnān ne mahāvratanā vikalpa hoy chhe, enun te gnān kare chhe, ane ene chhoḍī svarūpamān ārohaṇ karatā thakā nishchay sthiratāne prāpta thāy chhe. ahāhā...! ānandano-nirmaḷānandano nāth prabhu andar chhe emān jyāre ārohaṇ thayun tyāre eṇe ātmānī jātrā karī. ā jātrā te jātrā chhe, bākī shetruñjo ne sammedashikharajī jāy e to badho shubhabhāv chhe, e sāchī jātrā nahi, ene upachār mātra jātrā kahevāy chhe. samajāṇun kāī...?
ahā! sādhakane bahāramān vyavahār hoy chhe, e vyavahārathī khasīne jyāre svarūpamān ārohaṇ kare chhe tyāre te nishchayane prāpta thāy chhe. te jem jem vyavahārano abhāv karato jāy chhe tem tem nishchayamān (-svarūpamān) ṭharato jāy chhe; parantu em nathī ke vyavahārathī nishchay prāpta thāy chhe. aho! nij paramātmasvarūpamān līn evā te munivarone dhanya chhe. svarūpamān ārohaṇ karatā thakā teo sākṣhāt mokṣhanā sādhako chhe.
bhāī, rāgarūpe-shubharāgarūpe thavun e kāī sādhakapaṇun nathī, ne vyavahāranā vikalpathī sādhakapaṇun pragaṭe chhe emey nathī. bhāī, rāgathī khasī antaramān gayā vinā tārā paribhramaṇanā ārā nahi āve. ā badhā sheṭhiyā dān khūb kare ne! ahīn kahe chhe-e tārān lākho-karoḍonān dān kām nahi āve. mātra vyavahāranī kriyāothī kāī hāth nahi āve. vikārane vibhāvathī vimukh thaī nijānandasvarūpanān gnān-shraddhān ne līnatā karavī bas ā ek ja mokṣhamārga chhe, ne ā ja sādhakadashā chhe.
ahāhā...! bhagavān! tun vastu chho ke nahi? vastu chho to tārāmān anant shaktio chhe ke nahi? ahāhā...! anant shaktionā piṇḍarūp evī tārī chaitanyavastunun avalamban karatān, tenā āshrayamān dr̥uḍh-sthir thatān je nirmaḷ darshan-gnān-chāritrarūp pariṇaman thāy te mokṣhamārga chhe; ā sādhakadashā ane ā upāy chhe. paṇ arere! potānī